Statikaning asosiy tushunchalari va aksiomalari



Yüklə 1,74 Mb.
tarix24.11.2023
ölçüsü1,74 Mb.
#133710
(Naz-mex) savol


1

Statikaning asosiy tushunchalari va aksiomalari

2

Ikki kuchning muvozanati haqidagi aksioma

3

Statika aksiomalari

4

Nolga ekvivalent kuchlar sistemasini qo‘shish yoki ayirish haqidagi aksioma

5

Parallelogram aksiomasi

6

Ta’sir va aksta’sir prinsipi

7

Bog‘lanish aksiomasi.

8

Аsоsiy birliklаr sistеmаsi.

9

Bоg‘lаnish vа bоg‘lаnish rеаksiyalаri

10

Kesishuvchi kuchlar. Bir nuqtada kesishuvchi kuchlar sistemasi

11

Kuchlar sistemasini bitta teng ta’sir etuvchiga keltirish

12

Uch kuch haqidagi teorema.

13

Bir nuqtada kesishuvchi kuchlar sistemasining muvozanat shartlari

14

Bir nuqtada kesishuvchi kuchlar sistemasini analitik hisoblash

15

Kesishuvchi kuchlar sistemasini geometrik hisoblash

16

Kuchning nuqtaga nisbatan algebraik momenti.

17

Kuchning o’qqa va tekislikka proyeksiyasi

18

Juft kuchlar sistemasi

19

Juft kuch momenti

20

Tekislikdagi juft kuchlar haqida teoremalar

21

Ekvivalent juftlar

22

Bir tekislikda yotgan juft kuchlar sistemasi

23

Qаrаmа-qаrshi tоmоngа yo'nаlgаn ikkitа pаrаllеl kuchlar sistemasi.

24

Pаrаllеl kuchlаr nazariyasi

25

Bir tоmоngа yo`nаlgаn ikkitа pаrаlеl kuchlаr sistеmаsi.

26

Parallel kuchlar sistemasining muvozanat shartlari

27

Juftning moment vektori

28

Juftning algebraik momenti

29

Tekislikda ixtiyoriy joylashgan kuchlar sistemasining muvozanat

30

Kuch, kuch intensivligi

31

To‘planma kuchlar.

32

Taqsimlangan kuchlar.

33

Yo’naltiruvchi cosinuslar

34

Kesishuvchi kuchlar uchun Varinon teoremasi

35

Kuchning nuqtaga nisbatan momentining vektorligi

36

Juft kuch momentining vektoriga oid teoremalar

37

Kuchni berilgan markazga keltirish (Puanso lemmasi)

38

Ixtiyoriy kuchlar sistemasini berilgan markazga keltirish

39

Berilgan ixtiyoriy kuchlar sistemasini sodda holga keltirish

40

Ixtiyoriy kuchlar sistemasining muvozanat shartlari

41

Bosh vektor (Ixtiyoriy kuchlar sistemasining bosh vektori)

42

Bosh moment (Ixtiyoriy kuchlar sistemasi bosh momenti)

43

Bosh momentning yo‘naltiruvchi kosinuslari

44

Qo’shma qurilmalar muvozanati

45

Sirpanishdagi ishqalanish

46

Ishqalanish burchagi (sirpanishdagi ishqalanish)

47

Tekslikda dumalanish ishqalanish kuchi

48

Qiya tekslikdagi sirpanish ishqalanishi

49

Qiya tekslikdagi dumalanish ishqalanishi

50

Kulon qonuni

51

Fermalar hisobi

52

Rittir usuli (fermalar hisobi)

53

Tugunlarni kesish usuli (fermalar hisobi)

54

Fazoviy kuchlar sistemasi

55

Fazoviy kuchning markazga va o’qqa nisbatan momenti.

56

Fazoda ixtiyoriy joylashgan kuchlar sistemasini berilgan bir markazga keltirish.

57

Fazoda ixtiyoriy joylashgan kuchlar sistemasining bosh vektori va bosh momentini topishning analitik usuli

58

Sistema bosh momentining keltirish markazining tanlanishiga bog’liq ekanligi.

59

Berilgan fazoviy kuchlar sistemasini sodda holga keltirirsh.

60

Fazoda ixtiyoriy joylashgan kuchlar sistemasining muvozanat shartlari.

61

Fazoda kesishuvchi kuchlar sistemasining muvozanati.

62

Fazodagi parallel kuchlar sistemasining muvozanat shartlari.

63

Fazoda parallel kuchlar markazi, ularni teng ta’sir etuvchiga keltirish.

64

Fazodagi parallel kuchlar markazining radius-vektori va koordinatalarini aniqlash.

65

Fazodagi juft kuchlar

66

Bir tomonga yo‘nalgan ikki parallel kuchni qo‘shish

67

Parallel kuchlar markazi

68

Qattiq jismning og‘irlik markazi

69

Bir jinsli jismlar og’irlik markazining koordinatalari

70

Jism og‘irlik markazining koordinatalarini aniqlash usullari

71

Oddiy shaklli ba’zi bir jinsli jismlarning og’irlik markazlari

72

Uchburchak og’irlik markazi koordinatasini aniqlash

73

Doiraviy sektor og’irlik markazi koordinatasini aniqlash

74

Segment og’irlik markazi koordinatasini aniqlash

75

Konusning og’irlik markazi koordinatasini aniqlash

76

Yarim shar og’irlik markazi koordinatasini aniqlash

77

Piramida og’irlik markazi koordinatasini aniqlash

78

Aylana yoyining og’irlik markazi koordinatasini aniqlash

79

Kinematikaning asosiy tushunchalari.

