Sorular: Notlar

Konular: Devrimler Çağı

Sorular:

Notlar:

Sorular: Sorular: Sorular: Sorular: Sorular: Sorular: Sorular: Sorular: Sorular: Sorular: Sorular: Sorular: Sorular: Sorular: Sorular: Sorular: Sorular: Sorular: Sorular: Sorular: Sorular: Sorular: Sorular: Sorular: Questions: Questions:

FEN BİLİMLERİ: Rönesans’ın sonucu olarak insanlar otoriteleri ve uzun yıllardı ögretilenleri sorgulamaya başladılar. Kilise Dünyanın evrenin merkezi olduğunu öğretiyordu; çünkü insanın dünyada yaşiyor Tanrının adamı kendine benzettiğini adamın Tanrının kalbinde özel bir yeri olduğu bu yüzden dünyanın evrende özel bir yeri, merkezi olduğu. 1. Bilimsel Devrim a. Copernicus- Kiliseni öğrettiği dünyanın evrenin merkezi oldğuna karşı çıkan Polonya’lı din adamı -Mantık ve gözlemlerini kullanarak dünyanın değil de güneşin evrenin merkezi olduğu sonucuna vardı. -Kilisenin kudretini anladığı için bulgularını ancak ölümünden önce yayınlanmasına müsade etmedi. Geocentric / Dünya Merkezli Heliocentric / Güneş Merkezli b. Kepler-gezegenlerin elliptic bir şekilde yerinde kalan güneşin etrafında döndüğünü gözledi. c. Galileo- Teleskop kullanarak Kopernikus’un Güneş Merkezli fikrini onayladı. Onun fikrince Güneş Merkezlilik Tanrının mükemmel evrenini Dünya Merkezlilikten daha iyi destekliyordu. d. Bacon- bilimsel metodları ileri sürdü. Fen bilimciler araştırmalarına devam ederken tezlerini, deneylerini, gözlemlerini ve sonuçlarını kaydettiler - ileride bilimciler aynı araştırmaları tekrarlayıp bulgularını başka bilimcilerinkiyle kontrol edebileceklerdi. e. Descartes- e göre mantıkla varılan sonuçlar gözlemlerden daha önemliydi – “Düşünüyorum, o halde varım” fikri BEYNİNİ KULLAN f. Newton- ortaya yeni bir matematik sistemi çıkardı –CALCULUS / KALKÜLÜS -Yerçekimi gücünü açıkladı -Cisimlerin dünyanın yüzeyinde durmasını sağlıyor -Gezegenlerin güneşin çevresinde bir yörüngede kalmasını sağlıyor ABSOLUTISM / MUTLAKİYET : İngiltere Mutlak bir Krliyetten kısıtlı bir Kraliyete 1. 1215’te Magna Carta’nın imzalanmasıyla, İngiltere mutlaktan kısıtlı bir kraliyete geçti. 2. Tudor’ların en sonuncusu olan Elizabeth I, ‘in ölümüne kadar İngiltere kral ve kraliçelerinin Parlamentoyla yakın bir çalışma ilişkisi vardı 3. Elizabeth’ın öldüğünde çocuğu yoktu, bu yüzden yeğeni James I (İskoçya Kralı) İngiltere tahtını ele geçirdi. 4. James I mutlak bir kraldı. Protestan bir ülkenin tahtına oturmuş bir Katolikti. Parlamentoyla anlaşmayı reddetti. 5. James ‘in oğlu Charles I, onun yerine geçti. O da mutlakiyet ve Tanrının verdiği hakla yönetti. a. Charles sonunda Parlamento’yu çağırmak zorunda kaldı; çünkü sürdürdüğü savaşların maliyetini ödemek zorundaydı ve sadece Parlamento parayı onaylıyabilirdi (Magna Karta) b. Parlamento kuvvetleri Parayı vermeden önce, Charles’ı Petition of Right / Haklar bildirisini imzalamaya zorladılar. Bu belge aynı zamanda kralın kudretini kısıtlıyordu. c. Charles parayı aldıktan sonra Parlamento’ya danışmayı reddetti iç savaş çıktı  Parlamento (roundheads) kuvvetleri Oliver Cromwell önderliğinde kralın kuvvetlerini (cavaliers / atlı şovalyeler) yendiler. d. Charles’ın kafası kesildi ve Cromwell ölene kadar 5 yıl hokum sürdü. e. Stuart ailesinden Charles ll’nin tahta oturtulmasıyla taht yenilendi (Restoration / Yenilenme) f. Charles II’nin kardeşi James II, hiç sevilmeyen Katolik ve mutlak bir kraldı. g. English Bill of Rights / İnsan Hakları Beyannamesini imzaladıklarından sonra James II’nin yerine William and Mary (James’in kızı) geçirildi. Bu kraliyetin kansız devrilmesine Glorious Revolution / Şanlı Devrim dendi. AYDINLANMA: -Yöredeki eski usül yönetimin yetkisine karşı geldi. A. Thomas Hobbes – Leviathan’ı yazdı - Ona göre insanlar zalim, kötü ve bencildi -Eğer kontrol edilmezlerse birbirilerini öldürebilirlerdi -En iyi devlet yönetimi mutlak kraliyetti B. John Locke- Yönetim’in İki Tezi ‘ni yazdı -İnsaların doğal olarak iyi olduğunu düşünüyordu -Dediklerine göre insanların bazı basit doğal hakları vardır – hayat, hürriyet, ve mal -Eğer devlet o hakları korumuyorsa, o zaman insanların o devleti iktidardan atmaya hakları vardır. C. Montesquieu - İktidar kuvvetlerinin ayrımını savunuyordu -Kontrol ve Dengeler – ki devletin bir dalı fazla yetki edinemesin, kuvvetlenmesin. D. Voltaire -Konuşma / fikirlerini beyan etme özgürlüğünü savunuyordu -“Söylediğin bir tek kelimeye bile katılmıyorum, onu söyleme hakkını ölümüme kadar korurum.” E. Rousseau- “The Social Contract / Sosyal Kontrat”ı yazdı -İnsanlar bir sosyal kontrat- altında bazı haklarını insanların ortak iyiliği için feragat ederler Aydınlanmanın Filozofçuları birçok kişinin kendi devlet yönetimlerini incelemelerine sebep oldular. Bunlardan bazıları İngiliz yönetimi altında Amerikalarda yaşıyan kolonistlerdi. Amerikan Bağımsızlık İlanı baş yazarlarından Thomas Jefferson, Locke’un doğal haklar fikirlerini kullanarak, kolonilerin İngiltere’nin dictator yönetiminden ayrılma kararını açıkladı. Yeni kurulan Amerika Birleşik Devletlerinin Anayasası tasarlandığında, Montesquieu’nün İktidar kuvvetlerinin ayrımı ve kontrol ve dengeler fikirleri de dahil edilmişti. İlk Anayasa Değişikliği, fikirlerini Voltaire’ in Konuşma / fikirlerini beyan etme özgürlüğünü savunmasından aldı. FRANSIZ DEVRİMİ I. Alt Yapısı: 1. Eşitsizlik a. Fransız halkı estates / emlaklar denilen sınıflara bölünmüştü. b. Birinci estate yüksek rütbeli din adamlarından (1%) oluşuyordu. c. İkinci estate soylulardan (2%) oluşuyordu. d. Üçüncü estate orta sınıf (burjuva), şehir işçileri ve köytlülerden (97%) oluşuyordu. e. İlk iki estates nüfusun 3% ünü teşkil etmesine rağmen – toprakların nerdeyse 40% ını kontrol ediyorlardı. f. Üçüncü estate üyeleri için, hiç bir sosyal değişiklik olanağı yoktu. g. Fransa’nın kanunlarını yazan kurul , the Estates General / Genel Emlaklar, tüm üç estate’I temsil ediyordu ama cook nadir toplanıyordu. Fransa esasında mutlak bir monarki/kraliyetti. Bu yüzden , her üç estates’in hiçbir politik kuvveti /yetkisi yoktu. 