Seminar jumislari

Diffuziya-bul erkin zaryad tasıwshılardın’ kontsentratsiyası ko’p orınnan az orıng’a awısıwı bolıp tabıladı. Eger tiykarg’ı zaryad tasıwshılardın’ mug’darı dN belgili bir birlik maydannan diffuziyalıq kontsentratsiya- nın’ ta’sirinen d5 o’tettug’ın bolsa, onda to’mendegishe anıqlawg’a boladı. dN=-Ddndt/dx dn/dx- kontsentratsiya gradienti.

g-koeffitsient diffuziyası.
(-) - bul diffuziya kontsentratsiya az ta’repke kozg’aladı degendi bildiredi. Diffuziyalıq tok to’mendegishe anıqlanadı.
j_dif=gdN/dt=-gDdn/dx (2)
g-elementarlıq zaryad.
Eger yarımo’tkgizgishke belgili bir tiykarg’ı emes primesler kiritilgen bolsa, h’a’m yarım o’tkizgish R- tip bolsa, usı kontsentratsiyanı belgilesek, onda waqıt rekombinatsiyanın’ na’tiyjesinde n₀ -kontsentratsiyası azayıp baslaydı h’a’m ol to’mendegishe anıqlanadı.
n=n₀+nexp(-t/)
- bul tiykarg’ı emes zaryad tasıwshılardın’ jasaw waqtı.
2. Yarım o’tkizgishli kristallardın’ ekeninen elektro’tkizgishlerdin’ mexanizmi dreyflik zaryad tasıwshılar bolıp , bunda qozg’alıstın’ bag’ıtı sırtqı elektr maydanının’ ta’siri astında boladı.
Eger yarım o’tkizgishke E-kernewi berilgen bolsın, onda belgisiz bag’ıttag’ı qozg’alıstın’ tezliginen basqa, belgili bir bag’ıtqa zaryadlardın’ qozg’alıwı boladı h’a’m ol to’mendegi qatnasta boladı.
Ev=E
-erkin zaryad tasıwshılardın’ qozg’alan’shılıg’ı
Qozg’alan’shılıqtın’ ma’nisin tablitsadan alamız.
Toktın’ tıg’ızlıg’ıda qozg’alan’shılqqa baylanıslı anıqlanadı.
j=E=g(n_n+p_p)E
Qozg’alan’shılıq temperaturag’a baylanıslı o’zgerip turadı. Onı to’mendegishe ko’rsetsek boladı.

Toktın’ kernewge baylanıslı sızıg’ının’ grafigi VAX dep ataladı.
Tiykarg’ı zaryad tasıwshılardın’ r-p-o’tiwindegi diffuziyalıq togının’ tıg’ızlıg’ı to’mendegishe anıqlanadı.
j_ndif.=gD_ndn/dx 81m j_pdif.=-gD_pdp/dx (1)
Al tiykarg’ı emes zaryad tasıwshılardın’ dreyflik tıg’ızlıg’ı to’mendegishe anıqlanadı.
j_ndr.=-gn_nE₀=-g²n(D_n/kT)E₀
j_p=gp_pE₀=g²p(D_p/kT)E₀ (2)
Eger o’tiw ten’ salmaqlılıq h’alında bolsa
j_ndif=-j_ndr j_pdif =-j_pdr onda elektronlardın’ ag’ımı to’mendegishe anıqlanadı.
dn/dx=-gnE₀/kT
dn/n=-(g/kT)E₀dx
al dırkalar ushın
dp/dx=-gpE₀/kT
dp/p=-(g/kT)E₀dx
Usı ten’lemedegi o’tiwdin’ ken’ligi X_p h’a’m kontsentratsiyanın’ p-oblastınan r-oblastına o’tkende p_p0-den p_r0-g’a o’zgeredi, al dırka bolsa r_r0-dan r_p0-g’a shekem o’zgeredi dep integrallasaq.

Usıdan
n_n0/n_p0=p_p0/p_n0=exp(₀g/kT) bolsa
onda
n_p0=n₀ exp(-₀g/kT)
p_n0=p_p0exp(₀g/kT) boladı.
Alıng’an joqarıdag’ı ten’leme tiykarg’ı zaryad tasıwshılardan h’a’m tiykarg’ı emes zaryad tasıwshılardın’ kontsentratsiyasının’ qatnasın an’latadı. Onda budan barer biyikligin anıqlaytug’ın bolsaq,

Mısalı, Eger tiykarg’ı h’a’m tiykarg’ı emes zaryad tasıwshılardın’ ayırmashılg’ı Ge ushın 25000 ese bolsa, n_n0=p_p0 onda
n_p0p_n0 ln2500013
Onda germaniy ushın barer biyikligi ₀=0.3-0.4 boladı.