80

Nuqta harakatining berilish usullari.

81

Harakat qonuni vektor ko’rinishida bo’lgan nuqtaning tezligi

82

Nuqtaning harakat qonuni vektor usulida berilganda tezlanishi.

83

Nuqtaning harakat qonuni koordinatalar usulida berilganda tezlanishi.

84

Nuqtaning harakat qonuni tabiiy usulida berilganda tezlanishi.

85

Nuqtaning tekis o’zgaruvchan harakati.

86

Harakat qonuni koordinatalar ko’rinishida bo’lgan nuqtaning tezligi

87

Harakat qonuni tabiiy usulda bo’lgan nuqtaning tezligi

88

Vektor usuli (Nuqta harakatining berilish usullari)

89

Koordinata usuli (Nuqta harakatining berilish usullari)

90

Tabiiy usuli (Nuqta harakatining berilish usullari)

91

Moddiy nuqta harakatini koordinata usulida berilishidan tabiiy usuldagi berilishiga o‘tish

92

Moddiy nuqtaning tezlik va tezlanish vektori

93

Moddiy nuqtaning tezlik va tezlanishini koordinata usulida aniqlash

94

Tabiiy uchyoqlik

95

Sektorial tezlik

96

Tezlik vektorining yo‘naltiruvchi kosinuslari

97

Tezlanish vektorining yo‘naltiruvchi kosinuslari

98

Tabiiy koordinatalar sistemasi. Chiziqning egriligi. Egrilik radiusi

99

Urinma tezlik

100

Urinma tezlanish

101

Normal tezlanish

102

Moddiy nuqta harakatining xususiy hollari

103

Moddiy nuqta harakati koordinata usulida berilganda uning trayektoriya tenglamas

104

Nuqtaning egri chiziqli koordinatalardagi tezlik

105

Egri chiziqli koordinatalardagi nuqtaning tezlanish

106

Nuqta tezligining qutb koordinatalaridagi ifodasi

107

Nuqta tezlanishining qutb koordinatalaridagi ifodasi

108

Sanoq sistemalari (qo’zg’almas sanoq sistemasi)

109

Aylana bo’ylab harakatlanayotgan nuqtaning tezligi

110

Trayektoriyasi aylana bo’lgan nuqtaning tezlanishi

111

Gulden-Pap 1-teoremasi

112

Gulden-Pap 2-teoremasi

113

Shar sektorining og’irlik markazi

114

Murakkab shakilga ega bo’lgan jismlarning og’irlik markazini topish. (Bo’laklarga ajratish usuli)

115

Geometrik figuralarning og’irlik markazlarinin topish

116

Ekvivalent kuchlar sistemasi

117

CBA=BCA=600, EAD=300 ekanligi berilgan bo’lsa, AB va AC sterjenlardagi S1 va S2 zo’riqishlar hamda AD trosdagi T zo’riqish topilsin. (1-rasm)

118

AB machtani simmetrik ravishda joylashgan to’rtta tortqich vertikal holatda ushlab turadi. Har qaysi ikkita yondosh tortqichlar orasidagi burchak 600 ga teng. Agar har qaysi tortqichdagi taranglik kuchi 1kN ga va machtaning og’irligi 2kN ga teng bo’lsa, machtadan yerga tushadigan bosimining qancha bo’lishi aniqlansin (2-rasm).

119

Muyulishdа hаvо kаbеlini tutib turuvchi АB simyog’оch ikkitа АC vа АD tоrtqichlаr bilаn ushlаb turilаdi, bundаgi CBD=900. Simyog’оchdаgi vа tоrtqichlаrdаgi zo`riqishlаr, kаbеlning bir simi bilаn CBА tеkislik оrаsidа hоsil bo`lgаn φ burchаkkа bоg’liq rаvishdа аniqlаnsin. Kаbеlning simlаri gоrizоntаl vа bir-birigа tik, ulаrning tоrtilish kuchlаri bir хil bo`lib, T gа tеng.(3-rasm)

120

kuch vektori bilan Ox o’qi orasidagi burchak kosinusi topilsin. .

121

kuch vektorning moduli va yo’naltiruvchi kosinuslari topilsin.

122

Fazoda kesishuvchi kuchlar sistemasi teng ta’sir etuvchisining moduli bo’lsa, teng ta’sir etuvchining Oy o’qidagi proeksiyasi topilsin.

123

Rasmda tasvirlangan kuchlar sistemsining teng ta’sir etuvchisi topilsin. va kuchlar (XOY) tekislikda, kuch (YOZ) tekisligida, kuch (XOZ) tekisligida yotadi, .

124

АО, BО vа CО stеrjеnlаr О nuqtаdа shаrnirli mаhkаmlаngаn vа О nuqtаgа F=18N kuch qo`yilgаn. Аgаr α=300, β=450 bo`lsа, АО stеrjеndаgi zo`riqishni tоping.

125

АD, BD vа CD stеrjеnlаr D nuqtаdа shаrnir vоsitаsidа biriktirilgаn. Аgаr F=8N kuch Oyz tеkisligidа yotsа vа burchаk α=200 bo`lsа, CD stеrjеndаgi zo`riqishni аniqlаng.

126

Оg’irligi 20N bo`lgаn elеktr lаmpа АB shnur yordаmidа ipgа оsilgаn vа kеyin BC аrqоn bilаn dеvоrgа tоrtib qo`yilgаn. Burchаk α=600 vа burchаk β=1350 dеb оlib, АB shnurning , BC аrqоnning tаrаnglik kuchlаri аniqlаnsin. Shnur vа аrqоnning оg’irliklаri hisоbgа оlinmаsin.

