Tez özetleri Astronomi ve Uzay Bilimleri Anabilim Dalı

Mehmet ÖZCAN

Danışman : Yard.Doç.Dr. Sinan DESTAN

Anabilim Dalı : Orman Mühendisliği

Programı : Orman Amenajmanı

Mezuniyet Yılı : 2009

Tez Savunma Jürisi : Yard.Doç.Dr.Sinan DESTAN (Danışman)

Prof.Dr.Ahmet YEŞİL

Prof.Dr.Kamil ŞENGÖNÜL

Prof.Dr.Adnan UZUN

Doç.Dr.H.Alper ÇOLAK

Belgrad Ormanı Bentler Serisindeki Rekreasyon Alanlarının Orman Amanejmanı Açısından Değerlendirilmesi”

Bu çalışmada Orman Amenajmanı planlamasına hizmet edebilecek, geliştirilmiş ve de denenmiş bir orman-içi rekreasyon fonksiyon belirleme metodolojisi uygulanmıştır. Çalışmada güdülen amaç “Belgrad Ormanı Bentler Serisi”ndeki orman-içi rekreasyon alanlarından 7 tanesinin (Bentler, Falih Rıfkı Atay, Irmak, Kirazlıbent, Kömürcübent, Neşetsuyu ve M.Akif Ersoy) kategorilerinin ve rekreasyon alt tiplerinin değerlendirilmesinde etkili olan tüm yapısal elemanları ölçülebilir hale getirip sayısallaştırmaktır. Bu amaçla araştırma alanın rekreasyon uygunluk değeri (Rud=2.8) ve rekreasyon uygunluk katsayıları (Ruk=0.3216) hesaplanmıştır. Araştırma alanına giren rekreasyon alanlarının sayısallaştırılması için toplam 103 adet örnek alan alınmıştır. Çalışma alanındaki 7 rekreasyon zonuna (RZ) ait her örnek alanın 46 farklı özelliği sayısallaştırılıp coğrafi bilgi sistemine bağlı bir veri tabanı oluşturulmuştur. Bunun yanında rekreasyon alanlarının tarife bedelleri (dikili tarife bedelleri) (242396 YTL) ve net gelirleri (144273 YTL) hesaplanıp, rekreasyon alanlarının karşılıklı kıyaslanmasına olanak sağlamaya çalışılmıştır. Araştırma alanındaki ağaçların %60’ı orta ve çok hasta, üst toprak sıkışmasının %65’i ileri derecede sıkışmış olduğu görülmüş olup bunların sonucunda bir dizi öneriler sunulmuştur. En son olarak da her rekreasyon zonuna ait eta miktarları belirlenmiş ve orman-içi rekreasyon işletme sınıfı optimal periyodik alanları (OPA) hesaplanmıştır. Böylece Belgrad Ormanının rekreasyon fonksiyonunun doğal göstergeleri sayısalllaştırarak, meşcere rekreasyon kıymetlerinin ekosistem tabanlı olarak belirlenmeye çalışılmıştır. Bu yaklaşım, Orman Amenajman Planlanmasının temellerini oluşturabilecek ve klavuzluk edebilecek diğer ormancılık bilimlerinin araştırma sonuçlarının kullanılmasına da imkân verecektir.

  

Evaluation of Recreational Areas in Rezervoir Serie of Belgrad Forest From Forest Management Point of View

