Teknik ve endüstri meslek lisesi



Yüklə 332,4 Kb.
səhifə1/5
tarix12.01.2019
ölçüsü332,4 Kb.
#95914
  1   2   3   4   5

EDİRNE TEKNİK VE ENDÜSTRİ MESLEK LİSESİ



10. SINIF

TARİH DERSİ

NOTLARI

HAZIRLAYAN:

BÜLENT KAÇIN

TARİH ÖĞRETMENİ


OSMANLI DEVLETİ’NİN KURULUŞ DÖNEMİ ( 1302 – 1453 )

Balkanların Durumu

Anadolu’nun Durumu

* Bulgar, Macar, Sırp, Eflak, Boğdan devletleri vardı.

* Bunlar Bizans ile mücadele halinde idiler.

* Ortodoks ve Katolik mezhep mücadelesi mevcuttu.


* Türkiye Selçukluları yıkılış sürecine girmiştir.

* Türk Beylikleri birbirleri ile mücadele halinde idiler.

* Bizans tekfurları merkezden bağımsız durumdaydı.


Not: Altınorda, Memluk, İlhanlı Devletleri, Trabzon Rum İmparatorluğu ve bu dönemde hüküm sürmüştür.

* Anadolu ve Avrupa’da siyasi birlik yok.






Osmanlı Devleti

Osmanlı Tarihinin Başlıca Dönemleri

Kuruluş Dönemi Padişahları

* Kuruluş Dönemi: ( 1302 -1453 )

* Yükselme Dönemi: ( 1453 – 1579 )

* Duraklama Dönemi: ( 1579 – 1699 )

* Gerileme Dönemi: ( 1699 – 1792 )

* Dağılma Dönemi: ( 1792 – 1922 )




* Osman Bey

* Orhan Bey

* I. Murat ( Hüdavendigar )

* I. Beyazıt

* I. Mehmet ( Çelebi )

* II. Murat

* II. Mehmet (Fatih) Yükselme dönemini başlatmıştır.


Kısa Sürede Büyüme Nedenleri

* Anadolu ve balkanlarda siyasi birliğin olmaması

* Beylikler arasındaki mücadeleye karışmaması

* Coğrafi konumunun genişlemeye elverişli olması

* Padişahların yetenekli ve ileri görüşlü olmaları



* Balkanlarda iskân politikasının uygulanması

* Bizans ile mücadeleye öncelik vermeleri ( Cihat )

* Hoşgörülü politika uygulamaları

* Merkeziyetçi yönetim anlayışını benimsediler.



Osman Bey; ( 1302 – 1326 )

* Oğuzların Bozok kolunun kayı boyundandır.

* İlk önce Ankara’nın batısındaki Karacadağ geldiler.

* Osman Bey tarafından Söğüt ve Domaniç merkez olmak üzere kurulmuştur. (1302 )

* Osmanlıların aşiretten beyliğe geçişini sağlamıştır.

* Bizans tekfurları ile mücadele etmiştir.


* Yarhisar, İnegöl, Bilecik, Yenişehir, Mudanya ve Karacahisar’ı aldı.

* İlk Osmanlı parası bu dönemde basılmıştır. (Akçe)

* Bu dönemde askerler gönüllülerden oluşmaktaydı.
Koyunhisar Savaşı ( Bafeon) 1302 :

* Osmanlının Bizans kuvvetleri ile yaptığı ilk savaştır

* Osmanlı Devleti savaşı kazanmıştır.
Not: Osman Bey Ahi şeyhi Edebali’nin kızı ile evlenerek Ahilerin desteğini sağlamıştır.


Orhan Bey: ( 1326 – 1362 )

* Bizans’tan Bursa’yı alarak başkent yaptı. ( 1326 )

* Palekanon (Maltepe) Savaşı kazanılmıştır. ( İlk kez Bizans İmparatoru Osmanlılar ile savaşmıştır.) 1329

* İznik (1331) ve İzmit’in (1337) alınması ile Kocalei Yarımadası’nın fethi tamamlandı.


* Karesi Beyliği toprakları ele geçirilmiştir. ( 1345 )

Önemi: 1. Osmanlı Devleti’ne katılan ilk beyliktir.

2. Osmanlı donanma sahibi olmuştur.

3. Rumeli’ye geçiş kolaylaşmıştır.

4. Karesi komutanları Osmanlı hizmetine girmiştir.
* Bizans’taki taht mücadelesindeki yardımına karşılık Rumeli’deki Çimpe Kalesi alındı. (1353)

Önemi: Rumeli’nde alınan ilk topraktır. Rumeli fetihlerinde üs olarak kullanıldı.

