Süni İntellektin inkişaf mərhələləri

Transpüterlər-İnformasiya emalının paylanmış sisteminin yaradılması, tipik bloklara əsaslanan çoxprosessorlu sistemlərin yaradılması zəruri problemlərdən biridir.Belə sistemlərin yaradılması xüsusi mikrosxemlərə-transpüterlərə əsaslanır ki, bu sxemlər 2-ci səviyyənin element bazasını təşkil edir.Qeyd edək ki,funksiya baxımından 2-ci səviyyə elementlərinin bu tip sistemlərin yaradılmasına tətbiq ediləcəyi 2-ci səviyyənin yaradılması zamanı məlum deyildi və bu məsələnin tam həlli real fiziki maketin yaradılması ilə reallaşacaqdı. Buna baxmayaraq problemlə əlaqədar baza modulunun yaradılması meydana çıxdı.Bu modulun aşağıdakı xarakterləri təyin olunmuşdur:
-Yüksək məhsuldarlıqlı element olmaqla yanaşı diskret və informasiyanı proqramlaşdırma ilə dəyişə bilməli idi.
-Bir nəçə verilənləri birgə emal etməli və qonşu yaddaşlara bir başa müraciət edən interfeysə malik olmalı idi.
-Diskret informasiyanın çox tərəfli qəbulu və ötürülməsini təmin etməli idi.
-Rabitə vasitələri universal olmalı idi.Beləki istənilən istiqamətdə daxil olan elementlər,verilənlər emal olunana qədər elementin yaddaşında saxlanmalı idi.
-Giriş-çıxışı birləşdirmək imkanı olmalı idi.
-Xüsusi proqramlaşdırma dilinin tələblərinə uyğun olmalı idi.
Kəşf olunan transpüter yuxarıdakı tələblərə cavab verirdi.Bu tələblərdən universal modelləndirmə vasitəsi kimi istifadə edirdi.Transpüterlərin tərkibinə yüksək dərəcə təkminləşmiş Fon Neyman arxitekturalı mikroprosessor daxildir.Transpüterin bir kristallı mikrokompüterdən fərqi odurki, burada oxşar mikrosxemlər arasında əlaqə sadədir,bir kompüterin çıxışı başqa kompüterin konfiqurasiyasına uyğun olaraq birləşdirilir.Aşağıdakı şəkildə 2 transpüterin birləşmə sxemi göstərilmişdir.



S

B
P

M

S

S

S
urada S əlaqə vasitəsi,P-prosessor, M-yaddaş, T-transpüterdir.
Transbütər-bir nəçə istiqamətdə şəbəkəyə qoşulmaq imkanına malikdir.Prosessorlararası informasiya mübadiləsi şinlər vasitəsilə həyata keçirilir.Transpüterlərdə yüksək səviyyəli istənilən dildən istifadə olunur.Bəzi ölkələrdə transpüterləri plata şəklində birləşdirməklə psevdortranspüter almışlar.Transpüterlərdə əsasən OKKAN dilindən istifadə olunur.