The aim of this study is to implement a developed and tested forest recreation function determination methodology which can be useful for Forest Management and Planning. For this aim structural components effective in evaluation of categories and types of 7 recreational areas (Bentler, Falih Rıfkı Atay, Irmak, Kirazlıbent, Kömürcübent, Neşetsuyu and M.Akif Ersoy) in Bentler Planning Unit of Belgrad Forest were rendered into a measurable situation and digitized. Recreation Suitability Value (Rud) and Recreation Suitability Coefficients (Ruk) were calculated as 2.8 and 0.3216 respectively, for the study area. 103 sample plots were taken to digitize the recreation areas. 46 different attribute of every sample plot belong to 7 recreation zone (RZ) were digitized and a database related with geographic information systems was established. In addition to this, by calculating the tariff prices (242396 TL) and net incomes (144273 TL) of recreation areas, a way to interactively compare them is tried to constitute. At the result of observation showing that the 60 procent of the trees in the investigation field are at the middle or more important level of the disease, and 65 procent of the over-soil pressure is strongly pressured, some suggestions have been reported At the end, allowable cut amounts were determined for each recreation zone and optimal periodic area (OPA) for recreation working circle was calculated. By this way natural indicators of recreation function in Belgrad Forest were digitized and stand recreation values were determined on ecosystem base. This approach will enable to use other disciplines’ research results which can guide and construct the basis of Forest Management and Planning.

ÖZTÜRK Erkan
Danışman : Prof. Dr. Ömer SARAÇOĞLU

Anabilim Dalı : Orman Mühendisliği

Programı : Orman Hasılatı ve Biyometri

Mezuniyet Yılı : 2009

Tez Savunma Jürisi : Prof. Dr. Ömer SARAÇOĞLU

: Prof. Dr. Tahsin AKALP

: Prof. Dr. Ferhat BOZKUŞ

: Prof. Dr. Ahmet YEŞİL

: Doç. Dr. Serdar CARUS

Kazdağı Göknarı’nda (Abies Equi-Trojani Aschers, Et Sinten) Hasılat Araştırmaları

Bu çalışma, Kazdağı göknarının (Abies equi-trojani Aschers, et Sinten) bazı hasılat özellikleri ve ilişkilerini kapsamaktır. Araştırma, Kazdağları’nda Gürgen Dağı ve Eybek Dağı çevresinde bulunan, normal kapalılıkta, göğüs yüzeyinin %90’dan fazlasının Kazdağı göknarına ait olduğu saf meşcerelerde gerçekleştirilmiştir.

40x40 m büyüklüğündeki 10 adet örnek alanda meşcerelerin yapısı çap, ağaç sayısı, boy, sıklık ve bonitet endeksi veya derecesi değişkenlerine göre incelenmiştir.

Çeşitli sıklık dereceleri için bonitetler itibariyle çap-ağaç sayısı dağılım ilişkileri ters J eğrisi biçiminde ortaya çıkmıştır. Bonitet arttıkça ağaç sayısının çap basamaklarına dağılım eğrilerinin dizilişi bilinenin aksine ters sırada ortaya çıkmıştır. Bunun nedeninin bu meşcerelerde iyi bonitetlerde büyük çap basamaklarına ve kötü bonitetlerde de ince çap basamaklarına aşırı derecede müdahale edildiği veya hiç müdahale edilmediği sonucuna varılmıştır. Bu müdahalelerin Kazdağı göknarı ormanlarının yapısını bozduğu ve hacım artımını düşürdüğü söylenebilir.

Çalışma Kazdağı göknarı meşcerelerinin planlanması ve doğru bir şekilde işletilmesine katkıda bulunacaktır. Kazdağı göknar ormanlarında daha kapsamlı ve detaylı hasılat ve silvikültür araştırmaları yapılmalıdır.

 
Yield Studies in Kazdağı Fır (Abies Equi-Trojani Aschers, Et Sinten)

This study comprises some features and relationships of forest yield in Kazdağı Fir (Abies equi-trojani Aschers, et Sinten) forests. The study has been implemented in the normal closed stands that more than 90 percent of their basal areas belong to Kazdağı fir species and that exist in the arounds of Gürgen and Eybek mountains of Kazdağı series.

The structures of stands have been investigated according to the variables of diameter, number of trees, height, density and site quality index or degree in 10 sample plots with the size of 40x40 m.