* Ankara Ahilerden alındı.




I. Murat (Hüdavendigar ): ( 1362 – 1389 )

* Sazlıdere Savaşı ile Edirne Bulgarlardan alındı.



Sırpsındığı Savaşı ( 1364 ):

Nedeni:

* Osmanlı Devleti’nin Balkanlarda ilerlemesi

Sonuçları:

* Osmanlı kendisine karşı oluşturulan ilk Haçlı Ordusunu yendi.

* Edirne başkent yapıldı.

* Bulgarlar Osmanlı himayesine girdiler.



Çirmen Savaşı 1371:

* Osmanlı, Sırpları yendi. Sırplar vergiye bağlandı.

* 1388’te Ploşnik’te Sırp ve Boşnaklar Osmanlı’yı yenmiştir. Osmanlı’nın Balkanlardaki ilk yenilgisidir.

I. Kosova Savaşı 1389:

Nedeni: Osmanlı’yı Balkanlardan atma isteği

Sonuçları:

* Osmanlı Haçlı ordusunu yendi.

* Sırplar yeniden vergiye bağlandı.

* I. Murat, Sırplı bir asker tarafından şehit edildi.


Not: İlk kez sesinden korkutmak için top kullanılmış.

I. Bayezit ( Yıldırım ): ( 1389 – 1402 )

İstanbul Kuşatmaları:

I. Kuşatma 1391 : Hazırlıkların yetersiz olması nedeniyle başarısızlıkla sonuçlandı.

II. Kuşatma 1395: Niğbolu Savaşı nedeniyle kuşatma kaldırılmıştır.

III. Kuşatma 1401: Anadolu Hisarı (Güzelce Hisarı) yaptırıldı. Timur tehlikesi nedeniyle sonlandırıldı.

Bizans ile antlaşma yapıldı:

* İstanbul’da bir camii ve Türk Mahallesi kurulacak.

* Bizans vergiye bağlandı.
Niğbolu Savaşı 1396:

Nedenleri:

* Osmanlı’yı balkanlardan atma isteği

* Bizans’ın yardım isteği

Sonuçları:

* Osmanlı Haçlı Ordusunu mağlup etti.

* Bulgar Krallığı ortadan kaldırıldı.

* Halife, Bayezit’e Sultan-ı İklim-i Rum unvanını verdi.

* Batıda kuruluş döneminde en geniş sınırlara ulaşıldı
Anadolu’da Siyasi Birliği Sağlama Çalışmaları

I. Orhan:

* Karesi Beyliği alınmıştır.




I. Murat:

* Hamitoğullarından Isparta ve Akşehir satın aldı.

* Germiyanoğulları’ndan çeyiz olarak Kütahya, Emet ve Tavşanlı aldı.

* Karamanoğulları üzerine ilk sefer yaptı


I. Bayezit:

* Germiyan, Hamit, Menteşe, Saruhan, Aydın, Karamanoğuları ve Kadı Burhanettin Devleti alındı.

* İlk kez Anadolu Türk birliği büyük ölçüde sağlandı.

Not: Anadolu Beylerbeyliği kuruldu.(Kütahya merkez
Ankara Savaşı 1402

Nedeni:

* Timur’un Çin Seferi öncesinde batı güvenliğini sağlamak istemesi

* Tarafların cihan hakimiyeti düşüncesi

* Anadolu Beyliklerinin beylerinin Timur’ kışkırtması

* Timur’un Bayezit’e sığınan beyleri istemesi

* Hakaret dolu mektuplaşmaların olması


Sonuçları:

* Çubuk Ovası’ndaki mücadeleyi Timur kazanmıştır.

* Anadolu Beylikleri yeniden kuruldu.

* İstanbul’un fethi gecikti.

* Fetret devri başladı.

* Balkan fetihleri durmuştur.






Fetret Devri ( 1402 – 1413 )

* Ankara Savaşı’ndan sonra Yıldırım’ın oğulları arasında taht kavgaları ile geçen 11 yıllık dönemdir.

* Fetret Devrine I. Mehmet ( Çelebi ) son vermiştir.
Not: Adalet, hoşgörü ve iskan politikası Balkanlarda fazla toprak kaybının yaşanmasını önlemiştir.
I. Mehmet (Çelebi ): ( 1413 – 1421 )

* Devleti yıkılma tehlikesinden kurtardığı için

II. Kurucu olarak adlandırılmıştır.
* Şeyh Bedrettin İsyanı’nı bastırmıştır. Osmanlı

Devleti’ndeki dini içerikli ilk isyandır.


