Satici ticari belge veremez. Belgenin aslını alır. Gider pusulasını düzenlemez, ancak imzalar. Satış bedelini alır. Alici
Yüklə 2,09 Mb.
|
6.2. Dar Mükellefiyette Beyan: Dar mükellefiyette vergi muhatabının Türkiye'yi terketmesi halinde Kurumlar Vergisi beyannamesi memleketi terke takaddüm eden (terk öncesi) onbeş gün içinde verilir. Yani dar mükellefiyette, yabancı kurumun Türkiye’deki müdür veya temsilcileri, bunlar yoksa kazanç ve iratları yabancı kuruma sağlayanlar Türkiye’yi terk ederse, beyanname bunların (vergi muhatabının) memleketi terk tarihinden önceki 15 gün içinde verilir ve aynı süre içinde de ödenir. Dar mükellefiyete giren yabancı kurumların vergiye tabi kazancının Gelir Vergisi Kanununun 80. maddesinde yazılı diğer kazanç ve iratlardan (telif, imtiyaz, ihtira, işletme, ticaret unvanı, alameti farika ve benzeri gayri maddi hakların satışı, devir ve temliki karşılığında alınan bedeller hariç) ibaret bulunması halinde, yabancı kurum veya Türkiye'de namına hareket eden kimse bu gibi kazançları iktisap tarihinden itibaren 15 gün içinde anılan kanunun 101. maddesinde belirtilen vergi dairelerine beyanname ile bildirmeye mecburdur. 6.3. Tasfiye ve Birleşme Halinde Beyan: KVK 42. maddesine göre, tasfiye ve birleşme halinde, tasfiye edilen veya birleşen kurumlar namına birleşme veya tasfiye kârı üzerinden tarh olunan vergiler, tasfiye veya birleşme beyannamesini verme süresi içinde ( tasfiyenin kapandığı tarihten itibaren 15 gün içinde) vergi dairesine yatırılır. Tasfiye edilen veya birleşen kurumların KVK’na göre tahakkuk etmiş olup henüz vadeleri gelmemiş olan vergileri de aynı süre içinde ödenir. Kurumlar vergisi beyannamesi, mükellefin bağlı olduğu vergi dairesine verilir. 7. Kurumlar Vergisi Beyannamesine Eklenecek Bildirim ve Belgeler: - Ayrıntılı bilanço ve ayrıntılı gelir tablosu veya işletme hesabı özeti, - Kesinti yoluyla ödenen vergilere ilişkin belgeler, - Yabancı ülkelerde ödenen vergilere ilişkin belgeler, - Dar mükellef ortağı bulunan kurumların bu ortakların adları, ünvanları ve ikamet adreslerine ait bildirim, - Bilanço esasına göre defter tutan mükelleflere ait ticari kârdan mali kâra ulaşmak için yapılan hesaplamayı gösteren bildirim, - Beyannamedeki tabloların yetersizliği nedeniyle ayrıca düzenlenen liste ve ekler. Kurumlar vergisi beyannamesi internet ortamında (elektronik ortamda) internet vergi dairesi aracılığı ile E-Beyanname şeklinde düzenlenip gönderilir. E-Beyanname elektronik ortamda, beyannamenin kanuni olarak teslim etme süresinin bittiği iş günü saat 24:00'a kadar gönderilebilir. 8. Verginin Ödeme Şekli Ve Zamanı: Kurumlar vergisi, beyannamenin verileceği ayın sonuna kadar ödenir. Normal hesap döneminde 30 Nisan akşamına kadar, özel hesap döneminde beyannamenin verileceği ayın sonuna kadar verginin ödenmesi gerekir. Ödeme vergi dairelerinin anlaşma yapmış olduğu bankalar kanalı ile (internet bankacılığı dahil) yapılabilir. KURUMLAR VERGİSİ BEYANNAMESİNİN DÜZENLENMESİ 1. Kurumlar Vergisi Beyannamesinin düzenlenmesi: 1.1. Kurumlar vergisi matrahının hesaplanması: Kurumlar vergisi kanunun birinci maddesinde yazılı mükelleflerin bir hesap dönemi içinde elde ettikleri safi kurum kazancı üzerinden hesaplanır. Safi kurum kazancı kurumlar vergisi matrahıdır. Kurumlar vergisi matrahı aşağıdaki gibi hesaplanır. 