T.6.3.4. Okuma stratejilerini kullanır. Sesli, sessiz, tahmin ederek, not alarak, soru sorarak, okuma tiyatrosu ve hızlı okuma gibi yöntem ve teknikleri kullanmaları sağlanır.
T.6.3.5. Bağlamdan yararlanarak bilmediği kelime ve kelime gruplarının anlamını tahmin eder. a) Öğrencilerin tahmin ettikleri kelime ve kelime gruplarını öğrenmek için sözlük, atasözleri ve deyimler sözlüğü vb. araçları kullanmaları sağlanır. b) Öğrencinin öğrendiği kelime ve kelime gruplarından sözlük oluşturması teşvik edilir.
T.6.3.12. Zamirlerin metnin anlamına olan katkısını açıklar.
T.6.3.13. Metni oluşturan unsurlar arasındaki geçiş ve bağlantı ifadelerinin anlama olan katkısını değerlendirir. Ama, fakat, ancak, lakin, bununla birlikte ve buna rağmen ifadeleri üzerinde durulur.
T.6.3.17. Metinle ilgili soruları cevaplar. Metin içi ve metin dışı anlam ilişkileri kurulur.
T.6.3.18. Metinle ilgili sorular sorar.
T.6.3.22. Metindeki hikâye unsurlarını belirler. Olay örgüsü, mekân, zaman, şahıs ve varlık kadrosu, anlatıcı üzerinde durulur.
T.6.3.25. Metinler arasında karşılaştırma yapar. Metinlerin tema, konu, olay örgüsü ve karakterler açısından karşılaştırılması sağlanır.
T.6.3.29. Okudukları ile ilgili çıkarımlarda bulunur. Neden-sonuç, amaç-sonuç, koşul, karşılaştırma, benzetme, örneklendirme, duygu belirten ifadeler, abartma üzerinde durulur.
3. KONUŞMA
T.6.2.2. Hazırlıksız konuşma yapar.
T.6.2.6. Konuşmalarında uygun geçiş ve bağlantı ifadelerini kullanır. Ama, fakat, ancak, lakin, bununla birlikte ve buna rağmen ifadelerini kullanmaları sağlanır.
4. YAZMA
T.6.4.4. Yazma stratejilerini uygular. Güdümlü, serbest, kontrollü, tahminde bulunma, metin tamamlama, bir metni kendi kelimeleri ile yeniden oluşturma, boşluk doldurma, grup olarak yazma gibi yöntem ve tekniklerin kullanılması sağlanır.
Ünite Kavramları ve Sembolleri/Davranış Örüntüsü
Hazırlıksız konuşma, zamirler, başlık, ana fikir, konu, uygun geçiş ve bağlantı ifadeleri…
Kullanılan Eğitim Teknolojileri-Araç, Gereçler ve Kaynakça
* Öğretmen * Öğrenci
EBA
Bilgisayar (İnternet, sunu programları, arama motorları)
Projeksiyon
Ders kitabı
Sözlükler
Yazım Kılavuzu
Tematik materyaller
Çalışma kâğıtları
Gazete ve dergi kupürleri
Öğretme-Öğrenme Etkinlikleri:
• Dikkati Çekme
1. Metnin başlığı ve görselleri size neler çağrıştırıyor?
2. Bilim alanında yapılan önemli çalışmalardan bildikleriniz neler? Paylaşınız.
3. Bir bilim adamı olsaydınız ne icat ederdiniz?
• Güdüleme
Bu dersimizde “BİLİM VE TEKNOLOJİ” teması içerisindeki “AZİZ SANCAR” adlı metni işleyeceğiz. Bu metnimizde Nobel Ödülü alan bilim adamımız Aziz Sancar’ı tanıyacağız.
• Gözden Geçirme
Türkiye memleketimdir, benim için Türkiye sevgisi üstüne başka sevgi yoktur! (Aziz Sancar)
• Derse Geçiş
1. Dikkati çekme sorusu sorulduktan sonra öğrencilerden metnin içeriğini tahmin etmeleri istenecek.
2. Metnin başlığı ve görselleri hakkında öğrenciler konuşturulacak.
- Metnin içeriği öğrenciler tarafından tahmin edilecek.(Metinde neler anlatılmış olabilir?)
-Ders kitabındaki görseller öğrenciler tarafından incelenecek ve öğrencilerin dikkati parça üzerine çekilecek.