2. Ekonomi a. Louis XIV’in (14^th) saltanatlı ve savurgan hayat stili ve İngiltere ve İspanya’ya karşı savaşılan savaşlar Fransa’nın hazinesini tüketti. b. Fransa’nın Amerikan Devrim’ine verdiği destek de çok pahalıya mal olmuştu Ancak sadece üçüncü estate daha fazla vermek zorunda bırakılmıştı. 3. Adaletsiz Hukuk Sistemi a. Halk bir suçla suçlanmadan bile ömür boyu hapise atılabiliyordu. II. Devrimin Başlangıcı 1. Louis XVI, (16^th) devletin mali durumunu kurtaramayınca, Estates General / Genel Emlaklar’ı bir araya getirmek zorunda kaldı. Bunlar 175 yıldır bir araya gelmemişlerdi. a. Üçüncü Estate’in delegelerinin Birinci ve İkinci’ninkilerden 2-1 sayıca üstün olmalarına rağmen, her estate’in sadece bir oyu vardı. Bu yüzden, ilk iki estate herzaman üçüncünün üstünde oy üstünlüğü sağlıyabilirdi. b. Üçüncü Estate delegenin bir tek oya sahip olmasını istedi, ancak Birinci ve İkinci Estate’ler bunu oylarıyla redettiler; bu yüzden Üçüncü Estate Estates General’dan ayrılarak tennis court ‘a taşındı. 2. Ulusal Meclis a. Üçüncü Estate Ulusal Meclis ‘i kurdu ve and kralın yönetimini kısıtlıyan ve genel halka daha fazla haklar veren bir anayasa elde edene kadar ayrılmayacaklarına yemin ettiler. b. Çoğu Fransız vatandaşı Ulusa Meclisin amaçlarını destekliyordu. c. Kral bunu desteklemiyordu. Elebaşlarını tutuklamakla tehtid etti. Bu ülke çapında ayaklanmlara sebep oldu ve en sonunda ……… d. Bastil’in basılması 14 Temmuz, 1789. Bastil soylular diktatörlüğünün sembolüydü. Krala karşı gelenlerin, çoğunlukla sebepsiz yere, tutulduğu bir hapisti. 3. Sosyal Huzursuzluk a. 1791 yılı çok az ürün verdi. Ekmeğin fiyatı iki misline çıktı, Paris halkı açlıktan ölüyordu ve ayaklandılar. b. Kırsal bölgelerde de ayaklanmalar oldu. -Köylüler zorla malikanelere girdiler -Tahıl ambarlarını soydular -Derebeyliklerine ait tutanakları imha ettiler -Toprak sahiplerini yerlerinden sürüler 4. HAKLAR BEYANI : (doğal hakları korumak amacıyla) POLİTİK a. Ulusal Meclis çalışmaya devam etti (yeni devrimler/düzenlemeler yazmaya) b. Din adamları ve soylular kabul etmezlerse olacaklardan korktukları için bu devrimlerin bazılarını Kabul ettiler. c. 4 Auğustos, 1784 – derebeyliklerine ait aşar vergileri ve ödenekler sona erdi {Bu bildiriyi halk kabul etti ve izledi: kral kabul etmedi} **** Haklar Beyanı Aydınlanma Düşüncelerini izledi -- Konuşma / fikirlerini beyan etme, din, ve basım özgürlüğünü -- “İnsanlar eşit doğarlar” III. 1791 ANAYASASI: A) Tek meclisli parlamento - ufak bir vergi veren her erkeğe oy hakkı veriyordu B) Anayasa kanunlarına devrimler/yeni düzenlemeler dahil edildi (Ulusal Meclis) - yeni sınırlı kıraliyet (Kral Louis XVI ve Kraliçe Marie Antoinette kabul etmek zorunda kaldılar) C) Anayasa kanunları çok az Fransızı memnun etti -- Kilise devlet kontrolü altına alındı D) Kilisenin bölünmesine yol açtı, - bir gurup devlete bağlı kaldı, - bir gurup Papaya bağlı kaldı E) SAVAŞ: FRANSIZ DEVRİMİ İÇİN DESTEK VE KARŞI KOYMALAR AVRUPAYA YAYILDI 1) Nisan1792, Ulusal Meclis Avusturya’ya karşı savaş ilan etti, Prusya bu savaşta Avusturya’ya katıldı 2) Sonuçta Fransız devrimi çok daha fazla şiddetlendi a. devrime karşı gelen birçok kişi öldürüldü – Devrim dümanları b. Radikalles ( Jacobins / Jakobenler) çoğunluktaydı F) DEHŞET SÜRECİ --- DEVRİMİN EN KANLI SAHNESİ 1. SOSYAL OLARAK: a. Yeni bir toplum kurulmaya çalışıldı, dürüst, ve iyi vatandaşlardan oluşan “Demokratic bir Cumhuriyet” 2. SONUÇLAR: a) Kiliseler kapatıldı, mantık ibadethanelerine çevrildi b) Aristokratik modalar yasaklandı (perukalar ve dizde jokey pantolonları) c) Zaman yeni takvimlerle ölçülmeye başlandı (yıl 1 – Cumhuriyetin 1ci -- 1792-1795) d) Ağırlık ve ölçüler düzenlendi- “metrik sistem” *** DEHŞET SÜRECİNİN SONU *** -- Maximillian Robespierre ‘in ölümü (Radikallere – halk güvenlik heyetine öncülük etti) Daha az radikal olan Orta Sınıf üyeleri kongreyi ele geçirdi. G. REHBER Anayasanın 3cü yılına göre a. Devleti artık orta ve üst sınıflar yönetecekti b. Yönetim tekisi 5 üyesi olan ve “DIRECTORY/REHBER” olarak bilinen bir komiteye verileceti (zayıf ve bozulmuş) c. Bunlar Coup d’ etat / bir darbe (Napoleon Bonaparte önderliğinde) baştan atıldılar- * Radikaller 1799’da Rehberi şiddetle baştan indirdiler. NİYE COUP D’ ETAT / DARBE Çünkü Fransa ordusu büyük yenilgilere uğramıştı Almanya’da ve İtalya’da - Kayıplar artarken Rehber yanlıları onların aleyhine döndü H. NAPOLEAN BONAPARTE: kariyerine Fransız ordusunda başladi. 1799’da Rehber’in baştan atılmasında yardımcı oldu. - 1802’de FIRST CONSUL / BİRİNCİ KONSÜL olarak tanınmaya beşladı-ömür boyu (30 yaşında) askeri lider 1) Okul hayatı – Korsikalı fakir bir aileden gelme --- Askeri Okul – matematik ve coğrafyada üstünlük gösterdi --- 16 yaşında topçu subayı --- Generalliğe yükseldi 2) Konsül hayatı – Fransa’ya düzen ve denge sağlamakla uğraştı a) DİNİ HAREKETLERİ: Papa’yla barış sağladı ve Fransızların Katolikler arasında durumunu düzeltti -Napoleon bishop/piskoposları tain ederdi ama Fransız devleti tüm din adamlarının maaşlarını verirdi (Katholic & Protestant) b) NAPOLEONIC KANUNLAR-- “Haklar Beyanı”yla desteklenen – Tüm erkekler kanunca eşittir [ **CİNSİYET GÖREVLERİ} kadın haklarını azaltıyor –erkeklere eşlerinin malları ve çocukları üzerine otorite veriyor {**SOSYAL SINIF} –Kanun sosyal sınıflara göre değil, Şahsi kabiliyetlere göre bir toplum düzeni kuruyordu. c) EĞİTIM VERGİSİ DEVRİMİ -- Okullar halk vergileriyle desteklenecek. Bütün sınıfların bunu ödemesi gerek -- ULUSAL BANKA kuruldu 3) AMACI ” MUHYEŞEM İMPARATORLUK” a) Avrupayı bir imparatorluk olarak birleştirmek = 1810’a kadar Avrupa’nın çoğunu kontrolü altina almış, Ya da Fransa’yla İttifaklarını sağlamıştı. b) AVRUPALI KITASAL SİSTEM {Ekonomi} 1. Amacı İngiliz gemilerini ve mallarını Avrupa limanlarına ve aynı zamanda Rus ve Prus limanlarına sokmıyarak, İngiliz ticaretini yıkmak. -- İspanya ve Portekiz reddettiler -- Napoleon iki ülkeye birden saldırdı ve kardeşini kral yaptı. -- İngiliz gemiciliği ve Endüstrisi zarar gördü. -- Rusya ve Prusya mallarını elde edemediler (buğday) FRANSA’ya çok kızdılar-- ablukayı protesto etmek amacıyla İngilizlere katıldılar I) RUSYANIN İSTİLASI (Mayıs 1812) Eylülde Moskova’yı işgal etti, bir gün sonra yakarak Moskova imha edildi (Ruslar)*** Yakılmış Toprak Siyaseti*** Napoleon adamlarını Rusya’dan kış gelmeden, geri çekmek zorunda kadlı.