* 1388’te Ploşnik’te Sırp ve Boşnaklar Osmanlı’yı yenmiştir. Osmanlı’nın Balkanlardaki ilk yenilgisidir.
I. Kosova Savaşı 1389:
Nedeni: Osmanlı’yı Balkanlardan atma isteği
Sonuçları:
* Osmanlı Haçlı ordusunu yendi.
* Sırplar yeniden vergiye bağlandı.
* I. Murat, Sırplı bir asker tarafından şehit edildi.
Not: İlk kez sesinden korkutmak için top kullanılmış.
I. Bayezit ( Yıldırım ): ( 1389 – 1402 )
İstanbul Kuşatmaları:
I. Kuşatma 1391 : Hazırlıkların yetersiz olması nedeniyle başarısızlıkla sonuçlandı.
II. Kuşatma 1395: Niğbolu Savaşı nedeniyle kuşatma kaldırılmıştır.
III. Kuşatma 1401: Anadolu Hisarı (Güzelce Hisarı) yaptırıldı. Timur tehlikesi nedeniyle sonlandırıldı.
Bizans ile antlaşma yapıldı:
* İstanbul’da bir camii ve Türk Mahallesi kurulacak.
* Bizans vergiye bağlandı.
Niğbolu Savaşı 1396:
Nedenleri:
* Osmanlı’yı balkanlardan atma isteği
* Bizans’ın yardım isteği
Sonuçları:
* Osmanlı Haçlı Ordusunu mağlup etti.
* Bulgar Krallığı ortadan kaldırıldı.
* Halife, Bayezit’e Sultan-ı İklim-i Rum unvanını verdi.
* Batıda kuruluş döneminde en geniş sınırlara ulaşıldı
Anadolu’da Siyasi Birliği Sağlama Çalışmaları
I. Orhan:
* Karesi Beyliği alınmıştır.
I. Murat:
* Hamitoğullarından Isparta ve Akşehir satın aldı.
* Germiyanoğulları’ndan çeyiz olarak Kütahya, Emet ve Tavşanlı aldı.
* Karamanoğulları üzerine ilk sefer yaptı
I. Bayezit:
* Germiyan, Hamit, Menteşe, Saruhan, Aydın, Karamanoğuları ve Kadı Burhanettin Devleti alındı.
* İlk kez Anadolu Türk birliği büyük ölçüde sağlandı.
Not: Anadolu Beylerbeyliği kuruldu.(Kütahya merkez
Ankara Savaşı 1402
Nedeni:
* Timur’un Çin Seferi öncesinde batı güvenliğini sağlamak istemesi
* Tarafların cihan hakimiyeti düşüncesi
* Anadolu Beyliklerinin beylerinin Timur’ kışkırtması
* Timur’un Bayezit’e sığınan beyleri istemesi
* Hakaret dolu mektuplaşmaların olması
Sonuçları:
* Çubuk Ovası’ndaki mücadeleyi Timur kazanmıştır.
* Anadolu Beylikleri yeniden kuruldu.
* İstanbul’un fethi gecikti.
* Fetret devri başladı.
* Balkan fetihleri durmuştur.
Fetret Devri ( 1402 – 1413 )
* Ankara Savaşı’ndan sonra Yıldırım’ın oğulları arasında taht kavgaları ile geçen 11 yıllık dönemdir.
* Fetret Devrine I. Mehmet ( Çelebi ) son vermiştir.
Not: Adalet, hoşgörü ve iskan politikası Balkanlarda fazla toprak kaybının yaşanmasını önlemiştir.
I. Mehmet (Çelebi ): ( 1413 – 1421 )
* Devleti yıkılma tehlikesinden kurtardığı için
II. Kurucu olarak adlandırılmıştır.
* Şeyh Bedrettin İsyanı’nı bastırmıştır. Osmanlı
Devleti’ndeki dini içerikli ilk isyandır.
* Düzmece Mustafa isyanı bastırıldı.
* Saruhanoğulları Beyliğine son verildi.
* Eflak vergiye bağlandı.
* 1416’da Venediklileri ile ilk deniz savaşı yapıldı. Osmanlı savaşı kaybetmesine karşın güçlü Venedik ile mücadele edebileceğini göstermiştir.
