ıııııııııııımmıııılıııııımımıııııııım ıııııııııııııııııııı ıımııııııııııııııııııııııımıııııııııııııııııııııııııııııııııı mııııııımııııııı ıııııı ııııııı
IIIIIIIMIIIIIIIIMIIIMIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIItlIllllllMIIIIIIIMIIIIIIIttlIllllMllllflIlllllllllHIIIIIIIMIIIIIIII
IMMIIIIIIimillll
1°.
X S1IF «11 «mil
O m KfOMmm hıılı ıtsı dausı
• loiot Dt>n no : o
.BOOJ. .001. .001. .OUJ. .001.
Şekil-11 % 0,2 Deformasyonda akma olacağı tahmin edilerek;
PiM Rene'95 süper alaşımının 1050 °C, 1075 °C ve 1100,
'C deki Gerçek Akma Gerilmesi-Gerçek Deformasyon
Hızı ilişkilerinin mukayesesi.
PİM Rene'95 süper alaşımının 1050 "C'deki Step Test ve
Tek Deformasyon Hızlı Test sonunda elde edilen Maksi-
mum Gerilmeler ile Denge Rejimi Gerilmelerinin muka-
yesesi. (Tane boyutları aynı olduğundan Maksimum Ge-
rilme Eğrileri çakışıktır)
Şekit-12 % 0,5 Deformasyonda akma olacağı tahmin edilerek;
P/M Rene' 95 süper alaşımının 1050 °C, 1075 t ve 1100
"C deki Gerçek Akma Gerilmesi-Gerçek Deformasyon
Hızı ilişkilerinin mukayesesi.
1050, 1075 ve 1100 °C sıcaklıklarda ve çeşitli
deformasyon hızlarında yapılan step test deneyleri-
nin, maksimum gerilme-deformasyon hız ilişkileri
Şekil; 13-15 ile verilmekte ve bir numuneye tek de-
formasyon hızının uygulandığı münferit deney so-
nuçlarıyla, bir numuneye 6 ayrı deformasyon hızının
uygulandığı step test deney sonuçlarının karşılaştır-
ması yapılmaktadır. Deney numunelerinin başlan-
gıçta ince tane boyutlu olarak elde edilmiş halleri için
tek ve step test deneylerinin maksimum gerilme
eğrileri çakışmış, fakat başlangıçta ince ve kaba ta-
neli olarak ayrı ayrı üretilmiş deney numunelerinin
test sonucu verilerindeki farklılık, numunelerin baş-
langıçta ince ve kaba taneli olarak elde edilmiş ol-
masından kaynaklanmıştır.
P/M Rene 95 süper alaşımının 1100 °C de O.
ALNIAK tarafından yapılan bası deneyi ile FU tara-
fından yapılan çeki deneyi Şekil-16'da karşılaştırıl-
mış olup, birbirlerinden farklı konsolidasyon sıcak-
lıklarında, fakat aynı isostatik basınçlarda elde edil-
ti »tH BlfOtMSIMI Hlfl tf'l
Şekil-14 PİM Rene'95 süper alaşımının 1075 'C'deki; Step Test
ve Tek Deformasyon Hızlı Test sonunda elde edilen Mak-
simum Gerilmeler ile Denge Rejimi Gerilmelerinin muka-
yesesi. (Tane boyutları farklı olduğundan Gerilme Eğri-
leri çakışık değildir)
(Ut» 0[tO«»«tton Hlil ts-'|
Şekil-15 PİM Rene'95 süper alaşımının 1100 'C'deki; farklı de-
formasyon hızlı Step Testlerinde, Maksimum Gerilmeyle
Denge Rejimi Gerilmelerinin Mukayesesi.
32
Mühendis ve Makina Cilt: 33 Sayı: 387 Nisan 1992
t
ALARKO'DAN
50,000 kcal/h'ten 550,000 kcallh'e KADAR
SOĞUTMA KAPASİTELİ
Çok kompresörlü
Çok devreli
Geniş kapasite alanı
Bakım kolaylığı
Minimum yer işgali
Montaj kolaylığı
Fabrika testinden geçirilmiş
Isı gerikazanımlı imalat olanağı
Kapasite kontrol olanağı
Komple panolu imalat
Süpervizyon hizmetleri
Sürekli yedek parça temini
ALARKO FENNİ MALZEME SATIŞ ve İMALAT A.Ş.
İSTANBUL
Necatibey Cad.
