Tema: corel draw da’stu’rinde islew Jobas: Kirisiw. Tiykarg’ bo’lim

TEMA: COREL DRAW da’stu’rinde islew

Jobas:

1.Kirisiw.

2.Tiykarg’ bo’lim.

2.1.Corel Draw da’stu’ri haqqnda mag’lwmat.

2.2. Corel Draw da’stu’ri aynasnn’ du’zilisi.

2.3. Corel Draw da’stu’ri aynasnda islew.

2.4. Corel Draw da’stu’ri nde effektler.

3.Miynetti qorg’aw.

4.Juwmaqlaw.

5.Paydalang’an adebiyatlar.

1.Kirisiw

Respublikamiz mektepler, oqw ornlar ha’m mekemelerin kompyuterlestiriwde ken’jolg’a qoylmaqta. Braq ma’mleketlik tilide jazlg’an ha’m informatika tiykarlarina tiysli a’debiyatlar jeterli emes. Qara nusqadag’ ayrm qollanbalar esapqa alnbag’an, bul bo’limge tiyisli adebiyatlar diyerli joq. Bul mashqala, bar kompyuterlerden toliq paydalanwda, informatikag’a ha’m kompyuter grafikasnda tiyisli bilimler ken’ lekin arasnda jaziwg’a qyinshiliqlar tuwdradi. Ha’zirg waqta son ta’n alw kerek, programmalastriwg’a tiyisli universal-mektep oqwshsinan asperatqa shekem, injnerden esapshiga’ maqul bolatugin kitap jaratw qyin. Son yadda saqlap,kompyuter grafiykasi menen is baslawshilari ushun jeterli mag’lumat oz ishine alg’an usi oqw qollanbas joqarida aytlg’an talapt ma’lim da’rejede qanaatlandrad. Ta’jiriybe son ko’rsetedi, kompyuter grafikas menen islewdi u’yrenniwdi baslag’an paydalaniwshilar EEM qurlmalarinn’duzilisi menen tanspastan turp oz bilimlerin teren’lestire almaydilar. Kompyuter grafikasi geometriyaliq formalari, muyesh ha’m bo’lmleridin’ matematik modelleri ha’m olardn’ ko’rsetetug’n usullar haqqnda pa’n spatnda qaralw mu’mkin. Kompyuter su’wretlerine bolg’an qzg’wshlq olarda ju’da’ u’lken bo’limde mag’lmatlar saqlananw menen ta’riplenedi: su’wretlerdi da’l ko’rsetiw imkanyatlar bar bolip, olard ko’rsetiw ushn axborot texnologiyalar bo’liminde arnawl bilimler talap etilmeydi. Kompyuter grafikas tiykarg’ bo’lim spatnda XX asirdin’ 60-jllarda payda bold ha’m tiykarg’ a’meliy da’stu’rler paketi islep shg’ld. Sol waqtta kespeler ja’rdeminde szlg’an, ko’rinbes szqlard o’shiriw, qyn srtlarn sa’wlelendiriw usullar, sayalar payda etiw, jaqtlqt esapqa alp, bo’limleri islep shg’lg’an edi. Bul bo’limdeg en’ birinshi is vektorlar grafikasn rawajlandrwdn’ yag’ny szqlard kesimler arqal szwg’a qaratlg’an edi. 70-jllardn’ basnda tiykarg’ ha’m a’meliy islerdin’ keris ko’kteg’ mu’yesh ha’m ovektleri u’yretiwge qaratlg’an.’Bul bo’lim u’sh o’lshewl grafik (3D) at menen ataladi. U’sh o’lshewl su’wretlewdi modellestiriw aspan ha’m aspan denelerin u’sh o’lsheqlilgin, ko’riw ha’m jaratw bo’limlerin ornlarn esapqa alw talap etiledi. Quramal srtlarn sa’wlelendiriw, relifler ha’m olardn’ jaqtlq modellri menen baylansl ma’selelerin payda bolw u’sh o’lshewli grafikke bolg’an talapt ja’nede asrad. 90-jllarda kompyuter grafikasnan paydalanw ju’da’ ken’eydi, ja’ne on ken’ usns qlw imkanyatlari payda boladi. Na’tiyjede kompyuter grafikas taraw da’stu’rinde ha’m kompyuter texnikas menen baylansl qa’niygeliginin’ jumsna ayland. Kompyuter grafikasnn’ taza tarawlarnan biri haqqy su’wretlerin sa’wlelendiriw usul ha’m bo’limlerin islep shg’wg’a baylansl. Bul bo’limge ko’re su’wretlerdi na’zerden qaldrmay ko’riw yaki optik qurlma ja’rdeminde dizimge alw imkaniyat jaratlw kerek. Sonday su’wretlerge talap dizayner, arxtektura, reklama ha’m basqa tarawlar payda bolad. EEMler funksional imkanyatlarn ken’eytiriw. kompyuter grafikasnn’ tiykarn jaratw ha’m suwretler animatsyialardi taminlewsh bolimlerin jaratwg’a alp keledi. Bunday bolimlerdi tiykarg’ u’sh bolimge bo’liw mu’mkin.

• Ximiya, Mediytsina, Astronomiya ha’m basqa tarawlarda prossesli ko’rgizbeleri nam etedi.

• Ha’rekettegi jag’dayd su’wretliwshi (imitatsiya ) payda etiwshi bo’liwshi (kompyuter oyinlar ha’m basqalar)

• Kino ha’m televidiyne ushn su’wretler tayarlawsh bolimler.

Tek us tarawda kompyuter grafikasnn’ rawajlanwna tiykarg’ qiyinshliqlarg’a tuiwra keledi .Olar ushn modelladin’ joqar anqliqta sirtqi EEM imkanyatlarga’ ha’m joqar talaplar qoyiladi. Kitapxana itibarina inam etiget usi qollanba kompyuter grafikasini’

• Noqatl ( rastrli)

• Ovektleri (vektorlari )

•Fraktal turleri haqqnda baslang’sh tuisinikler keltrilgen.

Us diplomnin’ jumisnda biz kompyuter grafikasnn’‹‹vektorli grafikasinda » turi menen islewshi Corel draw da’sturi haqqnda pikr jurtip, onda islewdin’ bazi sirlari haqqnda o’temiz.