—Ama çok geç kaldı , Ruslar Saldırdı. *** Ruslar kışın kötü şartlarına alışıktılar, Fransızlar alışık değillerdi*** 1) NAPOLEON’UN YENİLGİSİ a. Rusların zaferinden sonra Napoleon’un yeni bir orduya ihtiyacı vardı (genç ve yaşlı askerlerin tümü o ilk gurubunun parlaklığını kaybetmişti) b. Mart 1813’te müttefikler Paris’i kontrol altına aldılar, 16cı Louis‘nin kardeşi 18ci Louis kraliyet’e geçti c. Mart 1813 – müttefikler Paris’i kontrol altına aldılar, XVIcı Louis‘nin kardeşi XVIIIci Louis kraliyet’e geçti. d. Napoleon Elba’ya sürüldü J) Yüz Gün “Napoleon’un Geri Dönüşü” 1. 1 Mart, 1815 Napoleon Elba’dan kaçarak Fransa’ya geri döndü – 18ci Louis Paris’ten ayrıldı. ** Waterloo Savaşı (Haziran 1815) İngiliz, Rus ve Hollanda orduları Fransa’ya ilerliyerek Napoleon’u devirdiler— Napoleon Güney Atlantik’te St. Helena ‘ya sürüldü – 1821’de öldü Fransız Devrim’inin Gerçekleri ve Etkisi: 1) Eski Mutlak Kraliyet yınetimini sona erdirdi 2) Bütün Avrupa’yı etkiliyecek Yeni fikirler & enerjiler öne sürüldü 3) Halk arasında Milliyetçiliği arttırdı 4) Napoleon başka ülkelere yeni özgürlükçü fikirlerin yayılmasına yardımcı oldu, bu da Vatanseverlik hislerini arttırdı. K. Napoleon’dan sonra Avrupa Üç Değişik Bakışaçısı 1. Hürriyetçi Liberaler- Orta sınıfı oluşturan profesyöneller ve iş adamları. Devleti daha democrat yapma çabalarını destekliyorlardı. (DEMOKRATİK DEĞİŞİKLİKLERE AÇIKTILAR) 2. Köklü Radikaller- demokratik devrimlerin topluma yeteri kadar yararlı olduğuna inanmıyorlardı. Sosyalizmin işbirliğine ve hatta halk arasında zenginliğin dağıtımına giden doğru yol olduğunu düşünüyorlardı. Bu guruba aydınlar öncülük ediyor ve genelde işçiler ve diğer yoksunlardan oluşuyordu. ( ANİ VE ÇABUK DEĞİŞİKLİK İSTİYORLARDI) 3. Tutucular- devlet ve toplumun eski şeklinden yararlanan ve değişikliklerin/devrimlerin durmasını ya da yavaşlamasını istiyorlardı (HAYAT TARZLARINI KORUMAK) L. Devrimci Fikirlere Karşı Tepkiler 1. Viyana Kongresi- Eylül,1814 -Güçlü Avrupalı Aristokratlar politik ve sosyal karışıklıkları önlemenin yollarını tartışmak için toplandılar. a. Fransa dahil, çoğu Avrupa ülkelerinden temsilciler. b. Avusturya’lı Metternich konferansa hükmetti c. Kararların çoğunu Prusya, İngiltere, Rusya ve Avusturya (Dörtlü İttifak) verdi. M. Kongrenin Amaçları: 1. Güç Dengesi- herhangi bir ülkenin komşularından askeri olarak daha güçlü olmasını önlemek için. 2. Yassallık- devletler için en istikrarlı yöntem mutlak kraliyetti -Fransız Devrimi ve Napoleon’dan önce hükmeden ailelere asil hükümleri iade edildi. -Asil hüküm kuvvetlerini kısıtlama ve halkın politik haklarını arttırma isteği tehlikeli ve devrimciydi. - Napoleonic Savaşlarda en çok savaşan ve en çok kaybı olan ülkelere tazminat verildi. 3. Milliyetçilik -En kuvvetli Avrupa ülkeleri Milliyetçiliği daha fazla çatışmaya yol açacağı korkusuyla bastırmaya çalıştı. Bu kalkışımları başarısız oldu –ufak ülke gurupları politik kuvvetlerinden ve yerel kültürlerini beyan etmek hakkından mahrum oldukça, daha da Milliyetçi oldular. -Bu akım 20^ci yüzyılın içlerine kadar sürdü. Fransa’ya Etkisi -Fransa Napoleonic Savaşlarında elde ettiği tüm toprakları yitirdi -Fransa savaş zararları için tazminat ödemek zorunda kaldı -Fransa sınırlarındaki muzaffer ülkelerin ordularını sınırlarında tutabilmek için para ödemek zorunda kaldı. Bu galip ülkeler Fransa’nın eski sınırları içinde kalmasını istiyorlardı. N. 1848 Devrimi (Fransa, Almanya, İtalya and Avusturya) 1. Fransa a. Zayıf ekonomi, devlet içinde yolsuzluk ve bozukluklar ve sınırlı oy verme hakları. b. İsyanlar çıktı - Kral (Louis Philippe) İngiltere’ye kaçtı. c. İkinci Cumhuriyet kuruldu ve yeni anayasa çıkarıldı 1. Cumhurbaşkanı ve Millet Meclisi Seçimi 2. Louis Napoleon (yeğeni) 1848’te Cumhurbaşkanı seçildi 3. 1852’de, İkinci Cumhuriyeti İkinci İmparatorluğa çevirdi 4. Çumhurbaşkanı Louis Napoleon İmparator IIIcü Napoleon oldu ve 1870’e kadar hokum sürdü. 2. Almanya a. Almanlar anayasalarınca garantilenen haklarını istiyorlardı. Ayrıcana bütün Alman ülkelerini birtek devlet olarak birleştirmek istiyorlardı. Frederick William, Prusya kralı (en büyük Alman ülkesi) buna Karşıydı – eğer halk tarafından seçilirse, “kutsal hakla” kral olamazdı 3.Avusturya and İtalya da cumhuriyet kurmakta, demokraside başarısız oldular IV. Rusyada Absolutism / Mutlakiyet ve Reform A. Alexander l (1801-1825) 1. Aydınlanmadan Etkilendi – sosyal haksızlıkları düzeltmeye ve modernleştirmeye çalıştı 2. Bürokraside daha iyi eğitilmiş memurlar görevlendirdi 3. Büyükannesi Catherine the Great’e benzemiyererk – zayıf ve kararsızdı 4. Rusya’yı Napoleon’un saldırılarının sebep olduğu ekonomik ve politik karmaşıklıklardan çıkaramadı. B. Alexander II (1855-1881) 1. 1861’da Serflere (köylü işçi) hürriyetlerini verdi -Serfler kendilerine verilen topraklar için çok yüksek ücretler zorundaydılar. Kendilerini iyileştirmek için hiçbir olanakları yoktu ve esasen yine de topraklarına bağlanmış kalmışlardı. 