-Parçanın başlığı hakkında öğrencilere soru sorulacak(Konulan başlığa bakarak sizce bu parçada ne anlatılmış olabilir?)
3. Güdüleme ve gözden geçirme bölümü söylenecek.
4. Parça öğretmen tarafından örnek olarak okunacak.
5. Parça, öğrenciler tarafından sessiz olarak okunacak.
6. Öğrenciler tarafından anlaşılmayan, anlamı bilinmeyen kelimeler metnin üzerine işaretlenecek
Anlaşılmayan, anlamı bilinmeyen kelimelerin anlamı ilk önce sözcüğün gelişinden çıkarılmaya çalışılacak. Anlamı sözlükten bulunacak, öğrenciler tarafından önce tahtaya sonra kelime defterlerine yazılacak.
Öğrencilere 5-8 kelimeden oluşan cümleler kurdurularak, bilinmeyen kelimeler anlamlandırılacak.
Yanlış telaffuz edilen kelimeler birlikte düzeltilecek. Sırasıyla etkinlikler yapılacak.
Aşağıda anlamları ve bazı harfleri verilen kelimeleri metinden hareketle örnekteki gibi tamamlayınız.
GENETİK → Kalıtım bilimi.
ŞİFA → Bedensel veya ruhsal bir hastalığın son bulması, hastalıktan kurtulma.
MUAZZAM → Çok büyük, alışılmışın sınırlarını aşan, güçlü.
GİZEM → Sır.
TEZ → Bir sınav kurulu önünde savunulan bilimsel eser.
KONFERANS → Uzman bir kişi tarafından yapılan bilgilendirici konuşma.
ROZET → Yakaya sembol olarak takılan küçük metal nesne.
HÜRMET → Saygı.
Okuduğunuz metinle ilgili, 5N1K sorularını kullanarak örnekteki gibi sorular hazırlayınız. Bu soruları arkadaşlarınıza yöneltiniz.
Kim? Bilim alanında Nobel ödülü alan ilk Türk bilim adamı kimdir?
Ne? Aziz Sancar’ın en büyük hayali neymiş?
Ne Zaman? Aziz Sancar ne zaman doğmuştur?
Nerede? Aziz Sancar ilk ve orta öğrenimini nerede tamamlamış?
Niçin? Aziz Sancar niçin tıp eğitimi almaya karar vermiş?
Nasıl? Aziz Sancar nasıl bir çocukmuş?
Aşağıdaki metinleri okuyunuz. Metinlerin altında yer alan çalışmaları tamamlayınız.
A) İki metnin anlatıcıları arasındaki fark nedir? Örneklerle açıklayınız. A metninde anlatıcı yazarın kendisidir. Kendi hayatından bilgileri, kendi ağzından vermektedir.
B metninde ise anlatılan şeyleri 3. bir kişi anlatmaktadır. Başkasına ait bilgileri aktarmaktadır.
B) Yandaki metni, metnindeki anlatım özelliklerine uygun şekilde yeniden yazınız. Kendisine “Zeynep, gelecekte nasıl bir”hayalin var?” diyenlere hep aynı cevabı veriyordu: “Dünyayı silahlardan temizlemek istiyorum.” Bunun için çok çalışması gerektiğini biliyordu. İyi bir eğitim alarak hayaline adım adım yürüyecekti. Önünde uzun, zorlu bir yol vardı. Ama o da kararlıydı.
Aşağıdaki zaman çizelgesinde Aziz Sancar’ın hayatındaki bazı bölümler yer almaktadır. Bu olayların anlatımında boş bırakılan yerleri metinden yararlanarak tamamlayınız.
1946 1946 yılında doğdum.
1960 Hayalim tıp okumaktı çünkü umutla iyileşebilmek için çare bekleyen hastaların iyileşmesine yardımcı olabilirdim.
1970 İki yıl doktorluk yaptıktan sonra Amerika’ya gittim. Burada Dallas’ta Teksas Üniversitesinde doktoramı moleküler biyoloji dalında DNA onarımı üzerine tamamladım.
1980 Amerika’da eşimle birlikte bir “Türk Evi” açtık.
2000 DNA üzerine yaptığım çalışmalar sırasında “DNA Onarımı” adlı keşfim ortaya çıktı.
DNA çalışmaları yapmamın sebebi şuydu: Kanser gibi hastalıkların tedavisinin sırlarının DNA moleküllerinde saklı olduğunu düşünüyordum.
