Avrupa:
* Fransa ile İngiltere Yüzyıl Savaşları nedeniyle güç kaybetmişti.
* Alman İmparatoru Şalken Avrupa’da siyasi birliği sağlamıştı.
* Fransuva’nın Şarlken’e yenilince Kanuni’den yardım istemesi Kanuni’yi batıya yönetmiştir.
I. Süleyman Dönemi
* Babası I. Selim’den dolu bir hazine, güçlü bir ordu, güvenliği sağlanmış bir doğu sınırı devraldı.
* Tek çocuk olduğu için taht kavgası yaşanmadı.
* Birçok kanun hazırladığı için Kanuni unvanını aldı.
* Osmanlı tahtında en uzun süre kalan padişahtır. (46)
Kanuni Döneminde Çıkan İsyanlar:
Canberdi Gazali 1521:
* Memluklu komutan Şam’da isyan etmiştir.
Ahmet Paşa İsyanı 1524:
* Sadrazam olamayınca Mısır’da isyan etmiştir.
Baba Zünun 1526
Vergilerin nedeniyle Yozgat’ta isyan etmiştir.
Kalenderoğlu İsyanı
* Maraş’ta çıkmış olan Şii kökenli bir isyandır.
|
Batı’daki Faaliyetler:
Belgrat’ın Fethi 1521:
* Kanuni’nin tahta çıkışının tebrik edilmemesi ve gönderilen elçinin öldürülmesi üzerine yapıldı.
* Orta Avrupa’ya yapılan seferlerde üs olarak kullanıldı.
Mohaç Meydan Savaşı 1526:
Nedenleri:
* Şarlken’e esir düşen I. Fransuva’nın annesinin Kanuni’den yardım istemesi
* Kanuni’nin Fransa’yı yanına çekerek Hıristiyan birliğini parçalamak isteği
Sonuçlar:
* Macar ordusu iki saat gibi kısa bir sürede yenilmiştir.
* Macar Krallığına Jan Zapola ( Yanoş) getirilerek Macaristan Osmanlı himayesine alınmıştır.
* Osmanlı – Avusturya sınır komşusu olmuştur.
I. Viyana Kuşatması 1529:
* Avusturya Kralı Ferdinant’ın yeni Macar kralı seçtirme girişimi üzerine Kanuni sefere çıkmış, Ferdinant karşısına çıkmayınca Viyana’yı kuşatmıştır.
* Kuşatma hazırlığının tam olarak yapılmaması ve kış şartlarının ağırlaşması nedeniyle kuşatma kaldırılmıştır.
|
Almanya Seferi 1532:
* Ferdinant’ın Budin’i alması üzerine Kanuni Almanya Seferine çıkmıştır. Şarlken ve Ferdinant, Kanıni’nin karşısına çıkamamış ve barış istemek zorunda kalmışlardır.
İstanbul Antlaşması 1533
* Avusturya Kralı Osmanlı sadrazamına denk sayıldı.
Not: Avusturya ile yapılan ilk antlaşmadır. Siyasi üstünlük sağlanmıştır.
* 1541’de Macaristan’a sefer yapılarak Budin Beylerbeyliği oluşturularak Macaristan Osmanlı topraklarına katıldı. Macar Kralı Erdel Beyi tayin edildi. Kuzey Macaristan toprakları vergi vermek şartı ile Avusturya’ya bırakıldı.
Zigetvar Seferi 1566
* Avusturya’nın vergi vermemesi ve Erdel Beyliğinin iç işlerine karışması üzereine yapılmıştır.
* Kanuni öldükten sonra kale alınmıştır.
* Kanuni’nin son seferidir.
Doğudaki Faaliyetler:
* Safevi Devleti’nin Doğu Anadolu topraklarına saldırması ve faaliyetlerin arttırması nedeniyle Kanuni İran üzerine seferler düzenlemiştir. Bağdat, Tebriz, Karabağ Revan ve Nahçıvan’ın alınca İran barış istemek zorunda kaldı.
Amasya Antlaşması 1555
* İran; Tebriz ve Doğu Anadolu’nun Osmanlı toprağı olduğunu kabul etmiştir.
Not: Osmanlı ile İran arasında yapılan ilk antlaşmadır
Denizlerdeki Faaliyetler:
Rodos Adası’nın Fethi 1521
* Ege denizinin güvenliği sağlanmıştır.
Cezayir’in Osmanlı Devleti’ne Katılması 1533
* Cezayir hakimi Barbaros Hayrettin Osmanlı donanmasının başına geçirilmesiyle Cezayir Osmanlı topraklarına katılmıştır.