2. Yerel devletler kurdu (Zemstvos) -Bu seçilmiş kuruluşlar o yörenin eğitimi, sağlığı ve bakımı/refahı için kararlar veriyordu. -Ancak vergi toplamak ve ilerlemeler/düzeltmeler yapmak için kuvvetleri yoktu 3. Ruslar jüri ile duruşman hakkına müsade ettiler Rusların bu reformlara tepkileri yetersiz olduklarıydı. Öğrenciler sosyalist fikirleri destekliyordu, ve bunları başarabilmek için teröre baş vurdular. Alexander III (1881-1894) bunları bastırdı. Hürriyetçi Liberalleri, ve azınlıkları – özellikle Musevilere rahat vermeyip zulme uğrattı. Rus Milliyetçiliği C. Emperiyalizim Aracılığıyla- daha fazla toprak daha fazla kuvvet demekti 1. Ruslar Kara Deniz ve Hazar Denizi (Kafkas) arasındaki ve Orta Asya’daki Mülüman topraklar için savaştılar ve aynı zamanda Çin'le bir anlaşma imzalıyarak ortak sınırları botunca topraklar edindiler. 2. Kırım Savaşı – Ruslar Kara Deniz’den Akdeniz’e giden yolu kontrol etmek istiyorlardı (İstanbul ve Çanakkale Boğazları) a) Ruslar Ösmanlı İmparatorluğu’nda yaşıyan Doğu Ortodoks Hıristiyanlarını korumak istediklerini söylediler. b). Türkiye reddeti c). Ruslar Kırım Yarımadasına asker yolladı d). İngiltere ve Fransa Türkiye’yi desteklerdi. e). Ruslar kaybetti – cephane, demiryolu ve takviye eksikliği f). Paris Antlaşması- Ruslar Osmanlı İmparatorluğundan aldığı toprakların bir kısmını geri vermek zorunda, ve Kara Deniz’de savaş gemisi ve istihkam bulunduramayacak. D. PanSlavizm Aracılığıyla – Slavların birleşmesi 1. Ruslar bütün Slavları koruma hakkına sahip olduklarını düşünüyorlardı (Slavca konuşanlar) E. Rus olmıyanlara karşı ayrımcılık göstererek Rus olmıyanları kültürlerini değiştirmeye zorlamaya çalıştılar. F. Yahudi aleyhtarı haraketlerle 1. Devlet Musevilere karşı olan ayrımcılıkları destekliyordu. 2. Musevilerin yaşayabilecekleri yerleri kısıtladılar ve okula gitme haklarını ellerinden aldılar. 3.Musevileri şiddetli saldırılardan korumadılar (pogromlar) V. Latin Amerika’daki Hürriyer Haraketleri Amerika ve Fransız Devrimlerinden İlham alarak A. Toussaint L’Overture 1. 1791’de Fransız kolonisi Santo Domingo’da bir köle ayaklanması başlattı 2. Fransızlardan sayıca çok daha fazla olan Afrikalı kölelerin maruz kaldığı şiddet muamelelerinden bıkarak, baş kaldırmaya karar verdiler 3. L’Overture Fransız devriminin zamanlamasını kullanarak, ve Fransızların uzaklardaki bir koloniyi dert edemiyecek kadar, kendi yurtlarında çok meşgul olacaklarını bilerek. Touissant L’Overture koloni ordusunu yenerek, 1802’te Napoleon adayı yeniden ele geçirecek bir ordu yollıyana kadar, adaya hükmetti. 5. Hürriyet 1804’te Fransızlar son defa Santo Domingo’dan atılıncaelde edildi ve yeniden Haiti olarak adlandırıldı. B. İspanya’dan Hürriyet 1. İspanyol Latin Amerika’sındaki Aşama Sistemi a) Peninsulares b) Creoles c) Mestizos d) Mulattos (Arapça "Muwaladeen"den gelen"Muladi", Moor/Kuzey Afrikalı’yla karışık beyaz demek. Ortaçağlardan kalma. e) Afrikalı Köleler f) Yerli Amerikalılar 2. The Creoles / Afrikalı Fransızlar (zengin eğitilmiş toprak sahipleri, ve iş adamları) – İspanyol anne/babaların çocukları a. Aydınlanma fikirlerini çok iyi bilen b. İspanya’nın Napoleon’la elleri doluyken, İspanyol kolonileri yeni dünyada baş kaldırmalarına başladılar 3. Büyük Kurtarıcılar a. Miguel Hidalgo- Mexikalı papaz - Hürriyet haraketleri başlattı - Bazı savaşlar kazandı ama bütün ülkeyi Hürriyetine kavuşturamadı - 1811’de idam edildi Iturbide- 1821’de Meksika’ya Hürriyetini kazandırdı İmparator olarak hükmetmeye çalıştı baştan atıldı Meksika 1824’te Cumhuriyet oldu c. Simon Bolivar- Venezuela, Colombiya and Ekvador’a Hürriyetlerini kazanmaları için yardım. Bu üçü birleşip Gran Columbia’yı kurdular. Bolivar tarafından yönetildi (ona Liberator / Kurtarıcı denirdi) Bolivar‘ın rüyası birleşmiş bir Latin Amerika’ydı ama milliyetçilik, ayrı ülkelerin hırslı liderleri ve ayrımcı coğrafya yapısı bunu önledi. d. Jose de San Martin- Argentin, Şili ve Peru’yu İspanyol kontrolünden kurtardı. V. Achievements and Problems of Independence Creolların politik kuvvetleri ve İspanyolların kontrolünden hürriyetleri vardı. -- Şimdi de öbür ülkelerle ticaret hakları vardı. B. Latin Amerika ülkelerindeki yeni önderler tüm halklarının beğendiği devlet yapıları kuramadılar. -Sonuç olarak, devrimler ve diktatörlükler Latin Amerika’da yaygın olmaya başladı -Ordu acil durumlarda bir ülkeyi ele geçirir ve askeri liderler dictator olarak başa geçerlerdi (Caudillo) - Latin Amerika’daki en fakir insanlar peons / amelelerdi (Yerliler ve mulattos) daha eşit toprak bölümü istiyorlardı. -Toprak, güç ve zenginlik Iron Triangle / Demir Üçgen tarafından kontrol edilmeye devam ediyordu  toprak sahipleri, caudillos ve de Katolik Kilisesi VI. Ekonomi -Latin America’nın zenginliği çoğunlukla madenlerden ve büyük sömürge çiftliklerinden geliyordu. - Bunlar çoğunlukla yabancı pazarlarda satılıyorlardı çünkü Latin Amerikalılar bu malları alamıyacak kadar çok fakirdiler -Her ülke zenginlikleri için bir iki kaynağa dayanıyordu. Örnekler: Boliviya - kalay Şili - bakır Brezilya – şeker, kahve -Eğer bu mallara olan istekler azalırsa, the ekonomi zarar görürdü- aynı zamanda doğal facialar da bir ülkenin ekonomisini yok edebilirdi A. Meksika Devrimi 1. Porfirio Diaz 1876’da Meksika’nın başina diktatör olarak geçti. a. Yatırımcıları çekebilmek için Meksika’ya düzen getirdi b. Düzen getirmek için baskı ve şiddet kullandı c. Yabancı yatırımcılar Meksika’da işlerini geliştirdiler d. Zenginler daha da zenginledi fakirler daha da fakirledi e. Meksikalıların çoğu Diaz’ın baskıcı devletini ve yabancıların ekonomileri üzerinde çok fazla kontrole sahip olmasını protesto ettiler 2. Devrimci Önderler a. Francisco “Pancho” Villa- Meksika’nın kuzeyinde devrime önderlik etti b. Emiliano Zapata – Meksika’nın güneyindeki