The frequency distribution relationships of diameter-number of tree have emerged in the shape of J-curve for various density and site quality values. The sequence of distribution curves of number of trees to the diameter classes has emerged in reverse order in contrast of the known as long as the site quality increases. It has been concluded that the reason of this was that thick diameter classes in good sites and thin diameter classes in bad sites in these stands have been applied intensive silvicultural treatments or the stands in bad sites have never been applied any silvicultural treatment. It may be said that these treatments made unconsciously break the natural structures of Kazdağı fir forests and decrease their volume increments.

The study will contribute to the planning and the management of Kazdağı fir forests. The wider and detailed yield and silviculture studies must be made on the Kazdağı fir forests.

ÖZEN Fulya
Danışman : Prof. Dr. Ahmet TÜRKER

Anabilim Dalı : Orman Mühendisliği Anabilim Dalı

Programı : Ormancılık Ekonomisi

Mezuniyet Yılı : 2009

Tez Savunma Jürisi : Prof. Dr. Ahmet TÜRKER (Danışman)

: Prof. Dr. C.Ünal ALPTEKİN

: Prof. Dr. Ercan TANRITANIR

: Prof. Dr. Sedat AYANOĞLU

: Doç. Dr. Kenan OK

Orman Fidanlığında Fidan Maliyeti Analizi

Yüksek lisans tezi olarak sunulan araştırma Eskişehir Devlet Orman Fidanlığında 2007 yılında üretilen fidanların safha maliyeti yöntemine göre maliyetlerinin hesaplanması, fidanlıkta üretilen 10 yaşlı çıplak köklü Sedir (Cedrus libani A. Rich), Karaçam (Pinus nigra Arnold. subsp. palasiana (Lamb.) Holmboe) ve Yalancı Akasya (Robinia pseudoacacia) fidanları ile ağaçlandırma çalışmalarında tercih edilen 20 yaşlı çıplak köklü Karaçam (Pinus nigra Arnold. subsp. palasiana (Lamb.) Holmboe) fidanına ait birim maliyetlerin belirlenmesi ve sözkonusu fidan türleri için başabaş noktalarının tespiti için yapılmıştır.

Araştırmada, makinalı birim çalışma zamanları, makinesiz çalışma birim zamanlarından daha kısadır. İşlem birim zamanlarının, ibreli türler ile yapraklı türler arasında farklılık gösterdiği belirlenmiştir. Çalışma konusu türler için kullanılan birim zamanlar, fidanlık koşulları değişmediği sürece kullanılabilir. Ayrıca girdi fiyatlarının her yıl yenilenmesi gereklidir.

Araştırma sonucunda Eskişehir Devlet Orman Fidanlığında 10 yaşlı çıplak köklü Sedir fidanı üretim maliyeti 0.39 TL, 10 yaşlı çıplak köklü Karaçam fidanı üretim maliyeti 0.38 TL, 10 yaşlı çıplak köklü Yalancı Akasya fidanı üretim maliyeti ise 0.44 TL olarak hesaplanmıştır. Ağaçlandırma çalışmalarında tercih edilen 20 yaşlı çıplak köklü Karaçam fidanı üretim maliyeti 0.26 TL saptanmıştır.

Hesaplanan maliyetlere göre, her fidan türü için üç farklı birim satış fiyatı belirlenmiştir. Üretim hacmi ve üretim maliyetleri dikkate alındığında, fidanlığın kâra geçebilmesini sağlayan birim satış fiyatı, 10 yaşlı çıplak köklü Karaçam fidanı için 0.40 TL ve 0.42 TL, 10 yaşlı çıplak köklü Sedir fidanı için 0.42 TL, 10 yaşlı çıplak köklü Yalancı Akasya fidanı için 0.47 TL ve 0.49 TL olarak hesaplanmıştır. 20 yaşlı çıplak köklü Karaçam fidanının 0.27 TL ve 0.29 TL’lik birim satış fiyatlarının fidanlık için uygun olduğu tespit edilmiştir.