II. Murat: ( 1421 – 1451 )
* Düzmece Mustafa ve Şehzade Mustafa isyanlarını bastırdı.
* Aydın ve Menteşeoğulları Beyliklerine son verdi.
* Germiyanoğulları Beyliği vasiyet yoluyla alındı.
* İstanbul kuşatıldı fakat alınamadı.
* İzladi Derbendi ve Yalvaç’ta Osmanlı yenilince Macarlar ileantlaşma imzaladı.
Edirne Segeddin Antlaşması 1444
* Osmanlı’nın batıda imzaladığı ilk antlaşmadır.
Varna Savaşı 1444
Nedeni: * Haçlıların tahta küçük yaşta bir padişahın olmasından yararlanma isteği
* Osmanlıları Balkanlardan atma isteği
Sonuç:
* Yeniden tahta geçen II. Murat Haçlıları mağlup etti.
* Yunanistan doğrudan Osmanlı yönetimine alındı.
II. Kosova Savaşı 1448
Nedeni:
* Varna’nın intikamını alma isteği
* Haçlıların Osmanlı’yı Balkanlardan atma isteği
Sonuç:
* Balkanlarda Türk egemenliği kesinleşti.
* Avrupalılar, Osmanlı karşısında savunmaya çekildiler.
* Bizans’ın Avrupa’dan yardım alma ümidi kalmadı.
Not: II. Murat döneminde Buçuktepe İsyanı çıkmıştır.
OSMANLI KÜLTÜR VE MEDENİYETİ
Devlet Anlayışı: * Hükümdara idare etme yetkisinin Tanrı tarafından verildiğine inanılıyordu. ( Kut Anlayışı )
* I. Murat ülke padişah ve oğullarınındır. Anlayışını getirmiştir.
* Şehzadeler devlet yönetimde tecrübe kazanmaları için sancaklara gönderilmiştir. Şehzadelere Lala isimli deneyimli devlet adamları eşlik ederdi.
* Padişahlar; Bey, Gazi, Sultan, Hüdevandigar, Han gibi unvanlar kullanmışlardır.
Devlet Yönetimi:
Orhan Bey:
* İlk divan teşkilatı oluşturuldu. (Bakanlar Kurulu)
* Vezirlik kurumu oluşturuldu.
* Yaya ve müsellem adıyla ilk düzenli ordu kuruldu.
* İznik’te ilk Osmanlı medresesi açıldı. ( 1331 )
* İllere kadı ve subaşılar gönderildi.
* İlk donanma oluşturuldu.
Not : Orhan Bey beylikten devlete geçişi sağlamıştır.
I. Murat:
* Asker ihtiyacını karşılamak içi Pençik Sistemi uygulandı.
* Devşirme sistemi uygulanmaya başladı.
* Yeniçeri Ocağı kuruldu.
* Deftardarlık kurumu oluşturuldu.
* Rumeli Beylerbeyliği kuruldu. ( Manastır merkez )
* Rumeli’ye Türkmenler yerleştirildi. (İskân Siyaseti )
* Tımar ( Dirlik ) Sistemi uygulanmaya başladı.
* Toprak büyüklüğüne göre has, zeamet ve tımar gibi kısımlara ayrıldı.
Osmanlı Ordusu
Kara Kuvvetleri
Deniz Kuvvetleri
Kapıkulu Askerleri
Eyalet Askerleri
Kapıkulu Piyadeleri
Kapıkulu Süvarileri
* Tımarlı Sipahiler
* İlk donanma Karesi Beyliğinin alınması ile oluşturulmuştur.
* Acemi Ocağı
* Yeniçeri
* Cebeciler
* Topçular
* Silahtarlar
* Süvariler
* Ulufeciler
Yeniçeri Askeri
Tımarlı Sipahi
* Yaya askerlerdir.
* Savaş zamanı asker, barış zamanında ise İstanbul ve sultanı korumakla görevlidirler.
* Üç ayda bir maaş alırlardı. ( Ulufe )
* Hükümdar tahta çıktığında cülus bahşiş alırlardı.
* Askerlikten başka işle uğraşmaları yasaktı.
* Emekli olana kadar evlenmeleri yasaktı.