No : 84 80030
Karaköy / İst
Tel : 151 84 00 / PBX
Fax: 1441523
ANKARA
Sedat Simavi Sok. No : 48
06550 Çankaya / Ank
Tel : 14079 10/10 hat
Fax:1407930
İZMİR
Gazi Bulvarı Ege Han
No :3 /6 35250 İzmir
Tel :132560/PBX
Fax:252513
ADANA
Ziyapaşa Bulvarı Çelik Apt.
No : 25/5-6 01130 Adana
Tel : 176223- 141581-82
Fax: 130584
ANTALYA
Anafartalar Cad.
No : 151 1
07050 Antalya
Tel : 169946 47
Fax : 167032
Mobil üründe, hizmette üstün • Mobil üründe, hizmette üstün
Hidrolik yağlar
hakkındaki saplantıları
ortadan kaldırıyoruz.
Mobil
DTE Serisi Yağlar
Tüm hidrolik yağların aynı
olduğu yolundaki saplantıları,
Mobil DTE'20, DTE810M ve
SHC* 500 serisi üstün özellikli
Mobil hidrolik yağları ortadan
kaldırıyor.
Kullanıcılar, üstün özellikli
Mobil hidrolik yağları ile
makinaların daha verimli
çalıştığını, daha
temiz korunduğunu
ve işletme
maliyetlerinin
azaldığını
görüyorlar.
Üstün özellikli
Mobil hidrolik yağlarının en
zor çalışma şartlarında bile,
yüksek kaliteli, aşınmayı
önleyici herhangi bir hidrolik
yağın iki katı daha uzun
ömürlü olduğunu biliyorlar.
Bildikleri birşey daha var:
Nerede, hangi sistemde
kullanılırsa kullanılsın,
Mobil hidrolik yağlarının
performansı asla değişmiyor.
Mobil hidrolik yağlarının
kullanıldığı makinalar,
üreticilerinin öngördüğü
performans değerlerine
uygun olarak çalışıyor.
Biz tüm dünyada hidrolik
yağlara ilişkin eski düşünceyi
değiştirdik.
Siz de hidrolik yağlara
ilişkin sağlıklı
bilgi edinmek için
(1)231 3422'den
Mobil'i arayın,
ayrıntılı broşürümüzü
gönderelim.
Eğer size para
kazandıramazsak, sizinle iş
yapmayı haketmiyoruz
demektir.
Mobil üründe, hizmette üstün * Mobil üründe, hizmett
JHCf • JK* • iP^m
ECA ISITMA SİSTEMLERİ
|ELBA| ALÜMİNYUM PRES DÖKÜM RADYATÖRLERİ ECA-JUNKERS KOMBİ
-j | î İ111 f l JJI
' '* "•• "*? ' '' % H l* $ •% •? '
PERDELİ
PİK DOKUM RADYATÖRLERİ
DÜZLEM
YÜZEYLİ
KOLONLU
Merkezi ısıtma ve anında
sıcak su bir arada
Modern teknoloji ile
üretilmiştir.
Doğal Gaza çevrilebilir
Montaj ve servis kolaylığı
Sessiz çalışır, çok
ekonomiktir
Uzun ömürlü ve alev
modolasyon sistemi
sayesinde atık gazları en
aza indirir
RADYATÖR SERİMİZE YENi BİR ÜRÜN DAHA KATTIK
fELBÂlPANEL RADYATÖR
Genel Dağıtım
BİMTAŞ BİLİMUM İNŞAAT MALZEMELERİ TİCARET A.Ş.
Kemeraltı Cad. Ümmehan No.71/3 80020 Karaköy/İST.
Tel.145 24 37-149 60 35 Fax. 145 03 57
BİMTAŞ A.Ş. ELGİNKAN TOPLULUĞU KURULUŞUDUR.
ANKARA
Atatürk Bulvarı 199-A Sefaretler Ap. K.4, No.30
Kavaklıdere/Ankara Tel.126 67 04-06 Fax.126 67 04
İZMİR
ELBA A.Ş. Yanı, Işıkkent Kolej Yolu /İZMİR
Tel.181957 Fax.180656
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIHIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIII
MIIIMIMIIIIIIIMIIIIIIIIIIIftlIllllllllttIMIIMIIIIMIIIIIIIIIIIIIIII
CtlCCI DCFORMASTON NIII (S"1
Şekil-J6 PiM Rene'95 süper alaşımının Maksimum Gerilme-
Deformasyon Hızı ilişkilerinin mukayesesi "ALNIAK
1100 °C (HIP+Bası deneyi), FU 1103 °C (HİP+Çeki de-
neyi
mis deney malzemesinin çekme gerçek gerilme de-
ğerlerinin, basma gerçek gerilme değerleriden kü-
çük, fakat nisbeten birbirlerine yakın olduğu tespit
edilmiştir.