Cost Analysis of The Seedling in The Forest Nursery

The aim of this study is to determine cost of produced seedling with stage cost method, determination of cost of production of 1+0 year old, bare roadeted Cedar, Crimean Pine and Black Locust seedlings, and 2+0 age bare roadeted Crimean Pine which prefer to afforestation. Break even point was determined for each of them.

In the study, unit time of engine work is shorter than nonengine work. Unit time of nursery work showed differences between coniferous and broad leaved were determined. Unit time of operationals can be used to calcute cost of seedling unless the nursery conditionals are changed. In addition to this fact input price should be revise every year.

Research results Eskişehir Forest Nursery has 1+0 year old bare roadeted seedlings Cedar 0.39 TL cost of production, 1+0 year old bare roadeted seedlings of Crimean Pine 0.38 TL cost of production, 1+0 year old bare roadeted seedlings of Black Locust cost of production is calculated as 0.44 TL. Afforestation work preferred production of 2+0 age bare roadeted Crimean Pine was found as cost 0.26 TL.

The calculated costs, according to three different units for all sampling species were determined for saling price. Production volume and production costs are taken into consideration, nurseries, through the profit that enables it to unit sales price, 10 old bare rooted seedlings for Crimean Pine 0.40 TL and 0.42 TL, 10 old bare rooted seedlings Cedar 0.42 TL, and 10 old bare rooted Black Locust seedlings was calculated as 0.47 TL and 0.49 TL. 20 old bare rooted Crimean Pine seedlings unit sales price of 0.27 TL, 0.29 TL and is suitable for the nursery have been identified.

EMEK MEMİŞOĞLU

Danışman :Doç. Dr. Kenan OK

Anabilim Dalı :Orman Mühendisliği Anabilim Dalı

Programı :Ormancılık Ekonomisi

Mezuniyet Yılı :2009

Tez Savunma Jürisi :Doç. Dr. Kenan OK (Danışman)

Prof. Dr. Tahsin AKALP

Prof. Dr. Ahmet TÜRKER

Doç. Dr. Mehmet ŞİŞMAN

Yard. Doç. Dr. Sultan BEKİROĞLU

Kurumsal Pazarlama Yaklaşımıyla Milli Parklarda Kullanıcı Tatmin Düzeyinin Analizi (Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı Örneği)

Kurumsal pazarlama, kurumların gelişimi için önemli bir unsurdur. Bir kurumun müşterilerinin tatmin düzeyinin belirlenmesi daha doğru ve etkili bir yönetim ve kalkınma stratejilerinin geliştirilmesine yardımcı olmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı örneğinden hareketle bir milli parkta müşteri tatmin düzeyi ölçüm örneği yapmak ve elde edilen bulguları kurumsal pazarlama yaklaşımıyla tartışmaktır.

Bu çalışmada, Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı’ndaki ziyaretçilerin tatmin düzeyini belirlemek amacıyla 384 ziyaretçiyle Servqual anketi yapılmıştır. Servqual yöntemi, beklenen ve algılanan hizmet kalitesi karşılaştırmasına dayalı bir hizmet kalitesi ölçüm aracıdır. Anket beklenti ve algılamalar şeklinde iki ana gruba ayrılabilecek 40 çift sorudan oluşmaktadır.

İstatistiksel analizler için SPSS 10. for Windows programı kullanılmıştır. Müşteri tatminini etkileyen faktörleri belirlemek için faktör analizinden yararlanılmıştır. Anketin güvenirliliği, cronbach alpha ölçeği ile değerlendirilmiştir. Ziyaretçilerin demografik özellikleri ile ana faktörler arasındaki ilişki çoklu regresyon analizi ile analiz edilmiştir.