2.1. Cordel Draw da’sturi haqqnda tusinik.

Kodlastrwdn’ vektorl uslinda geometrik bolimler,qiysiq ha’m tuzw, aylanba kvadirat,ellips,bo’lim suwretleri kompyuter yadnda matematik formullalar siyaql geometrik abstraksiyalar ko’rinisinde saqlanad.Ma’selen,shen’ber formasindag’ kodlastrw ushn ol ayrqsha fikseller ko’rinisinde boliwi sha’r emes.Onn’ radius,oraylq noqat koordinatalar ha’m ren’nin’ yadda saqlanw jeterl boladi. To’rtmuyeshlik ushn bolsa onn’ qaptalar uznlg’,jaylasw orn ha’m ren’nin’ yadda saqlaw lazm. Matamatikaliq formulalar ja’rdeminde ha’r turli formadag’ suretlew mu’mkin.Ma’selan,mu’yeshleri jay ta’rizli bolg’an to’rtmuyeshilk formasn qara ren’de boyaymiz,aq to’rtmu’yesh ha’m bir qara ren’degi to’rtmuyesh formasn qosp u’sh duyumli disket ko’rinisin payda etiw mu’mkin.

Vektor formasndag’i ha’mme ko’rinisteg bir neshe bo’limlerden ibarat bolip,ollar bir –birine boylansiz halda o’zgertiw mu’mkin.Us bolimler ovekit dep atalad,bir neshe ovekitler ja’rdeminde jan’a ovekitler jaratiladi.Bunn’ na’tiyjesinde ovekitler ja’nede quramal ko’riniske iye bolw halat ko’rinedi.Ha’r bir ovekit u’lkenligi,qiysqlig’ ha’m jaylasqan ornnn’ tu’rleri arqal beriledi.Sol sebepl, surwret ko’rinis apiway matematikaliq a’mmeler jardeminde o’zgertw imkanyat jaratladi.Vektorl grafik qolang’anda, ovekit ko’lemi ju’da ha’m kishi yaki, kerisinshe juda ha’m u’lken ko’lemde bolwi esapqa alnbayd.eki halda ha’m suwret penen islesiw birdey boladi.Basqa waqita suwret anqilig’n o’zgertpey turib,on u’lkeytiw ha’m kishireytiw imkanyat bar.Vektorl uslda kodlastiriwd en’ a’himiyetli grafik fayildn’ ko’lemi rastrli grafikli fayillar ko’lemi sezilerli da’rejede kishireyedi.Braq, vektorl grafiktin’ kemshilikler h’am bar.Birinshiden,payda bolip atirg’an suwretin’ sha’rtleri, jan’a suwrettn’

formulalar ja’rdeminde jasalg’an qiysq siziqlardan ibarat bolg’anlig’ sebepl haqqiyqiy suwret jaratiw ju’da qyin. Sonn’ ushn vektorl grafikasinn’ suwretlew kodlastiriwda qollab bolmaydi.Eger suwreti ta’riplew lazm bolsa,alng’an fayl ko’lemin rastrli grafik fayil ko’lemine ayrisha u’lken bolad.Vektorli grafiktegi fayillar qurilisna baylansl da’stur esabnda ju’da ken’ tarqalg’an Corel draw da’sturin keltiremis.

Corel Draw 10 da’sturinn’ jumis aynasna basqa grafik pishatlar uqsasdr.Corel Draw 10 da’sturi iske qoslg’anda ekranda da’sturdin’ baslang’sh mag’lumat aynas payda boladi. Bul rejimdi aldnan biykar etiw mu’mkin. Bunin’ ushn show this welcome Screen atstartup (iske tusirilgen aynani ko’rsetiw) buyiriqt biykar etw lazim.Da’slep dastur jums sozlerin shg’iw a’mellerin ko’rip shig’amiz.Eger jumis aynasi ekrandi toliq iyelemegn bolsa.Da’stur sistemasinda jayiw tuymesin basin’. Na’tiyje de jumsshi ayna toliq ekranda payda bolp Coreldraw 10 da’sturi menen islew aynasi ja’nede qolaylasadi.Jaratilg’an suwretti aniq ko’rinisi,basqariwsh elementler ekranda jaylaswi ushn ulkenlig 1024x768 toshkalarda ,en’ jaqssi 1280x1024 niqollaw inam etledi.

Corel Draw 10 vektori pishatlari jumisshi aynasidag’itiykarg’i elmentleri menen tanisip shig’amiz.Windowis ortalig’inda islewshi basqa da’sturler siyaqli aynanin’ joqari bo’limnde ayna dizim ha’m menyusi jaylasqan. Corel draw 10 da’sturinde o’z interfeyizio’zgertiw imkanyatiyatlari ken’ jaratilg’an.

2.2. Corel Draw aynasinin’ duzilisi.

Corel draw da;sturi tusirilgenen keyin ekranda COREL DRAW g’a xosh kelipsiz (welcome tocorel draw) so’z shig’adi ha’m da’sturdi iske qosiwdin’ bir neshe varyantlarin saylawdi soraydi: jan’a hujjet (new graphic),aqiriislengen hujjetiashiw (open last edited),hujjetin ashiw (open Graphic),tayin shablonlaridi ashiw(Template), da’sturuyretiwshi ske tusiriw( Corel TUROR),ne jan’aliq ? ( what is new?)Jan’a hujjeti jaratiw ushn menudin’ Fayl (file)ha’m jan’a hujjet buyurig’i (NEW) yakiuskuneler panelindegi arnawli tuyme basiladi.Hujjetti ashiw ushn menudin’ Fayil (File)ha’m ashiw (OPEN)buyurigi yaki uskuneler panelindegi arnawli ja’rdem arqali a’melge asiriladi.

Corel Draw bir waqittin o’zinde bir neshe hujjetler menen islew imkanyatlari bar, usi menen birge kerek bolmag’an hujjetlerdi jawip qoyiwg’a ha’m boladi.Bul bolsa, menudin’ Fayildi jabiw ( Close) buyirig’ ja’rdeminde amelge asiriladi.

1-suwret

Dastur interfeysi

Da’stur iske tuskenen kiyen dastur aynasi ashiladi, bul aynada faydalaniwshi interfeysi(user interfeysi) jumis orni (workspace )dep ataladi.Interfeys paydalaniwshi ha’m kompyuter ortasindag’i mag’lumatti arnatadi, islew ushn kerekli bolgan ha’mme sharayatti jaratadi.Soni yadda saqlaw kerek ki, interfeys paydalaniwshisi ta’repinen paydalang’an bolip, uliwmaliq ko’rinisten o’zgeshe boliwida mumkin. Paydalaniwshi interfeysi to’mendegilerden ibarat bolip:ko’rinis,bosh menyu,hujjetlerdin’ ko’rinisi ushn jumis aynalar,ko’rinisti pishatlaw ushn bir neshe panellerden ibarat.

Aynanin’ ortasindagi u’lken bos orin jumis orni dep ataladi,ha’r bir hujjet ushn ayriqsha ashiladi.

