Societatis iesv, segoviensis
Yüklə 14,73 Mb.
|
|
tres los mas dignos, para cada vno de los dichos Benefi- cios, teniendo consideracion à la suficientia de la lengua para dotrinar, y predicar, &c. Y estos, que asi escogier en y nombrar en, los pro pongan à los Virrey es, Presiden- tes de las Audiencias, y Gobernadores desu distrito, para que ellos es co jan vno, el que les pareciere mas à proposi- to, y le presenten en nuestro nombre, para que con esta presentacion le de la colacion el Arzobispos, ô Obispo, à quien tocare, &c. Est enim animaduersione dignis- simum, quòd cùm de proponendis à Prælatis agit, digniores futuros affirmat; cùm verò de præsentandis ab eis, qui eius nomine hoc præ- stare debent, non ait præsentandos eos, qui à Prælatis digniores fuerint judicati, sed qui ab ipsis magis apti fuerint reputati. Vno, el que les
cio Prælatorum stare, sed jure suo vti possunt: non quidem eligendo pro libitu, sed considera- tione adhibitâ, aptiorem à se deprehensum præ- ferendo. Cùm enim à Prælatis exigat vt illi eli- gant digniores, à ratione videbatur alienum, vt minùs dignos à suis vice-gerentibus eligi patere- tur. Quamquàm non deerunt, qui dicant in hoc Regem juxta formam à Concilio Tridentino traditam processisse, dum Seßione 24. Cap. 18. ali- ter de Patronis Ecclesiasticis, ac de laicis loqui- tur: illos enim debere digniores præsentare apertè decernit, non sic istos, cùm tantùm dicat idoneos esse debere. Et non nisi idoneus repertus fuerit, admitti. Pro quo videnda, quæ diximus Titulo 1. num. 76. & 97. Sed certè prædicta non vrgent: quia Concilium Cap. 1. Seßionis eiusdem, satis circa hoc suam mentem aperuit, vt ostendi- mus citato Titulo num. 69. & seqq. neque hoc præ- ceptum positiuum humanum sit, sed naturale,<-P>@@
dictum num. 71. Cur autem non eodem modo locutum fuerit, respondet P. Thomas Sancius
quia hoc est sub dubio (scilicet Patronum laicum ad digniorum electionem teneri) & ideò Consi- lium definire illud no luisse. Quòd autem ad di- gnitatem pertineat & genus, & patria, dictum & probatum Titulo eodem Cap. 7. vt nihil circa hoc requiri ampliùs videatur.
exemplum, in matutino interficiant omnes peccatores terræ, Psalm. 100. vers. 8. In
inquam, priusquam damna permissione scelera- torum excrescant, & vix remedium, vel valdè profectò operosum & quæstuosum patiantur. Aliter D. Isidorus Pelusiota Lib. 1. Epistol. 321. in qua sic scribit: In matutino Iustitiæ sinceritatem, & integritatem, ac prudentiam declarat: nempè quòd nec iracundia, nec temulentia eum ad cædem impelle- bat. Nam illa, etsi hesterno die illius animum concita- bat, at per noctis longitudinem mitigabatur. Hæc rur- sus, etsi vespere ingens accesserat, per somnum tamen satis minorabatur, ac discutiebatur. Purâ itaque, in- quit, ac integra, tum manu, tum mente, aduersus eos, qui Deum sceleribus suis lacessebant, arma induebam. Sic ille. Vbi & aliud opportunè occurrit Indicis Proregibus obseruandum, vt scilicet tempestiuè,
torum punitionem exerceant, non illam diutiùs differendo, sed sub ipsum delicti calorem: cùm sit experimento satis superq́ue perspectum, hu- iusmodi supplicii dilationibus multa impunita relinqui, aut intercessionum instantiâ, aut falsa- rum probationum occasione, aut reorum fugâ, in judicibus etiam indignatione justâ aduersus illos frigescente. attentiùs inspiciendum: Vt disperderem de ciuitate
quidem erat vt in ciuitate Domini operarius quispiam iniquitatis versaretur. Omnes, inquit; & qui omnes, nullum excludit. Nam vel vnus ali- quis ciuitatem Domini sanctam & electam dede- ceret. Quid ergo iam Christianos Gubernato- res decet in Republica item Christiana perficere, antiquiore illa, sine comparatione aliqua, san- ctiore? Cui Diuus Petrus sic alloquitur: Vos
stianæ est, vt homines reddere possit & debeat admirabiles: hoc enim est quod verbis adductis exponitur: Vt virtutes annuntietis, &c. Vt sitis inquam, homines magni virtute, vt loquitur Siraci- des Eccli. 44. v. 3. adeoq́ue magni, vt alios possitis<-P> @@0@ @@1@ hoc ergo lumine, in hac sanctitatis schola, in hoc virtutum emporio, scelera impunè grassari, dominari lasciuiam, impudentiam effrenari, & more Gentilium tenebris improbitatum inuolui, quomodò non sit horrendum dictu, factuq́ue horrendũ magis, & ad hæc Gubernatorum pro- uidentiam oscitare? Non sic, ô viri præstantes, non sic, & præ aliis, qui excellentiam muneris Excellentiæ titulo designatis. Zelus in vobis vlciscendi diuinas iniurias exæstuet, & mundan- di Dei populum, acceptabilem, Sectatorem bo- norum operum. Mundate, mundate, immun- ditiæ auctores expungite, impuritatis artifices, & irritamenta libidinum, errorum, raptorumque cohortes, & dum nihil agunt, mala omnia per- petrantes, expellite, exterminate, disperdite cum vate Rege, &, vt vno verbo dicam, iuxta me- rita, iustitiæ seruato moderamine, castigate. Circa quod, vt specialius aliquid proferam, ui conscientiæ reatu turbulentos homines cohi- bere. Id clarum. Pro quo & Regium rescriptum adducit Dom. Solorzanus Lib. 3. Cap. 27. num. 2. & in Politicâ Lib. 4. Cap. 27. in principio, ex An- tonio de Herrerâ Decade 2. pag. 91. in quo sic di- citur: Y siendo sobre todo muy necessaria laquietad
&c. Vbi meritò inquirat quispiam cur in rescri- pto dicto non mandatum, sed sola licentia pro- ponatur, cùm res hæc mandati rigorem postula- re videatur? Ad quod quidem id dicendum oc- currit, inquietos quidem homines iuxta delicti qualitatem puniendos Reges nostros iudicare. Cur enim Proreges, & Gubernatores alij id præ- stare circa huius generis crimina nequeant, quod erga alia possunt & debent Regiâ auctoritate præstare? Hanc ergo obligationem cùm sciant illi, id sibi gratum fore dubitari nequit. Quia verò aliquando timere Gubernatores possunt, ne in executione iustitiæ turbidum aliquid oriatur, minùs forsitan in eâ deliberatione constantes, facultas iis conceditur, vt tales homines possint in Hispaniam ablegare. Quomodo autem circa Ecclesiasticos se gerere debeant, dictum à nobis. Titulo præced. Cap. 11. & 12. tiæ obligatione premuntur, vt Togatos crimi- num Auditores, iudicetque alios, in suo faciant puniendorum criminum officio vigilare. Con- stat ex dictis §. 1. Dico Tertiò. Grauiter etiam peccant execu- tionem sententiæ à præfatis, ordine iuris seruato prolatæ prolibitu impedientes, etiamsi miseri- cordiæ affectu ducti id fecerint, vel intercessio- nibus, quæ sunt in regionibus istis vrgen- tissimæ. Quod equidem ratio manifesta con- uincit: nam sententia talis iusta est, & com- muni bono conueniens: ergo illam impediens contra justitiam in graui delinquit, & ita gra- uiter peccat absolutè: quia sicut contra ju- stitiam facere est absolutè peccare, ita & gra- uiter facere, grauiter delinquere est. Neque fit satis ex suprema illius potestate licet: enim su-<-P>@@
arctata, & circa hoc præsertim per ea quæ addu- ducunt Dom. Solorzanus Lib. 4. Cap. 10. num. 45. & seqq. & in Politicâ pag. 878. §. Pero aun- que, & seqq. & Dom. Felicianus à Vega in Cap. 4. de Indiciis. §. De Adulter. num. 76. & seqq. Su- blatâ ergo potestate, perinde se habent, ac si personæ priuatæ essent, quæ sine graui peccato non possent sententiam legitimè pronuntiatam impedire. ges, si ante caussæ conclusionem & sententiæ prolationem, incarceratos iubeant liberos è car- ceribus auolare. Id planum: quia grauia delicta sic manent impunita, & ex impunitate damna ingentia progrediuntur. Pro quo est præclara D. Leonis Magni sententia Epist. 53. inquâ ita scribit: Impunitarum transgreßionum augentur ex- cessus, & crebrescunt culpæ, quæ toleratæ sunt studio fidei reparandæ, & amore concordiæ. Hæc ille. Si ergo impunitas criminum ob respectus illos adeò nobiles, ita exitiosa est: quid jam fuerit, vbi ex leui quodam ostentandæ potestatis impetu, aut alio simili, stabilitur? Quod vrgeri potest ex eo quod in nostris Indijs vsu firmatum inuenimus, & de quo Dom Solorzanus Cap. 10. citato num. 26. Proreges scilicet, cùm ante Paschales ferias visitationibus carcerum cum Regijs Auditoribus intersunt, circa eorum dimissionem aut retentio- nem suffragium non habere, nisi cùm discor- dant Auditores. Est ergo illis interdicta pror- sus carceratorum dimissio: & cùm res non leuis momenti sit, plusquàm leue erit peccatum in tali dimissione commissum. tinet Indorum injurias vindicare, ad quod gra- uissimo conscientiæ periculo constringuntur. Id constans; quia imbelles, infirmi, pauperes, de quorum fide præsertim agitur toto Indicorum moliminum apparatu: miserabiles personæ, suis in terris exterorum imperio, nihil tale merentes, subjugati: circa quorum commoda Regum Ca- tholicorum cura peruigilat, & ita eam vices-ge- rentibus suas pergunt frequentissimè commen- dare. Sed quot illi sunt, quibus voces istæ ita re- sonent, vt ad earum instantiam misericordiæ vis- cera suscitentur? Omnia ossa mea dicent: Domine, quis similis tibi? Eripiens inopem de manu fortiorum eius: egenum, & pauperem à diripientibus eum. Sic Vates Rex. Psalm. 34. v. 10. Mirabilis profectò laudationis modus, quam non lingua, sed os- sa omnia pronuntiant. Ita sanè. Singulare ge- nus laudis est, quia singulare & insolitum bene- ficij genus prædicatur inuentum: Quòd scilicet sit, qui pauperum & oppressorum patrocinium amplectatur. Quis in hoc similis Deo? Si fortè aliquis, insolito laudis genere celebretur, & ea, quæ sensu carent, vt ossa, sensu ad illam mirabi- liter adepto consurgant. Si ergo velint Proreges Deo similes reddi, si laudibus insolitis, & ex in- timo prodeuntibus affectu sustolli, eripiant ino- pes Indos de manu fortiorum, egenos & paupe- res à diripientibus ipsos. Vbi præsertim indicati illi, qui eorum gubernationi, protectioni, & de- fensioni, justis stipendiorum commodis præfi- ciuntur. Hi enim gubernationem in crudelem soliti conuertere direptionem. Quod malum om-<-P> @@0@ @@1@ præ ceteris obuiandum. Pro quo sic apud Cas- siodorum Lib. 7. 42. quisquis ille est, qui scribit Princeps: Frequenter Saiones, quos à nobis credidimus pia voluntate concedi, querelis maximis cognouimus ingratos extitisse. Corruptum est (proh dolor) benefi- cium nostrum, creuitque potiùs de medicinâ calamitas, dum ad alios vsus, potentium malignitate, translati sunt, quàm eos nostra remedia transtulerunt. Vnde no- bis necessè fuit remedio salubri votis pestiferis obuiare: ne, dum pietatis studium ad æqualia beneficia trahi- tur, surreptionum iniquißima patiamur. Sic ille. Pro quo hîc non plura. beant Indici Proreges obseruare. gnâ consideratione dispositæ: vnde generaliter negari nequit grauem in- ducere obligationem; aliàs officium omnium ma- ximum, & à quo tot rerum momenta depen- dent, nullis legum specialium vinculis tenere- tur. Quod quidem quàm sit absurdum statim apparet, vt non sit opus circa hoc longiores dis- cursus cumulare. Et ita Dom. Solorzanus Lib. 4.
solitas esse Regia mandata, quas legere & obser- uare debent, & à quibus non licet saluâ consciẽ- tiâ recedere. Pro quo & Cap. 10. num. 39. vbi & Auctores obligationem eamdem firmantes ad- ducit. Circa illud tamen aut etiam ordinationes, quæ neque ad veniale peccatum videntur obligare. Id probo. Quia in omni ordinatâ gubernatione ita obseruari debet, vt aliqua sint pro commodiori tantùm proce- dendi modo disposita, & instruant potiùs quàm premant. Videantur dicta Titulo præced. num. 96. In Societate quidem Iesv, in qua optimi regimi- nis forma prælucet, ita se res habet, vt videri po- test in Libro Ordinationum, vbi & Instructio- nes appositæ, earum discrimine declarato. nes, quæ vim legis habere videntur, sub mortali Proreges obligant. Probatur ex dictis circa Re- gios Consiliarios Titulo præced. Cap. 9. Dico tertiò. Obligant sub mortali illæ, quæ si non obligarent, non satis videretur bono com- muni consultum. Est juxta ibidem dicta n. 99. Quæ autem sint illæ, non est facilè judicare. Vnde cùm materia grauis est, timendum valde, & à recto tramite minimè deuiandum. tiarum Præsides eo modo obligantur, quo Re- gij Consilij Dominos diximus obligari Titulo præcedenti num. 100. quod & eisdem rationibus comprobatur. Dico quintò. In iis, quæ justitiam concer- nunt. Proregum obligatio grauis est. Talia sunt, caussas ad eos spectantes ex abrupto, & non seruato juris ordine, ac secundùm causæ merita, judicare. Sic Dom. Solorzanus Lib. 4.<-P>@@
judicare conscientiam: quod obligationis genus non humanum, sed diuinum ac naturale est; vt scilicet nemo contra id, quod conscientia facien- dum esse dictauerit, operetur. Item. Quod præ- sentes non sint, cùm de appellationibus ab ipsis interpositis terminandis volunt agere Audito- res. De quo Dom. Solorzanus suprà Cap. 3. n. 41. & in Politicâ pag. 768. §. De todo. Cùm enim eos ille tangat articulus, timere profectò Audi- tores possunt, ne eorum animos contraria decer- nentes exasperent, ex quo justitiæ violatio venit etiam formidanda. Quæ præsumptio, cùm sit juris, & de jure, non est ex earum genere, quæ obligationem legum videntur auertere, quando in solâ juris præsumptione fundantur. Præter- eà. Omnia illa, de quibus dictum Capite præce-
cile deprehendere ad justitiam pertinere, quo- rum judicialis cognitio Proregibus est prohibi- ta, & sola gubernatio demandata, in qua etiam sunt certi denique fines, vt videri potest apud Dom. Solorzanum citato Cap. 3. num. 39. & seqq. & in Politicâ pag. 767. §. Lo vndecimo.
ditione, ac in nonnullis aliis. grauiter. Si eorum negligentia, tæ- dio, aut aliquo alio humano res- pectu, negotia, quæ ad eos spectant, retarden- tur. Pro hoc est optima animaduersio Dom. So- lorzani Libr. 4. Cap. 9. numer. 63. & in Politicâ pag. 869. in fine. Videantur dicta Cap. 9. §. 1. Si enim grauiter peccent dum expeditionem nego- tiorum, quæ ad Auditores Regios spectant, non vrgent, manifestum inde est in ijs, quæ suæ ipso- rum curæ sunt, etiam grauiter delinquere, si cum litigantium, aut caussam agentium propriam, in- commodo prorogantur. Semper autem inter- ueniunt incommoda, multiplicatis sumptibus, & imminutione bonorum, quæ ex absentiâ à pro- priis domibus, & alijs non leuibus occasionibus oriuntur. Vnde & obligatio restitutionis planè consequitur, ni velint ipsi, & qui eorum mode- rantur conscientias, in aperto lumine caligare. Et vt obligatio restitutionis non sit, ipsa cessatio ab operatione damnabilis est in operario conducto ad laborem magno pretio compensandum. obligatoria proponit, & jus tertij concernunt, atque aliquam juris notitiam exigunt, tenentur Proreges Indici consentire, nisi fortè alium con- sulant aliter sentientem, qui ordinarius Assessor non sit, vel Ordinarius vt probabile proponat id, circa quod vertitur controuersia. Ratio est: quia licet Assessor non sit judex, sed consultor specialis, vnde laicus potest esse Assessor Episco- pi in caussis spiritualibus, vt tradunt Doctores, quos affert P. Thomas Sancius Lib. 7. de Matri-
randi in re grauis momenti incurritur: quod<-P> @@0@ @@1@ uamine. Nisi fortè alia ejusdem generis ex Asses- soris sententiâ jam fuissent decreta, & in eâ, de quâ agitur, nihil occurreret, ex quo lapsus con- siderabilis timeretur. Yüklə 14,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|