O‘zbеk milliy tаоmlаridаn suyuq оvqаtlаr tаyyorlаsh tехnоlоgiyasi va dаsturхоngа tоrtish tаlаblаri. Oila gigiyenasi – oila madaniyati. Аmаliy mаshg‘ulоt: Milliy tаоmlаrdаn “Mаstаvа” tаyyorlаsh.
Sоvutgich vа muzlаtgich, tеrmоs, mikrоto‘lqinli elеktrpеchlаrning tuzilishi vа аhаmiyati, fоydаlаnish tехnоlоgiyasi. Elektr asboblar bilan ishlash xavfsizligi.
1
31
Elektr go‘sht qiymalagichning tuzilishi, vazifalari, ishlash
1
32
Sut vа sut mаhsulоt turlаri. Аchitilgаn sut mаhsulоtlаri sifаtigа
bo‘lgаn tаlаblаr, sаqlаnish shаrоiti vа muddаti. Аmаliy mаshg‘ulоt: tvоrоjnik, pudring tаyyorlаsh vа dаsturхоngа tоrtish tаrtib qоidаlаri.
1
33
Lag‘mon cho‘zish texnologiyasi
1
34
O‘zbеk milliy оshхоnаsining rivоjlаnish tаriхi, uning tаоmlаri, tаsnifi hаmdа tаоmlаrning tаyyorlаnishidаgi o‘zigа хоs хususiyatlаri. Аmаliy mаshg‘ulоt: “Tvоrоgli”, “Murаbbоli” blinchiklаr tаyyorlаsh tаrtibi vа dаsturхоngа tоrtish.
1
1-Mavzu : Pazandachilik o’quv xonasida xavfsizlik texnikasi qoidalari va sanitariya gigiyena talablari. Oziq – ovqat mahsulotlarining ozuqaviy qiymatini inson organizmi uchun ahamiyati. Pazandachilik o‘quv xonasidagi jihozlar bilan tanishish. I.To’garakningmaqsadi: O’quvchilarni xalq hunarmandchiligiga bo’lgan qiziqishlarini yanada oshirish, malaka va ko’nikmalarini shakllantirish.
II.To’garakningjihozlari:Kerakli asbob va moslamalar, igna,qaychi,rangli iplar, matolar,chambarak ,ko’rgazmali rasmlar ,bukletlar.
III.Mashg’ulotningborishi:O’quvchi yoshlarga pazandachilik tarixi, uning rivojlanish davrlarini, taraq qiyot bosqichlarini tushuntirish. Shu bilan birga texnika xavfsizlik qoidalari va sanitariya gigiyena qoidalari talablarini o’rgatish va ularga amal qilishni tushuntirish va o’rgatish. Xalqimiz bejizga tozalik bor joyda qut baraka doim bo’ladi deb ta’kidlamaydi. Sanitariya gigiyena qoidalari shulardan iboratki oshxonaning o’z tartib qoidalari , tozaligiga amal qilinishi, mahsulotlar sifati ni doimo nazoratda tutishi, idish tovoqlar va ovqat tay yorlash uchun ishlatiladigan anjomlarni ozoda tutilishini nazoratda bo’lishidir. Bulardan tashqari oshxonaga kirgan insonning kiyinishi, sochlarini yig’ishtirilganini, tirnoqlari o’smagan bo’lishi , maxsus qo’lpoqlari kiyilgan bo’lishi ham sanitariya- gi gi yena qoidalari ichiga kiradi. Oshxonaning kundalik va mukammal tozalovla ri, chiqindilar ni vaqtida yo’qotilishi, gaz plitalarini tozaligi ham kiradi.Texni ka xavfsizlik qoidalariga esa pichoqlarni va tig’li anjomlarni to’g’ri joylash, bo lalar qo’li yetmaydigan joyga qo’yish. Shunga o’xshash qurollarni ehtiyot lash, gugurt va maxsusu olov yoqqichlarni ham yosh bolalar ko’zi tushmaydi gan yoki qo’li yetmaydigan joylarga qo’ yish. Har bir sohani o’zini rivojlanish bosqichi, davrlari va eng gullagan paytlari bo’ladi. Pazandachilik ham qadim dan rivojlangan sohalar sirasiga kiradi. Insoniyat pay do bo’libdiki bu soha ham teng rivojlanib kelmoqda. Buni birgina tarix zarvaraqlaridagi sur’atlar da toshlarga o’yilgan bitiklardan bilsak bo’ladi. .O’zbek milliy pa zandachiligi ham faoliyatining boshqa turlari kabi doimo o’zgarib va takomillashib bor gan. XIX asrga kelib O’zbekistonda ham pomidor, karam, kartosh ka,lavlagi kabi sabzavotlar:malina,qulpunoy kabi rezavorlar yetishtirila bosh ladi.kishi organizmi normal rivojlanishi uchun turli xil oziq moddalar- oqsil lar,yog’, uglevodlar(shirin moddalar), mineral tuzlar,vitaminlar- suv va boshqa mod dalar ta’minlanib turishi kerak.oqsillar hayot uchun eng muhim modda hisob lanadi.Oqsil moddalar asosan go’sht,baliq,tuxum,don va sut mahsulotlarida ko’p bo’ladi.Kishi organizmi uchun zarur bo’lgan oziq moddalar har kuni iste’ mol qiladigan taom va oziq – ovqat mahsulotlari orqali qabul qiladi. Sut tarki bida organizm uchun zarur bo’lgan barcha moddalar mavjud. Bundan tash qari kasallikni oldini oluvchi va yo’qotuvchi moddalar bor.O’zbekistonda aso san qo’y va mol go’shti,ot,echki,parranda,baliq go’shtlari iste’mol qilinadi.