2-suwret

Bas menyu

Ekranin’ joqadg’ bo’liminde bas menyu buyiriqlari bar.(menu bar) jaylasqan bolip tomendegilerden ibarat:

• 
  Fail (File ) •Rastrli suwretler (bitmaps )
  
• 
  Pishatlaw ( edit) •Tekst ( Text)
  
• 
  Ko’riw ( View ) •Server ( Tools)
  
• 
  Kompanovkalaw ( Layout) •aynasi ( Window)
  
• 
  Basqarw ( Arrange ) • Ja’rdem ( Help)
  
• 
  Effekitler ( Eddects)
  

Ha’r br topardain’ bir-birine jaqon a’meler buyiriqlar jiyindisi inan,,Ma’selen,jaziw ( text ) menu wi qatari astindag’i a’meler orinlaytug;in buyiriqlar, Effekitler ( Effects ) menui

-vektorli ha’m rastrli ko’rinisler ushn ha’r qiyli effekitler beriw ha’m pishatlaw qollanilg’anda n ibarat bolg’an.

Sol menen birge qasimsha menu ( Contex –sensitive menu) ge kiritilgen bul menu jumisi payda bolg’an usknelerdin’ ovekti haqqinda mag’lumat beredi.

3-suwret

Ilementler Qatari

Menuler qatari astnda uskneler qatar ( Toolbaris ) jaylasqan.Uskneler qatari ekrandin’ qa’legen qatarinda bar ha’m brqil ko’riniste jaylastiriw mumkin.Ekranda kerekli aynalardi payda etiw ushn menudin’auna (Window) is ja’rdeminde a’melge asiriw ha’m olar ustinde to’mendegi a’meler qollaniliad; Uskneler ( Toolbars) qatarinda tishqanshanin’ on’ ta’repin menen basip qatinas aynasin payda etemiz ha’m Parametirler ( Options), durislawg’a kerekli bolg’an uskneler saylanilad.

Qa’siyetler ( Property bar) qatari

CBOHCTea ( property bar ) uskunalerqatarindag’ orinlar ha’m knopkalar jiynds paydalanatug’n u’skineler ya’ki saylang’an ovekitke baylansli bolad,ma’selen uskneler qatarindag’ tekst blogi saylang’anda tekst parametirler ko’rsetledi.

4-suwret

Свойства (property bar ) qatarindagi uskinelerden saylanbag’an bolsa, hujjeti uluwma parametirleri ko’rsetiledi, ma’selen, bet formati, orentatsiyasi ha’m ha’m basqalari ko’rsetilgen boladi.

5-suwret

Soft- ( status bar )

Ekrandagi jumishi aynanin’ astng’I qatarinda ko’rinis bet ( status bar)jaylasqan, bul qatarda ovekit ler haqqinda mag’lumatlar beriledi ya’ki nto’mendegi parametirler : ovdka ha’m zalivklar,shrift tu’rleri, saylang’an ovekitin’ mag’lumati ha’m kerekli a’sbaplar jaqqinda mag’lumatlar berildi. Jag’day qatarinin’ ko’rinisn ha’m duzilisin o’zgertiw mu’ mkin.

6-suwret

Uskuneler paneli ( Toolbox)

Uskineler paneli jumisshi aynann’ shep ta’repinde jaylasqan boladi. Uskineler panelidegi grafik ovekti ustinde to’mendegi a’mmeler qollanilad- ovekitlerdi jaratw,bo’liw,pishatlaw ha’m ko’shiriw.

Uskuneler menen islew waqtnda kursor saylap ovektke qarap formasn o’zgertiledi.Sol menen birge, uskuneler panelin bazi br uskuneler topari « jilsiiwshi» («rijia BaioniMe »)panel ko’rsindegi ya’ki « Flyout» ko’riniside so’zlew mu’mkin.

7-suwret

Docker ko’rinisndegi paneller

Docer ko’rinisindegi panel qatnas aynas payda bolad. Bul paneller ha’r waqt ekranda payda bolad ha’m jumisshi aynada jaylasadi. Ekrang’a kerekli bolg’an paneldi shaqriw ushn menu aynasnan (Window ) ha’m Docker ( Docker ) ko’rinisindegi panel buyrig’ ha’m ashlg’an dizimdegi panellerden birewn saylanadi.

• 
  Object Manager paneli ( Диспетчер Объектов) – oviekt parametirleri ko’rsetilgen,oviekit irarxiya qatlamlarin basqaradi.
  
• 
  View Manager paneli (Диспетчер видов)-« suwret ko’rinisileri » ko’rsetedi ha’m basqarad.
  
• 
  Graphic and Text Styles paneli (Цветовые стили )- ovektler menen islegende ren’lerdi saylaydi ha’m olar ja’rdeminde a’meller isleydi.
  
• 
  Symbols and special characters pa’neli (Симболы и спетциалниые знаки) –bar bolg’an belgiler suwretlewde paydalanladi.
  
• 
  Internet bookmark Manager paneli ( диспечер закладок internet ) –gipertekstlerdi
  
• 
  Basqariw ha’m jaratwda qollanlad.
  
• 
  HTML object Conflict paneli (Анализатор конфликтов обектов HTML )-internette alng’an awelgi hujjetlerdin’ durslg’n tekseredi ha’m nadursn duzetedi.
  

8-suwret

• 
  Scrip and prest manager paneli( диспечер макросов и готовых объектов)-
  

Makro da’sturlerdi jazwda paydalaniladi.

• 
  Object data paneli( mag’lumatlar jiyindisi)- bar bir ovekittn’ kestedegi mag’lumatlar berilidi,Ma’selen,bahas,olshemi ha’m t.b mag’lumatlar.
  
• 
  Object properis pa’neli (Свойства объектов )-hujjetegi ovektin’ ha’mme parametirleri haqqinda mag’lumatlar bered ha’m ozgeris kiritedi.
  
• 
  Link Manager paneli (Диспечер связних изображений ) –hujjette bar emes,biraq bul menen baylansl suwretlerin basqarad.
  
• 
  Bitmap Color Mask paneli (Цветновая маска точных изображений )- rastirli suwretler menen islewde ren’ler ko’rinisn ja’ratd.
  
• 
  Lens paneli (Линза)-turinde saylaw ha’m onn’ parametirlerin ornatad.
  
• 
  Artistic media paneli (Имитация )-vektorli qa’lemdn’quramal turlei menen islew.
  
• 
  Transoformation paneli ( Трансформирования)-Ovekitlerdi jilistiriwdn’ br neshe turleri menen islew.
  
• 
  Shaping paneli ( Изменение формы)- bir neshe ovekitlerdn’ ush turli ko’riniste birigedi.
  