kuvvetlere önderlik etti c. Madero- orta sınıfı destekledi – Diaz’ın yerine demokrasi getirdi 3. Devrimin Sonuçları a. Politik olarak demokrasi olmasına rağmen, çiftçiler toprak reformu istiyorlar ve toprak sahipleriyle savaşmaya devam ediyorlar b. Meksika kendi ülkesiindeki problemleri çözeceğine yabancı yatırımcıları çekmeye devam ediyor. c. Zenginle fakir arasındaki fark büyüyor. VII. Dünya Çapında Milliyetçilik A. Milliyetçilik kişinin ülkesiyle gurur duymasıdır. Pratik olabilir – halk, hizmet ve korunma karşılığında, devleti destekliyor Ama çoğunlukla bu hissi bir şey – pratik durumlara hiç önem vermez ve kafalarını değil de kalplerini izlerler, Körkörüne ilham veren önderleri izlerler. Çoğunlukla birleştirici ve kendini yınetmeye yönelik bir güç. 1. Almanya’nın Birleşmesi Prusya’lı Frederick William birleşmiş Almanya’nın başına geçmek istiyordu – ama kendi şartlarıtyla a. Otto von Bismarck Kral Frederick tarafından bu amaca ulaşmak için görevlendirildi -“Kan ve Demir”-von Bismark’ın sloganı, Almanya’yı birleştirmek için savaşa gitmeye razı olduğunu gösretiyordu -Üç savaş başlattı ve hepsini kazandı 1) Denmarka’yla Schleswig bölgesi – birçok Almanın yaşadığı where 2) Avusturya- Austro-Prussia Savaşı – birçok Alman ilinin yönetimi için 3) Fransa’yla- Franco- Prussian Savaşı- Fransa Almanya’ya sınırdaki Alsace/Alsas ülkesini ve Lorraine’i vermek zorunda kaldı – ikisi de demir ve kömür bakımından çok zengindi. B. Almanya’nın Birleşmesi 1. Versaille’da, Alman devletlerinin liderleri Bismarck’ la buluştular - the güney Alman devletleri Kuzey Alman Konfederasyonu ile birleşip Alman İmparatorluğunu (Reich) kurdu. Prusya Kralı William I Kaiser (imparator) oldu of all Germany 3. Bismarck chancellor / başbakan. 4. Yazılı Anayasyala birlikte iki meclisli parlamento C. Birleştikten sonra Almanya 1. Almanya Avrupada, en kuvvetli ulkelerden biri haline geldi. Askeri ve bahri (deniz) kuvvetlerini arttırdı. 2. Çok bol olan doğal kaynakları endüstrinin büyümrsine yardımcı oldu 3. Yüksek kalitede yaşam şartları ve yüksek okuma-yazma oranı 4. Demokrasiye rağmen- Kaiser devlet üzerindeki bütün otoriteyi elinde tutuyordu 5. Emperiyalizm D. İtalya’nın Birleşmesi Birleşimin Önderleri G. Mazzini- 1830’da Genç İtalya’yı kurdu – bu gizli cemiyet İtalya’yı milletvekilli bir devlet altında birleşmeye çağırıyordu 2. C. Cavour- Risorgimento ya da birleşmeye yeniden uyanış - İtalya’da Avusturya’ya karşı hisler uyandırdı - Birleşme için altyapıyı kurdu 3. G. Garibaldi- birçok defa İtalya’ya birleşik hürriyet kazandırma çabalarına ön ayak oldu -1930’larda Mazzini ile birlikte çalıştı -Kuzey İtalya’nın Avusturya yönetimine karşı başarısız ayaklanmalarına önderlik etti -Roma’nın yönetimini Papa’nın elinden alma uğraşılarına önderlik etti -Özgürlüğünü kaybetmemek için sürgüne gitti -Mayıs 1860’da, bir Red Shirts ordusuyla Sicilya’ya ayak -Sicilya’daki zaferinden sonra Garibaldi yarımadada ilerledi ve 1871’de İtalya, Papa’nın kontrolündeki Roma’nın ufak bir parçası - Vatikan hariç, bir tek ülke olarak birleştirildi. E. Birleştikten sonra İtaly 1. Kısıtlı Anayasal Monarki / Kraliyet 2. Sadece zenginler oy verebiliyordu -1912’de tüm erkekler oy verebiliyordu 3. Devlette Yaygı Yozlaşman (oy satımı) 4. Emperiyalizm VIII. Batının Dışında Milliyetçilik A. Hindistan 1. İngiliz Kolonisi (1700lerden beri) 2. İngiltere Hindistan’ın altyapısını kurmuştu 3. İngiltere kendi devlet sistemi ve hukuk kanunlarını Hindistan’a getirmişti 4. İngiltere Hintlilere aşağı sınıf olarak davranıyordu – dinlerine ve hayat tarzlarına hiçbir saygı göstermiyorlardı 5. Birçok zengin Hinli İngilterede eğitiliyor, İngiliz davranış tarzlarını, devlet yönetimini, ve insane haklarını öğreniyorlardı – kendi ülkelerini kendilerinin yönetebileceklerini düşünüyorlardı 6. Sepoy Ayaklanması - Doğu Hindistan Şirketi Hindistan’da ticareti tekelinde tutuyordu. İngilizlerin Hindistan’la ilgilenmesini sahip çıkmasını istemiyordu ve 1757-1858’e kadar Hindista’da adeta devlet yönetimi gibi davranıyordu, ta ki o tarihte İngilizler yönetimi ele alana kadar - 1857’de Sepoy’lara (İngiltere namına savaşıp onlarınhaklarını koruyan Hintli askerler) tüfekleri için yeni cephane verilmişti. - Fişek/mermiler inek ve domuz yağıyla yağlanmıştı. Tüfeğe sokulmadan uçlarının ısırılıp koparılması gerekiyordu - Hintlilerin inek etine dokunması yasaktı Müslümalar domuz eti yiyemezdi -Bazıları bu mermileri kullanmadıkları için hapsedildiler, ve buna karşılık, binlercesi İngilizlere karşı ayaklandı - 1858’de İngiltere’den normal ordu kuvvetleri olay yerine vardı ve çatışmalar bir yıl daha sürüp İngiltere’nin zaferiyle sonuçlandı -İngiltere devlet yönetimini East India Co. / Doğu Hindistan Şir. ‘den ele aldı - Hindistan’da bu ayaklanmayla birlikte Milliyetilik halkı sardı 7. Hintli Ulusal Kongersi -1885’de- kendini yönetmek isitiyen orta sınıf Hintli profesyöneller ve bilim adamları tarafından kuruldu 8. Müslümanlar Cemiyeti -1906-kuruldu Hintli Ulusal Kongersinin aynı amaçlarıyla fakat İslam’ı takip eden kişilerden oluşuyordu Hintlilerin başında bulunan, Gandhi, Nehru ve Jinna amaçlarına ulaşabilmek için sivil/medeni ittatsızlık ve şiddetsiz, işbirliğini reddetme yönteleri kullandılar. Örnekler: Amritsar Massacre/Katliamı ve Salt March/Tuz Yürüyüşü B. Türkiye -Yüzıllardır Osmanlı veya Türk İmparatorluğu Orta-Doğu’yu politik olarak birleştirmişti -Yıllar geçtikçe, İstanbul’daki merkezi hüümet zayıflıyor ve sadakat ve saygıyı yitiriyordu - 1876’da Yeni Anayasa oluşturuldu ama sultan buna uymayı reddetti ve 1878’de Anayasayı yazan kuruluşu ortadan kaldırdı -1908’de genç subaylardan oluşan bir gurup, Genç Türkler, bu Anayasayi geri getirmek için bir devrim düzenlediler ve sultan Kabul etti. -Birinci Dünya Savaşından sonra, Osmanlı İmparatorluğu