Tez özetleri Astronomi ve Uzay Bilimleri Anabilim Dalı

İskemik Ön Koşullama ve Tempolün İzole Sıçan Kalbinde

İskemi/Reperfüzyon Hasarındaki Rolü

Tempol (4-hidroksi-2,2,6,6 tetrametil piperidin-1-oksil), biyolojik zarlardan geçebilen ve süperoksit dismutaz (SOD) taklitçisi olarak davranan, düşük molekül ağırlıklı, stabil bir piperidin nitroksit radikalidir. Yapılan çalışmalar, tempolün kardiyak hücrelerde meydana gelen apoptozu ve serbest oksijen radikallerinin üretimini ve iskemi/reperfüzyon (I/R) yoluyla meydana gelen hasar ve fonksiyon bozukluklarını azalttığını göstermiştir.

Kalbi koruyan sinyal yollarının pek çoğu, iskemik ön koşullama (IPC=Ischemic preconditioning) çalışmaları ile açıklanmaktadır. Pek çok çalışmada IPC’nin, uzun süreli iskeminin meydana getirdiği hasarı azalttığı gösterilmiştir. Bu çalışmada, izole sıçan kalplerinde tempol uygulamasının ve kısa süreli I/R yoluyla meydana getirilen IPC’nin I/R hasarındaki koruyuculuğunun araştırılması ve karşılaştırılması amaçlanmıştır.

Deney esnasında kalpler, Langendorff izole kalp sistemine in situ kanülasyon yöntemi ile asılmıştır. Kontrol, I/R ve IPC grupları için farklı zaman noktaları temel alınarak, tempol uygulanan ve uygulanmayan her biri 7 sıçandan oluşan toplam 6 deney grubu oluşturulmuş ve kardiyodinamik parametreler deney boyunca kaydedilmiştir. Deney sonunda kalpler biyokimyasal analizler için alınmış ve elde edilen veriler istatistiksel olarak değerlendirilmiştir.

İzole edilen sıçan kalplerinde; I/R’dan kaynaklanan hasarlar deney boyunca düzelmezken, IPC ve tempolün ayrı ayrı uygulanması ile perfüzyon basıncı, son diyastolik basınç, sol ventrikül içi basınç değişimi, kalp vurumu, miyokardiyal oksijen tüketiminin belirteci olan RPP, kalbin kasılabilme yeteneğinin belirlenmesinde kullanılan bir parametre olan MaxdP/dt ve kasılma indeksi parametrelerinde bir geri dönüş gözlendi. Ancak bu gruplar arasında, I/R hasarına karşı IPC uygulanan gruptaki geri dönüşün daha belirgin olduğu tespit edildi. Tempol uygulamasının ise I/R hasarına karşı kısmen etkili olduğu belirlendi.

Hücresel hasarı göstermek için kullanılan kreatin kinaz-MB düzeylerinde, I/R grubunda anlamlı bir artış varken, IPC ve tempol uygulamasında bu artış kontrol grubu değerlerine yaklaştı. Dokuda nekrozun belirteci olarak kullanılan laktat dehidrogenaz düzeyleri, I/R grubunda anlamlı bir artış gösterirken, IPC uygulamasının I/R hasarını azalttığı, tempol uygulamasının ise bir etkisinin olmadığı belirlendi. Bir antioksidan enzim olan SOD düzeylerinin, sadece tempol uygulanan grupta azaldığı, diğer gruplarda ise kontrol grubuna göre anlamlı bir artış gösterdiği tespit edildi.

Sonuç olarak, çalışmada kardiyodinamik ve biyokimyasal veriler birlikte değerlendirildiğinde, iskemi/reperfüzyon uygulamasının kalp dokusunda hasar oluşturduğu, IPC’nin bu hasarı önlemede tempolden daha etkili olduğu, tempol uygulamasının ise bu süreçte kısmen yarar sağladığı belirlenmiştir.