• 
  Color ( СВЕТ)ha’m Color palette Brawser (Сетвоая палитра )- paneeleri ren’ler menen islew.
  
• 
  Brawse ( Обзор) paneli –hujjetin’ basqarw ha’m olard ha’rqiyli ko’riniste ko’riw.
  
• 
  Cliparts(Викторные изображение ),Photos( Фотографии),3Dmodes (Трехмерные моделт )panelleri – da’stur menenbirgelikte ornatilg’an kompak diskler menen islewde ( CD -ROM)
  

FTP Sites ( Сайты FTP) paneli – FTP sayitlardi saqlaw ha’m u’lken massivli mag’lumatlardi ko’shiriw ushn olar menen tez baylanisli.

Eger dejoqaridag’i ko’rsetilgen menuden qandaydir bouyiriq bolmasa ol halda menun( Menu) parametirleri ( Options) ja’rdeminde qollawg’a boladi.

2.3.Corel draw aynasinda islew .

Corel drawd a’sturi vektorli ko’rinistegi suwretlerdi jaratiwda juqa siziqlardan ha’m ha’r turli formag’a iye kestlerden paydalanad.Vektor grafikasi «qol ja’rdeminde» siziqtan jaqtl, Sonn’ ushn aldn ovekitin’vektorli kontirin sizp,keynen bolsa,on qanday qalda pishatlawdi oylap ko’riw kerek.

Son yadda saqlap tup Corel draw da’sturi geometrik figuralard( tuwiri to’rtmuyeshlik, ko’p muyeshlik,ellips,spiral h.b.a ) sizq ha’m pishatlaw imkanyatna iye ha’m ja’nede «Erkin sizq» ( pero kalligrafik pero,ha’m t..b.a ),gradient torlar ( Mesh Fill ) ha’m har turli snq sizqlardansizw ushn Bezie(Bezier ) usknelerge iye.Vektor konturlari pishatlang’anda qanday asbap penen jaqtlandrilg’anda bir turda Forma(shape) ha’m tiykarg’ pishat panelinen ( Node Edit) (tuyin pishatlardan )paydalanladi.

Konturli ha’m tiykargi noqatlar

Kontirlar-bul da’sturdin’ ovekitlerin sizsa paydalanilg’an tuwir siziq bolad.Ovekitin’duzilisin keltirip shg’aradi. Kontur keyin toltiriw ( Fiil) ha’m shegaralaw ( Outline) esabnda paydalanp baspag’a shig’ariw mu’mkin.Eger konturdin’ bazi bir parametirleri joq bolsa,appiwayi halda kontur ko’rinbeydi.biraq tiykarg’i ko’riw imkanyati bar ha’m baspag’a shqpaydi.

9-suwret

Forma(shape) usknesi ja’rdeminde a’jiratilatug’n kontur ayriqsha ovekit ( object) bolp esaplanad.Kontur qaplag’an sigmentlerden ibarat bolp.Corel draw da’sturinde konturdn’ ush turli

ko’rinisi bar.egerde bir tiykarg’ noqat o’zgertilse,ol menen baylanisl bolg’an forma ha’m o’zgeredi.Sigmentin’ formasi o’zgertilse,basqariw noqatlarinda ha’m o’zgeris beredi.

10-suwret

Standart oviekitleri uskineleri.

Standart geometrik ovekitleri ( tuwiri to’rtmuyesh ,kvadrat, ellips,shen’ber, ha’m t.b.a)ja’rdeminde quramal geometrik ovekitlerd sizw mu’mkn.

Tuwiri to’rmuyesh usknesi. ( Rectangle)

Tuwiri to’rtmuyeshlik uskneleri (Rectangle) tuwiri to’rt muyeshlikler,kvadrat ha’m ushlar dog’a ta’rizdegi to’rt muyeshlikler sizwda paydalanilad.

Tuwiri to’rtmuyesh siziw ushnuskineler ishine qosiptishqansha tuymesi kerekliformag’a iye bolg’anshaqoyip jiberemiz.

Egerde orayban tuwiri to’tmuyesh sizajaq bolsaq ( shift) tuymesi menen qosp ( ctirl)tuymesin birgelikte basamiz kvadrat siziw ushn.Ovekitin’ parametrio’zgertiw ushn ovekiti ajiratip tishqanshanin’ o’n ta’repki tuymesin basamiz ha’m menu ashiladi ,bul jerde tiykarleri ( Properties)den ovekitler din’ tiykari (object Properties)saylanadi.

11-suwret

Egerde tuwiri to’rtmuyeshlik ushlari do’g’a ta’rizgekeltirmekshi bolsaniz,tiykarlari (Properties)den paydalanip( Corner Roundness)dag’ ha;r bir tort muyeshlik ushinin’ qansha gradusta bolg’anlig’n ko’rsetiw kerek.HAr’ bir muyeshi ajiratilip aylanba qiliw imkanyati bar. Oltiykarlari ( property bar)ja’rdemge asirilad.

Uskines ( ELLIPSE)

Ellips usknesi ( Ellipse) ellips ha’m aylanbasin siziw ushn qollaniladi.

Ellipsti ekran ortasinan siziw ushn ( shift ) menen birge ,aylanbani siziw ushn bolsa ( ctrl )birgelikte basiladi.Ovekitler tiykarindag’i ellipsti ha’r turlde o’zgetiw mumkim. Bul jerde ellips turlerinsaylaw mumkin:Ellips (Ellipse), sektorli ( Pie) ya’ki Jay ( Arc).

Ovekit ( object) topari asbaplari

U’sh asbaptan ibarat bolip, bullar to’mengeiler; To’rt muyesh (Polygon );Spiral(spiral);kordenat sistemasi qag’az (Graph Paper)

12-suwret

Ko’p muyeshliktin’ asbaplari (Polygon)

Kop muyeshliktin’ ta’repleri berilgen geometrik ovekit dep tusiniw mumkin. Ko’pmuyeshlik turlerinen birewi juldiz bolip esaplanadi,Linig ushlari qavariq kopmuyeshliktin’ishinde jaylasqan ha’m maydanin’kesip o’tip tutuasatug’in ta’replerden ibarat figura boladi.

Ko’pmuyeshlikler joqarida keltirilgenovekitlerge uqsatip siziladi.Eger ( ctrl) menen birgelikte sizilsa,tolik ko’pmuyeshklik siziladi,yaniy ko’pmuyeshliktin’ hamme ta’repleri ten’ boladi.

Parametirleri o’zgertiw ushn ovekiti tiykarlardan ( object properties) paydalanib.