* Düzmece Mustafa isyanı bastırıldı.

* Saruhanoğulları Beyliğine son verildi.

* Eflak vergiye bağlandı.

* 1416’da Venediklileri ile ilk deniz savaşı yapıldı. Osmanlı savaşı kaybetmesine karşın güçlü Venedik ile mücadele edebileceğini göstermiştir.


II. Murat: ( 1421 – 1451 )

* Düzmece Mustafa ve Şehzade Mustafa isyanlarını bastırdı.

* Aydın ve Menteşeoğulları Beyliklerine son verdi.

* Germiyanoğulları Beyliği vasiyet yoluyla alındı.

* İstanbul kuşatıldı fakat alınamadı.


* İzladi Derbendi ve Yalvaç’ta Osmanlı yenilince Macarlar ileantlaşma imzaladı.

Edirne Segeddin Antlaşması 1444

* Osmanlı’nın batıda imzaladığı ilk antlaşmadır.



Varna Savaşı 1444

Nedeni:
* Haçlıların tahta küçük yaşta bir padişahın olmasından yararlanma isteği

* Osmanlıları Balkanlardan atma isteği



Sonuç:

* Yeniden tahta geçen II. Murat Haçlıları mağlup etti.

* Yunanistan doğrudan Osmanlı yönetimine alındı.

II. Kosova Savaşı 1448

Nedeni:

* Varna’nın intikamını alma isteği

* Haçlıların Osmanlı’yı Balkanlardan atma isteği

Sonuç:

* Balkanlarda Türk egemenliği kesinleşti.

* Avrupalılar, Osmanlı karşısında savunmaya çekildiler.

* Bizans’ın Avrupa’dan yardım alma ümidi kalmadı.


Not: II. Murat döneminde Buçuktepe İsyanı çıkmıştır.

OSMANLI KÜLTÜR VE MEDENİYETİ

Devlet Anlayışı:
* Hükümdara idare etme yetkisinin Tanrı tarafından verildiğine inanılıyordu. ( Kut Anlayışı )

* I. Murat ülke padişah ve oğullarınındır. Anlayışını getirmiştir.

* Şehzadeler devlet yönetimde tecrübe kazanmaları için sancaklara gönderilmiştir. Şehzadelere Lala isimli deneyimli devlet adamları eşlik ederdi.

* Padişahlar; Bey, Gazi, Sultan, Hüdevandigar, Han gibi unvanlar kullanmışlardır.



Devlet Yönetimi:

Orhan Bey:

* İlk divan teşkilatı oluşturuldu. (Bakanlar Kurulu)

* Vezirlik kurumu oluşturuldu.

* Yaya ve müsellem adıyla ilk düzenli ordu kuruldu.


* İznik’te ilk Osmanlı medresesi açıldı. ( 1331 )

* İllere kadı ve subaşılar gönderildi.

* İlk donanma oluşturuldu.


Not : Orhan Bey beylikten devlete geçişi sağlamıştır.
I. Murat:

* Asker ihtiyacını karşılamak içi Pençik Sistemi uygulandı.

* Devşirme sistemi uygulanmaya başladı.

* Yeniçeri Ocağı kuruldu.

* Deftardarlık kurumu oluşturuldu.

* Rumeli Beylerbeyliği kuruldu. ( Manastır merkez )

* Rumeli’ye Türkmenler yerleştirildi. (İskân Siyaseti )

* Tımar ( Dirlik ) Sistemi uygulanmaya başladı.

* Toprak büyüklüğüne göre has, zeamet ve tımar gibi kısımlara ayrıldı.




Osmanlı Ordusu

Kara Kuvvetleri

Deniz Kuvvetleri

Kapıkulu Askerleri

Eyalet Askerleri







Kapıkulu Piyadeleri

Kapıkulu Süvarileri

* Tımarlı Sipahiler




* İlk donanma Karesi Beyliğinin alınması ile oluşturulmuştur.

* Acemi Ocağı

* Yeniçeri

* Cebeciler

* Topçular



* Silahtarlar

* Süvariler

* Ulufeciler




Yeniçeri Askeri

Tımarlı Sipahi

* Yaya askerlerdir.

* Savaş zamanı asker, barış zamanında ise İstanbul ve sultanı korumakla görevlidirler.

* Üç ayda bir maaş alırlardı. ( Ulufe )

* Hükümdar tahta çıktığında cülus bahşiş alırlardı.

* Askerlikten başka işle uğraşmaları yasaktı.

* Emekli olana kadar evlenmeleri yasaktı.

* Ocağın başında Yeniçeri ağası bulunurdu.