Avrupa devletleri arasında bölündü -Genç Türkler General Kemal Atatürk önderliğinde, bu istilaya karşı koydular ve 1923’te yeni devletin Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal olmak üzere Türkiye Cumhuriyetini kurdular. C. İzrail -Yüz yıllardır çektikleri ırkçı eziyet veayrı kıtalara saçılmış olmalarına rağme Museviler bir ulus olarak kaldılar. - 1800’lerin sonunda Avusturyalı bir Theodore Herzl, Zionism diye adlandırılan, milliyeçi bir haraket başlattı – amacı Filistin’de bir Musevi ülke yaratmaktı -Rusların ırkçı zulmünden sonra Musevi halkı için güvenli bir yurt istiyorlardı - Birinci Dünya Savaşı sırasında, İngiltere yardım etmeyi Kabul etti- ancak, Filistindeki Araplar Musevilerden 8 e 1 daha fazla nüfus oluşturuyordu - Holocaust/Nazilerin Musevi Katliamı sırasında İngiltere Filistin’e göçü kısıtladı - Filistin’deki Museviler İngiltere’yi zorla sürmek için uğraştılar worked to force Britain out -1947 – UN/Birleşmiş Milleletler Filistin’i böldü bir Musevi ülkesi ve de bir Arap ülkesi olarak -1948- İngiltere o topraklardan ayrıldı ve Zionistler kendilerini İzrail Devleti ilan ettiler IX. Endüstri Devrimi: A. İngiltere’de Başladı: 1. NEDEN? --> Kömür ve diğer doğal kaynakların bolluğundan a. Daha önceleri halkın çoğu elle yapılmış aletler kullanarak toprakla çalışırdı 1) Kendi giyisilerini yaparlar 2) Kendi yiyeceklerini yetiştirirler İş mevsime göre değişirdi 2. 1750’de, halkın çoğu madenlerde ve inşa edilmiş fabrikalardaçalışırlardı çünkü onlara çiftliklerde ihtiyaç yoktu 3. Tarım Devrimi: --> Çiftçilik yöntemlerini geliştirdi a) Toprağı daha iyi kullanabilmek için daha ufak tarlaları birleştirip daha büyük tarlalar yaptılar b) Toprağı yeniliyebilmek için hayvan gübresi kullandılar c) Hasat Devir Daimi Charles Townshed  “Turp Townshed”  Çiftçilere turp yetiştirmeye razı etmeye çalıştı çünkü turp toprağı yeniliyordu d) Jethro Tull: Tohum delgisi tohumları heryere saçıp israf edeceğine sıralar halinde toprağa bırakıyordu e) R. Bakewell: tarla işçileri için daha kuvvatli atlar yetiştirdi ve et için daha tombul koyunlar ve inekler sheep. Kışın hayvanlar için tahıl depolama. 4. Çitleme Akımı: Eskiden köylü çiftçilerin paylaştığı torağı ele geçirip çitle çevirme yöntemi formerly shared by peasant farmers a. Reason: Koyunların verdiği yünü arttırmak için, otlaklar kazanmak için, arazilerini Çevrelemek. b. Daha bütuk arazilere sahip olan mal sahipleri daha fazla para kazandı ve küçük çiftçiler çiftliklerini elden kaybedip şehirlere taşındı. 5. Nüfus Patlaması a. Nüfus Avrupada 1715 – 1789 arasında 50 million arttı. b. NEDEN?  Ölüm oranları azaldı 1) Tarım Devrimi sayesinde Açlık tehlikesi azaldı 2) Halk daha iyi beslendi  kuvvetli bebekler 3) Daha iyi temizlik şartları ve sağlık önlemleri 4) Daha fazla mal ihtiyacı 6. Enerji Üretimi: a. Su: yeni ve daha verimli yöntemler  su çarkları makinaları çalıştırdı b. Kömür: Buharkuvvetli makina gelişiminde kullanıldı 1) Thomas Newcomen: Kömür kullanan buharlı motorlar madenlerden su pompalamaya kullanıldı 2) James Watt (1769) : Buharlı makinaları daha da geliştirdi 7. Teknoloji: a. Endüstri devriminin çok önemli bir parçası: 1) Kalifiye teknisyenler büyük hevesle yeni buluşlara olan ihtiyacı karşılamaya çalışıyorlardı 2) Demir Endüstrisi: makinalara buharlı lokomotiflere ve yakıta ihtiyacı vardı  Darby: İngiltere’nin demir endüstrisini geliştirdi  demirden yabancı maddeleri çıkarmanın yollarını keşfetti  daha iyi kalite ve daha da ucuz 8. Tekstil: İngiltere’nin en büyük Endüstrisi: A. Önceleri: Köylüler evlerinde, pamuğu elde eğirerek kumaş dokurlardı 1) Problem?  bu işlem çok uzun sürüyordu ve kumaşa olan ihtiyaç arttı B. İcatlar: 1. James Hargreaves: The Spinning/ Dönen Jenny (1764) a) birçok ipliği aynı anda döndürebiliyordu 2. Richard Arkwright: su çerçevesi a) İplik eğirmeyi hızlandırmak için su kuvvetinden yararlanıyordu C. Fabrikalar Başlıyor: İşçileri ve makinaları büyük miktarlarda ürun üretmek için biraraya getiren Yerler 1. İlk örnekleri hızlı akan dere kenarlarında uzun barakalardı D. Ürünlerin miktarı arttı  yeni taşıma yolları ortaya çıktı: 1. George Stephenson: Buharlı Lokomotif 2. Robert Fulton (1807): Amerikalılar Watt’ın buharlı makinasını gemi işletmek için kullandılar Endüstri Devrimi: 2. Bölüm X. Şehirler A. Şehirleşme: Halkın çiftliklerde Şehirlere Akımı 1. NEDEN? a) Çiftçilikte değişiklikler b) Artan nüfus c) Çitleme Akımı d) Şehirlerde işçi ihtiyacı 2. Şehirler demir ve kömür madenleri ve fabrikalar çevresinde büyüdü 3. Problemlere yol açtı: a) Fazla kalabalık şehirler --> fakir mahalleler ( akan su yok, lağım yok) b) Hava kirliliği --> kömür buharı c) Ses kirliliği d) Su yolları kirliliği B. Fabrikalar: 1. İşçiler: a) İşçiler artık çok sert çalışma tarifeleri altındalar b) Erkek, kadın çocuk çalışma saatleri günde 12-16 saat c) Tehlikeler: --> tehlikeli makinalar --> kömür tozu madencilerin ciğerlerini mahvediyordu d) Eğer işçiler yaralanır ya da hastalanırlarsa --> işlerini kaybederler 2. Kadınlar: a) Fabrikalar kadın işçileri tercih ediyorlardı -> Kontrol etmek daha kolay -> Makinalara daha kolay alışıyorlardı b) Daha az para ödüyorlardı ($) c) Bütün gün çalıştıktan sonra evlerine gidip yemek pişirip temizlik yapıyorlardı d) Kırsal alanda yaşıyanlar için köylü hayatı zordu ve şehirdeki insanlar için daha da zordu 3. Çocuk İşGücü: a) Tekstil dokuma fabrikalarında makaraları değiştiriyorlardı b) Dar maden kuyularında çalışıp, arabaları itiyorlardı c) Öksüzler yiyecek pahasına çalışıyordu C. Yeni Orta Sınıf: 1. Girişimciler: en kazançlı onlar oldu --> E.D.yi harakete geçirdiler D. Orta Sınıf: tüccarlar, mucitler ve esnaf/zanaatkarlardan oluşuyordu 1) Cook gzzüzel döşeli evlerde yaşıyorlar 2) İyi yiyip iciyorlar, giyiniyorlar 3) Fabrikaların kontrolüne ve sendikaların kurulmasına tamamen Karşı çıkıyorlardı 4) Kadınların “hanımefendi” olması lazımdı -> Resim çizer, iş işler, piyano çalarlardı -> Kızları iyi eğitim görürdü -> Oğulları iş adamı olurdu 5. Endüstri Devriminin Yararları: a. Devrimcileri çalışma koşullarını düzeltmek için yeni kanunlar için ısrar ettiler b. Sendikalar işçiler için daha iyi zaman tarifeleri ve daha iyi yevmiyeler sağladı c. İşçi sınıfı oy verme hakkını kazandı --> Politikaya katıldılar d. Yevmiyeler zamanla arttı çünkü seri imal malları için istek arttı ve yeni fabrikalar açıldı Endüstri Devrimi: 3cü Bölüm XI. İş Kanunları: A. Laissez - Faire Ekonomisi: “Bırakın Yaosınlar” karışmama siyaseti 1. Devletin hür ekonominin yürütülmesine karışmaması gerektiği inancı. 