Sh. Sodiqova

5. Bola necha yoshga kirganda uyatchanlik, m u staq illik , x u d t » i n l i k
a g ‘am xo‘rlik kabi qator shaxsiy xususiyatlar n am oyon b o‘I a d i ?
A) 5 yosh
B ) 3 yosh
C ) 2 yosh
D) 2 -3 yosh
6. Tarbiyaning bola rivojlanishga ta’siri qand ay?
A ) Bola axloqiy kam olga yetadi
B) B ola jism oniy kam olga yetadi
C) B ola ruhiy kam olga yetadi
D) B olaning axloq-odobi tarbiyalanadi.
7.
Bolaning ahloqiy rivojlanishidagi m uhim o m il nima?
A) Ta’lim-tarbiya
B) Tevarak-atrof
C) Jamoa
D) Ota-ona
8. Necha yoshda bolaning ijobiy xulq-atvori b a r q a r o r la s h a d i?
A ) 3-5 yoshda
B) 6 -7 yoshda
C) 8-1 0 yoshda
D) 10-15 yoshda

---

VIII bob. MEHNAT TARBIYASI
w
. . 
Mehnat tarbiyasi
bola-larga m ehnatning m o-
M ehn attarb iyasin in g 
, . , 
, 
, 
, 
,
, 
r hiyatmi chuqur anglatish, ularda mehnatga
m a q sa d v a v a z ifa la r i 
.. 
. . - 
• 
. i
ongli m unosabat, shuningdek, m uayyan ijti­
m oiy foydali harakat k o ‘nikm a va m alakalarini shakllantirishga y o 'n al- 
tirilgan pedagogik faoliyat jarayoni b o ‘lib, ijtimoiy tarbiyaning m uhim
tarkibiy qism laridan biri hisoblanadi.
Mehnat tarbiyasining maqsadi
bolalarda m ehnatga ongli m unosabatni 
shakllantirishdir. Shuningdek, mehnat orqali bolalam i har tom onlam a 
rivojlantirish, m a ’naviy-axloqiy fazilatlarni tarkib toptirish, kelajakdagi 
m ehnat faoliyatiga ruhiy jihatdan tayyorlash, ularga m ehnat qilish xohi- 
shini singdirib borish ham alohida aham iyatga ega.
M aktabgacha ta ’lim m uassasasidagi 
mehnat tarbiyasining vazifalari
xilm a-xil bo‘lib, ularni quyidagi uch katta guruhga tasn if etish mumkin:
Birinchi guruh vazifalari bolalarning mustaqil m ehnat faoliyatiga 
pedagogik ta ’sir k o'rsatish bilan belgilanadi:
-b o la la m i m aqsad q o ‘yishga, m ehnat k o ‘nik m av a m alakalari, m ehnat 
m adaniyati bo‘yicha kerakli m ateriallar va m ehnat qurollarini tanlab ol- 
ishga o ‘rgatish;
- bolalarda b o ‘lajak m ehnat faoliyatini shakllantirish, m ehnat jarayon- 
larini m ehnatda qatnashuvchilar o ‘rtasida taqsim lash, m ehnatda yaxshi 
natijalarga erishish m alakalarini shakllantirish;
- m ehnat faoliyatining dastlabki ijtimoiy sabablarini shakllantirish, 
buyum lar va harakatlarga qiziqish uyg'otish orqali m ehnat natijalariga 
erishish, katta guruhlarda esa m ehnatning ijtim oiy aham iyatli ekanligini 
anglab etish.
Ikkinchi guruh vazifalari kattalar m ehnatiga ijobiy m unosabatni tarbi- 
yalashga qaratilgan:
- bolalarga kattalarni qanday natijalarga erishish uchun m ehnat qilay- 
otganini 
tushuntirish;
- bolalarda m ehnat ahliga hurm atni, ularga qo‘lidan kelganicha yor­
dam berish xohishlarini tarbiyalash;
- kattalarning m ehnat natijalarini asrab-avaylashga o ‘rgatish.
Uchinchi guruh vazifalari m ehnat faoliyatida bola shaxsini shakllan­
tirishga qaratilgan:
126

---

- bolalarda m ehnatsevarlik, har qanday m ehnatga qatnashish, bosh- 
lagan ishini oxiriga yetkazish uchun bor kuchini ayam aslik, o 'z shaxsiy 
m ehnatiga nisbatan to ‘g ‘ri m unosabatni tarbiyalash:
- javobgarlik, m ustaqillik, m aqsadga qaratilganlik, q at’iylik, tashab- 
buskorlik va faollik, sabr-m atonatlilik, chidam lilik kabi bola shaxsining 
axloqiy sifatlarini tarbiyalash.
- m adaniy xulq va o ‘z tengdoshlariga nisbatan ijobiy m unosabatni tar­
biyalash, o ‘zaro kelishgan holda birga ishlay olish, jam oa ishida natijaga 
erishguncha o 'z mehnati bilan qatnashish, o ‘zi va o ‘rtoqlarining mehna- 
tini xolisona baholash, yordam berish.
, 
... 
M aktabgacha ta ’lim m uassasalarida mehnat