Ko’pmuyeshlikler sizg’anda ( Polygon) saylanadi ha’m ushlari, ta’repleri soni ko;rsetedi.On’ ta’repte jaylasqan aynada ovekitin’ qanday ko’riniste bolwi ko’rsetilgenligi ( sharpness) ja’rdeminde beriledi,ja’ne ovekitin’ ta’repleri qansha kop bolsa sonsha teren’ boladi.Ko’pmuyeshlik (Polyegon) ha’m juldiz ( star)turlerden birewin saylaw ushn ko’rsetkish beriledi.

Bul korsetkishler asbaplar paneli ! Tiykarin ( Property Bar)da beredi.

13-suwret

Bul jerdi soni yadda saqlaw kerekki, da’stur sabaplari panelindegi ( Polygon Tool )ko’pmuyeshligi parametirinde kop muyeshliktin’ ja’ne bir turi –juldisha kopmuyeshligi (Polygon as star ) ha’m bar.

Spial usknesi( spiral)

Spiral usknesi ( Spiral) ma’lim bir radiuste ha’m oramg’a iye geometrik ovekitleri siziwg’a tikarlanadi.Bul uskne menen islegende tuwiri to’rt muyeshlikti siziwg’ uqsaydi.bul jerde spiral turin simetrik ( symmetrical) ha’m logarifmli ( logarithmic) turfegi birewin saylaw kerek.

Eni ha’m uzunligi ten’ bolg’an Spirallari ( ctrl) tuymes basip siziladi.Spiralparametirleri ( Property bar) o’zgertiwge boladi.

14-suwret

Koordinat qag’azi ( Graph paper)

Koordinat qag’azi ( Graph paper) ja’rdeminde aldinan berilgen parametirler menen keteksheler quriladi. Bul ketekshelerdin’ grafikleri,diagramalari sizilg’anda paydalanilsa boladi

Ketekshe sizilganda joqaridag’ aspaplarg’a uqsas boladi, ma;selen, tuwiri to’rt muyeshlik menen islewge uqsaydi. Biraq bir fariq ketekshe o;lshemi boladi. Ol koorinat qag’az uskinesi( Graph paper Tool) ha’m baylanis aynasin’ Parametirleri ( options)arqali amelge asiriladi.Keteksheler sani enine (Number of cells wide ) neshe ketekshe, keteksheler sani ( Nuber of cells high) biyikligine neshe ketekshe jaylasatiriliwin ko’rsetedi. Egerde kvadrat ko’rinisinde ketekshe kerek 3 bolsa, ol halda (Ctrl) birgelikre islenedi.Parametirleri bolsa tiykarlari ( Property bar)dan o’zgertse boladi.

15-suwret

Iymek siziqlar asbalari ( Curve)

Iymek siziqlar toparinda ( Curve) usknesi panelinde; siziw ( Freehand),Bezie ( Bezier),pero (natural pen),O’lshewshi siziq (Dimension), baylanistriwshi (CONNECTOR LINE)ha’m baylanstiriw (Connectir) den ibarat.

Siziw usknesi ( Freehand)

Siziw ( Feehand) uskunesi tiykarinan haldag’i siziqlardi siziw da ko’zlengen.Bul asbap ja’rdeminde sizilg’an ovtamatik turde tayansh noqatlarin saylag’an Ektor kontudi jummaq tapqan. Kontur sizilg’andan kiyin piahatlanadi. Bul uskne menen sizilg’anda mas: siziq qalin’lig’in ha’m ren’ saylanadi. Qa’legen waqitta sizilg’an siziqti

16-suwret

Dawam etip sizzsa boladi,bunn’ ukursordi siziqtin’ aqirgi noqatina keltirip ha’m kursordin’ ko’rinisi o’zgertiledi,sol waqtta tishqansha menen sizssa boladi.Sizw( Freehand) usknesi menen tiykarinan tuwiri sizq sizsa boladi.

Imitatsiya uskinesi (Artistic Media )Imitatsiya ( Artistic Media) uskinesi rastr grafikasinda tiyisli uskinelerden biri bolip esaplanadi.Corel draw da’sturi ha’m bul usknege iye. Bul uskne shtamp ko’rinisindegi peroga uqsaydi.

Imitatsiya uskinesinin’ to’mendegi turleri bar;

• 
  Образец(Preset ) rejimitayyar formadag’i ulgilerden qalin’lig’in o’zgertetug’in ovekitler siziladi.bul rejimde ovekitler Figurali shtriqta siziladi.
  
• 
  Кисть (Brush) rejimi har turli qaramali formada ha’m tekst boyinsha qollaniladi.
  
• 
  Рспылитель (Calligraphic) rejimi pero ja’rdeminde qiya ko’rinistegi ovekitlerdi siziwda qollaniladi.
  
• 
  Нажим (Pressure) rejimi ha’r qiyli shtriqlar ja’rdeminde qollaniladi, Каллиграф ( Calligraphic)
  

17-suwret

Образец( Preset) Rejimi

Bul Образец ( Preset)rejimi saylang’anda to’mendeg’I parametirler menen islew imkanyatin jaratadi:

Сглаживание (Freehand Smoothing)maydanda ( Rasim 1 sani menen berilgen ) 0-100 maksimal qalin’ligi aniqlanadi.Preset stroke Форма shtriqinda ( sani 3) dekorath shtriqlari ha’ turli formada boladi.

18-suwret

Bul a’sbaplar menen islewde Риссование ( Freehand) den hesh qanday pariq joq. Кисмь (brush) rejimi

Кисть (brush)rejimi saylang’anda Свойства (Property bar) din’ a’sbaplari qatarinda to’mendegi parametirler menen iskew imkanyati bar:

Сглаживание ( Freehyand Smoothing) maydani ( suwrette 1 tsifri menen berilgen) 0-100 deyin

tiykargi shrixlardi jumsartiw da’rejesinko’rsetedi.

Толщина (Width) maydani (2 suwreti) dekorotiv shtrixlardun’ 0,764-254 mm diapazondagi maksimal qalin’lig’i aniqlaydi.

Формакисти (Brush stroke) (3 suwreti)de dekorotiv shtrixler ha’r tu’rli formalar berilgen.

Сохранить (save )tuymesi (4 sureti ) kestenin’ berilgen ovekit formalari ha’r tu’rli formada yadda saqlanadi.

Buinin’ ushn ovekiti ajratiw kerek, Иммитфция (Artisitic Media) iske tusedi, keyin кисть (brush) rejimi saylanadi ha’m Сохранит (Save)tuymesin basilg’andan keyenjan’adankistke at beriwdi soraydi ha’m on CMXfarmatli yaddqa jaziladi.

Удалить (delete) _tuymesi basiladi (5 suwreti ) basilg’anda saylangani oshiriledi.