127

Mаchtа krаni АB strеlа vа CB zаnjirdаn ibоrаt; АB strеlа mаchtаgа А shаrnir vоsitаsidа biriktirilgаn. Strеlаning B uchigа R=2kN yuk оsilgаn; burchаklаr: BАC=150, АCB=1350 CB zаnjirdаgi T tаrаnglik kuchi vа АB strеlаdаgi Q zo`riqish аniqlаnsin.

128

Og‘irligi 160N, uzunligi 1,2m bo‘lgan bir jinsli AB sterjen ikkita AC va CB troslar bilan C nuqtaga osib qo‘yilgan. Ikkala trosning uzunligi 1m dan. Troslardagi taranglik kuchlari aniqlansin.

129

kuchlar teng ta’sir etuvchisining moduli va yo‘nalishi topilsin.

130

kuch vektori bilan Oy koordinata o‘qi orasidagi burchak kosinusi topilsin.

131

Rasmda tasvirlangan kuchlar sistemasining teng ta’sir etuvchisi topilsin; N .

132

Iplarning tortilish kuchlari va burchaklar bo‘lsa, AB balkaning G og‘irligi topilsin.

133

Og‘irligi 12N bo‘lgan bir jinsli shar arqon yordamida silliq og‘ma tekislikda muvozanatda ushlab turiladi. bo‘lsa, sharning tekislikka ko‘rsatadigan bosimi topilsin.

134

Og‘irligi etiborga olinmaydigan AC va BC sterjenlar o‘zaro va gorizontal tekislikka sharnirlar vositasida biriktirilgan. C sharnirga 1 yuk osilgan. AC sterjenning zo‘riqishi 45N va bo‘lsa, BC sterjen reaksiyasi topilsin.

135

=84,6N, =208N bo`lsа, D tаyanchning rеаksiyasini tоping. АB=1m, BC=3m, CD=2m.

136

АB bаlkаning оg’irligi 346N, uni gоrizоntаl hоlаtdа muvоzаnаtdа ushlаb turuvchi 1 yukning оg’irligini tоping. АB bаlkа bir jinsli dеb оlinsin.

137

Krаn gоrizоntаl bаlkаsining uzunligi gа tеng, uning bir uchi shаrnir yordаmidа mаhkаmlаngаn ikkinchi B uchi gоrizоnt bilаn α burchаk hоsil qiluvchi BC tоrtqich vоsitаsidа, dеvоrgа tоrtilib turаdi. Bаlkа ustidа оg’irligi R bo`lgаn yuk siljiy оlаdi. Yukning hоlаti А shаrnirgаchа bo`lgаn o`zgаruvchi mаsоfаgа qаrаb аniqlаnаdi. BC tоrtqichning tоrtilish kuchi T yuk hоlаtining o`zgаrishigа qаrаb аniqlаnsin. Bаlkаning оg’irligi hisоbgа оlinmаsin.

138

Оg’irligi 100kN bo`lgаn bir jinsli brusning B uchi silliq dеvоrgа tаyangаn, ikkinchi uchi А shаrnirgа mаhkаmlаngаn. α=600 bo`lsа, brusning dеvоrgа bеrаdigаn bоsimini аniqlаng.

139

Qo‘zg‘almas O nuqtaga ega bo‘lgan richakka miqdori bo’lgan kuch va u bilan richagni muvozanatda saqlab turuvchi kuch qo‘yilgan. bo‘lsa, kuchning miqdori aniqlansin.

140

Kvadrat uchlariga miqdori 4N dan bo‘lgan oltita kuch qo‘yilgan. Berilgan kuchlar sistemasining B nuqtaga nisbatan bosh momenti topilsin (5-rasm). .

141

To‘g‘ri burchakli parallelepipedning A nuqtasiga kuch qo‘yilgan. Agar , b=6m, c=20m bo‘lsa, kuchning Oy o‘qiga nisbatan momenti topilsin



142

Qirrasi 5m bo‘lgan kubning A nuqtasiga kuch qo‘yilgan. Bu kuchning Bx o‘qiga nisbatan momenti topilsin.

143

Qirrasi 0,2m bo‘lgan kubning uchiga F=5N kuch qo‘yilgan. kuchning Oz o‘qiga nisbatan momenti hisoblansin. (8-rasm).

144

kuch qo’yilish nuqtasining koordinatalari proeksiyalari . Kuchning koordinatalar boshiga nisbatan algebraik momenti topilsin.

145

Koordinatalar boshiga qo’yilgan kuchning koordinata o’qlaridagi proeksiyalari: ; . Kuchning (0; 3) nuqtaga nisbatan algebraik momenti topilsin.

146

Kuchlarni bitta markazga keltirish haqidagi teorema.

147

Kubgа qo‘yilgаn vа kuchlаr kuch bilаn muvоzаnаtlаshаdi. kuchning qo‘yilish nuqtаsi Охz tеkisligidаn qаndаy b mаsоfаdа bo‘lishi аniqlаnsin. Kubning qirrаlаri a=1m, F1=F2=15N, F3=F4=5NR=40N.

148

Pаrаllеlеpipеdgа Оy o‘qigа pаrаllеl F1=F2=F3=F4=10NF5=40N muvozanatlashgan kuchlаr qo‘yilgаn. F5 Kuch Оyz tеkislikdаn qаndаy mаsоfаdа jоylаshgаn. Pаrаllеlеpipеd qirrаlаri =0,4m.



149

Оg‘irligi G=500N bo‘lgаn bir jinsli plitа А, D, Е nuqtаlаridа (1), (2), (3) stеrjеnlаrgа оsilgаn. АD=2АЕ bo‘lsа, (1) stеrjеndаgi zo‘riqishni tоping.