1. Kurum Kazancı - Ticari Bilanço kârı/zararı 2. İlaveler (+) - Kanunen kabul edilmeyen giderler - Önceki yıl ayrılan finansman fonu 3. İlaveler Sonrası Kâr/Zarar (1 + 2) 4. Zarar Olsa da İndirilecek İstisna ve İndirimler - İştirak kazançları - Yatırım fonları ve ortaklıkları portföy işletmeciliği kazancı - Rüçhan hakkı satışı ve emisyon primi kazancı - Yurt dışı inşaat ve onarım işlerinden sağlanan kazançlar - Eğitim, öğretim ve rehabilitasyon merkezi kazançları - İştirak hisseleri veya gayrimenkullerin satışından doğan kazançlar - Serbest bölgelerde elde edilen kazançlar - OHAL ve kalkınmada öncelikli yörelerde elde edilen kazançlar - Teknoloji geliştirme bölgelerinde elde edilen kazançlar - ARGE indirimi - Diğer indirimler (Uluslararası anlaşmalarda yer alan istisnalar ve Türk Uluslararası Gemi Siciline kayıtlı gemilerin işletilmesi veya devrinden sağlanan kazançlar) 5. İstisnalar Sonrası Kâr/Zarar (3 - 4) 6. Geçmiş Yıl Mali Zararları (İstisnalar sonrası kârdan büyük olamaz) 7. Zarar Mahsubu Sonrası Kâr/Zarar (5 - 6) (bu tutar pozitif çıkarsa yatırım indirimi uygulanır. Uygulanacak yatırım indirimi bu tutarı aşamaz). 8. Kazancın Bulunması Halinde İndirilecek İstisna ve İndirimler (-) - Risturnlar - Bağış ve yardımlar - Eğitim ve sağlık tesisleri ile yurt inşaatına ilişkin bağış ve yardımlar - Kültür ve turizm amaçlı bağış ve yardımlar - Sponsorluk harcamaları - Yatırım indirimi - Diğer indirimler (temettü ikramiyeleri) 9. Kurumlar Vergisi Matrahı (7 - 8) Örnek: HG AŞ'nin 2008 yılı ticari bilanço kârı 15.000.000 TL, Kanunen kabul edilmeyen giderleri 250.000 TL, HG1 AŞ'den alınan kâr payı 1.200.000 TL'dir. Kurumlar vergisi matrahı aşağıdaki gibi hesaplanır: Ticari bilanço kârı:..........................................................................................15.000.000 TL
Kurumlar vergisi, kurum kazancı üzerinden % 20 oranında alınır. 2. Kurumlar vergisi beyannamesinin doldurulması: Kurumlar vergisi beyannamesi 1010 numaralı form ile bildirilir. 2.1. Kurumlar vergisi beyannamesinin üst bölümü: 1 ve 2 numaralı satırlara mükellefin bağlı olduğu vergi dairesi müdürlüğü ile il veya ilçesi yazılır. 3. satıra mükellefiyet şekli işaretlenir. (tam ya da dar mükellefiyet) 4. satıra vergilendirme dönemi yazılır. 5. satıra vergi kimlik numarası yazılır. 6. satıra bu satıra kurum sicil numarası yazılır. 2.2. Tablo - 1 Kurumun kimlik ve adres bilgileri: 1. satıra mükellefin ünvanı yazılır. 2. satıra kurumun hukuki yapısı (anonim şirket, limited şirket gibi) yazılır. 3. satıra kurumun faaliyet konusuna göre kod listesinden faaliyet kodu bulunarak yazılır. 4. satıra adres değişikliği olup olmadığına ilişkin kutu işaretlenir. 5. satıra kurum kanuni veya iş merkezi adresi yazılır. 6. satıra kurumun bulunduğu ülke yazılır. 7. satıra varsa E-Posta adresi yazılır. 8. satıra kurumun telefon ve faks numaraları yazılır. 2.3. Tablo - 2 Dar mükellefin temsilcisinin kimlik ve adres bilgileri: Dar mükellefiyet söz konusu ise bununla ilgili olarak tablo-2 kısmı doldurulur. 