Temel Radyasyon Güvenliği Standartları Güngör arslan

Temel Radyasyon Güvenliği Standartları

• Güngör ARSLAN

• TMMOB

• Fizik Mühendisleri Odası

BSS 115’in Amacı

• İyonlaştırıcı radyasyona maruz kalmaktan kaynaklanan risklere karşı korunmayı ve radyasyon kaynaklarının güvenliğini sağlamak için gerekli temel önlemleri oluşturmak,

• ICRP ve IAEA Güvenlik Serileri gibi yayınlar yaparak radyasyondan korunma ve güvenlik standartlarını geliştirmek.

BSS 115’in Kapsamı

• Radyasyonla ilgili her türlü faaliyet için gerekli temel şartları belirleyen standartları oluşturmak,

• Farklı yaklaşım ve uygulamaları da içeren etkin bir radyasyondan korunma programı oluşturacak prensipleri ortaya koymak,

• Aynısıyla olmasa da ülkeler ve bölgelerdeki yerel şartlar, teknik imkanlar ve tesis sayıları gibi faktörlere göre uyarlanabilecek esasları geliştirmek.

Temel Güvenlik Standartları

Doz Sınırları

Radyasyon Alanları

Denetimli Alanlar

Denetimli Alanlar

Gözetimli Alanlar

Görevi gereği Işınlanmalar

Tıbbi Işınlanmalar

• Hastanın radyasyon güvenliği

• Hekimin yazılı kararı olmayan hiçbir ışınlama yapılamaz.

• Hastanın alacağı veya alması gereken doz miktarı tayin edilmelidir.

• Görevli tüm personel, tanı ve tedavinin gerektirdiği radyasyon güvenliği konularında eğitilmiş olmalıdır.

• Kalibrasyon, dozimetri ve cihazların kalite kontrolü bu konuda yetkili kişilerin denetimi altında yapılır.

Tıbbi Işınlanmalar

• Tıbbi amaçlı ışınlamaların gerekliliği

• Alternatif tekniklerle karşılaştırıldığında, radyasyonla yapılacak tanı ve tedavinin yararları radyasyonun hasarlarına göre daha ağırlık kazandığı durumlarda tıbbi ışınlamalar uygulanır.

• Mesleki, yasal veya sağlık sigortası amaçlı tıbbi ışınlanmalar, sağlıkla ilgili belirgin bir beklenti olmadıkça yapılamaz.

• Toplumun sağlık taramalarında radyolojik yöntemler ekonomik ve sosyal bedelin sağlık riskini karşılaması halinde ve kişiler için net bir yarar sağlayacak ise uygulanır.

• Araştırma amaçlı ışınlama Etik Komite onayı ile yapılır.

Tıbbi Işınlanmalar

• Tıbbi ışınlamalarda optimizasyon

• Cihaz, planlanmamış bir ışınlanma durumunda hasta dozunu en düşük düzeyde tutmak üzere sistemin tek bir bileşenin hatasını anında belirlemelidir.

• Cihaz, insan hataları nedeniyle ortaya çıkacak planlanmamış ışınlanmaları en düşük düzeyde tutabilecek özelliklere sahip olmalıdır.

• Cihazların özellikleri TS, ISO, IEC, EU standartlarına uygun olmalıdır.

Tıbbi Işınlanmalar

• Tıbbi ışınlamalarda rehber düzeylere uyulmalıdır.

• Araştırma amaçlı ışınlamalar

• (Etik Komite onayı, halk dozu aşılamaz)

• Gönüllü ve Ziyaretçiler

• (Tanı veya tedavi süresince 5 mSv)

• Taburcu dozu

• I-131, 400 MBq ve özel talimat

Tıbbi Işınlanmalar

• Hastanın kaza sonucu ışınlanması

Toplumun Işınlanması

Toplumun Işınlanması

Referans düzeyleri

Müdahele Düzeyi

Kaza veya Tehlike Durumunda Işınlanma

Kalite Temini

• Uygulanacak programlar için politikalar oluşturmak,

• Personelin organizasyon ve sorumluluklarını belirlemek,

• Personelin periyodik sağlık taramaları, çalışılan ortamın radyasyon güvenliği açısından izlenmesi,

• Yönetimsel ( idari ) işlemlerin kalitesi,

• Kalite kontrol teknikleri,

• Kayıtların düzenli olarak tutulması ve dökümantasyon,

Kalite Temini

• Personele çalıştıkları alanla ilgili olarak temel bilgilerin verilmesi ve bu bilgilerin güncelleştirilmesi,

• Oluşturulan politika, program ve yapılan işlemlerin günün değişen şartlarına bağlı olarak Kalite Temini Programının güncelleştirilmesi.

Eğitim

• Eğitim hastaların maruz kaldığı dozu azaltmak için anahtar kelime

• Tıp fakültesi öğrencileri, teknisyen öğrenciler, uzmanlık öğrencileri eğitimi kadar görev başı eğitim verilmeli

• Eğitim kalite temini programlarının bir parçası olmalı, hedefleri net bir şekilde belirlenmeli

• Eğitimde anlatılanlar ile merkezde kullanılan cihaz altyapısı uyumluluk göstermeli

Eğitim

• Eğitimde cihazları kullanan kişiler öncelikli olarak hedeflenmeli

• Güvenlik standartlarının bulunduğu referans kitaplar hazırlanmalı

• Eğitimcilerin eğitimi önemli

• Uzaktan eğitim olanaklarından faydalanılmalı

• Gelişmekte olan ülkelerde sürekli eğitime önem verilmeli

Mevcut diğer Yasa, Tüzük ve Yönetmelikler

• Radyoloji, Radyum ve Elektrikle Tedavi ve Diğer Fizyoterapi Müesseseleri Kanunu

• 28/04/1937 RG Sayısı: 3153

• Radyoloji, Radyum ve Elektrikle Tedavi Müesseseleri Hakkında Nizamname

• 06/05/1938 RG Sayısı: 2/10857

• 657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu

• 23/07/1965

Milletlerarası Çalışma Örgütünün “İşçilerin İyonizan Radyasyonlara Karşı Korunması Hakkında 115 sayılı Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğu Kanun”

• Milletlerarası Çalışma Örgütünün “İşçilerin İyonizan Radyasyonlara Karşı Korunması Hakkında 115 sayılı Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğu Kanun”

• 23/03/1968 RG Sayısı: 1033

• 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu’nun 32. maddesine bir fıkra eklenmesine dair Kanun

• 28/09/1972 RG Sayısı: 1621

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü

• İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü

• 09/04/1973 RG Sayısı: 14502

• Yataklı Tedavi Kurumları İşletmeler Yönetmeliği

• 13/01/1983 RG Sayısı: 17987

• Ayakta Teşhis ve Tedavi Yapılan Özel Sağlık Kuruluşları Hakkında Yönetmelik

• 09/03/2000 RG Sayısı: 23988