150

АBCD kvаdrаt shаklidаgi plitа gоrizоntаl hоlаtdа (1), (2), (3) stеrjеnlаrgа mаhkаmlаngаn. А nuqtаgа Q=185N kuch qo‘yilgаn. (2) stеrjеndаgi zo‘riqishni tоping. G=115N.



151

АBC bir jinsli uchburchаkli plitа (1), (2), (3) vеrtikаl trоslаr yordаmidа gоrizоntаl hоlаtdа ushlаb turilаdi. Аgаr G1=G3=101N, G2=143N bo‘lsа, (3) trоsning tоrtilish kuchini tоping.



152

Nuqtaning harakat tenglamasi ko’rinishida berilgan. bo’lgan paytda nuqtaning y koordinatasi topilsin.

153

Nuqtaning harakat tenglamalari x=3t, y=t2 ko’rinishida berilgan. t=2c bo’lgan paytda koordinatalar boshidan nuqtagacha bo’lgan masofa topilsin.

154

Nuqtaning harakat tenglamalari x=cost, y=2sint ko’rinishida berilgan. t=2,5c bo’lgan paytda nuqtadan koordinatalar boshigacha bo’lgan masofa topilsin.

155

Nuqtaning harakat tenglamalari x=2t, y=t ko’rinishida berilgan. Koordinatalar boshidan nuqtagacha bo’lgan masofa 10 m ga yetgan vaqt t topilsin.

156

A nuqtaning harakat tenglamalari x=2cost, y=3sint ko’rinishida berilgan. t=1,5c bo’lgan paytda nuqtaning radius-vektori OA bilan Ox o’qi orasidagi burchak topilsin.

157

Nuqtaning harakati x=5cos(5t2), y=5sin(5t2) tenglamalar bilan berilgan. Nuqtaning trayektoriya tenglamasi shuningdek, masofani nuqtaning boshlang’ich holatidan hisoblab, uning trayektoriya bo’ylab harakatlanish qonuni topilsin.

158

Nuqtaning turli chastotali o’zaro perpendikulyar tebranishlari , tenglamalar bilan berilgan. Trayektoriya tenglamasi topilsin.

159

Nuqtaning harakat tenglamalari ko’rinishda berilgan. da m deb olib, bo’lgan paytda nuqtaning S egri chiziqli koordinatasini va tezligini toping.

160

Nuqtaning harakati , tenglamalar bilan berilgan. da deb olib, nuqtaning egri chiziqli koordinatasi m bo’ladigan t vaqtni toping.

161

Nuqtaning harakat tenglamalari ko’rinishida berilgan. bo’lgan paytda nuqta tezligining moduli topilsin.

162

Nuqtaning tezligi tenglama bilan berilgan. da bo’lsa, nuqtaning t=10c bo’lgan paytdagi S egri chiziqli koordinatasini toping.

163

Nuqtaning harakati tenglamalar bilan berilgan. da bo’lib, nuqta koordinataning musbat yo’nalishi bo’ylab harakatlanadi deb olib, egri chiziqli koordinata m bo’ladigan t vaqtni toping.

164

Poyezd 72 km/soat tezlik bilan harakat qiladi, tormoz qilinganda u 0,4 m/s2 ga teng sekinlasha oladi. Poyezdning stansiyaga kelmasdan qancha vaqt oldin va stansiyadan qancha narida tormozlay boshlash kerakligi topilsin.

165

Nuqta tezligining proyeksiyalari quyidagi tenglamalar bilan berilgan: bo’lgan paytda nuqtaning urinma tezlanishini toping.

166

Nuqtaning tezligi dekart koordinatalar sistemasida quyidagi ko’rinishda berilgan: bo’lgan paytda nuqtaning urinma tezlanishi topilsin.

167

Nuqta tezlanishining proyeksiyalari quyidagi ifodalar bilan berilgan: , . Agar paytda bo’lsa, bo’lganda nuqtaning urinma tezlanishini toping.

168

Nuqta radiusi bo’lgan aylana bo’ylab qonunga asosan harakatlanadi. bo’ladigan vaqtni toping.

169

Nuqta radiusli aylana bo’ylab tezlik bilan harakat qiladi. bo’ladigan vaqtni toping.

170

Poyezdning boshlang’ich tezligi 54 km/soat bo’lib, birinchi 30s da u 600m yo’l bosadi. Poyezd radiusi R=1km bo’lgan aylanma yulda tekis o’zgaruvchan harakat qiladi deb hisoblab, uning 30s oxiridagi tezligi va tezlanishi aniqlansin.

171

Nuqta qonunga muvofiq to’g’ri chiziqli harakat qiladi, bunda a va g-o’zgarmas miqdorlar. Nuqtaning boshlang’ich tezligi, shuningdek, uning tezlanishi tezlikning funksiyasi sifatida aniqlansin.

172

Radiusi R=800m bo’lgan aylana yoyi bo’ylab poyezd tekis sekinlashuvchan harakat qiladi va s=800m yo’l bosadi. Uning boshlang’ich tezligi va oxirgi tezligi . Poyezdning yoy boshidagi va oxiridagi to’la tezlanishi, shuningdek shu yoy bo’ylab qancha vaqt harakatlanishi aniqlansin.

173

Silindr vа kоnusdаn tаshkil tоpgаn bir jinsli jism оg’irlik mаrkаzining kооrdinаtаlаri tоpilsin. Kоnus vа silindrning rаdiuslаri bir хil vа bаlаndliklаri H1=2H=0,4m.(2-rasm)

174

Agar sm bo‘lsa, doiraviy segment (shtrixlangan) shakldagi jism yuzasining og‘irlik markazini toping.