P/M Rene 95 ve İN 100 Süper alaşımlarıyla ilgili
karşılaştırma grafikleri bundan böyle yapılacak ça-
lışmalarda kullanılmak üzere Seki; 17-22'de veril-
miştir. HIP veya Ekstrüzyon metodlarıyla elde edil-
miş ve süper alaşımların ilgili deney sıcaklıkları, tane
boyutları, deney tarzları ve HIP şartlarıyla ilgili bilgi-
ler söz konusu şekillerde açıklanmıştır.
Şekil-17'de aynı deney sıcaklıklarında teste tabi
tutulmuş olmalarına rağmen, Rene 95 ve İN 100
süper alaşımlarının konsolidasyon metodları ve tane
boyutları farkından dolayı gerçek gerilme değerler-
nide oldukça büyük farklılıklar gözlenmiştir.
Nitekim, 1050 °C de ince tane (7 mikron) boyutlu
Rene 95 için 104 S'deformasyon hızında maksi-
mum gerçek gerilme 30 MPA, aynı deformasyon hı-
zında, 1038 °C de test edilen oldukça kaba (25
mikron) tane boyutlu IN-100 süper alaşımının mak-
simum gerçek gerilme değeri 100 MPA, fakat çok
küçük (2 mikton) tane boyutlu IN-100 süper alaşı-
mının maksimum gerçek gerilme değeri ise 5
MPA'dır.
Bu kadar büyük gerilme farklılıkları; HIP edilmiş
konsolide malzemenin mikroyapısındaki tane boyutu
farklılıklarından kaynaklanmaktadır. Düşük deney sı-
caklığının ve konsolide malzeme kaba tane boyutu-
nun malzeme deformasyonu için gerekli gerçek ge-
rilmeleri artırdığı, bunun aksine, yüksek sıcaklıkların
ve konsolide malzeme ince tane boyutlarının ise söz
konusu gerilmeleri azalttığı tespit edilmiştir*.
Bu görüşlere ilâve olarak; HIP şartlarında kon-
Şekil-17 P/M Rene'95-İN 100 süper alaşımlarının Maksimum Ge-
rilme-Deformasyon Hızı ilişkilerinin 1050 °C için muka-
yesesi.
Şekil-18 P/M Rene'95-IN 100 süper alaşımlarının Maksimum Ge-
rilme-Deformasyon Hızı ilişkilerinin 1100 f için muka-
yesesi.
solide edilmiş malzemelerin, ekstrüzyonla konsolide
edilmiş malzemelere nazaran daha yüksek gerilme
mukavemetlerine dayanıklı olduğu Şekil;18-22'nin
tetkikiyle anlaşılmıştır.
Şekil-23 ile Rene 95, 713 LC, M AR 200, IN-200
gibi süper alaşımlarının 1100 °C deki bası deneyi
termo mekanik sonuçları verilmiştir. Burada HIP
şartlarında konsolide edilmiş malzemenin tane bo-
yut farklılıklarına rağmen; yüksek deformasyon hız-
larında, adeta aynı deformasyon-gerilme bandında
hareket ettiği ancak, 10"4 S 'gibi düşük deformasyon
hızında, ise gerçek gerilme değerleri arasından nis-
beten farklılıklar olduğu müşahede edilmektedir. Bu
süper alaşımların Termo-Mekanik Deformasyon
Bandındaki benzer davranışları sebebiyle, Termo-
Mekanik Davranışın 10 2S' ve 10" S' arasındaki de-
formasyon hızlarına bağlılığın, 10'4S"1 gibi düşük de-
formasyon hızlarına bağımlılıktan daha az olduğu
sonucuna varılabilir. Nitekim, bu malzemelerin mik-
royapılarındaki hacimsel kristalizasyon oranı değişi-
mi ve tane büyümesi, düşük deformasyon hızlarında
Mühendis ve Makina Cilt: 33 Sayı : 387 Nisan 1992
33
Şekil-11) PİM Rene'95 -IN 100 süper alaşımlarının Maksimum Ge-
rllme-Deformasvon Hızı ilişkilerinin mukayesesi "ALNI-
AK 1050, 1075, 1100 °C (HIP), RE1CHMAN 1093 (EKSTRÜZYON)".