Preveze Deniz Savaşı 1538
Nedeni:
* Osmanlı’nın güçlenmesinin istemeyen Haçlı Donanması’nın saldırması
Sonuç:
* Barbaros komutasındaki Osmanlı donanması haçlı donanmasını yenmiştir.
* Akdeniz Türk gölü haline gelmiştir.
|
* Trablusgarp 1551’de Sen Jan Şövalyelerinden alındı.
* Turgut Reis İspanyollardan Cebre Adası’nı aldı.
* 1565’te Malta kuşatıldı. Ancak Turgut Reis’in ölümü üzerine alınamadı.
* Piyale Paşa tarafından 1566’da Cenevizlerden Sakız Adası alındı.
Hint Deniz Seferleri:
Nedenleri:
* Portekizlilerin Baharat yolunu denetim altına almaları
* Bölgedeki Müslüman devletlerin yardım istemesi
I. Hint Seferi 1538 Hadım Süleyman Paşa
II. Hint Seferi 1551 Piri Reis
III. Hint Seferi 1552 Murat Reis
IV. Hint Seferi 1553 Seydi Ali Reis
Başarısızlık Nedenleri:
* Bölge Müslümanlarının gerekli yardımı vermemesi
* Seferlere gereken önemin verilmemesi
Seferin Sonuçları:
*Arap Yarımadası denetim altına alınmıştır.
* Gemilerimizin okyanuslara dayanıklı olmadığı anlaşıldı.
* Yemen, Sudan ve Aden alınarak Kızıldeniz’in kontrolü sağlanmıştır.
* Portekizlilerin bölgedeki gücü kırılamadı.
Fransa’ya Verilen Kapitülasyonlar
*1533’te Fransa’ya kapitülasyonlar ( İmtiyaz- ı Mahsusa) verilmiştir.
Kapitülasyonların Veriliş Nedenleri:
* Fransa’yı yanımıza çekerek Hıristiyan Birliğini bozmak
* Coğrafi Keşifler ile önemi azalan Akdeniz ticaretini canlandırmak
Not: Antlaşma çift taraflı olup iki hükümdarın hayatta kaldıkları süre içerisinde geçerli olacaktı.
* Kapitülasyonlar 1740’ta I. Mahmut döneminde Fransızlara sürekli hale getirildi.
* 1838 Balta Limanı Antlaşması ile İngiltere’ye
* 1774 Küçükkaynarca Antlaşması ile Rusya’ya verilmiştir.
* Lozan Antlaşması ile her türlü Kapitülasyon kaldırılmıştır.
Not: Osmanlı’nın yıkılmasında etkili olmuştur.
|
Kanal Projeleri
Amaç: Türk – İslam dünyası ile irtibat kurmak ve ticaret yolları üzerinde denetim sağlamak
Süveyş Kanalı Projesi
* Baharat Yolu’nu kontrol altına almak
* Akdeniz limanlarını etkin hale getirmek
* Akdeniz ve Kızıldeniz birleştirmek istenmiştir.
|
Don – Volga Kanal Projesi
* İpek Yolu’nu kontrol altına almak
* Rusya ve İran’ı kontrol altına almak
* Orta Asya Türkleri ile bağlantı sağlamak
* Hazar Denizi ile Karadeniz birleştirmek istenmiştir.
|
II . Selim ( 1566 – 1574)
* Hiç sefere çıkmadı, İstanbul’da ölen ilk padişahtır.
* Yemen, Osmanlı yönetimine katılmıştır. ( 1568 )
Kıbrıs’ın Fethi 1571
Nedeni:
* Anadolu, Suriye ve Mısır topraklarına yakın olması
* Venediklilerin gemilerimize saldırması
Sonuç:
* Lala Mustafa Paşa tarafından alınmıştır.
* Doğu Akdeniz’de Osmanlı hâkimiyeti kesinleşti.
|
İnehbahtı Deniz Savaşı 1571:
Nedeni:
* Osmanlı’nın Kıbrıs’ı alması
Sonuç:
* Haçlı donanması Osmanlı’yı yenmiştir.
* Haçlılar karşısında alınan ilk yenilgidir.
* 1574’te Tunus İspanyolardan alınmıştır.
III. Murat ( 1574 – 1595 )
* Lehistan (Polonya) Osmanlı himayesine alındı.
* Vadiüs Seyl Savaşı ile Fas Osmanlı himayesine girdi. Osmanlı toprakları Atlas Okyanusu’na kadar dayandı.
|