175

Rаdiusi АО=30sm bo`lgаn ADB dоirаviy sеgmеnt yuzining S оg’irlik mаrkаzi tоpilsin; burchаk АОB=600.

176

Yumаlоq tеshikli bir jinsli disk оg’irlik mаrkаzining kооrdinаtаlаrini аniqlаng. Diskning rаdiusi r1 gа, tеshikning rаdiusi r2 gа tеng, bu tеshikning mаrkаzi r1/2 mаsоfаdа turаdi dеb hisоblаnsin.

177

B sharnir orqali bog‘langan sterjenlarga F1=60N va F2=50 N li kuchlar ta’sir etsa, A tayanchdagi moment miqdorini aniqlang

178

O‘lchamlari AB=2m va BC=0,5m bo‘lgan sterjenlardan iborat sistemaga momenti M=800 Nm li juft kuch ta’sir etsa, C tayanchdagi reaksiya momentini aniqlang.

179

O‘lchamlari AB=BC=2m, CD=3m bo‘lgan balka devorga qistirib mahkamlangan bo‘lib, F kuchi va intensivligi q=200N/m li yoyilgan kuch ta’sir etsa, A tayanchning reaksiya momenti MA=3700Nm bo‘lishi uchun F kuchining qiymatini toping.

180

O‘lchamlari AB=CD=2m, BC=1m bo‘lgan balka devorga qistirib mahkamlangan bo‘lib, F=173N kuch, momenti M=42Nm li juft kuch va intensivligi q yoyilgan kuch ta’sir etadi. Agar A tayanchdagi reaksiya momenti MA=546Nm bo‘lsa, yoyilgan kuchning intensivligini aniqlang.

181

O‘lchamlari AB=BC=2m bo‘lgan, qistirib mahkamlangan balkaga F1=50N va F2=100N kuchlar ta’sir qilsa, A tayanchdagi reaksiya momentini toping.



182

Qistirib mahkamlangan AD balkaga momenti M=200Nm bo‘lgan juft kuch, F kuchi va intensivligi q=20N/m li yoyilgan kuch bo‘lib, A tayanchning reaktiv momenti 650 Nm ga teng bo‘lsa, kuchining qiymatini aniqlang.

183

Qistirib mahkamlangan balkaga momentlari M1=1790Nm va M2=2135Nm bo‘lgan juft kuchlar ta’sir etsa, tayanchdagi reaktiv momentni aniqlang

184

Uzunligi AB=4m bo‘lgan balka devorga qistirib mahkamlangan bo‘lib, F=4N kuch va momenti M=2Nm juft kuch ta’sir etsa, A tayanchdagi reaksiya momentini toping.

185

AB balkaga intensivligi q=2N/m bo‘lgan yoyilgan kuch va α=45° burchak ostida yo‘nalgan kuch ta’sir etadi. Agar AC=AB/3, AB=2m bo‘lsa, B tayanchdagi reaksiya kuchini aniqlang.

186

O‘lchamlari AC=CB=2m bo‘lgan balkaga intensivligi q=150N/m li yoyilgan kuch va momenti M bo‘lgan juft kuch ta’sir etib, B tayanchning reaksiyasi 250N bo‘lishi uchun M momentning miqdorini toping.



187

Uzunligi l=3m bo‘lgan AB balkaga momentlari M1=2kNm va M2=8kNm bo‘lgan juft kuchlar ta’sir etsa, B tayanchda hosil bo‘ladigan reaksiya kuchini kN larda hisoblang.

188

O‘lchamlari AB=1m, BC=3m, CD=2m bo‘lgan balkaga F1=84,6N va F2=208N kuchlar ta’sir etsa, D tayanch reaksiya kuchini hisoblang.

189

O‘lchamlari CD=3m, AB=BC=1m bo‘lgan devorga qistirib mahkamlangan konsol balkaga kuchi va intensivligi q=40N/m li yoyilgan kuch ta’sir etib, A tayanch reaktiv momenti 240Nm bo‘lishi uchun kuchining qiymati qancha bo‘lishi lozim?

190

O‘lchamlari AB=2m, BC=4m bo‘lgan, devorga qistirib mahkamlangan konsol balkaga intensivligi qancha miqdorli q yoyilgan kuch ta’sir etsa, A tayanchning reaktiv momenti 400Nm bo‘ladi?

191

O‘lchamlari AB=4m, BC=2m bo‘lgan balkaga intensivligi q=40N/m li yoyilgan kuch ta’sir etsa, B tayanch reaksiya kuchini hisoblang

192

AB balkaga vertikal F=5kN kuch va intensivligi q=4kN/m bo‘lgan yoyilgan kuch ta’sir etadi. Agar uning o‘lchamlari AC=3m va BC=6m bo‘lsa, B tayanchdagi reaksiya kuchini kN da toping.

193

AB balkaga vertikal F1=1kN, F2=2kN, va F3=3kN kuchlar ta’sir etadi. Agar uning o‘lchamlari AC=CD=DE=1m, BE=2m bo‘lsa, B tayanchning reaksiya kuchini kN larda aniqlang.

194

AE balka qo‘zg‘almas A sharnir va vertikal CD sterjen yordamida mahkamlangan bo‘lib, unga F1=2kN va F2=4kN kuchlar ta’sir etadi. Agar balkaning o‘lchamlari AB=1m, BC=CE=2m bo‘lsa, CD sterjenda hosil bo‘layotgan zo‘riqishni kN larda aniqlang.



