See discussions, stats, and author profiles for this publication at

Bu o‘rinda: Buyuk olim Al-Xorazmiyning asarlari yorqin didaktik harakterga egadir. U savol-
javob metodi orqali bilimlar qo‟lga kiritilishini, bu jarayonda o„quvchi boshqalar bilan 
munosabatga kirishini, guruhning faol ishtirokhisiga aylanishini ta‟kidlagan. 
- Buyuk qomusiy olim Abu Rayhon Beruniy ta‟lim jarayonida qo„llaniladigan ilmiy usullarni 
ishlab chiqqan. U shuningdek, ta‟lim tamoyillarini (ilmiylik, ko„rgazmalilik, hayot bilan 
bog„lanishlik kabilar) ham tasniflagan. 
-Buyuk qomusiy olim Abu Ali ibn Sino o„z davrining barcha bilim sohalarini qamrab oluvchi 
katta ilmiy meros qoldirgan. Uning barcha asarlarida pedagogik qarashlar o„z ifodasini 
topgan.Ibn Sinoning fikricha, bolalarda o„zlashtirish ko„nikmalari jamoa bo„lib o„qitish shaklida 
yaxshi shakllanadi. Buning uchun quyidagilarga asoslanish lozim: 
- ta‟lim oluvchilar, o„qituvchi va o„quvchilar orasida tajriba, bilim, ma‟naviy va axloqiy 
qadriyatlar almashinuvini tashkil qilish; 
- musobaqalashuv elementidan foydalanish; 
- o„quvchining ijtimoiy axloqiy xususiyatlarini-muomala, o„zaro tushunish, o„zaro yordam, 
do„stlik hissini rivojlantirish. O„qituvchilarning har tomonlama tayyorgarliklariga katta e‟tibor 
qaratib, Forobiy va ibn Sino o„quvchilarga darsliklar,qo„llanmalarni targ‟ib etishning 
eng 
muhim omillari sifatida
-faollik, mustaqil tashabbuskorlik, intiluvchanlik, qiziquvchanlik, ijodiy 
qobiliyatni hisoblashgan.Shunday qilib, o„rta asr olimlari ijtimoiy pedagogik yo„naltirilganlikga 
ega katta pedagogik meros qoldirganlar. Ularning ilmiy pedagogik qarashlari zamonaviy 
pedagogika ilmining rivojlantirish uchun muhim manba hisoblanadi.
1
-Xorijiy mamlakatlar kutubxonalarining ish tajribalarini o„rganish,yangi texnik vositalardan 
foydalangan holda o„qituvchi,o„quvchilarga kutubxona xizmatini tizimli tashkil etish,yaqin va 
uzoq xorijiy mamlakatlar kutubxonalari bilan kehg ko„lamli,uzluksiz ilmiy aloqalarni yo„lga 
qo„yish texnalogiyalarini yaratish;
-Kutubxona xodimlarini davlatlararo hamda mintaqalararo axborotlar almashuv sohalarga 
yuksak mahorat va kasb malakalariga ega bo„lishlari uchun uzluksiz malaka oshirish tizimini 
joriy etish orqali o„quvchilarda kitobxonlik madaniyatini shakllantirish jarayonini pedagogik
jihatdan ta‟minlashga erishish. 
Yuqorida fikr-mulohazalarga tayangan holda kutubxonachi hamda fan o„qituvchilarini 
o„quv jarayonini metodik ta‟minotidagi hamkoligida quyidagilarga amal qilish tavsiya qilinadi:
1.O„quvchilarga baland ovoz bilan kitob o„qishga o„rgatish; 
2.O„qituvchi,kutubxonachi hamda ota-onalar o„quvchilar bilan kitobni sevish,uni e‟zozlash 
haqida suhbatlar o„tkazish; 
3.Yaxshi kitoblarni targ‟ib qilish imkoniyatiga ega bo„lgan avdiovizual vositalarga ega 
bo„lish; multfilm,kinofilm,diafilm,illyustrativ albomlar,badiiy otkritkalar; 
4.O„quvchilarni kutubxonalarning bibliografik katologlari bilan tanishtirish,bunday 
kutubxonalarga muntazam ravishda,tizimlilik asosida sayohatlar uyushtirish, 
5.Kutubxona darslari,sinfdan tashqari badiiy o„qish,adabiy kechalar,bayramlar,o„quv 
konfrensiyalari,tanlovlar,musobaqalar o„tkazish; 
6.Oilaviy hamda sinfda guruh bo„lib kitob o„qishni tashkil etish; 
7.Adabiy muzey,kitob ko„rgazmalari,teatrlarga muntazam borishni yanada rivojlantirish. 
8.Dars va sinfdan tashqari mashg‟ulotlar jarayonida o„quvchilani android kitoblardan
foydalanishga o„rgatish va amaliy-texnologik tizimini ishlab chiqish. 
____________________________ 
1
. library.ziyonet.uz/ru/book/ Sharq mutafakkirlarining ahloqiy qarashlari va qadriyatlaridan 
1 .https://referat.arxiv.uz/index.Sharq mutafakkirlarining pedagogic qarashlari. 

---

Yuqoridagi tavsiyalarni amaliyotga tatbiq etilishi ta‟lim jarayonida mutolaa madaniyatini 
rivojlantirishda muhim omil sanaladi. 
Shubhasiz,kitob inson aqlini charxlaydigan, uni ma‟naviy kamolot sari yetaklaydigan 
bebaho bir vosita. Xalqimiz azaldan kitobxonligi va ilm-ma‟rifatga intilishi bilan dong taratgan. 
Boisi,inson mutolaasiz, kitob o„qimasdan siyosiy, huquqiy, ilmiy, ma‟naviy taraqqiyotga 
erishish mutlaqo mumkin emas. Ajdodlarimiz biz uchun qoldirgan bebaho kitoblarni mutolaa 
qilib bugungi taraqqiyot cho„qqisiga erishmoqdamiz. Bobokalonlarimizning aniq fanlarga oid 
benazir asarlari, tariximizning eng qadimiy lavhalari aks etgan mo„tabar manbalar, eng asosiysi 
cheksiz ma‟nolar ummoni bo„lmish mumtoz adabiyotimizni o„qish va uqish ziyo ahlining ulkan 
vazifalaridan biridir.
N.A.Rubakin ta‟biri bilan aytganda “Yaxshi kutubxona koinotning kitobdagi in‟ikosidir”
1
. 

______________________ 

Рубакин. Н.А –https://www/livelib.ru/author-nikolaj-rubakin.
 

 
View publication stats
View publication stats