SosiologiYA. Sosial psiXologiYA. Sİyasət sociology social pshychology politics 2022 Cild 2, n 3

SOSĠOLOGĠYA. SOSĠAL PSĠXOLOGĠYA. SĠYASƏT
SOCIOLOGY. SOCIAL PSHYCHOLOGY. POLITICS 2022 Cild 2, N 3 
65-73 
 

---

~ 71 ~ 
kıyısı çevresinde Abşeron'dan Derbent'e kadar yerleşmiş Tatlar, buraya taşınan eski İranlıların 
kalıntılarıdır ve şüphesiz onlar Şirvan bölgesinin en eski etnik gruplarından biridir [16, s.259]. 
Malakanlar Azerbaycan'da Bakü, Sumgayıt, Şamahı, İsmayilli, Gedebey ve Guba'da 
yaşamaktadırlar. İlk Malakan toplulukları Azerbaycan'da 18. yüzyılın ortalarında görülmektedir. 
Malakanlar Rusya‘da Ortodoks Kilisesi'ne karşı çıktıkları için Azerbaycan sürgün edilmiştir. 
Günümüzde Malakanlar en çok İsmayıllı ilinin İvanovka köyünde ve Bakü‘de yaşamaktadırlar [10].
Ruslar Azerbaycan‘a 19. yüzyılın ortalarında gelmiştir. Kuzey Azerbaycan‘ın Rusya 
tarafından işgal edilmesinden sonra Ruslar Azerbaycan‘ın farklı bölgelerinde ve özellikle de 
Bakü‘de yaşamaya başlamıştırlar. Azerbaycan'da sömürge politikasının başarılı bir şekilde 
uygulanabilmesi için binlerce Rus, Rusya'nın merkez vilayetlerinden Azerbaycan dâhil Kafkasya'ya 
yerleştirildi. SSCB döneminde de Rusların yoğun olarak Bakü‘de yaşadığı görülmektedir. 
Günümüzde de başkent Bakü‘de Rusların sayısı oldukça fazladır [3, s.233-234]. 
Bakü’de Dinsel ve Mezhepsel Farklılıklar 
Bakü‘de farklı dinlere mensup birçok grup yaşamaktadır. İster Bakü olsun, isterse de diğer 
Azerbaycan bölgeleri, her zaman farklı dinlerin mensubu olan insanlar arasında karşılıklı saygı ve 
hoşgörü olmuştur. Azerbaycan‘ın eski Cumhurbaşkanı ve Milli Lideri Haydar Aliyev, dinsel 
farklılıklara karşı her zaman hoşgörülü bir bakış açısında olmuştur. Haydar Aliyev farklı din ve 
mezheplere karşı tutumunu kendisi şu şekilde belirtmiştir: 
Haydar Aliyev: “Azerbaycan'da İslam ile birlikte Hristiyanlık ve Yahudilik de yüzyıllardır yaşamış 
ve yaşamaya devam etmektedir. Kafkasya'da da benzer bir durum var. İnanıyoruz ki insanlar, 
dinleri veya kültürleri ne olursa olsun, diğer tüm kültürlere, dinlere ve ahlaki değerlere saygı 
göstermeli ve bu dinlerin bazen sevilmeyen geleneklerine karşı hoşgörülü olmalıdırlar. Dinsel 
açıdan baktığımızda din düşmanlığı, çatışma, savaş kabul edilemez” [22, s.18]. 
Azerbaycan nüfusunun yaklaşık yüzde 96'sı Müslüman, yüzde 4'ü Hristiyan, Yahudi, Bahai, 
Krishna ve diğer dinlere mensup kişilerdir. Ülkedeki Müslümanların yaklaşık %60-65'i Şii ve %35-
40'ı Sünni'dir. Azerbaycan'da özellikle de Bakü'de Hristiyanlığın hemen hemen tüm akımları temsil 
edilmektedir. Dolayısıyla Azerbaycan'da ve başkent Bakü‘de Ortodoks, Katolik, Lüteriyen ve 
Protestan mezheplerine mensup Hıristiyanlar ve tarihi Alban Kilisesi'ne mensup Hıristiyanlar 
yaşamaktadır. Ülkenin Hristiyan nüfusu ağırlıklı olarak Bakü, Sumgayıt, Gence'nin yanı sıra Gakh 
(Gürcü Ortodoks), İsmayilli, Gedebay, Gobustan (Malakanlar), Gebele ve Oğuz (Nij yerleşiminde 
ve Oğuz şehrinde Alban -Udiler) yaşamaktadır. Katolikler ve Lüteriyenler çoğunlukla Bakü'de 
yaşamaktadır [7]. 
Bakü‘de ve diğer Azerbaycan bölgelerinde toplamda, 2.000'den fazla cami, 13 kilise ve 7 
sinagog bulunmaktadır. Kiliselerden 5'i Ortodoks Kilisesi'ne (3 Bakü'de, 1'i Gence ve Haçmaz'da), 
4'ü Gürcü Ortodoks Kilisesi'ne (Gakh bölgesi), 1'i Lutheran'a, 1'i Katolik'e ve 2'si Alban-Udi dinine 
aittir. Bakü'de iki, Oğuz'da iki ve Guba bölgesinin Kızıl yerleşiminde üç Yahudi sinagogu 
bulunmaktadır. İbadethanelere ek olarak, Azerbaycan‘da ve özellikle geniş olarak Bakü‘de, 
Ortodoks kiliselerinde Pazar okulları, Protestan topluluklar için İncil kursları, İbranice dili, Yahudi 
din ve kültürü kursları vb. dâhil olmak üzere Hıristiyan ve Yahudi dini eğitim kurumları 
bulunmaktadır [7]. 
Bakü‘de yaşayan farklı dinlere mensup olan kişilerin güvende yaşamasının garantörü 
Azerbaycan Cumhuriyeti‘dir. Ayrıca Bakü ve genel olarak Azerbaycan halkı farklı dini inançlara 
saygı duyan ve karşılıklı ilişkileri hoşgörü üzerine kuran insanlardır.
Azerbaycan Cumhuriyeti'nin din alanında izlediği politika, toplumda çeşitli şekillerde dinin 
varlığını dikkate alarak düşünce, konuşma ve vicdan özgürlüğüne dayanmaktadır. Aynı zamanda, 
din alanındaki devlet politikası, uluslararası hukukun ilke ve normlarına, Azerbaycan 
Cumhuriyeti'nin taraf olduğu uluslararası anlaşmalara, Anayasaya ve diğer normatif yasal 
düzenlemelere dayanmaktadır. 
Sonuç 
Bakü uzun bir tarihsel geçmişe sahip olan bir kent olarak birçok farklı kültüre, farklı dine ev 
sahipliği de yapmıştır. Uzun süre İranlıların, Arapların, Rusların egemenliği altında kalan Bakü