195

Tekislikda joylashgan kuchlar sistemasining bosh vektorining koordinata o‘qlariga proyeksiyalari Rx=300N, Ry=400N bo‘lsa, uning modulini toping.

196

O nuqtasida sharnir yordamida mahkamlangan tirsakka =45° burchak ostida kuch va momenti M=3Nm bo‘lgan juft kuch ta’sir etadi. Agar tirsak muvozanatda bo‘lib, masofa OA=0,3m bo‘lsa, F kuchining miqdorini aniqlang.

197

A nuqtaga qo‘yilgan F1=12N: F2=10N va F3=9N kuchlarning teng ta’sir etuvchisining modulini aniqlang.



198

Bir tekislikda joylashgan uchta juft kuchlar muvozanatda bo‘lib, M1=510Nm, M2=120Nm bo‘lsa, M3 momentning miqdorini toping.

199

Uchta sterjen AC, BC va DC sharnirlar yordamida mahkamlangan bo‘lib, C sharnirda ularga Oyz tekisligida joylashgan kuchi ta’sir qiladi. Agar F=50N va α=60° byerilgan bo‘lsa, DC sterjenning zo‘riqishini aniqlang.



200

Berilgan kuchni ikkita parallel kuchga ajratish

201

Parallel kuchlar sistemasining teng ta’sir etuvchisi

202

Erkin tushayotgan jismning harakati

203

Vertikal yuqoriga otilgan jismning harakati

204

Gorizontal otilgan jismning harakati

205

Gorizontga burchak ostida otilgan jism harakati

206

Erkin va erkin bo’lmagan jism

207

Absalut (mutlaq) qattiq va deformatsiyalanuvchi jism

208

Nazariy mexanika fanining asosiy qonunlari

209

Bog’lanish turlari va bog’lanish reaksiyalari

210

Qotish prinsipi (statikaning 5-aksiomasi)

211

Kuchni tashkil etuvchilarga ajratish.

212

Statik aniq va statik aniqmas masalalar

213

Teng ta’sir etuvchining momenti haqidagi Varin’on teoremasi

214

Tekislikda yotuvchi juftlarni qo’shish

215

Qo’shma konstruksiyalar hisobi

216

O’qqa nisbatan kuch momentining ta’rifi.

217

Kuchning o’qqa va shu o’qdagi nuqtaga nisbatan momentlari orasidagi munosabat

218

Kesishuvchi tekisliklarda joylashgan juftlarni qo’shish

219

Parallel kuchlar markazi (parallel kuchlarni qo’shish)

220

Jism og’irlik markazining koordinatalari uchun umumiy formulalar

221

Simmetrik jismlarning og’irlik markazi

222

Jismlarning og’irlik markazini aniqlashda bo’laklarga ajratish (to’ldirish) usuli

223

Tezlik gadografi

224

Nuqtaning to’g’ri chiziqli teks harakati.

225

Nuqtaning to’g’ri chiziqli teks tezlanuvchan harakati

226

To’g’ri chiziqli teks sekinlanuvchan harakat

227

Muvozanatlashgan kuchlar sistemasi

228

Statikaning 1,2-aksiomalari.

229

Statikaning 3,4-aksiomalari.

230

Statikaning 6-aksiomasi (bog’lanishdan qutilish prinsipi).

231

Nazariy mexanikaning asosiy maqsadi, vazifalari va amaliy ahamiyati.

232

Agar jism nuqtasining tezlik vektori =0,3t +4t berilgan bo‘lib, t=2s dagi tezlanishini aniqlang?

233

Qattiq jismning tezlik vektori =2 +3t +0,4t3 berilgan bo‘lsa, t=3s vaqt uchun uning tezlanishini aniqlang.

234

Nuqtaning tezlik vektori =0,4t +2t berilgan bo‘lib, t=5c dagi tezlanishini aniqlang?

235

Nuqtaning harakati koordinatalar usulida berilganda traektoriya tenglamasini toping va grafikda tasvirlang? x=5t-6, y=4-2t

236

Agar nuqtaning harakati x=2t, y=8t2 qonun bo’yicha harakatlansa. Uning traektoriyasini va garfigini chizing?

237

Nuqaning harakati quyidagicha berilgan x=5sin10t, y=4cos10t. Uning trektoriyasini toping?

238

Nuqaning harakati quyidagicha berilgan x=5sin10t, y=4cos10t. Uning t=3s dan keyin tezligining modulini toping? Treaktoriyasini chizing?

239

Dekart koordinatalar sistemasida x=2-3cos5t, y=4sin5t-1 qonun bilan harakatlanadi. Uning traektoriya tenglamasi qanday bo’ladi?

240

Dekart koordinatalar sistemasida x=2-3cos5t, y=4sin5t-1 qonun bilan harakatlanadi. Uning t=2s dan keyin tezligining modulini toping va yo’nalishini aniqlang?

241

Snaryad x=20t-sin10t, y=1-cos10t qonun bo’yicha harakatlanadi. Snaryadning 1s dan keyin tezlanishining modulini toping?

242




243

Qattiq jism s=3t3+4t traektoriya bo‘ylab harakat qilayotgan nuqta qancha vaqtda 15 m/s tezlikka erishadi?

244

Og‘ir yuk AC va BC vaznsiz sterjenlar yordamida devorga mahkamlangan. Agar AC sterjen devor bilan =60°, sterjenlar o‘zaro =45° burchak tashkil qilgan bo‘lib, AC sterjenning siqilishi F2=25N bo‘lsa, BC sterjendagi zo‘riqishni hisoblang.