2. Serbest Piyasa: Kontrol edilmeyen mal takasları 3. Adam Smith: Serbest Piyasa’nın sadece zenginlere değil herkeze yardımcı olacağına a) Daha fazla mal daha az ücrete mal edilecekti, bu da malları herkesin alabileceği düşük fiyata satılmasını sağlayacak b) “Wealth of Nations/Ülkelerin Zenginliği” ni yazdı. 4. Thomas Malthus: “Essay on the Principle of Population”/”Nüfus Prensipleri üzerine makale -> Tahmini Nüfusun yiyecek kaynaklarını geçip geride bırakacağı supply a) Nüfus artmaya devam ettikçe, Fakiler ıstırap çekecektir -> Fakirlere daha az çocuk yapmaları için ısrar etti b) Her şahısın tutumluluk, çok çalışma ve ailesini küçük tutarak kendi hayatını geliştirmesi gerektiğine inanıyordu DEVLET YARDIMI OLMADAN! B. Utilitarianism / Faydacılık: Toplumun amacı en çok insane sayısı için en çok mutluluğu sağlamak. 1. Utilitarian / Faydacı: Devletin zaman zaman ıse karışması gerektiğini fark etmek a) John Stuart Mills: Devletin işçilerin hayat koşullarını düzeltmesi istiyordu; işçi mutlluluğu ve kadınlara oy verme hakkı verilmesi  Bugünkü Demokratik Hükümet Mills ve daha başka Utilitarian’ların fikirlerini özümsedi C. Socialism / Sosyalizm: 1. Sosyalizm: İnsanlar şahsi kişiler olarak değil bir bütün olarak, çiftlik, fabrika ve tren yolu gibi üretim araçlarına ve onların işletmesine sahip olacaklar 2. İnancı İnsanların dogal olarak iyi niyetli olduğuna ve sosyal hakları önemsediğine D. Utopians / Ütopyacılar: Kendine yeten toplumlar/cemiyetler kurdular 1) Tüm iş paylaşılıyordu 2) Mal sahipliği ortaklaşa 3) Zenginle fakir arasında fark YOK 4) Robert Owen: çocuk iş gücü kullanmayı reddetti  Çocuk işçi kanunları ve işçi sendikaları için savaştı E. Karl Marx: Ütopyacı fikirleri kınadı 1. “Communist Manifesto / Komünist Sunumu” u yazan Alman a) Komünizm işçi ve işveren sınıfları arasındaki çekişmeyi kaçınılmaz olarak gören birşit sosyalizm struggle between employers and employees as inevitable 2. “Varlığı Olanlar” and “Olmayanlar” arasındaki çekişme a) Varlığı Olanlar: ürünleri mal etme araçlarının sahibi ve toplum ve zenginlik üzerinde kontrol sahibi b) Olmayanlar: “proletariat” ya da işçi sınıfı -> Marx’a göre savaşı kazanıp, mal etme araçlarının kontroilünü ele geçirip, sınıfsız toplumlar kuracaklar. -> Zenginlik ve iktidar/yönetim eşit olarak paylaşılacaktı  Marx kapitalizmden nefret ediyordu  “dünya işçileri birleşin”  Marx’a göre onun düşünceleri Bilimsel Kanunlara dayalıydı.  Tahminlerine göre işçiler savaş için biraraya gelecekti  Milliyetçilik kazandı halkın komünizm akımından çok uluslarına bağları daha kuvvetliydi XII. Dünya Ekonomisi -Batı Emperiyalizmi 19^cu cyüzyılda dünya ekonomisi için sahneyi -Emperiyalist ülkeler hammadde kaynağı ve mal ettikleri ürünler için yeni ticari pazarlar olarak kolonilerini kullandılar. -İletişim ve taşıma alanlarında yapılan gelişmeler dünya çapında alış verişini mümkün kıldı A. Dünya Çapında Göç -19^cu yüzyılda, insanlar Avrupa ülkelerinden ayrılıp eski kolonilere gittiler ör. Amerika, Asya and Afrika -Birçoğu Amerika Birleşik Devletleri’ne gittiler – Atlantik Göç - İş olanakları için, devrimlerden kaçmak için, dinleri yüzünden tabii oldukları zulümlerden kaçmak için ve açlıklardan kaçmak için , ayrıldılar. - Teknolojinin İlerlemesi (taşımacılık ve iletişim) bu büyük göçün başarılmasında yardımcı oldu B. Büyük İrlanda Açlığı 1. 1845 ile 1851 yılları arasında bir milyon İrlandalı Amerika Birleşik Devletlerine göçtü. a) Bu yıllar süresinde, İrlanda Britanya Birleşik Kırallığı / İngiltere’nin bir parçasıydı b) Toprakların çoğu birkaç zengin Protestan taoprak sahibi tarafından kontrol ediliyordu c) Toprak sahipleri topraklarını ihracata yönelik ürünler için kullanıyorlardı d) Fakir Katolikler bu topraklarda çok az paraya ya da yok pahasına çalışıyorlardı ve toprak sahiplerinden kiralıyabildikleri azıcık topraktan bütün ailelerini geçindirmek zorundaydılar -Arazilerinin çok kısıtlı olmasından dolayı, İrlandalılar patates yetiştiriyorlardı - besleyici, ekimi ve bakımı kolay ve bu İrlanda ikliminde iyi gelişen. -Bir mantar bütün patates mahsulünü öldürdü (1845-51-“Kara 47”) ve halkın %25’i açlıktan öldü - fakirler kiralarını ödeyemedikleri için topraklarından çıkarıldılar -İrlanda’da hiç birşeyleri kalmayınca –fakir Katolik İrlandalılar daha iyi bir hayat umuduyla Amerika’ya kaçtılar XIII. Japonya ve Meiji’lere Geri Dönüş A. Japonya’nın açılması 1. 1853- Amerika Birleşik Devletlerinden Commodore Matthew Perry Tokyo Körfezine indi ve ticari ayrıcalıklar taleb etti. 2. Şogun bu üstün teknolojiye hayır diyemeyip ABD ile ticareti Kabul etti. 3. Batıyla aralarındaki artan elişki Japonların ayrımcı/yalıtımcı poltikaları yüzünden kendilerinde olmıyan zenginlik ve askeri kudretin farkına varmalarına yol açtı 4. Sonuç olarak, Tokugawa yönetimiyle memnuniyetsizlik arttı B. Meiji’lere Geri Dönüş 1. 1868- Meiji imparatoru şogundan iktidarı geri aldı 2. Hızlı endüstrilesme ve modernleşme izledi 3. 