2.4. Tablo - 3 Kuruma bağlı işyerlerinin türü ve sayısı: Var ise kuruma bağlı işyerlerinin türlerinin karşısına adetleri ve toplam işyeri sayısı yazılır. 2.5. Tablo - 4 Geçmiş yıl zararları: Bu tabloda, geçmiş son beş yıla ilişkin zararlar ve bunların toplamı gösterilir. 2.6. Tablo -5 Kazanç ve matrah bildirimi: Kurum Kazancı: 29. satıra ticari bilanço karı var ise yazılır, 30. satıra ticari bilanço zararı var ise yazılır. İlaveler: 31. satıra kanunen kabul edilmeyen giderler yazılır (kara eklenmek üzere), 32. satıra 4369 sayılı Kanunla finansman fonu uygulaması 01.01.1999 tarihinden itibaren yürürlükten kaldırılmıştır. Sermaye şirketleri ile kooperatifler, yatırım indiriminden faydalanması kabul edilmiş bulunan yatırımlarının finansmanında kullanmak ve yatırım indirimi belgesinde bu yatırım için öngörülen süre ile sınırlı kalmak kaydıyla finansman fonu ayırarak safi kurum kazancından indirebiliyorlardı. Zarar Olsa Dahi İndirilecek İstisna ve İndirimler: 33 numaralı satırdan 44 numaralı satıra kadar olan bölüme kurum kazancı zarar dahi olsa yazılması gereken istisna ve indirimler yazılır. 45. satıra kurum karına, 29 numaralı satırdaki kurum karına 31 ve 32 numaralı satırlardaki ilaveler eklenerek yazılır. (29+31+32). Kurum karı yoksa sadece 31 ve 32’nin toplamı buraya yazılır. 46. satıra kurum zararına (ticari bilanço zararı) istisna ve indirimler eklenir. (30+33+34+35+36+37+38+39+40+41+42+43+44) yazılır. 47. satıra 46. satırdaki zarar, istisna ve indirimler toplamı 45. satırdaki kar ve ilaveler toplamından fazla ise aradaki fark buraya zarar olarak yazılır. 48. satıra 45. satırdaki kar ve ilaveler toplamı 46. satırdaki zarar, istisna ve indirimler toplamından fazla ise aradaki fark buraya kar olarak yazılır. 49. satıra beyannamenin 1. sayfasında tablo-4 geçmiş yıl zararları tablosunda 28. satırda yer alan geçmiş yıl zararları buraya aktarılır. 50. satıra istisnadan kaynaklanan geçmiş yıl zararları yazılır. 51. satıra 49. ve 50. satırlardaki tutarlar bu satıra mahsup edilecek eçmiş yıl zararları olarak yazılır. 52. satıra 48. numaralı satırda bulunan kardan mahsup edilecek toplam geçmiş yıl zararları çıkarılarak indirime esas tutar olarak yazılır. (48 - 51) Kazancın Bulunması Halinde İndirilecek İstisna ve İndirimler: 63. satıra 52 numaralı satırda kalan tutar var ise; bu tutara ulaşıncaya kadar bu tablodaki indirimlere devam edilir. 63 numaralı satıra indirimlerin toplamı yazılır. 64. satıra 52 numaralı satırdaki indirime esas tutardan 63 nu.lu satırdaki indirimler toplamı çıkarılarak dönem safi (net) kurum kazancı(kurumlar vergisi matrahı) bulunur ve bu satıra yazılır. (52 - 63) 65. satıra 64 numaralı satırdaki kurumlar vergisi matrahının %20’i bulunarak hesaplanan kurumlar vergisi olarak bu satıra yazılır. (64 x %20) 66. satıra kurum kazancı kar değilse, 47 numaralı satırda zarar bulunmuşsa; bu tutar gelecek yıla devreden cari yıl zararı olarak yazılır. 67. satıra var ise safi kurum kazancının Türkiye dışında elde edilen kısmı yazılır. 68. satıra 4325 sayılı kanun kapsamında vergi indirimi uygulanacak kazanca isabet eden kurumlar vergisi yazılır. 69. satıra 68. satırda sözü geçen indirim oranı yazılır. 70. satıra indirilecek kurumlar vergisi tutarı yazılır. 