Servqual analizinin sonucunda beklentiler ortalaması 4.90, algılamalar ortalaması 1.06 ve Servqual skoru –3.74 olarak hesaplanmıştır. Faktör analizi ile 40 sorudan 11 faktör saptanmıştır. Cronbach alpha ölçeği sonucuna göre, beklentiler, algılar ve tatmin düzeyi için sırasıyla 0.8150, 0.8713 ve 0.8504 sonuçları bulunmuştur. Regresyon analiziyle ziyaretçilerin genel tatmininin, rehberlik hizmeti, organizasyon ve hediyelik eşya stantları ile ilgili olduğu saptanmıştır.

Çalışma sonucunda Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı ziyaretçilerinin beklenen hizmet kalitesinin yüksek, algılanan hizmet kalitesinin ise düşük olduğu belirlenmiştir. Gelibolu Yarımadası Tarihi Milli Parkı ziyaretçilerinin sunulan hizmet kalitesinden tatmin olmadıkları ortaya çıkmaktadır.

Analysis for Satisfaction Level of Users in National Parks Regarding Institutional Marketing (Case of the Gelibolu Peninsula Historical National Park )

Institutional marketing is a crucial element for the development of the organizations. Measurements of the satisfaction level of the customers of an institution facilitate the to develop more accurate and effective management strategies in institutional marketing. The purpose of this study was to analyze customer satisfaction level and discuss result of study with regarding institutional marketing in Gelibolu Peninsula Historical National Park.

A cross–sectional study was conducted to determine the satisfaction level of the visitors in the Gelibolu Peninsula Historical National Park. Three–hundred–eighty-four consecutive visitors were asked to complete a Servqual questionnaire, a service quality measurement tool based on the comparison of the “expected” and “perceived” qualities of a service given. The questionnaire consisted of a pair 40 questions in likert scale.

In statistical analysis SPSS 10.0 for Windows was used. Factor analysis was used to determine the factors of the scale, affecting the level of satisfaction. The reliability of the Servqual questionnaire was assessed with cronbach alpha tool. The relation between the demographic characteristics of the visitors and the main effective factors were analyzed with multiple regression analysis.

The mean score of Servqual analysis for expectations was 4.90, while for perceived one was 1.06. Thus the Servqual score was –3.74. Factor analysis revealed 11 effective factors among the 40 query questions. According to the results of cronbach alpha tool the Servqual questionnaire was found to be reliable tool for all expected, perceived service qualities and Servqual score (cronbach alpha coefficients: 0.8150; 0.8713 and 0.8504, respectively). The regression analysis revealed that the general satisfaction of the visitors was related to the guidance service, organization and souvenir stands.

Result of the study revealed that the level of the expected service quality was high among the visitors of Gelibolu Peninsula Historical National Park, while the perceived one was low. This suggests that the visitors of the Gelibolu Peninsula Historical National Park are not satisfied with the level of the service quality provided.

ORMAN ENDÜSTRİ MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI

ÖZTÜRK Emel
Danışman : Prof. Dr. Ercan TANRITANIR

Anabilim Dalı : Orman Endüstri Mühendisliği

Programı : Orman Endüstrisi Makinaları ve İşletme

Mezuniyet Yılı : 2008

Tez Savunma Jürisi : Prof. Dr. Ercan TANRITANIR

Prof. Dr. Ahmet KURTOĞLU

Prof. Dr. K. Hüseyin KOÇ

Prof. Dr. Bülent DURMUŞOĞLU

Doç. Dr. Tuncer DİLİK

Kesikli Seri Üretim Sistemlerinde MRP II (İmalat Kaynak Planlaması)’nın Tasarımı ve Orman Ürünleri Endüstrisine Yönelik Bir Uygulaması

Günümüzde işletmeler, üretim sektöründeki uluslararası rekabet ve sürekli değişime ayak uydurmak zorunda kalmaları nedeniyle, mevcut sistemlerinde esneklik sağlayabilmek için yeni stratejiler geliştirmeye yönelmişlerdir. Önemini yitiren kitle üretim stratejisini terk edip, ürünlerini daha gelişmiş teknoloji ve süreçlerle üretmeyi seçmişler ve otomasyona geçmişlerdir.