IV.Darsni mustahkamlash 1. XTQoidalari va san.gig.talablari deganda nimani tushunasiz?
2. Go’sht va sabzavot mahsulotlarini qanday saqlash kerak?
Baholash: Darsga faol qatnashgan o’quvchilarni rag’batlantirish.
V.Uyga vazifa: mavzuni o’rganib kelish.
Tanishdim: ________ ___________
Sana___________ 2-Mavzu: “Tvorogli”,”murabboli” blinchiklar tayyorlash tartibi va dasturxonga tortish. I.To’garakning maqsadi: O’quvchilarni xalq hunarmandchiligiga bo’lgan qiziqishlarini yanada oshirish, malaka va ko’nikmalarini shakllantirish.
II.To’garakning jihozlari: Kerakli asbob va moslamalar, igna,qaychi,rangli iplar, matolar,chambarak ,ko’rgazmali rasmlar ,bukletlar.
III.Mashg’ulotning borishi: Qadim zamondan beri o’zbek milliy oshxonasi o’ziga xos xususiyatlari bilan ajralib turadi.Tarixdan bizga ma’lumki bizning milliy taomlarimiz o’zini foy dali jihatlari bilan ajralib turadi.Bizning vohalarimizda yetishtirilayotgan har bir sabzavot va mevalar vitaminliligi tabobatda foydali tomonlari ko’pligi bizga ma’lum.Dunyoga don taratgan bobomiz A.A.Ibn Sinoni kitoblarida ham bu quyoshli o’lkadagi har bir giyohni juda katta foydali tomonlari borligini yozib qoldirgan.Asarlarida yozilishicha har bir dardga davo bo’ladigan giyoh,sabzavot va mevalar haqida to’la ma’lumot berib ketgan.Misol uchun hozirda kuz vaqtida shamollash yuqumli kasalliklar ko’p tarqaladi, buni oldini olish uchun sabzavotlardan hom holatlarda iste’mol qilib turish kerak. Virusli gepatit kasalligini oldini olishda oshqovoqni,sut,qatiq mahsulotlarini ko’proq iste’mol qilinsa yanada yaxshi,shamollashda esa turpni ichini o’yib asal solib qo’yilsa suvi ajraydi,uni ichsa yo’talga, ich samollashlarga katta foydasi bor.Blinchik ham juda foydali taom hisoblanadi.Uni turli xillarini tayyorlash mumkin.Blinchik tayyorlash uchun quyidagi masalliqlar ; sut,tuxum, shakar,tuz,o’simlik yog’I kerak bo’ladi. Avval blinchikni xamirini tayyorlab olamiz ya’ni barcha masalliqlarni aralashtirib olamiz,tagi tekiz tovani qizdirib olib o’simlik yog’idan oz-ozdan quyib uni ustidan blinchik xamirini yupqa qilib quyamiz bir tarafi qizargach ikkinchi tomonini qizartirib pishirib olamiz. Ichiga murabbo yoki tvorogni shakar bilan aralashtirib solib o’raymiz .Pishgan bilinchikni ichiga kerakli masalliqni solib o’rashda esa ko’pincha konvert usulidan foydalanamiz. Dasturxonga tortishda tarelkalarga chiroyli qilib solib sanchqi bilan qo’yamiz. Atroflariga salat barglaridan bezatish mumkin.Yoki o’zingizhohlagan fantaziya asosida ham bezatish mumkin.
IV)Darsni mustahkamlash 1) Sabzavotlarni qanday foydali tomonlarini bilasiz ?
2) Blinchiklarni qanday turlarini bilasiz?
3) Blinchik tayyorlashda nimalarga e’tibor berish kerak?
4) Blinchikni ichiga nimalar solib tayyorlash mumkin?
V)Baholash: Darsga faol qatnashgan o’quvchilarni rag’batlantirish.
VI)Uyga vazifa: Blinchik tayyorlashni va Ko’rildi:________O’IBDO’:_______________