2.7. Tablo - 6 Vergi bildirimi: 71. satıra dönem net kazancı (kurumlar vergisi matrahı) 64. satırdan bu satıra aktarılır. 72. satıra 65. satırdaki hesaplana aktarılan kurumlar vergisi tutarı aktarılır. 73. satıra 70. satırda bulunan 4325 sayılı kanun kapsamındaki indirilecek kurumlar vergisi tutarı yazılır. 74. satıra 72. satırdaki hesaplanan kurumlar vergisinden 73.satırdaki indirilecek kurumlar vergisi tutarı çıkarılarak indirim sonrası kurumlar vergisi tutarı olarak yazılır (72 - 73). 75, 76, 77. satırlara mahsup edilecek vergiler yazılır. Dönem içinde ödenen geçici vergiler, kesinti yoluyla ( tevkifat yoluyla muhtasar beyanname ile beyan edilip ödenen) ödenen vergiler ve yabancı ülkelerde ödenen vergilerden mahsup edilecek olanlar kurumlar vergisinden mahsup edilerek düşülür. 78. satıra mahsup edilecek vergilerin toplamı yazılır (75 + 76 + 77). 79. satıra 74. satırdaki indirim sonrası kurumlar vergisi tutarından 78. satırdaki mahsup edileck vergiler toplamı çıkarılarak ödenmesi gereken kurumlar vergisi bulunur ve yazılır. 80. satıra 78. satırdaki mahsup edilecek vergiler toplamı 74. satırdaki indirim sonrası kurumlar vergisi tutarından fazla ise iadesi gereken kurumlar veya iadesi gereken geçici vergi var demektir. 78. satır ile 74 .satır arasındaki fark bu satıra yazılır. 81. satıra 80. satırdaki tutardan 77. satırdaki geçici vergi çıkarılarak iadesi gereken kurumlar vergisi olarak bu satıra yazılır. 82. satıra 80. satırdaki tutardan 81. satırdaki tutar çıkarılarak bulunan fark iadesi gereken geçici vergi olarak yazılır. 2.8. Tablo - 7 Mali bilgiler: Bu tabloda istenen bilgiler kurumun o döneme ilişkin bilanço ve gelir tablosu dikkate alınarak yazılır. Aktif toplamı, ödenmiş sermaye, maddi duran varlıklar vb. 2.9. Tablo - 8 Damga vergisi: Bu tabloya beyanname ve beyanname ekinde verilen belgelere ilişkin damga vergisi hesaplanarak yazılır. 2.10. Tablo - 9 Beyannameyi imzalayan SMMM'nin kimlik bilgileri: Bu bölümde varsa beyannameyi imzalayan SMMM’nin kimlik bilgileri, kaşe ve imzası bulunmalıdır. 2.11. Tablo - 10 Beyanname eklerini tasdik eden YMM'nin kimlik bilgileri: Bu bölümde varsa beyanname ve eklerini tasdik eden YMM’nin kimlik bilgileri, mühür ve imzası bulunur. 2.12. Tablo - 11 Beyannameye eklenen bildirim ve belgeler: Bu tabloda beyannameye eklenen belglerin yanına kaç adet eklendiği yazılır. Beyannamenin en alt bölümünde beyannamenin hangi sıfatla verildiği işaretlenerek belirtilir. Düzenleme tarihi yazılarak imzalanır. 2.13. Kurum Ortaklarına ve Yönetim Kurulu Üyelerine İlişkin Bildirim: Bu sayfalarda ortakların kurum içindeki durumu işaretlenerek gösterilir. Kimlik bilgileri ile hisse oranı yazılır. Belgeyi düzenleyenin adı,soyadı ile tarih yazılır ve imzalanır. KAMBİYO SENETLERİ 1. Kambiyo Senetleri: Kambiyo senetleri, kıymetli evrakın tüm özelliklerini taşır ve uygulamada en yaygın olarak kullanılan kıymetli evrak çeşididir. Kanunen emre yazılı olarak düzenlenen, içerdikleri hak bakımından mutlaka bir para alacağını konu edinen, ekonomik alanda çok işlem ve etki gören önemlerine binaen Türk Ticaret Kanunu’nda özel olarak düzenlenmiştir. 