Аспылыитель обектоб ( object Sprayer) rejimi

Распылитель объеутоб (object Sprayer) rejimi saylang’anda свйства (property bar)dinin’ uskneleri qatari to’menedegi parametirlermenen islew imkani jaratiladi:

Сглаживание ( Freehyand Smoothing) maydani ( suwrette 1 tsifri menen berilgen) 0-100 deyin

tiykargi shrixlardi jumsartiw da’rejesin ko’rsetedi.

Размер ( size ) maydanda ( 2suwreti) 1 den 999 %ke shekem maksimal ha’m minimal dekoraitv shtrix o’lshem spatinda aniqlanad

Перечень обектов (Spraylist) (3 suwreti) ha’r turli formada dekorativ ko’rinistegi muyeshler turleri.

Save (4 suwreti) joqridag’I Kist (brush)ke uqasas bolip islenedi.

Удалить (delete) _tuymesi basiladi (5 suwreti ) basilg’anda saylangani oshiriledi.

Порядок распыления (Spray order) qatarinda (6 tsifri) kontur endigi ovekitleri ha’r turli jaylasiwinbildiredi Случайно( Ramdomly ) qa’legeninshe, последовательно ( sequentially) izbe-iz,по направлению ( By Direction)tarawinda beriledi.

Добавить в список обектоб (Add to spraylist) (tsifr 7) taza elementleri ovekitleri qatarg’a qosiw. Активизаця список обектоб ( Spralist dialog ) tuymesi ( tsifr 8) ekrang’a jan’a elementler( Create Playlist) Shaqiriladi ha’mol eki ayna: Hamme ovekitler dizimi (Spraylist) ha’m aktiv bolg’an ovekitler dizimi shig’adi( Playlist).

Объекты/ Интервалы ( Dabs\spacing (tsifri 9 ) ovekitleri quramin ha’m intervallarin o’zgertedi.

Интервалы (Spacing)din’ bolsa – har bir interval noqatlarin aniqlaydi. Врашние ( Rotation) tuymesi ( tsifr 10 ) hamme ovekitlerdin’ aylaniw parametirleri.o’zgertiledi.

Сешение (offset) tuymesi (tsifr 11) ovekitlerdin’ konturlari sapasi jiljiw bahasi ha’ tarawin jaratadi.

Восстановить значения (ResetValue) tuymes ( 12tsifr) aling’ halda saqlang’an parametirleri qayta tiklew ushn isletiledi.

20-suwret

Каллиграфия (Calligraphic) rejimi

Каллиграфия (Calligraphic) rejimi ishinde tusirilgende asbaplar panelindegi Cвойства(Property bar) de to’mendegiler menen islew imkaniyati jaratiladi.

Сглаживание ( Freehyand Smoothing) maydani ( suwrette 1 tsifri menen berilgen)

Толщина (Width) maydani (2 suwreti) maydanijoqarida Кисть (brush)rejimiuqsas islenedi.

Angle (Yrji ) ( tsifir 3 ) «nero» nin’ qiyaliq muyeshin bildriedi.

Нажим ( Pressure ) rejimi

Нажим ( Pressure ) rejimi saylang’anda Cвойства(Property bar) da to’mendegi parametirle rmenen islew imkeniyati jaratiladi

Cвойства(Property bar) (suwrette 1tsifri menen berilgen) Толщина (Width) (2 ) maydanlari joqaridagi Кисть (brush)rejimi uqsas xizmetin bildiredi.

Kisttin’ qalin’lig’i saylang’anda ‹↑›( qalin’ qiliw ushn) ha’m ‹↓› (qalin’liqti kemeytiriw ushin) tuymelerden paydalaniladi.

Безье (Bezier ) uskinesi

Безье (Bezier ) uskinesi ja’rdeminde maksimal aniqliqta qalegen iymek siziw mumkin.bul uskine ja’rdeminde qa’legen formadag’i siziqti siziw imkani bar.

Tuwiri siziql segmentlerdi quriq

Tuwiri siziqti siziw ushn Bezie (Bezier) uskinesinen paydalanamiz.Bunin’ ushnBezie uskinesin saylap,kursordi baslang’ish noqatqa alip barip,tishqanshanin’ shep ta’repin basamiz. Baslig’an jerde qara ren’ noqat payda boladi, bul sigmentin’tayansh birinshi noqati, bul noqata saylang’ansha otkeinshe bolip turadi. Kursordin’ keying noqati

jilistirip alamiz, tishqansh menen shertiledi, na’tiyjede eki noqqati birlestiretug’in tuwiri siziq payda boladi.

Miynetti qorgawdi .

Islip shig’ariwmikroikemliginin’gigenik normalari.

Islip shig’ariwmikroikemliginin’gigenik normalar miynetqorg’aw standart dizimi “is maydanin mikroikemli ” ( Gost12.1•005-76)g’atiylarin belgileidi.Olar giginik,texnik ha’m iqriyary bolimlerge tiykarlargnadi.

Sannat ka’rhanalari,jil ma’wsimleriha’m jumis bo’limlerine qarap,olardin’ isilig’i,nisbiy qurag’aqlq ha’m ha’reketlerin is orinlari ushn ruxsat etiletug’in normalarin belgileydi.

Isleb shig’ariw harhanasinda, kompyuter xanalari, is orinlarindagi hawa temparaturasi, nisbiy ig’aliqti ha’m hareket tezliginin’ ko’zlegsndeynormalari.

Jil ma’wsimi	Is turleri	Hawa teperaturasi	Tiykary ig’alliq %	Ha’reket tezligi M\S
suwiq	Engil-I	20-30	60-30	0.2
	Ortasha awirliqtag’i-I a	18-20	60-40	0.2
	Ortasha awirliqtag’i-I b	17-19	60 -40	0.3
	Awir-III	16-18	60-40	0.3
jilliliq	Engil-I	20-25	60-40	0.2
	Ortasha awirliqtag’i-I a	21-23	60-40	0.3
	Ortasha awirliqtag’i-I b	20-22	60-40	0.4
	Awirliq-II	10-21	60-40	0.5
issliq	Engil-I	20-30	60-30	0.3
	Ortasha awirliqtag’i-I a	20-30	60-30	0,4-0,5
	Ortasha awirliqtag’i-I b	20-30	60-30	0,5-0,7
	Awir-III	20-30	60-30	0,5-1,0

Sannat karxanalri ha’m kompyuter xanalaridi jaqtilandiriw,

Jariqliq insane o’mirini dawaminda juda ahmiyetli rol oynaydi.sonin’ ushin ha’m sannat karhanalarinda,kompyuter bar xanalarinrotsianaljaritiw sapali onim islaep shig’ariwdi saylaw menen birge islep shig’ariw sharayatin jaqsilaw,ishlerdi sharshawdan jaqsilaydi ha’mmiynet o’nimdarlig’in asiradi.Aqilana jaratilg’anorinlarda islep atirg’an isshilerdin’ kewilli jaqsi boladi,bunin’ aqibetinde baxitsiz qa’disler keskin kemiyedi.

