Tck tanitim semineri notlari

IV. Kişisel verilerin kaydedilmesi

MADDE 135. - (1) Hukuka aykırı olarak kişisel verileri kaydeden kimseye altı aydan üç yıla kadar hapis cezası verilir.

(2) Kişilerin siyasî, felsefî veya dinî görüşlerine, ırkî kökenlerine; hukuka aykırı olarak ahlâkî eğilimlerine, cinsel yaşamlarına, sağlık durumlarına veya sendikal bağlantılarına ilişkin bilgileri kişisel veri olarak kaydeden kimse, yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır.

GEREKÇE :

Çağımızda kişilerle ilgili kayıtların bilgisayar ortam­larına geçirilip muhafaza edilmesi uygulamasına bazı kurum ve kuruluşlar tarafından başvurulmaktadır; hastanelerde hastalara, sigorta şirketlerinde sigortalılara, bankaların ve kredili alış veriş yapılan mağazaların müşterile­rine ilişkin kayıtlar, böylece tutulmaktadır. Bu bilgilerin amaçları dışında kullanılmasından veya herhangi bir şekilde üçüncü şahısların eline geçerek hukuka aykırı olarak yararlanılmasından dolayı hakkında bilgi toplanan ki­şiler büyük zararlara uğrayabilmektedirler. Bu bakımdan, kişilerle ilgili bil­gilerin hukuka aykırı olarak kayda alınması suç olarak tanımlanmıştır.

Suçun konusu, kişisel verilerdir. Gerçek kişiyle ilgili her türlü bilgi, kişisel veri olarak kabul edilmelidir.

Söz konusu suç tanımında kişisel verilerin bilgisayar ortamında veya kağıt üzerinde kayda alınması arasında bir ayırım gözetilmemiştir. Bu ba­kımdan, söz konusu suç tanımı ile Avrupa Konseyi bünyesinde hazırlanan Türkiye’nin de 28 Ocak 1981 tarihinde imzalamakla taraf olduğu “Kişisel Nitelikteki Verilerin Otomatik İşleme Tâbi Tutulması Karşısında Şahısların Korunmasına Dair Sözleşme”nin ilgili hükümlerine geçerlilik tanınmıştır.

Bu suçun oluşabilmesi için, kişisel verilerin hukuka aykırı bir şekilde kayda alınması gerekir. Kişinin rızası ile kendisiyle ilgili bilgilerin kayda alınmasının suç oluşturmayacağı muhakkaktır. Belirli nitelikteki kişisel ve­rilerin kayda alınması kanun hükmünün gereği olarak yapılmaktadır. Bu bakımdan, çeşitli kamu kurumlarında verilen kamu hizmetinin gereği olarak kişilerle ilgili bazı bilgiler ilgili kanun hükümlerine istinaden kayda alın­maktadırlar. Bu durumlarda, söz konusu suç oluşmayacaktır.

Maddenin ikinci fıkrasında, kişilerin siyasî, felsefî veya dinî görüşle­rine, ırkî kökenlerine, ahlâkî eğilimlerine, cinsel yaşamlarına, sağlık du­rumlarına veya sendikal bağlantılarına ilişkin bilgileri kayda almak, suç ola­rak tanımlanmıştır. Ancak, bunlardan kişilerin ahlâkî eğilimlerine, cinsel yaşamlarına, sağlık durumlarına veya sendikal bağlantılarına ilişkin bilgile­rin kayda alınmasına kanunlarda özellikle suçlulukla mücadele bağlamında, suç ve suçluların ortaya çıkarılmasını sağlamak amacıyla belli ölçüde izin verilebilir. Bu durumlarda söz konusu suç oluşmayacaktır.

AÇIKLAMALAR :

135. maddede hukuka aykırı olarak kişisel verileri kaydeden kimse cezalandırılmaktadır. Kişisel veriler ile ilgili şu an mecliste bir kanun çalışması vardır. Burada kişisel veriler ayrıntılı olarak düzenlenecektir. Kişisel veri belirli veya kimliği belirlenebilir kişiye ait her türlü bilgidir.

Maddenin 2. fıkrasında nitelikli kişisel veriler sayılmıştır. Ancak bunlarda 1.fıkra uyarınca cezalandırılmaktadırlar. Aslında bunların ağırlaştırıcı hal olarak düzenlenip daha ağır ceza ile cezalandırılmaları gerekirdi. Teftiş raporlarında 135/2 de yer alan bilgilerin toplanması suç oluşturur.