* Devşirme kökenli askerlerdir.

* Atlı askerlerdir.

* Devletin en önemli askeri gücüdür.

* Devletten maaş almazlardı.

* Yaptıkları hizmet karşılında tımar adı verilen toprağın gelirlerini alıyorlardı.

* Tımar sahibi, geliri doğrultusunda Cebelü adı verilen asker yetiştirirdi.

* Barış zamanında toprağı ekip biçme ile uğraşırlardı.

* Türklerden oluşmuştur.






Tımar Sistemi (Dirlik Sistemi )

* Hizmet karşılığında devlet adamlarına verilen topraklardır.

* Toprağın mülkiyeti devlete, kullanımı köylüye, vergisi ise sipahiye aittir.



Tımar Sisteminin Devlete Faydaları:


Yönetim

( İdari )

* Bulunduğu bölgenin güvenliğini sağlamak

* Devlete olan güveni korumak



Askeri

* Hazineden para harcamadan savaşa hazır asker yetiştirmek ( cebelü )





Ekonomik

* Halkın toprağı işlemesini sağlamak

* Üretim artışını ve üretimde sürekliliği sağlayıcı tedbirler almak

* Bulunduğu bölgenin vergisini toplamak


TOPRAK SİSTEMİ




MİRİ ARAZİ

* Devlete ait arazilerdir.

* İşletme hakkı belli yükümlülükler ile kişilere verilmiştir.


MÜLK ARAZİ

* Kişilerin mülkiyetindeki arazilerdir.







Dirlik : Hizmet karşılığı asker ve memura verilir.

Paşmaklık : Padişahın kızlarının, annelerinin ve eşlerine verilir.

Ocaklık : Kale muhafızları ve tersahane giderlerine ayrılır.

Yurtluk : Sınır boylarında görev yapanlara verilir.

Malikane : Üstün hizmet gösterenlere verilir.

Vakıf : Geliri hayır kurumlarına bırakılır.

Mukataa : Geliri doğrudan hazineye bırakılır.


Öşri:

* Müslümanların işlediği arazidir.


Haraci:

* Gayri Müslimlerin işlediği arazidir.







Not: Osmanlıda yaşayan halka ( reaya ) denilmekteydi. Osmanlı Devletinde topraklar ve üzerinde yaşayan insanlar Tapu Tahrir defterlerine kaydedilmiştir.



Tarım:

Hayvancılık

* Köylü toprağı satamaz, vakfedemez ve devredemezdi.

* Köylü toprağı üç yıl üst üste ekmezse çift bozan vergisi alınırdı.

* Tımar Sistemi’nde toprak büyüklüğüne göre has, zeamet ve tımar gibi kısımlara ayrıldı


* Hayvancılık ile daha çok konargöçerler (göçebeler) uğraşıyordu.

* Küçükbaş hayvan vergisi olarak Adet-i Ağnam almıştır.





.Ticaret

* Esnaflar ahiliğin devamı olan Lonca teşkilatına bağlıydılar.

* Usta olan kişinin dükkan açma hakkını elde etmesine Gedik denilmekteydi.

* Hirfet denilen meslek gruplarına ayrılmışlardır.

* Devlet ticareti geliştirmek için tüccarların güvenliğini ve ihtiyaçlarını sağlamaya çalıştı.


* Ticaret yolları üzerinde kervansaraylar yaptı.



OSMANLI DEVLETİ’NİN YÜKSELME DÖNEMİ ( 1453 – 1579 )

İstanbul’un fethi ile başlayıp Sokullu Mehmet Paşa’nın ölümü ile sona eren dönemdir.

Dönemin Padişahları:

Dönemin Özellikleri:

* II. Mehmet ( Fatih ) ( 1451 – 1481 )

* II. Bayezit ( 1481 – 1512 )

* I. Selim ( 1512 – 1520 )

* I. Süleyman ( Kanuni ) ( 1520 – 1566 )

* II. Selim (1566 – 1574 )

* III. Murat ( 1574 – 1595 )


* Devletten imparatorluk sürecine girilmiştir.

* Anadolu’da siyasi birlik sağlandı.

* İslam Dünyasının lideri olundu.

* Avrupa ülkelerine ticari ayrıcalıklar verilerek Haçlı birliğini parçalamak hedeflenmiştir.

* Ticareti geliştirmek için kapitülasyonlar, kanal projeleri ve Hint deniz seferleri yapılmıştır.




İstanbul’un Fethi 1453

Fethin nedenlerini dini, ekonomik ve siyasi olarak sınıflandırınız.