2015 2015 yılında DNA alanında yaptığım çalışmalar bana bilim alanında Nobel Ödülü’nü kazandırdı.
Gelecek ile ilgili hayallerinizi anlatan bir konuşma yapınız. Konuşmanızda uygun geçiş ve bağlantı ifadelerini kullanınız.
Gelecekle ilgili hayallerinize göre bu etkinliği siz yapabilirsiniz.
ZAMİRLER(Adıllar)
“Hasan kalemi aldı.” cümlesini bazen varlığın yerine farklı kelimeler kullanarak ifade ederiz, örneğin “Hasan onu aldı.” deriz. “Hasan onu aldı.” dediğimizde “onu” sözcüğünün “kalem” sözcüğü yerine kullanıldığını anlarız. Bu şekilde ismin yerine kullanılan kelimelere zamir (adıl) adı verilir.
> Zamirler, yerini tuttukları varlıklara ve özelliklerine göre 2 ana başlıkta incelenir:
İnsan isminin yerini tutan kelimelere kişi zamiri denir. Üç tekil, üç de çoğul olmak üzere toplam altı tane şahıs zamiri vardır:
1. tekil kişi → ben
2. tekil kişi → sen 3. tekil kişi → o
1. çoğul kişi → biz 2. çoğul kişi → siz 3. çoğul kişi → onlar
UYARI Zamirler isim çekim eklerini alabilirler. Bu yüzden kişi zamirleri karşımıza çekim eki almış şekilde çıkabilir.
ben + e → bene → bana
sen + i → seni o + (n)dan → ondan biz + im → bizim siz + de → sizde onlar + ı → onları
Örnek(ler)
» Pikniğe sadece Enes katılmadı. → Pikniğe sadece o katılmadı.
»Benim taşıdığım kutu çok ağır, senin taşıdığın kutu çok hafif.
» Annem bana hediye almış.
»Sizi ben de görmek istiyorum.
» Taraftar olarak biz onlardan çok farklıyız.
NOT “Kendi” sözcüğü de şahıs zamirleri içinde değerlendirilir ve bu zamire “dönüşlülük zamiri” adı verilir.
Örnek(ler)
» Bırakın tüm işleri kendi yapsın.
» İnsan kendini düşünmeli bazen.
1.2. İşaret (Gösterme) Zamirleri
Varlıkların adını söylemeden, onları işaretle göstermeye yarayan sözcüklere işaret zamiri denir. “Bu, şu, o, bunlar, şunlar, onlar, buraya, şuraya, oraya, burası, şurası, orası, öteki vb.” işaret zamirleridir.
Örnek(ler)
»Şunları arkadaşlarım için alayım.
» Ahmet Beyler buraya on yıl önce taşınmış.
» Size ait olan kitaplar orada.
»Bu, yapılacak işlerin listesi.
NOT “O“ ve “onlar” sözcükleri hem işaret hem de kişi zamiri olarak kullanılabilirler. Bu kelimeler insan isminin yerini tutuyorsa şahıs zamiri, insan dışı varlıkların yerini tutuyorsa işaret zamiridir.
Örnek(ler)
»Onu kütüphanede çalışırken görmüşler. (İnsan ismi yerine kullanıldığı için kişi zamiri)
»Onu cüzdanıma koyarken düşürmüşüm. (İnsan dışı varlık (para, fotoğraf vb.) yerine kullanıldığı için işaret zamiri)
NOT “Bu, şu, o” sözcükleri bir isimden önce kullanılıyor, o ismi etkiliyorsa bu sözcükler zamir olmaktan çıkar, işaret sıfatı olurlar.
Örnek(ler)
»Bu telefon babama ait. (“telefon” sözcüğünü işaret ettiği için işaret sıfatı)
»Bu babama ait. (bir ismin yerini tuttuğu için işaret zamiri)
1.3. Belgisiz Zamirler
Varlıkların yerini tutmalarına rağmen hangi varlığın yerine kullanıldığı tam ve açıkça belli olmayan sözcüklere belgisiz zamir denir. “Bazıları, biri, kimi, hepsi, herkes, kimse, birçoğu, birkaçı, şey vb.” sözcükler belgisiz zamirlerdir.
Örnek(ler)
» Testteki sorulardan birkaçı çok kolaydı.
» Olanları kimse anlamıyordu.
»Biri telefonuma çağrı bırakmış.