Budan ko’rinip turipti,kompyuter xanalardin’ jaritiw biraq qana gigenik talap qoyilmaydi qoyilmastan, endi texnik-o’ndiris talaplari ha’m qoyiladi.

Kompyuter xanalarin’ jariqlastiriwdin’ to’mendegi tiykarg’i talaplar. .

1.Jumis ornin jaqtilandiriwdin’ sanitarya –gigena normalari tikarinda is toparlarina maslang’an boliwi kerek.Is orinlari maksimal jaqtiliq albette jumis sharayatin jaqsilaniina alip keledi.bunda is alip barip atirg’an ovekitlerdin’ ko’rinisin jaqslianadi.na’tiyjade is o’nimdarlig’i artadi.

Bazi birislerdi islegende jaqtliqti 50 den 1000 deyin asiriw menen is onimi 25 fratsentke asqanlig’ ma’lim.Ko’z benen ko’rip islew sha’rt bolmag’an islerdi islegende ha’m jaqtiliq 50 den 300 ge shekem asiriw is o’nimin’ 5-7 fratsentin asiradi.

2. Is alip barilip atirg’an juzge ha’m ko’zge ko’rinetug’in ja’n-a’tirapqa jaqtiliq bir tegis tusetu’g’in boliwi kerek.Eger is alip bratirg’an juzge ha’m ja’n- atirapqa jiltiraq zatlar bolsa, onda ko’zdinjibirlawi ha’m waqit ko’nigiwi kerek boladi.bul bolsa ko’zdin’ tez sharshawina alip keledi.

3. Jaqatiliq quwati waqit boyinsha ozgermes boliw kerek. Jaqtiliq kobeyip azaiwi,eger ol waqti-waqti da bolsa,ko’zge ziyan jetkeredi,nege desen’ ko’z jaqtiliq o’zgeriwine tuiri keledi.Bul bolsa ko’zdin’ sharshawina alip keledi. Jaqtiliqtin’o’zgermesligi tiykarg’i o’zgermes kushleniw quwatidan paydalaniw joli menen erisiw mumkin.

4. Jaqtiliq qurilmalarina qosimsha qawip ha’m ziyanlar toplami bolmawu kerek. Sonin’ ushn jaqtiliq ttoplamlari ajiratatug’inissliqti, dawis shaqriwdi kemeitiriw za’rur.

5. Jaqtiliq qurilmasin isletiw ushn qolay,ornatiw an’sat ha’m ekonomikaliq onimdar boliwi kerek.

Jaritqishlar ha’m olardijaylastiriw.

Jaqtiliq derekleri jaratiw armotuwrasi jaylasadi ha’m olar bitgelikte jaqtiliqlar yaki svetler dep ataladi .Jaritqish kursorlarito’mendegi talapti qoyadi :1) Nur ag’imi ishine betler ta’repke qayta bo’listiriwdi ten’lestiredi 2) Lampanin’ nur shashiqan betlerinen jiraqlap ko’zge ta’sir korsetiwden qorg’aydi 3)Lampani ha’r turli sannat pataslari ha’m shan’dan qorg’aydi.4) Lampani jariliwdan, janiwdan qorg’aydi.

Shawqindan saqlaw.

Ha’zirgi zamanda texnika rawajlaniwda’wirinde sanaat ka’rhanalarinda hsawqing’a qarsi gures za’rur ma’seleler qatarinda kirdi. Bul- tiykarinan mashina sazliq sanaati,transport qurallari isletiwde,energtika sanaatinda ha’m sanaat ka’rhanalarindaen’tiykarg’I ma’seleler bolip turipti.Shawqimdin’aqibetleri ma’lim.U’lken shawiqm ta’sirinde adamin’ nerv sistemsi sharshab,setiw qallati jog’alip ketedi.Sonin’ ushn ha’m sanaat ka’rhanalarinda shawkinin kemeitiriw sharalari toplamlari belgilenglew nsan salamatlig’in saqlaw juda’ basli wazipalarg’a baylanisli boladi;Shawqimg’a qarsi guresiw shara –talaplari to’mendegi usillarg’a alip kelidi: 1)Shawqimdi shig’arip atirg’an jumisin azaitiw.

2)Shawqindin’tarqaliw jo’nelisin o’zgertiw

3)Sanaat ka’rhanalari ha’m kompyuter xanalarin aqilana rejelestiriw

4) Sanaat ka’rhanalari ha’m kompyuter xanalarina okustik islew beriw.

5) Shawqindin’tarqaliw jo’nelisin kemeytiriw.

Elektr qa’wipsizligin ta’mminlew.

Sanaat ka’rhanalari ha’m kompyuter,ja’rdemshi mashina –mexanizleri,shkaflar basqariw pultlaer ha’mde elektr asbaplari ha’m basqa buyimlardin’ ha’mmesi,eger olardi paydalanitug’in elektr qawwati 42v dan joqari kushleniwge iye bolsa,albette jerge jalg’anag’an boliwi sha’rt. Bunin’ ushn ha’r qanday kompyuter xanakari jerge jalg’aniw qurallari qolay,an’sat ha’m jen’il islenetug’in boliwi kerek. Bul quralardijerge jalg’aw simlarian’sat qana bakkemlew mumkin. Bolg’an vintsimon qurlima yaki qisqish boliw kerek.

O’rt qawipsizligine qarsi qollanilatug’n texnik qurallar.

Sanaat ka’rhanalari orinlarinda o’rt qawipinen qorg’aw ushn qollanilatug’n tiykarg’ texnik qurallarinan GOST 12,4009-75 tiykarinda aniqlanadi.Ha’r qanday o’rt qa’wipi ushrasqanda o’rt kusheyiwinne alip kiyatirg’an derekler ha’m sha’rayati aniqlaw lazimdir.Bunda o’rttin’ dawam etiwin toqtatiwshi sha’rayat jaratiw ulken ro’l oynayd.O’rt ushirag’an waqitta qatti deneneler jamg’anda janiw tezligi 4mG’min,suyiqliqlar betleriboyinsha bolsa 30mG’minesapqa aliw kerek.