245

Og‘ir yuk vaznsiz ikki sterjen yordamida yerga mahkamlangan. Agar AC sterjen yyerga nisbatan =60°, BC esa =30° burchak tashkil qilib, AC sterjenning ichki zo‘riqishi 43N bo‘lsa, BC sterjendagi reaksiya kuchini aniqlang.

246

Og‘irligi 20N bo‘lgan yuk shiftga mahkamlangan OA va OB sterjenlarga C nuqtaga bog‘langan arqon yordamida osib qo‘yilgan. Agar α=30° va β=45° bo‘lsa, OA sterjenda hosil bo‘lgan reaksiya kuchini toping.

247

Agar fermaga F=600N kuch ta’sir etsa, AB sterjendagi zo‘riqishni hisoblang.

248

Bir xil uzunlikdagi steijenlardan iborat fermaga F1=100N va F2 =200N kuchlar ta’sir etsa, AB sterjendagi zo‘riqishni toping.

249

Asosi OB=6Osm va balandligi ОA=45sm bo'lgan OAB uchburchak shaklidagi jismdan radiusi r=20sm li yarim doira kesib olingan. Uchburchakning qolgan qismining og'irlik markazi xc koordinatasini toping.

250

Radiusi r=0,6m va markaziy burchagi 2α=60° bo'lgan doiraviy sektor OAB ning og'irlik markazi xc koordinatasini toping.

251

Nuqtaning tezligi. Tezlikning har xil koordinatalardagi ifodasi

252

Tekislikda ixtiyoriy joylashgan kuchlar sistemasi muvozanatining uchinchi sharti.

253

Tekislikda ixtiyoriy joylashgan kuchlar sistemasining muvozanat shartlari (Muvozanatning uch xil shakli)

254

Tekislikda ixtiyoriy ravishda yo`nalgan kuchlar sistemasi. Bosh vektori va bosh momenti

255

Tekislikda kuchlar sistemasini keltirishning xususiy hollari. (kuch momenti, teng ta'sir etuvchi, kuchning qo'yilish nuqtasi, markaz)

256

Tezlanishni urinma va normal tuzuvchilarga ajratish. (tezlanish, tezlanishning tuzuvchilari, radius-vektor)

257

Tezlikni radial va transversal tuzuvchilarga ajratish. (tezlik, tezlikning tuzuvchilari, radius-vektor)

258

Trapetsiyaning og’irlik markazi (og’irlik markazi, radius-vektor)

259

Uchburchakning og’irlik markazi (simmetriya, mediana, yoy va sektor ogirlik markazlari)

260

Uchta kuch haqidagi teoremani ta`riflang va isbot eting

261

Ishqalanish kuchining harakat turiga bog’liqligi

262

Bir jinsli AB gorizontal balkaning og‘irligi 180N bo‘lsa, α=45° uchun A sharnirning reaksiya kuchini toping.

263

Og‘irligi 200N li gorizontal brus B sharnir hamda DE arqon yordamida mahkamlangan. Agar brusning o‘lchamlari 4AB=AC va =150° ma’lum bo‘lsa, B sharnirda hosil bo‘lgan reaksiya kuchini aniqlang.

264

Og‘irliklari 1 va 2 bo‘lgan ikki yuk B sharnirga va A blokka ip vositasida osilgan. Agar G2=90N, α=45°, β=60° byerilgan bo‘lsa, BC ipning taranglik kuchini hisoblang.

265

Og‘irligi 6N bo‘lgan yuk shiftga mahkamlangan teng uzunlikdagi AC va BC sterjenlarga rasmda ko‘rsatilganidek C sharnir orqali osib qo‘yilgan. Agar α=60° va BC sterjendagi zo‘riqish 6,94N bo‘lsa, AC sterjenning zo‘riqishini hisoblang.

266

Ikki sterjen AC va BC o‘zaro C sharnir yordamida bog‘langan. Agar C sharnirga D blok orqali og‘irligi 12N bo‘lgan yuk osilib, α=60° bo‘lsa, BC sterjenning reaksiya kuchini toping.



267

Og‘irligi G=8N bo‘lgan plastina (yassi shaklli jism) vertikal tekislikda joylashgan AB va CD arqonlar yordamida osib qo‘yilgan. Agar α=30° bo‘lsa, CD arqondagi taranglik kuchini aniqlang.

268

Og‘irligi 16N bo‘lgan 1-shar 2-sharga ip vositasida blok orqali bog‘langan holda muvozanatda turibdi. Agar α=30° bo‘lsa, 2-sharning og‘irligini toping.

269

Og‘irligi 10N bo‘lgan yuk devorga mahkamlangan, AB va BC sterjenlarga hamda D barabanga o‘ralgan arqon bilan C blok yordamida osilgan. Agar α=45° AB β=60° bo‘lsa, AC sterjenda hosil bo‘ladigan zo‘riqishni hisoblang.



270

Og‘irligi 14N bo‘lgan yuk devorga mahkamlangan. AC va BC sterjenlar hamda D barabanga o‘ralgan zanjir C blok yordamida osib qo‘yilgan. Agar zanjir sterjen bilan =30° burchaklar hosil qilsa, AC sterjenning zo‘riqishini aniqlang.

271

Tekislikda joylashgan kesishuvchi uchta 1, 2 va 3 kuchlar o‘zaro 135° burchak ostida yo‘nalgan bo‘lib, F1=F2=15N bo‘lsa, ular muvozanatda bo‘lishi uchun F3 kuch qanday qiymatga ega bo‘lishi lozim?