Duruşmada ses ve görüntülerin alınması halinde TCK 286. madde kapsamına girer.

Birden fazla kişinin verisini kaydı halinde her bir mağdur için ayrı bir suç oluşur.

Verileri kaydeden ile başkasına veren kişi aynı kişi ise her biri ayrı suç oluşturur. İki ayrı suç söz konusudur ve maddi içtima yapılacaktır.

Gelişmiş ülkelerde; ceza öngören sistemler, ceza öngörmeyip sadece idari yaptırım ve tazminat öngören sistemler ve her ikisi birden öngören olmak üzere üç sistem vardır. Türkiye’de son sistem geçerli olacaktır. Yani hem cezai yaptırım ve hem de tazminat yaptırımı söz konusu olacaktır.

Hukuka uygunluk hallerini varlığı (yasa hükmü, mahkeme kararı vb) halinde suç oluşmayacaktır. Yine mağdurun rızası bir hukuka uygunluk nedenidir.

Gazetecilik mesleğinin icrası bir hukuka uygunluk nedeni teşkil edebilir.

Kişisel verilerin bilgisayar ortamında veya kağıt üzerinde kayda alınması arasında herhangi bir fark gözetilmemiştir.

V. Verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme

MADDE 136. - (1) Kişisel verileri, hukuka aykırı olarak bir başkasına veren, yayan veya ele geçiren kişi, bir yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

AÇIKLAMALAR :

136. maddede kişisel verileri hukuka aykırı olarak veren, yayan, alan cezalandırılmaktadır. Şayet bu eylemler kamu görevinin verdiği yetkiyi kötüye kullanmak suretiyle veya belli bir meslek ve sanatın sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle yapılması halinde daha fazla ceza verilecektir.(137.m.)

VI. Nitelikli hâller

MADDE 137. - (1) Yukarıdaki maddelerde tanımlanan suçların;

a) Kamu görevlisi tarafından ve görevinin verdiği yetki kötüye kullanılmak suretiyle,

b) Belli bir meslek ve sanatın sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle,

İşlenmesi hâlinde, verilecek ceza yarı oranında artırılır.

AÇIKLAMALAR :

Bu madde bundan önceki 132, 133, 134, 135 ve 136. maddesinde yer alan suçlara ilişkin nitelikli haller sayılmıştır.

Buna göre;

a)Bir kamu görevlisi tarafından ve görevinin verdiği yetkiyi KÖTÜYE KULLANARAK işlenmesi,

b)Belli bir meslek ve sanatın sağladığı kolaylıktan istifade ederek işlenmesi,

hallerinde verilecek cezanın YARI ORANINDA artırılacağı kabul edilmiştir.

Kamu görevlisi görevi kapsamında eylemi işlerse suç oluşmayacaktır.

VII. Verileri yok etmeme

MADDE 138. - (1) Kanunların belirlediği sürelerin geçmiş olmasına karşın verileri sistem içinde yok etmekle yükümlü olanlara görevlerini yerine getirmediklerinde altı aydan bir yıla kadar hapis cezası verilir.

AÇIKLAMALAR :

Kanunların belirlediği sürelere geçmesine rağmen verileri sistemden silmeyen kamu görevlilerinin cezalandırılacağı hükme bağlanmıştır. CMK 137/3 maddesine göre cumhuriyet savcısı, koğuşturmaya yer olmadığına karar verir ya da CMK. 135/1 maddesine göre cumhuriyet savcısının kararıyla yapılan dinleme, tespit ve kayda almaya hakimin onay vermemesi hallerinde cumhuriyet savcısınınen geç on gün içinde kayıtları yok ettirmesi gerekir. Bu hussa cumhuriyet savcısı arkadaşların dikkat etmeleri gerekir.

Süresi dolduğu halde, haklı bir nedende olmamasına rağmen adli sicil kayıtlarının silinmemesi adli sicil istatistik genel müdürlüğü için suç oluşturur.

VIII. Şikâyet

MADDE 139. - (1) Kişisel verilerin kaydedilmesi, verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme ve verileri yok etmeme hariç, bu bölümde yer alan suçların soruşturulması ve kovuşturulması şikâyete bağlıdır.

AÇIKLAMALAR : Kişisel verilerin kaydedilmesi (m.135), verilerin hukuka aykırı olarak verilmesi veya ele geçirilmesi (m.136) ve verilerin yok edilmemesi (m.138) suçları şikayete bağlı DEĞİLDİR. Bunların dışında kalan suçlar şikayete tabidir.