NOT Belirsizlik bildiren sözcükler bir isimden önce kullanılıyor, o ismi etkiliyorsa bu sözcükler belgisiz sıfat, bir ismin yerini tutuyorsa belgisiz zamir olur.
Örnek(ler)
»Bazı veliler toplantıya katılmadı. (“veliler” sözcüğünü belirttiği için belgisiz sıfat)
»Bazıları toplantıya katılmadı. (bir ismin yerini tuttuğu için belgisiz zamir)
1.4. Soru Zamirleri
İsimlerin yerini soru yoluyla tutan sözcüklere soru zamiri denir. “Ne, kim, kimi, hangisi, kaçı, nereye, nerede, nereden vb.” sözcükler soru zamirleridir.
Örnek(ler)
» Dolaptaki karpuzu kim yedi?
» Marketten neler aldınız?
» Bu saate kadar nerede kaldın?
NOT Soru bildiren sözcükler bir isimden önce kullanılıyor, o ismi etkiliyorsa bu sözcükler soru sıfatı, bir ismin yerini tutuyorsa soru zamiri olur.
Örnek(ler)
»Hangi soruyu yanlış yaptın? (“soru” sözcüğünü belirttiği için soru sıfatı)
»Hangisini yanlış yaptın? (bir ismin yerini tuttuğu için soru zamiri)
2. Ek Durumundaki Zamirler
2.1. İyelik (Aitlik) Zamirleri
Ek halinde olup getirildiği ismin hangi şahsa ait olduğunu bildirir. Bunlar aynı zamanda iyelik ekleridir.
UYARI 3. tekil şahıs iyelik eki “ı, i, u, ü” ile belirtme hal eki olan “ı, i, u, ü” birbiriyle karıştırılmamalıdır.
Bu iki eki karıştırmamak için eki alan kelimenin başına “onun, onların” kelimelerinden uygun olanı getiririz. Cümlenin anlamında herhangi bir bozulma olmuyorsa o ek iyelik ekidir, cümlenin anlamında bozulma oluyorsa hal ekidir.
Örnek(ler)
» Telefonu benim telefonumdan hızlıydı.
Bu cümlede “telefonu” sözcüğünün başına “onun” getirebiliyoruz: “Onun telefonu benim telefonumdan hızlıydı.” Bu yüzden “-u” eki iyelik ekidir.
» Telefonu yere düşürdü.
Bu cümlede “telefonu” sözcüğünün başına “onun” getiremiyoruz: “Onun telefonu yere düşürdü.” Bu yüzden “-u” eki hal ekidir.
2.2. İlgi Zamirleri
Cümlede daha önce geçmiş bir ismin yerini tutan “-ki” eki ilgi zamiridir. Bu zamir kendinden önceki kelimeye bitişik yazılır.
Örnek(ler)
» Benim kalemim kırmızı, seninki siyah.
Bu cümlede “kalem” sözcüğü iki kere tekrarlanmayarak “-ki” eki “kalem” sözcüğünün yerine kullanılmıştır. “-ki” eki ismin yerine kullanıldığı için ilgi zamiridir.
UYARI İlgi zamiri olan “-ki”, bağlaç olan “ki” ve sıfat yapan “-ki” eki ile karıştırılmamalıdır.
Örnek(ler)
»Evdeki hesap çarşıya uymaz. (“hesap” sözcüğünü nitelediği için sıfat yapan “-ki”)
» Şemsiyen yoksa benimkini alabilirsin. (“şemsiye” sözcüğü yerine kullanıldığı için ilgi zamiri)
» O kadar geveze ki hiç susmayacak sandım. (cümleleri birbirne bağladığı için bağlaç)
Kaynak: dilbilgisi.net
Ölçme-Değerlendirme
• Bireysel öğrenme etkinliklerine yönelik Ölçme-Değerlendirme
• Grupla öğrenme etkinliklerine yönelik Ölçme-Değerlendirme
• Öğrenme güçlüğü olan öğrenciler ve ileri düzeyde öğrenme hızında olan öğrenciler için ek Ölçme-Değerlendirme etkinlikleri
Aziz Sancar ile ilgili neler öğrendiniz?
"Ben bunu yaparken birkaçı bana dönüp bunu kim yaptı, diyordu" bu cümledeki adılları ve türlerinizi bulunuz.
Dersin Diğer Derslerle İlişkisi
Okurken sesli okuma kurallarına, yazarken imla ve noktalamaya diğer derslerde de dikkat etmeleri sağlanır.
na fikir