Dini

* Hz. Muhammed’in İstanbul’un Fethi ile ilgili hadisinin olması

* İstanbul fethedilecektir. Orayı fetheden komutan ne güzel komutan asker ne güzel asker.


Siyasi

* Bizans’ın Osmanlı şehzadeler arasındaki taht mücadelelerine karışması

* Bizans’ın Avrupalı devletleri Osmanlı’ya karşı kışkırtması

* Anadolu ve Rumeli toprakları arasındaki bağlantıyı sağlamak




Ekonomik

* Bölge ticaret yolarlarında denetim sağlamak

Fetih Hazırlıkları

Osmanlı Devleti

Bizans Devleti

* Rumeli Hisarı yapıldı.

* Balistik hesaplarını Fatih’in yaptığı şahi topları döküldü.

* 400 parçalık donanma hazırlandı.

* Çanakkale’de Kilitbahir Kalesi yapıldı.

* Surları aşmak için tekerlekli kuleler yapıldı.


* Haliç’in önüne zincir gerildi.

* Avrupa’dan yardım istendi.

* Grejuva (Rum ateşi) denilen bir silah yapıldı.

* Katolik ve Ortodoks kiliselerini birleştirme girişiminde bulunuldu.




* 6 Nisan 1453’te başlayan kuşatma 29 Mayıs 1453’te İstanbul’un fethi ile son bulmuştur.


Fethin Türk Tarihi Açısından Önemi

Fethin Dünya Tarihi Açısından Önemi

* II. Mehmet Fatih unvanını aldı
* Anadolu ve Rumeli toprakları arasında bütünlük sağlandı.
* İstanbul başkent yapıldı.

* Osmanlı Devleti’nde yükselme dönemi başladı.

* Ticaret yollarının denetimi Türklerin eline geçti.


* Ortaçağ sona erdi, Yeniçağ başladı.

* Ateşli silahların surları yıkabileceği görüldü ve Avrupa’da derebeylik rejimi yıkılış sürecine girdi.


* Bizanslı bilim adamları İtalya’ya giderek Rönesans Hareketi’nin başlamasında etkili olmuşlardır.

* Ticaret yolarının Osmanlı’nın eline geçmesi coğrafi keşiflerin başlamasına neden olmuştur.






Anadolu’daki Faaliyetler

Balkanlardaki Faaliyetler

* Cenevizlilerden Amasra alındı. ( 1459 )

* Sinop ve Kastamonu alınarak Candaroğulları Beyliğine son verilmiştir. ( 1461 )

* Trabzon alınarak Trabzon Rum İmparatorluğuna son verilmiştir. ( 1461 )


* Karamanoğullarından Konya ve Karaman

alınmıştır. ( 1466 )


Otlukbeli Savaşı 1473

Osmanlı’ya karşı ittifaklar düzenleyen Akkoyunlu Hükümdarı Uzun Hasan ile yapılan savaş kazanılmış ve Doğu Anadolu’nun güvenliği sağlanmıştır.


* Belgrat hariç tüm Sırbistan fethedilmiştir. ( 1454 )

* Mora yarımadası alındı. ( 1460 )
* Eflak alındı. ( 1462 )
* Bosna ve Hersek alındı. Bosnalılar Müslümanlığı kabul ettiler. ( 1463 )
* Boğdan alıdı. ( 1476 )

* Arnavutluk Osmanlı’ya bağlandı. ( 1479 )


Not: Trabzon ve Mora’nın alınması ile Bizansı yeniden diriltme umutları son bulmuştur.




Denizlerdeki Faaliyetler

* Eğriboz, Taşoz, Semadirek, Limni ve Midili gibi Ege adaları alındı.

* Zenta, Kefalonya ve Zenta Adaları Venediklilerden alındı.

* Venedikliler ile 16 yıl süren savaş sonrasında barış yapıldı. ( 1479 )

*Bu antlaşma ile Venedikliler ticari ayrıcalık elde eden ilk devlet olmuştur.

* Venedikliler İstanbul’da balyos(elçi) bulunduracaktı


* Kırım Gedik Ahmet Paşa komutasındaki donanma tarafından alındı. ( 1475 ) Böylece;

* Karadeniz Türk gölü haline geldi

* İpek yolunun denetimi ele geçirildi.

* Rusya’nın güneye inişi engellendi


* Gedik Ahmet Paşa komutasındaki donanma İtalya’nın Otranto şehrini aldı. Fatih’in ölümü üzerine donanma geri çağrıldı.

Yüklə 332,4 Kb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©muhaz.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

gir | qeydiyyatdan keç
    Ana səhifə


yükləyin