Ülkemizdeki işletmelerin en önemli sorunlarından biri de, üretim içi envanterin büyük miktarlarda olması ve etkin olarak denetlenememesidir. Malzeme ihtiyacının iyi planlanamamasından, üretimin standartlaştırılmış olmamasından, üretimin yavaş ve dengesiz olarak ilerlemesinden kaynaklanan envanter maliyetleri, verimliliğin düşmesine sebep olmaktadır. Bu nedenle işletmelerin akılcı planlar yapmasına ve mevcut kaynaklarını daha verimli kullanılmasına olanak sağlayacak olan imalat kaynakları planlama sistemlerinin önemi her geçen gün artmaktadır.

Orman ürünleri endüstrisi, gelişmiş üretim teknolojilerinin son yıllarda uygulanmaya başlandığı bir sektördür. İşletmelerin mevcut yapısı ve gelişen sektörel ihtiyaçlar, planlama gereksiniminin her geçen gün daha da önemli hale gelmesini sağlamıştır. Sektörde uygulanacak olan bilgisayar destekli üretim yönetimi sistemleri ile maliyet analizleri, üretim süreç planlaması, malzeme ihtiyaç planlaması ve imalat kaynak planlaması gibi temel gerekliliklerin uygulanması gerçekleştirilmiş olacaktır.

Bu çalışmanın amacı, son yıllarda çeşitli sektörlerdeki işletmelerin yoğun bir şekilde kullanmakta oldukları malzeme yönetim sistemlerinden biri olan İmalat Kaynak Planlaması (MRP II)’nın, kesikli seri üretim yapan bir orman endüstri işletmesindeki uygulama sürecini incelemek, uygulama sürecinde ortaya çıkan sorunları belirlemek ve sistemin orman endüstrisine katkısını örnek bir işletme üzerinde değerlendirmektir.

Çalışmanın ilk bölümlerinde üretim ve üretim sistemleri, genel hatları ile günümüz orman ürünleri endüstrisi, Malzeme İhtiyaç Planlaması (MRP) ve İmalat Kaynak Planlaması (MRP II) tanıtılmıştır.

Uygulama, Dekor Ahşap Ürünleri San. A.Ş.’nin mutfak mobilyası üreten fabrikasında gerçekleştirilmiştir. İşletmeden elde edilen verilerinin değerlendirilmesinde KaleDATA Bilgi Sistemleri San. ve Tic. A.Ş tarafından sağlanan sağlanan ve bir ERP yazılımı olan IBPro kullanılmıştır.

Uygulamada MRP II sisteminin geniş içeriği göz önüne alınarak karmaşıklığı engellemek amacıyla, üretilen farklı modellerdeki mutfak çeşitlerinden iki modele ait veriler kullanılmıştır.

Sonuç olarak bu uygulama ile MRP II’nin üretim modülü çalıştırılarak, siparişi verilen bir ürünün üretilmesi için üretim planlamada gerçekleşen aşamalar incelenmiştir. Bunun sonucunda işletmenin mevcut sisteminin değerlendirme gereksinimi ortaya konmuştur. 


The Design of MRP II (Manufacturing Resource Planning) in The Discontinuous Production Systems and an Application in Forest Products Industry

Today, the enterprises tend to develop new strategies to achieve flexibility in their present systems as they have to keep up with the continuous changes and competition in the manufacturing sector. They have left mass production strategy and chose to manufacture with more developed technology and processes. They have proceeded to otomation.

One of the most important problems in our country is great amount of work in process and non-inspection. Inventory costs as the results of improper planning, unstandardized, slow and unbalanced manufacturing, cause a decrease in productivity.

Manufacturing resource planning systems become more important as they support the firms with their existing resources more properly.

Forest products industry is the sector that applies developed manufacturing technologies in the last few years. Existing structure of the firms and the needs that appear everyday have made planning more important day by day.