2. Kambiyo senetlerinin özellikleri şunlardır: - Bir alacak hakkını içerir. - Uluslararası bir nitelik taşır. - Bir borç ilişkisini kurucu niteliktedir. - İmzaların ve beyanların bağımsızlığı ilkesi geçerlidir. - Ödenmesi için senedin ibrazı gereklidir. - Gerekli şekil şartlarına uygun olmalıdır. - Emre yazılı senetlerdir. - Senedi imzalayanlar, kefil sıfatı ile imzalamış olsalar dahi müteselsil borçlu durumundadır. 3. Kambiyo Senetlerinin Nitelikleri: - Senetlerde mahfuz (saklı) olan hak, senet ile beraber doğar, senetten önce yoktur. - Kanunen emre yazılı senetlerdir. - Şekil şartlarına tâbidirler. - Devir, ödeme, üzerlerine imza atanların hak ve yükümlülükleri, hak sahiplerinin haklarını kullanmak için yerine getirmeleri gereken şartlar, söz konusu senetlere bağlı alacakların takibi, zaman aşımı bakımından özel kurallara tâbidirler. - Kanuni veya kazai atıfet mehilleri geçerli değildir. 4. Kambiyo Senedi Çeşitleri: Kambiyo senetleri poliçe, bono ve çek olarak kabul edilir. POLİÇE 1. Poliçenin Tanımı, Poliçe Nedir: Poliçe belirli bir kişi emrine, diğer bir kişiye verilen ödeme yetkisini kapsayan bir senettir. Poliçede üç taraflı ilişkiyi düzenleyen bir senettir. Senedi düzenleyen keşideci, bir kişiye borçlu iken diğerinden alacaklıdır. Keşideci alacaklı olduğu kişiye hitaben düzenlediği senedi borçlu olduğu kişiye teslim eder. Borçlu senedi kabul ettiğinde keşideci aradan çekilmiş olur. Borçlu isterse borcunu keşideciye veya diğer alacaklıya ödemekte serbesttir. Senedi düzenleyen (keşideci), üçüncü bir kişiye (muhatap) poliçede gösterilmiş olan diğer bir şahsa (lehdar) veya onun emri havalesine, senette belirtilen vadede belirli bir meblağı ödeme emrini, kanunun aradığı şekil şartlarını yerine getirmek kaydıyla yöneltir. Poliçeyi düzenleyenin (keşideci) hem muhatapla hem de lehdarla ilişkisi vardır. Keşidecinin muhataptan alacağı, lehdara da borcu vardır. Keşideci poliçe düzenleyecek ve muhatabın da kabul etmesiyle aradan çekilmekte, muhataptan kendisine olan borcundan poliçede yazdığı tutar kadarını kendisinin borcu olan lehdara ödemesini istemektedir. Poliçe keşideci tarafından düzenlenip, vadesinde lehdara ödeneceğine dair muhatabın onayı alınmak üzere muhataba gönderilir. Muhatap poliçeyi kabul edince "kabul edilmiştir" notunu yazarak imzalar. Poliçe muhatap tarafından lehdara gönderilir. Poliçenin vadesi geldiğinde lehdar poliçeyi muhataba ibraz ederek senet tutarını tahsil eder. Lehdar poliçeye "Tahsil ettim" notu yazarak imza eder ve poliçeyi muhataba verir. 1.1. Poliçenin Unsurları: Poliçenin üzerinde eksiksiz olarak bulunması gereken unsurlar aşağıdadır: - Metinde poliçe kelimesi – başka dilde yazılmış ise o dildeki poliçe karşılığı kelime, - Belli bir paranın kayıtsız şartsız ödenmesi için havale. - Ödeyecek olanın adı, soyadı, ticaret unvanı – muhatap. - Poliçeyi düzenleyenin adı, soyadı, ticaret unvanı ve imzası – keşideci. - Kime ve kimin emrine ödeneceği – lehdar. - Tanzim (düzenleme) yeri ve tarihi. - Ödeme yeri. 2. Poliçenin Şekli: Kıymetli evrak niteliğinde bir senet olan bono, özel şekil şartlarına tabidir. Bonodaki şekil şartları TTK’nın 688.maddesinde düzenlenmiştir. Bu şartlar şunlardır: 2.1. Poliçe Kelimesi: Senet metninde, poliçe kelimesinin ve eğer Türkçe’den başka bir dil ile yazılmışsa o dilde poliçe karşılığı olarak kullanılan kelimenin bulunması gerekir. 