* Ocağın başında Yeniçeri ağası bulunurdu.
* Devşirme kökenli askerlerdir.
* Atlı askerlerdir.
* Devletin en önemli askeri gücüdür.
* Devletten maaş almazlardı.
* Yaptıkları hizmet karşılında tımar adı verilen toprağın gelirlerini alıyorlardı.
* Tımar sahibi, geliri doğrultusunda Cebelü adı verilen asker yetiştirirdi.
* Barış zamanında toprağı ekip biçme ile uğraşırlardı.
* Türklerden oluşmuştur.
Tımar Sistemi (Dirlik Sistemi )
* Hizmet karşılığında devlet adamlarına verilen topraklardır.
* Toprağın mülkiyeti devlete, kullanımı köylüye, vergisi ise sipahiye aittir.
Tımar Sisteminin Devlete Faydaları:
Yönetim
( İdari )
* Bulunduğu bölgenin güvenliğini sağlamak
* Devlete olan güveni korumak
Askeri
* Hazineden para harcamadan savaşa hazır asker yetiştirmek ( cebelü )
Ekonomik
* Halkın toprağı işlemesini sağlamak
* Üretim artışını ve üretimde sürekliliği sağlayıcı tedbirler almak
* Bulunduğu bölgenin vergisini toplamak
TOPRAK SİSTEMİ
MİRİ ARAZİ
* Devlete ait arazilerdir.
* İşletme hakkı belli yükümlülükler ile kişilere verilmiştir.
MÜLK ARAZİ
* Kişilerin mülkiyetindeki arazilerdir.
Dirlik : Hizmet karşılığı asker ve memura verilir.
Paşmaklık : Padişahın kızlarının, annelerinin ve eşlerine verilir.
Ocaklık : Kale muhafızları ve tersahane giderlerine ayrılır.
Yurtluk : Sınır boylarında görev yapanlara verilir.
Malikane : Üstün hizmet gösterenlere verilir.
Vakıf : Geliri hayır kurumlarına bırakılır.
Mukataa : Geliri doğrudan hazineye bırakılır.
Öşri:
* Müslümanların işlediği arazidir.
Haraci:
* Gayri Müslimlerin işlediği arazidir.
Not: Osmanlıda yaşayan halka ( reaya ) denilmekteydi. Osmanlı Devletinde topraklar ve üzerinde yaşayan insanlar Tapu Tahrir defterlerine kaydedilmiştir.
Tarım:
Hayvancılık
* Köylü toprağı satamaz, vakfedemez ve devredemezdi.
* Köylü toprağı üç yıl üst üste ekmezse çift bozan vergisi alınırdı.
* Tımar Sistemi’nde toprak büyüklüğüne göre has, zeamet ve tımar gibi kısımlara ayrıldı
* Hayvancılık ile daha çok konargöçerler (göçebeler) uğraşıyordu.
* Küçükbaş hayvan vergisi olarak Adet-i Ağnam almıştır.
.Ticaret
* Esnaflar ahiliğin devamı olan Lonca teşkilatına bağlıydılar.
* Usta olan kişinin dükkan açma hakkını elde etmesine Gedik denilmekteydi.
* Hirfet denilen meslek gruplarına ayrılmışlardır.
* Devlet ticareti geliştirmek için tüccarların güvenliğini ve ihtiyaçlarını sağlamaya çalıştı.
İstanbul’un fethi ile başlayıp Sokullu Mehmet Paşa’nın ölümü ile sona eren dönemdir.
Dönemin Padişahları:
Dönemin Özellikleri:
* II. Mehmet ( Fatih ) ( 1451 – 1481 )
* II. Bayezit ( 1481 – 1512 )
* I. Selim ( 1512 – 1520 )
* I. Süleyman ( Kanuni ) ( 1520 – 1566 )
* II. Selim (1566 – 1574 )
* III. Murat ( 1574 – 1595 )
* Devletten imparatorluk sürecine girilmiştir.
* Anadolu’da siyasi birlik sağlandı.
* İslam Dünyasının lideri olundu.
* Avrupa ülkelerine ticari ayrıcalıklar verilerek Haçlı birliğini parçalamak hedeflenmiştir.