With the computer aided manufacturing management system, basic needs such as cost analysis, manufacturing process planning, material requirement planning and manufacturing resource planning would be applied.

In this study, an application of Manufacturing Resource Planning (MRP II) in a forest product enterprise with a discontinuous production system was considered.

In the first part of the study, production and production systems, todays forest products industry in general, MRP as the first step as MRP II and MRP II are introduced.

In the application part of the study, the data from a kitchen manufacturing enterprise was studied by IBPro software that is used in the MRP II with the application, the phases in manufacturing planning for the production of an ordered product by MRP II modules were investigated.

For the application, large content of MRP II system was considered and in order to disable the complication, data of two models among different types of kitchen products were used.

As a result with this application manufacturing module of MRP II was used to study the steps of manufacturing planning to manufacture an ordered product. As the result of this, the need of evaluation of the present system of the enterprise was determined.
  

TERZİ Evren
Danışman : Doç. Dr. S. Nami KARTAL

Anabilim Dalı : Orman Endüstri Mühendisliği

Programı : Orman Biyolojisi ve Odun Koruma Teknolojisi

Mezuniyet Yılı : 2008

Tez Savunma Jürisi : Doç. Dr. S. Nami KARTAL (Danışman)

Prof. Dr. Ramazan KANTAY

Prof. Dr. Nurgün ERDİN

Doç. Dr. Nural YILGÖR

Yrd. Doç. Dr. A. Dilek DOĞU

Amonyum Bileşikleri ile Emprenye Edilen Ağaç Malzemenin Yanma Özellikleri

Bu çalışmada, monoamonyum fosfat (MAP), diamonyum fosfat (DAP) ve amonyum sülfat (AS) gibi günümüzde yanmayı geciktirici olarak kullanılan ve didesil dimetil amonyum klorid (DDAC) ve didesil dimetil amonyum tetrafloraborat (DBF) gibi henüz yanmayı geciktirici etkileri bilinmeyen kimyasal maddeler ile emprenye edilmiş masif ve kontrplak malzemenin yanma ve su absorpsiyon özellikleri incelenmiştir.

Masif örnekler sarıçam (Pinus sylvestris L.) ağaç türüne ait tomruğun diri odun kısmından elde edilmiştir. Huş ve melez cinsi soyma kaplamalardan elde edilmiş kontrplak malzemeden ise levha örnekleri elde edilmiştir. Kontrplak üretim prosesi, temel olarak çift numaralı kaplamaların her iki yüzeyine 200 g/m2 miktarında fenol formaldehit reçinesi sürülmesi ve 140 C sıcaklık ve 1.2 N/mm2 basınç altında 12 dakika preslenmesinden oluşmaktadır. Yanma özelliklerinin tespiti amacı ile ASTM 1354 ve ASTM E 69 numaralı test metodları, su absorpsiyon özelliklerinin tespiti için ise TS EN 317 numaralı test metodu kullanılmıştır. Belirtilen standartlara göre örneklerin boyutlandırılması ve kondisyonlanması gerçekleştirilmiştir.

Belirtilen standartlara uygun olarak hazırlanan örnekler yukarıda belirtilen emprenye maddelerinin su ile hazırlanmış %1 ve %4’lük çözeltileri ile emprenye edilmişlerdir. ASTM E 69 numaralı test metodu kullanılarak belirli özellikleri taşıyan alevin deney örnekleri üzerinde meydana getirdiği ağırlık kayıpları tespit edilmiştir. ASTM 1354 numaralı test metodunun kullanılması ile ise deney örnekleri üzerinde meydana gelen ağırlık kaybı, ısı yayılma hızı, alevli yanma süresi, etkili yanma ısısı, spesifik kayıp alan, ısı yayılma hız pik ve alev yayılma indeks değerleri tespit edilmiştir. Elde edilen verilerin istatistik yönden analizi amacı ile değerler üzerinde tek yönlü varyans analizi (Anova) yapılmıştır. Birbiri ile farklılık gösteren grupların tespiti amacı ile ise Tukey testi kullanılmıştır. Elde edilen bilgiler literatür bilgileri ile karşılaştırılmış ve değerlendirmeler yapılmıştır.