1889- ilk anayasa oluşturuldu -Parlamento kuruldu (diet/meclis) -İmparator Tanrı olarak algılandı - Bushido Kanunları yeniden getirildi- şeref, sadakat, korkusuzluk ve imparatora mutlak itaat önemsendi C. Dünya Kuvveti olan Japonlar 1. Japonların endüstrileşmeye ayak uydurabilmek için doğal kaynaklara ihtiyacı vardı 2. Emperiyalist/sömürgeci oldular 3. Sino-Japon Savaşı (1894-5) Kore için- Japan kazandı ve Formosa (Taiwan) ve Mançurya’nın bir kısmını ele geçirdi ve 1945’e kadar Kore’yi kontrol etti 4. Russo- Japon Savaşı (1904-5), Japonya kazandı ve Sakhalin Adasının güney yarısını kontrol etti ve Mançurya’da demir yolu hakları kazandı D. Batı Emperiyalizmi/Sömürgeciliği 1. Emperiyalizmin sebepler - politik, sosyal ve ekonomik -Bir ülkenin bir diğeri üzerindeki kudretini/yönetimini arttırmak over -Ham madde ihtiyacı, yeni pazarlar ve kendi kültürlerini diğer daha zayıf/zor durumda olan kültürlerden üstün görüp yayma isteği 2.Hindistan’da İngilizler -İngilizler, Hindistan’a altyapı sistemlerini kurmada yardım etmelerine rağmen hoş karşılanmadılar -İngiliz yönetimi altında, Hintlilerin kendi ülkelerinde politik hakları yoktu 3. Berlin Kongresi (1884-5)-Avrupalılar Afrika’yı bölüştüler -Üç çeşit imparatorluk kontrolü a. Koloni – İmparatorluğa ait ve onun tarafından yönetiliyor b. Etki Alanı – tek yatırım ve alış-veriş hakları imparatorluğa ait c. Protectorate / Hamilik – kendi hükümdarı başta, ancak siyaseti imparator ülke belirliyor 4. Çoğu Avrupa ülkelerine Afrika’da koloniler verildi ancak Fransa ve İngiltere en çok toprak kazanan oldu -Sınır çizgileri gelişi güzel kabilelerin durumu göz önünde bulundurulmadan çizildi -Bir çok kabile Avrupalılar tarafından bölündü buna zıt olarak da düşman kabileler zorla aynı koloniye sokuldu. a. Zulu İmparatorluğu – Afrika Direnişi- - Her Afrikalı savaşmadan Avrupalılara istediklerini vermedi -Boers (Güney Afrika’da yerleşen Hollandalılar) Zulu krallığını istila ettiler. - Zulular toprakları için büyük savaş çıkardılar, ama tüfek kullanan Boerler İngilizler’den yardım görüyordu. Zuluların sadece mizirakları vardı. b. Boer Savaşı -Boerler yönetimine içerliyorlardı 1899’da Güney Afrika’da başkaldırdılar. - İngilizlerin Boerleri yenmesi ve ileride çıkabilecek başkaldırmalara karşı önlemler alabilmesi üç yıl sürdü. İngilizler Boerlere daha fazla politik hak tanıdı. XIV. Avrupalıların Çin Üzerindeki Etki Alanı A. Opium/Afton Savaşı 1. İngilizler 1800lerin başlarında Çin’i İmparatorluklarına katmayı düşünmeye 2. Çin’in muazzam nüfusu ve ham maddeleri İngilizlerin kaçıramıyacağı kadar olumluydu 3. İngilizler Çin’e (Hindistan ve Türkiye’den) çay, ipek ve porselen satın alabilecek parayı elde etmek için) Afyon satmaya başladılar. 4. Çin bu afyon satışına karşı çıktı savaş ilan etti (Afyon Savaşı) 5. İngilizler kazandı ve “etki alanları” edindiler – Çin’de İngiliz ekonomik kontrolü altında olan yerler B. Çinlilerin Avrupa İmparatorluklarına Karşı Reaksyonu 1. Taiping İsyanı -Çinliler Hanedanlara karşı isyan ettiler, çünkü zayıflamış ve yabancı etkilerin ülkelerini istila etmesine müsade etmişlerdi. 2. Boxer/Boksçu İsayanı -Birçok Çinli ülkelerindeki yabancılardan nefret ediyordu -Bunlardan bir gurup “Dürüst ve Uyumlu Yumruklar” bütün yabancıları Çin’den sürüp atmak istiyordu -Batılılar bunlara “Boxers/Boksçular” diye adlandırıyordu -1900’da, the Boksçular Çin’deki yabancı etkileri yok etmek amacıyla, batılı fikirleri destekleyen Çinlileri öldürerek ve batılı elçiliklere saldırarak yola çıktılar . -Amerika, İngiltere, Fransız, Alman, Rus ve Japon kuvvetleri bir arada çalışarakisyanı bastırdılar. -Şonuç olarak Çin zararları ödemek ve yabancı ülkelere Çin’de ek haklar vermek zorunda kaldı. 3. Sun Yixian (Yat Sen) Manchu Hanedanlığını baştan attı ve bir cumhuriyet kurdu -Yeni politik partiler kurdu Kuomintang (Guomindang) ya da milliyetçi parti. Partinin Üç prensibi: a. Demokrasi – Çoğunluk tarafından seçilen bir devlet arzusu b. Milliyetçilik - Manchu hanedanlığını baştan atıp Çin’in üstündeki yabancı egemenliğini sona erdirmek c. Halk Geçimi –Mal, toprak ve üretim yöntemlerinin sahipliğini kontrol ederek, sıradan insanlara yardım etmek (sosyalizm) C. İmparatorlukların Koloniler üzerinde Etkisi 1. Sağlık bakımını geliştirdiler, taşımacılık, iletişim ve eğitim 2. Geleneksel yaşam tarzını bozdu 3. Ayrımcılık D. İmparatorlukların Avrupa üzerinde Etkisi 1. Zenginlik 2. Yaşam tarzı seviyeleri arttı 3. Avrupa’da Güç Dengesi değişti – İngiltere her zaman önde giderken artıl dikkatini dışarıdaki kolonilere verdi 4. Üçlü İttifak – Almanya, Italya ve Avusturya arasında anlaşma – Fransa’nın Avrupa’da çok fazla kuvvetlenmesini önlemek için kuruldu – ve Birinci Dünya Savaşına etken oldu. XV. Bir Devrimin Anatomisi A. Bir Devrimin Sebepleri 1. Yazarlar toplumun problemlerini öne koyuyorlar 2. Kendilerini toplum kısıtlamalrı yüzünden ezilmiş hisseden Halk arasında mutsuzluk var. 3. Devlet ekonomik başarısızlıklar geçiriyor - iflas, ağır ve adil olmayan vergileme. 4. Zayıf bir hükümdar. B. Bir Devrimin Kalıbı 1. Bir şiddetli olay oluyor 2. Yeni bir devlet kuruluyor. Bu ılımlı bir devlet ve daha fazla değişiklik isteyenleri tatmin etmiyor. 3. Kuvvet ve yönetimi daha radikal aşırı bir gurup ele alıyor. Kuvvetli bir adam bütün iktidarı eline alıyor ve aşırı yöntemler kullanarak “dünyada bir cennet” yaratmaya çalışıyor. Bu ikinci devlet bütün karşı kendisine karşı çıkanları çok sert bir şekilde cezalandırıyor. 4. Terör hüküm sürdükten sonra, yönetim tekrar daha ılımcı bir gurup tarafından ele alınıyor. 5. Yeni bir önder ortaya çıkıp devrimin fikirlerine saygı duyduğunu ve halkına barış, güvence ve şan getireceğini söylüyor. C. Bir Devrimin Sonuçları 1. Devrimin bütün amaçlarına ulaşılamıyor. 2. Bir ülkedeki devrim diğer ülkelerde devrimin onlara da sıçrıyacağı korkusunu uyandırıyor. Bu ülkeler devrimi durdurmaya çalışıyorlar.