* Ticareti geliştirmek için kapitülasyonlar, kanal projeleri ve Hint deniz seferleri yapılmıştır.
İstanbul’un Fethi 1453
Fethin nedenlerini dini, ekonomik ve siyasi olarak sınıflandırınız.
Dini
* Hz. Muhammed’in İstanbul’un Fethi ile ilgili hadisinin olması
* İstanbul fethedilecektir. Orayı fetheden komutan ne güzel komutan asker ne güzel asker.
Siyasi
* Bizans’ın Osmanlı şehzadeler arasındaki taht mücadelelerine karışması
* Bizans’ın Avrupalı devletleri Osmanlı’ya karşı kışkırtması
* Anadolu ve Rumeli toprakları arasındaki bağlantıyı sağlamak
Ekonomik
* Bölge ticaret yolarlarında denetim sağlamak
Fetih Hazırlıkları
Osmanlı Devleti
Bizans Devleti
* Rumeli Hisarı yapıldı.
* Balistik hesaplarını Fatih’in yaptığı şahi topları döküldü.
* 400 parçalık donanma hazırlandı.
* Çanakkale’de Kilitbahir Kalesi yapıldı.
* Surları aşmak için tekerlekli kuleler yapıldı.
* Haliç’in önüne zincir gerildi.
* Avrupa’dan yardım istendi.
* Grejuva (Rum ateşi) denilen bir silah yapıldı.
* Katolik ve Ortodoks kiliselerini birleştirme girişiminde bulunuldu.
* 6 Nisan 1453’te başlayan kuşatma 29 Mayıs 1453’te İstanbul’un fethi ile son bulmuştur.
Fethin Türk Tarihi Açısından Önemi
Fethin Dünya Tarihi Açısından Önemi
* II. Mehmet Fatih unvanını aldı
* Anadolu ve Rumeli toprakları arasında bütünlük sağlandı.
* İstanbul başkent yapıldı.
* Osmanlı Devleti’nde yükselme dönemi başladı.
* Ticaret yollarının denetimi Türklerin eline geçti.
* Ortaçağ sona erdi, Yeniçağ başladı.
* Ateşli silahların surları yıkabileceği görüldü ve Avrupa’da derebeylik rejimi yıkılış sürecine girdi.
* Bizanslı bilim adamları İtalya’ya giderek Rönesans Hareketi’nin başlamasında etkili olmuşlardır.
* Ticaret yolarının Osmanlı’nın eline geçmesi coğrafi keşiflerin başlamasına neden olmuştur.
Anadolu’daki Faaliyetler
Balkanlardaki Faaliyetler
* Cenevizlilerden Amasra alındı. ( 1459 )
* Sinop ve Kastamonu alınarak Candaroğulları Beyliğine son verilmiştir. ( 1461 )
* Trabzon alınarak Trabzon Rum İmparatorluğuna son verilmiştir. ( 1461 )
* Karamanoğullarından Konya ve Karaman
alınmıştır. ( 1466 )
Otlukbeli Savaşı 1473
Osmanlı’ya karşı ittifaklar düzenleyen Akkoyunlu Hükümdarı Uzun Hasan ile yapılan savaş kazanılmış ve Doğu Anadolu’nun güvenliği sağlanmıştır.
* Belgrat hariç tüm Sırbistan fethedilmiştir. ( 1454 )
* Mora yarımadası alındı. ( 1460 )
* Eflak alındı. ( 1462 )
* Bosna ve Hersek alındı. Bosnalılar Müslümanlığı kabul ettiler. ( 1463 )
* Boğdan alıdı. ( 1476 )
* Arnavutluk Osmanlı’ya bağlandı. ( 1479 )
Not: Trabzon ve Mora’nın alınması ile Bizansı yeniden diriltme umutları son bulmuştur.
Denizlerdeki Faaliyetler
* Eğriboz, Taşoz, Semadirek, Limni ve Midili gibi Ege adaları alındı.
* Zenta, Kefalonya ve Zenta Adaları Venediklilerden alındı.
* Venedikliler ile 16 yıl süren savaş sonrasında barış yapıldı. ( 1479 )
*Bu antlaşma ile Venedikliler ticari ayrıcalık elde eden ilk devlet olmuştur.