2.2. Poliçede Belirli Bir Tutar: Poliçe belirli bir bedelin ödenmesi hususunda kayıtsız ve şartsız havaleyi içermelidir. Belirli bir tutarın anlamı poliçe bedelinin nakit para ile ödenmesi anlamına gelmektedir. Eğer poliçede rakamla yazılan tutar ile yazı ile yazılan tutar arasında bir fark varsa kanunen yazılı kısımdaki tutar geçerlidir. Poliçede faiz şartı dışında herhangi bir şart konulamaz. Bir olaya veya şarta bağlanmış poliçeler geçersizdir. 2.3. Muhatabın Adı ve Soyadı: Poliçenin üzerine birden fazla muhatap yazılabilir. Bunların hepsinin ayrı ayrı kabul etmeleri gerekir. Böyle bir durumda her bir muhatap "hamil"e (alacaklıya) karşı müteselsilen (zincirleme) sorumlu olurlar. Keşideci bizzat kendi üzerine poliçe keşide edebilir. 2.4. Poliçede Vade: Vade zorunlu şart değildir. Vade yazılmamışsa görüldüğünde ödenecek vadeli poliçe sayılır. Dört tür vade vardır: 2.4.1. Belirli Günde: Belli bir takvim tarihi gösteren vadedir. Örneğin 15 Şubat 2009 gibi. 2.4.2. Keşide tarihinden belirli bir süre sonra: "Düzenlenmesinden 60 gün sonra" veya "keşide tarihinden 91 gün sonra" gibi vadeler bu guruba girer. Bu tür vade, poliçenin düzenlenmesinden belli bir süre sonra gerçekleşmekte ve düzenleme tarihine göre belirlenmektedir. Sürenin hesaplanmasında, sürenin başladığı gün (Poliçenin düzenlendiği gün) hesaba katılmaz.(TTK. Madde 665) 2.4.3. Görüldüğünde ödenecek: Poliçeye vade konmamışsa görüldüğünde vadeli olduğu kabul edilir. (TTK. Madde 584.2) "Görüldüğünde" vadeli olan veya görüldüğünde vadeli sayılan poliçe, muhataba ibrazında ödenmesi gerekir. İbraz süresi ise, poliçenin düzenlenmesinden itibaren 1 yıldır. (TTK.madde .661). Keşideci bu süreyi uzatabileceği gibi, kısaltabilir. Bu gibi vadeli poliçelerde, hamil kural olarak bir yıllık ibraz süresi içinde dilediği gün poliçeyi ödenmek üzere muhataba ibraz eder.Doğal olarak "dilediği gün" iş günü olmalı ve ibraz iş saatleri içinde gerçekleşmelidir. 2.4.4. Görüldüğünden belli bir süre sonra: Poliçeye "görüldüğünden 61 gün sonra" gibi bir vâde de konulabilir. Bu takdirde de, poliçenin vâdesi, belirgin değildir. 2.5. Poliçenin Ödeme Yeri: Eksikliği kanunca giderilmiş bir şarttır. Ödeme yeri belirtilmemişse muhatabın adının soyadının yanındaki yer ödeme yeri olarak kabul edilmiştir. 2.6. Lehtar (Alacaklı): Poliçe kime veya kimin emrine ödenecekse onun ismi yer almalıdır. Poliçede lehtarın isminin gösterilmesi zorunludur. Çünkü poliçe hamiline yazılı düzenlenemez. 2.7. Keşide Yeri ve Tarihi: Keşide tarihi mutlaka olmalıdır. Aksi halde geçersizdir. Keşide yeri, alternatifli şekil şartıdır. Keşide yeri belirtilmemişse keşidecinin adının yanında yazılı yer keşide yeri olarak kabul edilir. 2.8. Keşidecinin İmzası: Keşidecinin imzası temel şekil şartıdır. Keşideci imzasıyla poliçenin muhatap tarafından kabul edileceğini ve ödeneceğini yüklenmiş olur. 3. Poliçenin Düzenlenmesi: 3.1. Poliçede Keşidecinin Sorumluluğu: Keşideci düzenleyip imzaladığı poliçeyi lehdara ve poliçenin diğer hamillerine karşı sorumlu olur. Poliçe herhangi bir sebeple keşidecinin elinden çıkmışsa keşideci teslimdeki noksanlığı bilmeyen veya bilmesi gerekmeyen hamile karşıda sorumludur (TTK, madde 598; MK, madde 903). Keşidecinin sorumluluğu, poliçenin kabul edilmemesi ve ödenmemesi hususlarını da kapsamaktadır (TTK, madde 591). Keşideci kendisinin poliçenin ödenmeme halindeki sorumluluktan muaf olduğunu gösteren kayıtları poliçeye koyamaz (TTK, madde 591). 