Şekil-22 PiM Renc'95 -IN 100 süper alaşımlarının Maksimum (.le-
ri/me-Deformasvon Ilı:ı ilişkilerini» mukayesesi. "ALM-
AK 1050. 1100 "T (HIP+IİUM Dcncvil TAKldOVA 1050.
1100 T (HlP-Çeki Deneyi l".
D m 100 ?o-x -
A >-t5 7
»M HIM (l'1)
Şekil-20 PiM Rene'95-IN 100 süper alaşımlarının Maksimum Ge-
rilmc-Dcformas\on Hızı ilişkilerinin mukayesesi. "ALN1-
AK 105li. 1075.'1100 T (HIP), MEN7JESV20, 950. 9X0.
1010 °C (EKSTRÜZYON)".
Şekil-23 PiM Rene'95. 713 LC. MAR M20O. IN IOO süper alaşım-
larım» l IOO "C'deki Kası Deneyimle. Maksimum (leril-
me-Deformasyon Hızı Eğrileri.
Şekil-21 PİM Rene'95-IN 100 siiper alaşımlarının Maksimum Gc-
rilme-Dcformas\on Hızı ilişkilerinin mıtka\escsi. "ALNI-
AK 1050. 1075', 1100 °C (HIP), KOBAYÂSHl. MOSKO-
WlTZ, MENZIES 1038 °C (EKSTRÜZYON)".
Şeki/-24 PiM Rene'95-713 LC siiper alaşımlarının Maksimum Ge-
rilme-Deformasyon Hızı ilişkilerinin mukayesesi. "ALN1-
AK 1050, 1075. 1100 "C (HIP). IMMARIGEON 1050,
1100 "C (HIP ve EKSTRÜZYON)".
34
Mühendis ve Makina Cilt: 33 Sayı : 387 Nisan 1992
daha belirgin olarak tespit edilmiştir.'9'
Şekil-24'de ise HIP şartlarında konsolide edilmiş
Rene 95 ile, ekstrüzyon metoduyla konsolide edil-
miş IN-100 süper alaşımlarının Deformasyon Hız
Hassasiyetlerinin ve Termo-Mekanik Davranışları-
nın mukayesesi görülmektedir.
10^S' ve 10"3S'gibi deformasyon hızlarında her
iki malzemenin de süper plastik davranış gösterdiği
tespit edilmekle beraber, ekstrüzyon metoduyla
konsolide edilen IN-100 süper alaşımının Termo-
Mekanik özelliklerinin HIP ile konsolide edilen Rene
95'e nazaran küçük olduğu ve bu özelliklerin defor-
masyon hızına oldukça bağımlı bulunduğu müşahe-
de edilmiştir.
SONUÇLAR
Süper alaşımlara sabit deformasyon hızlarında
uygulanan bazı deneylerde, yüksek sıcaklıklarda
malzemenin deformasyonunda, deformasyon hızla-
rının; deformasyon oranı, sıcaklık ve malzeme pa-
rametrelerinden daha etken olduğu gözlenmiştir.
Yüksek deney sıcaklıklarında ve küçük defor-
masyon hızlarında malzemenin gerçek gerilme de-
ğerlerinde azalma görülürken; nisbeten azaltılan
deney sıcaklıklarında, fakat yükseltilen deformasyon
hızlarında süper alaşımların gerçek gerilme değer-
lerinde önemli artışlar tespit edilmiştir.
Yüksek sıcaklıklarda ve 10' S ' ile 10'~ S' defor-
masyon hız aralıklarıda; difüzyon mekanizmasının
malzemenin deformasyonuna katkıda bulunduğu ve
toplam deformasyonun; tane sınır kaymaları, dislo-
kasyon ve difüzyon mekanizmalarından kaynakla-
nan deformasyonların süper pozisyonundan ibaret
olması gerektiği bu çalışmayla tahmin edilmiştir.
HIP işlemiyle başlangıçta kaba taneli olarak elde
edilmiş süper alaşımların gerçek gerilme değerleri,
ince tanali elde edilmiş süper alaşımlara nazaran
daha yüksek bulunmuştur.
HIP şartlarında konsolide edilmiş süper alaşım-
ların, ekstrüzyonla konsolide edilmiş malzemelere
nazaran daha yüksek gerçek gerilme mukavemet-
lerine sahip olduğu bu çalışmada müşahede edil-
miştir.
Dostları ilə paylaş: |