Bu çalışmada yapılan ateş borusu denemelerinde DDAC ile emprenye edilen masif örneklerde %1 DDAC ve %4 DDAC için sırası ile %84 ve %87 ağırlık kaybı meydana gelmiştir. DBF ile emprenye edilen örneklerde ise %1 DBF ve %4 DBF için sırası ile %83 ve %79 olmuştur. %1 MAP, %1 DAP ve %1 AS kimyasal maddeleri ile emprenye edilen kontrplak örneklerinde sırası ile %74, %73 ve %78 ağırlık kaybı tespit edilmiştir. Bu kimyasal madde konsantrasyonunun %4’e çıkarılması durumunda ise sırası ile %54, %67 ve %71 ağırlık kaybı meydana gelmiştir. Kontrol örneklerinde meydana gelen ağırlık kaybı ise %82 olarak belirlenmiştir. Kontrplak örnekleri üzerinde yapılan denemelerde de örnek grupları arasında benzer farklılıklar tespit edilmiştir.

Oksijen tüketim kalorimetresi kullanılarak elde edilen alev yayılma indeks (FSI) değerleri incelendiğinde hiçbir grupta A sınıfına ait değer aralığına ulaşılamamıştır. MAP, DAP ve AS grubu örneklerde konsantrasyonun %1 den %4’e çıkarılması durumunda örneklerin FSI değeri C sınıfından B sınıfına yükselmiştir. Yalnızca AS grubu kontrplak örnekleri için konsantrasyon artışı herhangi bir sınıf değişikliğine neden olmamıştır. DDAC ve DBF kimyasal maddeleri ile emprenye edilen örneklerin FSI değerleri incelendiğinde yalnızca %1 konsantrasyondaki DDAC kimyasal maddesi ile emprenye edilen örneklerin B sınıfına dahil olabildiği, diğer grupların değerlendirme dışı kalarak FSI değeri bakımından yanmayı geciktirici bir etkiye sahip olmadıkları belirlenmiştir.

Toplam ısı yayılımı bakımından kimyasal maddelerin etkinliği incelendiğinde masif ve sarıçam örneklerinde MAP DAP ve AS gruplarındaki ısı yayılım miktarları DDAC, DBF ve kontrol gruplarına göre daha düşük seviyede olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca MAP, DAP ve AS kimyasal maddelerinin retensiyon miktarının artması toplam ısı yayılımında azalma olduğu tespit edilmiştir.

Ateş borusu denemelerinden elde edilen ağırlık kayıpları değerleri ve oksijen tüketim kalorimetresi testlerinden elde edilen ısı yayılma hızları, ağırlık kaybı ve geri kalan ağırlık fraksiyonları, etkili yanma ısısı, alev yayılma indeksi, ağırlık kaybı ve alev gelişme eğrileri incelendiğinde sarıçam ve kontrplak örneklerinde %4 MAP, DAP ve AS çözeltilerinin yanmayı geciktirici etkilerinin olduğu tespit edilmiştir. Bunun yanında DBF ve DDAC maddelerinin yanmayı geciktirici bir etkiye sahip olamadıkları belirlenmiştir. Bu çalışmada retensiyon miktarlarının ticari uygulamalardaki retensiyon değerlerinden oldukça düşük olması nedeni ile retensiyon miktarlarının artırılması ile yanma özelliklerinde iyileşmeler olabileceği düşünülmektedir.

TS EN 317 standart test metoduna göre yapılan denemelerde ise kimyasal madde grupları arasında belirgin bir ilişki tespit edilememiştir. Kullanılan kimyasal madde konsantrasyonlarının oldukça düşük olması nedeni ile bu durumun ortaya çıktığı düşünülmektedir.