3.2. Poliçe Düzenlenmesi: Poliçe düzenlenirken şekil şartlarına uyulması gerekir. Ayrıca özellikle rakam yazılırken dikkatli olmalı ve kurallara uygun düzenlenmelidir. 4. Poliçede Ciro İşlemleri: 4.1. Temlik (Bir Hakkın Başkasına Geçirilmesi): Poliçe kanunen emre yazılı kıymetli evraktır. Fakat iradi veya kanun hükmü gereği olarak nama yazılı senet haline dönüşebilir. Temlik beyanı poliçeden ayrı bir kağıt üzerine konulabileceği gibi, poliçe üzerine de yazılabilir (TTK, 599-II).İkinci halde temlik şerhi ciro sayılır.Emre yazılı bir senedin temlik yolu ile devri, bir temlik sözleşmesine dayanır ve devredenin yerini, senedini devralan alır. 4.2. Ciro: Poliçe, emre yazılı senet olarak alacağın temlikinden çok ciro ve teslim yoluyla devrolunur. Bu kaide poliçe açıkça emre yazılı olmasa dahi uygulanır. Cironun, poliçe veya poliçeye ekli ''alonj''denilen bir kağıt üzerine yazılması ve ciranta (ciro eden kişi) tarafından imzalanması gerekir. Genellikle ciro senedin arka tarafına yazılmaktadır. Ancak, beyaz cironun poliçenin arka tarafına yazılması şartı vardır. Uygulamada, ciro; poliçenin arka yüzüne, kabul ve aval ise; poliçenin ön yüzüne yapılır. Ciro, tam ve beyaz olmak üzere iki şekilde yapılabilir. 4.2.1. Tam ciro: Tam ciroda, ciranta poliçeyi ciro edeceği kimsenin adını, soyadını ve ödeyiniz ibaresini yazar ve imzalar. 4.2.1. Beyaz (açık) ciro: Beyaz ciroda, ciranta, poliçenin arka yüzüne sadece ödeyiniz ibaresini yazar ve imzalar. 4.3. Ciroların Sınıflandırılması: 4.3.1. Temlik cirosu: Temlik cirosu ile poliçeden doğan bütün haklar ciro edilene geçer, ancak bu hakların devri için sadece ciro yeterli değildir. Ayrıca poliçenin de teslimi gerekir. Cironun üzerinde "bedeli teminattır" veya "tahsil içindir" gibi kayıtların bulunmaması halinde, yapılan ciro temlik cirosu hükmünde sayılır. Bankalar, cironun "... bankası emrine ödeyiniz. Bedeli alınmıştır." şeklinde bir kayıtla kendi emirlerine yapılmasını isterler. Bu şekilde ciroya "temlik cirosu" denir. 4.3.2. Tahsil cirosu: Poliçe bedelinin bir başka kimse tarafından tahsil edilmesini sağlamak amacıyla yapılan ciroya "tahsil cirosu" denir. Ciro, "bedeli tahsil içindir", "kabz içindir", "vekaleten" deyimlerini veya sadece vekalet vermeyi ifade eden herhangi bir kaydı taşırsa hamil, senetten doğan bütün hakları kullanabilir, fakat o senedi ancak tahsil cirosu şeklinde tekrar ciro edebilir. 4.3.3. Rehin cirosu: Ciro, "bedeli teminattır", "bedeli rehindir" gibi bir kaydı taşırsa, hamil poliçeden doğan bütün hakları kullanabilir. Ancak, kendisi tarafından yapılan ciro, tahsil cirosu hükmündedir. Senetten sorumlu olanlar, kendileriyle ciranta arasında doğrudan doğruya mevcut olan ilişkilere dayanan itirazları, hamile karşı ileri süremezler (bankanın poliçeyi devralırken bilerek borçlunun zararına davranması hariç). Yüklə 2,09 Mb. Dostları ilə paylaş:
|