O’rt ( jalin) o’shiriw qurallari usillari. O’rt pshiriw usillari to’mendegishe boliwi mumkin:

Janip atirg’an bo’limde ko’p isslik jutiwshi materiallar ja’rdeminde suwitiw,

Janip atirg’anmateriallardi atmasfera hawasainajiratip qoyiw:

Janip atirg’an bo’limdge kelip turg’an mikkro muqtarin azaytiw:

Maxsus ximiyaliq zatlardi qollaw :

O’rt oshirw qurallari esabinda, ulken kukin qalinda ushiraytig’in mettalar ha’m aralaspalardan paydalaniladi.

Suw menen oshiriw. Suw en’ ko’p arzan ha’m sonin’ menen birge hamme jerde bar bolig’an o’rt o;shiriw quralli bolip esaplanadi, suw menen ha’r qanday mashtap tag’I o’rtlerdi o’shiriw mumkin.

Puw menen o’shiriw.Puw menen o’shiriwdin’ tiykarg’ bo’limi sol,xananlarg’a jiberilgen puw kislorotqa bay hawaniqisip shig’arib, onin’ornini iyelrydi Buinn’ o’rt o’shiriw paydalig’ onin’ ma’lim bir xanag’a jiberilgen o’lshemge jiberilgen baylanisli boladi.

O’rtke qarsi gures suw bo’limi.Onda o’rtti o’shiriw ushin qallanilatugin suw ulken basim astinda kushli ag’im esabinda janip atirg’an oring’a jiberiledi. Buin’ ushn jeterli bolg’an basimdi qala sharayatina tiyisli vodorot bo’limleri arqali qasil boladi.Yaki bolmasa bazi bir jerlerde arnawli tayarlang’an ha’wizler ha’m idislardan paydalaniladi.

Jilitiw ha’m Samalatiw bo’limleri.

Sanat ka’rqanalarinda adette o’raiyliq jilitiw bo’limi arqali jillitlladi. Sonin’ ushn bbunday bo’limlerdi o’rt qa’wipi bolg’an o’rt qa’wipinenbolg’an bo’limlardejumis rodiatlarinanqiyin sha’rayatlarda qollaniladi.Sonin’ ushn shan’lar truwba ha’m rodiotir ustiengi bolimleri jiynalip qaliwi,jilitiw jatiyjesinde qizip, o’rt shig’ariw qa’wipene iye boladi.Xanalarorayliq uslda jiltiliwin’ ha’m hawa ttiykarin koloriferlerisletiw,ondan keiyin ka’rhana xanalarina jiberiledi.Bunday xanalar isitilg’an hawani temparatwrasin 660Sden aspawi kerek.

Eger bunday jilitiw bo’liminde hawa kanalarixanalarg’a tarqatilg’an sebepli o’rt bolg’an ja’g’idayda bul kanalar arqali jalinlardi tarqatip aliw mumkin.Jalin ha’m tutin barliq jerlerge tarqalip ketiw arqali o’rt qa’wipin mkusheytedi.

4.Juwmaqlaw

Vektor formasindag’ hammeko’rinisler bir neshe bo’limler den ibarat bolip,olardi bir –birine baylanisiz halda o’zgertiw mumkin. Bul bo’limde ovelitler dep atalip,bir neshe ivekitler ja’rdeminde jan’a ovekitler jaratadi.bunin’ na’tijesinde ja’nede quramali ko’rniske iye boliw halati kelip shig’adi.Ha’r bir ovekit ulkenligi,qiysiqlik ha;m jaylasiw ornina ma’nisi arqali beriledi.Sol sebepli,suwretleri apiwayi matematikammeler ja’rdeminde o’zgertiw imkaniyatlari jaratadi. Vektorli grafigi qollanilg’anda ovekit ko’lemi juda kittay, yaki kersinshe juda ha’m ulken kenlikte boliwi inabatqa alinbag’an.Ekki halda ha’m suwret penen islew bir dey boladi.Q’legen waqitta ko’rinis sapasino’zgerpey turip, oniulkeytiw yali kishireytiw mumkin.Vektorli usilda kodlastiriwdin’ en’ a’himeyetli grafik faylidin’ ko’lemi rastirli grafikli fayllar ko’lemi sezilerli da’rejede kishkantay Biraq vektoli grafiginin’ kemshlikleri ta’repleri ha’m bar:Birinshden payda etigen suwretin’ shartleri,jane suwrettin’ formulalari ja’deminde iymek siziqlardan ibarat bolg’anlig’ sebepli haqqiyqi suwreti payda etiw qiyin.Sonin’ ushn vektorligrafikli ko’rinislerdin’ kodlastiriwda qalip bolmaidi.Eger suwretti ta’riplew bolsa,aling’an fayl ko’lemi rastrli garafike fayl ko’lemine qarag’anda ulken boladi.Vektorli grafik fayllari quriwg’a baylanisli da’sturiy quraal esabinda.juda ken’ tarqalg’an Corel draw da’sturin keltirsek boladi.

Corel draw10 da’sturinin’ jumisinda aynasi basqasha grafik pishatlar aynasina uqsaydi.Corel draw 10 iske qosilg’anda ekranda baslang’ish baylanis aynasi payda boldi.Bul rejimde aldinnan bykar etiw ha’m mumkin.Buunin’ ushn show this welcome screen at startup ( Iske qosilg’an aynani ko’rsetedi) qatarinda bayraqshani alip taslawlazim.Da’slip da’sturdin’sozlep shig’iw ammelerin ko’rip shig’amiz. Eger isshi ayna toliq ekrandiiyelemegen bolsa,da’stur qatarin jayiw tuymesin basamiz. Na’tiyjede jumis aynasi toliq ekranda payda bolip.Coreldraw 10menen islew ja’nede qollayli boladi.

5.Paydalinilg’an A’debiyatlar.

1.M.Aripov.Infarmatika,Universitet baspa so’zi 2011 j.

2. M.Aripov,A.Haydarov,A. Tillayev.Informatika asoslari,akademik litsey va kasb hunar kollejlari uchun- T.,2002

3.ff.Mupone.Coreldraw9 учевний курс-сп6 принтер 2000

4.M. CmpasHUCKac.Photoshop 5.5для подготовки Web- граяикиюю учевний курс-сп6 принтер 2000

5.Аюдубровецю Microsoft net вподлинки –CH6,2004.

Qosimsha mag’liuwmatlar.

1 .http://ziyo.edu.uz/

2.http://graphics. cs.msu.su/

3. http://computer.pro fkurs.org.ru/

4.http://dlc. miem.edu.ru/

5.http://ermak.cs.nstu.ru/

6. http://vsegda.nightmail.ru/

7.http://www.techno. edu.ru/

8.http://www.instit.ru

9.http://www. mpcdigest.ru