PAKLANMIŞ İNSAN ALLAHI PAK GÖRÜR
Qeyd etdiyimiz kimi, ixlasın əvvəll mərtəbəsi Allahı layiq olmayan şeylərdən münəzzəh və uzaq bilməkdir. Sonrakı mərtəbəsi isə şəxsin özünə aid olan, bəndəliyin bütün mərhələlərində xalis olmaqdır. Bu iki məsələni bir-birindən ayrı şəkildə təsəvvür edilməsi qeyri mümkündür. (Və kəmalu tövhidihi əl ixlasu ləhu) (Allahı bir bilməyin kamalı onun qarşısında xalisliyə yetişməkdir) cümləsində olan «ləhu» kəlməsinin şəxsin öz xalisliyinə aid olmasına baxmayaraq, bəziləri onu hər iki mənada «şəxsin özünün və onun Allaha olan ixlası» kimi təfsir etmişlər. Çünki, insan əqidədə Allahı xalis biləndə özü də xalis olur. Elə buna görə də özü xalis olmayan şəxsin Allahı xalis bilməsi qeyri mümkündür. Hələ də qəlbi Allahdan başqasını meyyili olaraq, həqiqətdə ona pərəstiş edən kəs, şirk xəstəliyinə düçar olmuşdur. Çünki o, qəlbində Allahdan başqasına yer vermişdir və Allahı mütləq xalis kimi tanımamışdır. Bu adam bütün kamalların Allaha məxsus olduğunu hələ də dərk etməmişdir. Əksinə kamalı, qəlbini bağladığı kimsəyə nisbət vermişdir. Deməli, o, özü hələ də xalis olmamış və Allahı da xalis hesab etməmişdir.
Əgər bir kəs öz işinin həll olunmasında Allahdan başqasını qadir bilsə, deməli, onu müstəqil hesab edərək, Allahı kənara qoymuşdur. Belə adamlar qüdrət və işlərin tədbiri məsələsində xalis olmayıb, Allahı da xalis hesab etmirlər.
Dostları ilə paylaş: |