272

O‘zaro =45° burchak hosil qiluvchi ikki F1=F2=5N kuchlarning teng ta’sir etuvchisining qiymatini toping.

273

Nuqtaning harakati tenglamalari x=1+2sin0,1t; y=3t berilgan. Nuqtaning ordinatasi y=12m bo‘lgan paytidagi uning abtsissasi - x ni toping.

274

Nuqtaning harakati =3t +4t radius - vektor orqali berilgan bo‘lsa, r=5m bo‘lgan paytdagi y - koordinatasini hisoblang.

275

Nuqtaning harakati koordinatalar ko‘rinishida: x=3t, y=t2 berilgan bo‘lsa, t=2s paytida nuqta koordinata boshidan qancha masofaga uzoqlashadi?

276

Nuqtaning harakati koordinatalar ko‘rinishida x=cost, y=2sint berilgan bo‘lsa, t=2,5s paytida nuqta koordinata boshidan qancha masofaga uzoqlashadi?

277

Nuqtaning harakati koordinatalar usulida x=2t; y=t berilgan bo‘lsa, qancha t vaqtdan keyin u koordinata boshidan 10m masofaga uzoqlashadi?

278

Nuqtaning harakati koordinatalar usulida x=2t, y=1-sin0,1t berilgan bo‘lsa, qancha t vaqtdan keyin nuqta Ox o‘qini kesib o‘tadi.

279

Nuqtaning harakat qonuni koordinata usulida: x=sint, y=cost ko‘rinishida berilgan bo‘lsa, qancha vaqtdan keyin nuqtaning radius-vektori Ox o‘qidan 45° burchak hosil qiladi?

280

A nuqtaning harakati koordinatalar usulida x=2cost, y=3sint berilgan bo‘lsa, t=1,5s paytda Ox o‘qi bilan radius-vektori qanday burchak tashkil qiladi?

281

Nuqtaning harakati =t2 +2t +3 radius-vektor orqali berilgan bo‘lsa, t=2s paytida nuqtaning tezligini toping.

282

Nuqta harakatining qonuni koordinata usulida: x=t2, y=sint, z=cost berilgan bo‘lsa, t=1s paytda uning tezligini hisoblang.

283

Avtomobilning tezligi 12s mobaynida bir tekisda noldan 60km/soatgacha o‘zgarsa, uning tezlanishini aniqlang

284

To‘g‘ri chiziqli harakatdagi nuqtaning tezlanishi a=0,5m/s2 bo‘lib, boshlang‘ich paytida, t=0 da, v0=0 bo‘lsa, 9m masofa bosib o‘tishi uchun qancha vaqt o‘tadi?

285

To‘g‘ri chiziqli harakatdagi nuqtaning tezlanishi o‘zgarmas a=0,3m/sek2 bo‘lib, 6 sek o‘tgandan keyin 3 m/sek tezlikka erishsa, boshlang‘ich paytda nuqtaning tezligi qancha bo‘lgan?

286

To‘g‘ri chiziqli harakatdagi raketa tezligi 3 km/s dan 5 km/s ga etishi uchun unga 3g tezlanish berish kerak bo‘lsa, buning uchun raketaning dvigateli qancha vaqt ishlashi lozim?

287

Qo‘nayotgan samolyot erga 180 km/soat tezlik bilan tushadi va 1000 m masofa bosib o‘tib to‘xtaydi. C amolyotning pastga sekinlashini hisoblang.

288

Nuqta to‘g‘ri chiziq bo‘ylab a=0,2m/s2 tezlanish bilan harakatni boshladi. Nuqtaning t1=4s dan t2=10s gacha bo‘lgan vaqtdagi bosib o‘tgan yo‘lini toping.

289

Tezlanishi =0,5t +0,2t2 vektor orqali berilgan nuqtaning tezlanish modulini t=2s payt uchun hisoblang.

290

Tezlik =0,5t +0,2t2 vektor orqali berilgan nuqtaning tezlanish modulini t=3s payt uchun hisoblang

291

Rasmdа tаsvirlаngаn chоrаk хаlqа оg’irlik mаrkаzining kооrdinаtаlаri аniqlаnsin.

292

Kuch qo‘yilgan nuqtaning koordinatalari va kuchning koordinata o‘qlaridagi proeksiyalari

293

Og‘irligi 200N bo‘lgan bir jinsli to‘g‘ri burchakli rom A sharli sharnir va B xalqa yordami bilan devorga biriktirilgan bo‘lib, uni CE arqon gorizontal holda ushlab turadi, arqon devorning A bilan bir vertikaldagi E nuqtatasiga qoqilgan mixga va romning C nuqtasiga bog‘langan; . Arqondagi tortilish kuchi va tayanchlardagi reaksiyalar aniqlansin.

294

ABCD kvadrat plitaning BD tomoni bo‘ylab gorizontal P kuch ta’sir qilsa, uni ushlab turadigan oltita tayanch sterjenlardagi zo‘riqishlar aniqlansin. O‘lchamlar rasmda ko‘rsatilgan

295

Trapetsiyaning og’irlik markazi koordinatalarini aniqlang

296

Uchburchakning og’irlik markazi koordinatalarini aniqlang

297

Silindrning og’irlik markazi koordinatalarini aniqlang

298

Konusning og’irlik markazi koordinatalarini aniqlang

299

Asosi kvadratdan iborat piramidaning og’irlik markazi koordinatalarini aniqlang.

300

Rasimda B sharnir orqali bog‘langan sterjenlarga F1=70N va F2=60 N li kuchlar ta’sir etsa, A tayanchdagi moment miqdorini aniqlang

Yüklə 1,74 Mb.

Dostları ilə paylaş:




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin