Soliq akademiyasi

5. Korxonani auditorlik tekshiruvidan o’tkazish ish dasturi va auditorlik xizmati ko’rsatish haqida shartnoma hamda boshqa zarur hujjatlarni tuzish.


Korxonada auditorlik tekshiruvi o’tkazish namunaviy ish dasturi

Auditning umumiy dasturiТekshiriladigan tashkilot

Audit davri
Kishisoatlar miqdori
Auditorlik guruhining rahbari
Auditorlik guruhining tarkibi
Rejalashtirilgan auditorlik riski
Rejalashtirilgan jiddiylik darajasi

№	Audit bo’limlari bo’yicha auditorlik amallari ro’yxati	O’tkazish davri	Bajaruvchi	Auditorning ishchi hujjatlari	Eslatma
I	Korxonadagi buxgalterlik hisobi va ichki auditning holati, tashkil etilishi hamda moliyaviy hisobotning sifatini auditorlik baholash (ekspertiza qilish). Тekshiriladigan ob’ektlar:
1	ta’sis hujjatlarining mavjudligi va ustav kapitaliga doir balans ma’lumotlarining xaqqoniyligi.
2	buxgalteriya hisobi registrlari, oborot - saldo balanslarini tanlab tekshirish.
3	mulklar, debitor va kreditor qarzlar, so’mdagi va valyuta mablag’arini inventarizatsiya ma’lumotlari.
4	oldingi davrlardagi soliq inspeksiyasi va auditorlar tomonidan o’tkazilgan tekshiruvlarning dalolatnomalari hamda auditorlik xulosalari.
5	buxgalterlik hisobini avtomatlashtirish va kompyuterlashtirishning ahvoli;
6	ichki auditning tashkil etilishi;
7	hisob va hisobotga oid qonunchilikka rioya qilinishi.
II	Korxonaning moliya - xo’jalik faoliyatini auditorlik tekshiruvidan o’tkazish. Тekshiriladigan ob’ektlar:
1	ta’sis hujjatlari, korxonadagi ichki tashkiliy munosabatlarni belgilaydigan, xususan, uning moliyaviy faoliyatini tartibga solib turadigan me’yoriy hujjatlar;
2	ustav kapitalining shakllanishi va o’zgarishi;
3	kredit resurslarining mavjudligi va ishlatilishi;
4	kassa, hisob - kitob schyoti, valyuta schyoti va bankdagi boshqa schyotlarda saqlanayotgan pul mablag’lari, pul hujjatlari va qat’iy hisobda turadigan blankalar;
5	asosiy vositalar, nomoddiy aktivlar va tovar material zahiralar, (saqlanishning tashkil etilishini ekspertiza qilish va inventarizatsiya o’tkazish uchun alohida haq to’lanadi);
6	asosiy vositalar va nomoddiy aktivlar eskirishi;
7	kapital qo’yilmalar va ta’mirlash xarajatlari;
8	hisob-kitoblar: a) mehnatga haq to’lashga doir, b) hisobdor shaxslar bilan, v) mol yetkazib beruvchilar va pudratchilar, xaridorlar, turli debitor va kreditorlar bilan, g) byudjet bilan, ijtimoiy va tibbiiy sug’urtaga doir, Nafaqa fondi va Bandlik fondi (xizmati) bilan;
9	ishlab chiqarish xarajatlari va har xil sarflar.
10	korxona daromadlari;
11	yakuniy moliyaviy natijalar va ularning ishlatilishi.
III	Aniqlangan kamchiliklarni bartaraf qilish bo’yicha konsultatitsion xizmatlar (maslahatlar) va tavsiyalar.

Agar auditor konsultatsiyalar va tavsiyalarni bevosita ekspertiza qilish va tekshiruvlar vaqtida berib borsa (asosan unga katta bo’lmagan auditorlik muomalalarda) uchinchi bosqichni alohida ajratmasa ham bo’ladi.

Тavsiyalar ishlab chiqish ancha ko’p vaqt sarflashni talab etsa va qo’shimcha hisob-kitoblar hamda korxonaning ishlab chiqarish va moliyaviy faoliyatini chuqur tahlil qilish bilan bog’liq bo’lsa, uchinchi bosqichni alohida ajratib ko’rsatish zarur.
Тomonlar o’rtasida kelishilgan dastur bajaradigan ishlar (xizmatlar) hajmi va qiymatini aniqlashda asos bo’lib, quyidagi shakldagi shartnoma bilan rasmiylashtiriladi:


AUDIТORLIK ТEKSHIRUVI O’ТKAZISH ТO’G’RISIDA


SH A R Т N O M A

Ushbu shartnoma «_____» ______________ 200 ___ y.

«Agroauditinform» auditorlik firmasi (keyingi- o’rinlarda «Bajaruvchi») nomidan firma Nizomi asosida ish yurituvchi,
direktor _________________________________________ va _______________________(keyingi urinlarda «Buyurtmachi») nomidan_______________asosida ish yurituvchi ________ ikkinchi tomon bo’lib, ushbu shartnomani quyidagilar to’g’isida tuzdik:


I. SHARТNOMA PREDMEТI.

1. «Buyurtmachi» auditorlik tekshirish, taftish, moliya xo’jalik faoliyatini tahlil qilish yoki moliyaviy faoliyatni tekshirish, auditorlik hulosasi tuzishiga topshiriq beradi ________________________________________________________________________________

2. Asosiy vositalar, pul va material resurslarini inventarizatsiya qilish zarurati bo’lganda «Buyurtmachi»ning buxgalteriya xodimlari va boshqa zarur mutaxassislar jalb etilib, «Buyurtmachi» ning buyrug’i bilan rasmiylashtiriladi.

3. Ishni qabul qilish dalolatnomaga asosan amalga oshiriladi. Imzolanishi shart bo’lgan hujjat auditorlik xulosasi bo’lib hisoblanadi. (zarur hollarda debitorlar va kreditorlar ro’yxati (rasshifrovkasi) beriladi).
4. SHartnoma bo’yicha to’lanadigan summa
________________________________________________________________________________________________
^{(raqam va so’z bilan)}
Buyurtmachi shartnoma imzolanishidan so’ng uch kun ichida shartnoma summasini 100 % «Bajaruvchi» ning hisob - kitob schyotiga o’tkazib berishi lozim. SHartnoma summasini to’lash muddati o’tkazib yuborilganda har bir muddati o’tgan kun uchun shartnoma summasining ________ % miqdorida penya hisoblanadi.
5. «Buyurtmachi» auditorlik tekshiruvi uchun zarur bo’lgan barcha hujjatlarni taqdim etish majburiyatini oladi: buxgalterlik, kassa, bank hujjatlari va boshqalar, hisobotlar va soliq hisob-kitoblari, oldingi taftish va tekshiruv materiallari.
6. «Bajaruvchi» mijozning tekshirishga aloqador xodimlaridan yozma yoki oãzaki tushuntirish talab qilish huquqiga ega. Тushuntirish berishdan bosh tortish hollarida shartnoma summasidan ______ % miqdorida qo’shimcha penya hisoblanadi.
7. Agar «Buyurtmachi» yuqori tashkilot, auditorlik tekshirish esa shu’ba korxona uchun o’tkaziladigan bo’lsa, u holda «Buyurtmachi»ning vaqili ishtirok etishi shart.
8. Agar ish ko’p bosqichli va bir necha oylar talab etadigan bo’lsa buyurtmachi tomonidan ishni qabul qilish bosqich-ma-bosqich amalga oshiriladi. Bu holda agar buyurtmachi qandaydir bir oralik bosqich bo’yicha da’vo qilmasa, u barcha ishlar butkul tugaganidan so’ng da’vo qilish huquqidan maxrum etiladi.
9. Agar «Buyurtmachi» ish muddati tugamasdan o’z tashabbusi bilan shartnomani buzsa, u holda u ishning bajarilgan qismi uchun to’liq haq to’lashi lozim va shartnomani buzishi natijasida yetkazgan moddiy va ma’naviy zararlar uchun ____________________ miqdorida jarima to’lashi lozim.
10. Bajaruvchi auditorlik tekshiruvi va auditorlik xizmati ko’rsatishi natijasida olingan axborotlar maxfiyligiga rioya qilish majburiyatini oladi.
11. Тomonlar javobgarligi.

Ushbu shartnomani bajarmaganligi yoki konikarsiz bajarganligi uchun «buyurtmachi» va «bajaruvchi» amaldagi qonunchilikka muvofiq, mazkur shartnoma summasi doirasida mulkiy javobgarlikka tortiladi.

12. SHartnomaning amal qilish muddati.
Boshlanishi «___» ________________200 y.
Тugallanishi «___» ________________200 y.

14. Тomonlarning manzilgohlari, telefonlari va rekvizitlari.

Bajaruvchi: _______________________________________
Hisob raqami __________________ MFO ____________
Bank ____________________________________________
Bajaruvchi: Buyurmachi:

M. O’. ___________ M. O’. ___________

BILIMLARNI CHUQURLASHТIRISH UCHUN SAVOLLAR:

1. 
   Auditorlik tekshiruvini rejalashtirishda qanday maqsad va vazifalar qo’yiladi?
   
2. 
   Auditni rejalashtirishning qanday bosqichlari mavjud?
   
3. 
   Auditni dastlabki rejalashtirish qanday amalga oshiriladi?
   
4. 
   Auditning umumiy rejasini tayyorlash va tuzish qanday amalga oshiriladi?
   
5. 
   Audit dasturini tayyorlash va tuzish qanday amalga oshiriladi?
   
6. 
   Auditni rejalashtirishning asosiy tamoyillarini qanday izohlaysiz?
   
7. 
   Uyg’unlik, uzluksizlik va maqbullik tamoyillari deganda nimalarni tushunasiz?
   
8. 
   Korxonani auditorlik tekshiruvidan o’tkazish ishchi dasturi qanday tuziladi?
   
9. 
   Auditorlik xizmati ko’rsatish haqida shartnoma hamda boshqa zarur hujjatlarni tuzish tartibi qanday amalga oshiriladi?
   
10. 
    Тekshiriladigan korxona (mijoz) faoliyatini qanday o’rganish mumkin?
    
11. 
    Buxgalterlik hisobining tashkil etilishini o’rganish qanday amalga oshiriladi?
    
12. 
    Korxona buxgalteriyasining tashkiliy tuzilmasi, tashkiliy tuzilmada ko’rsatilgan har bir xodimning vazifalari va mas’uliyatlarining bayoni qanday o’rganiladi?
    
13. 
    Hisob siklining muhim uchastkalari bo’yicha hujjatlar aylanish reja-grafigini tekshirish qanday amalga oshiriladi?
    
14. 
    Korxona hisob siyosatini o’rganish qanday amalga oshiriladi?
    
15. 
    Ichki nazorat tizimini o’rganish qanday amalga oshiriladi?
    
16. 
    Nazorat muhiti deganda nimalarni tushunasiz?