Topografya ve kayaçlar yerkabuğunu oluşturan taşlar
PODSOLÜMSÜ ve PODZOL TOPRAKLAR
Yüklə 0,56 Mb.
|
PODSOLÜMSÜ ve PODZOL TOPRAKLAR Yıllık ortalama sıcaklığın 8°C’nin altında ve yıllık yağış miktarının 1000 mm üzerinde olduğu nemli çok nemli – soğuk ortamlarda kayın, sarıçam ve ladin ormanlarının altında gelişme göstermektedir. Bolu Aladağlar’da, Yıldız ve Doğu Karadeniz Dağlarında ve Uludağ’ın yüksek kesimlerinde bu topraklara sıkça rastlanır. Bu topraklar fazla yağıştan dolayı fazlaca yıkanmışlardır. Fazla yıkanmadan dolayı toprak asit reaksiyonludur ve besin maddeleri bakımından oldukça fakirdir. SİEROZEMLER Yıllık ortalama yağışın 300 mm’nin altında Konya ovasının doğu kesiminde görülen toprak çeşididir. Toprak organik madde bakımından oldukça fakirdir bu topraklar yıkanmanın azlığından dolayı açık renklidir. Karbonat birikiminden ve yıkanmanın azlığında dolayı toprak alkelen reaksiyon gösterir. KAHVERENGİ STEP TOPRAKLARI Yıllık ortalama yağışın 400 mm altında ve yıllık ortalama sıcaklığın 8 – 12 °C arasında değiştiği İç Anadolu Bölgesi’nde, Doğu Anadolu ovalarında step ve uzun boylu step örtüsü altında gelişme gösteren topraklardır. Yağış azlığından dolayı yıkanma miktarı azdır ve buna bağlı olarak karbonatlar topraktan uzaklaşmamıştır. Bu topraklar alkalen reaksiyon gösteririler. Bu toprakların rengi kahve koyu kahve sarımsı kahve olup üzerinde genel olarak kuru tarım yapılmaktadır
Yıllık ortalama yağışın 400 mm üzerinde, yıllık ortalama sıcaklığın 6 – 10 °C arsında bulunduğu İç Anadolu’nun platolarında, İç Batı Anadolu ve Doğu Anadolu’da uzun boylu ot vejetasyonunun altında gelişmişlerdir. Bu topraklar organik madde bakımından oldukça zengindir ve taneli yapıdadır. Üzerlerinde tahıl tarımı yapılmaktadır. Bu topraklar nispeten yıkanmış olduklarından dolayı karbonat bakımından fakir sayılırlar ve hafif asit reaksiyon gösterirler. KİREÇSİZ KAHVERENGİ TOPRAKLAR Bu topraklar, ana materyalin granit, silisli şist, andezit gibi silisli olan ve İç Anadolu’nun kuzey ve doğusu ile İç Batı Anadolu’da 1000 m’nin üzerinde step ormanı veya kuru ormanlar altında gelişme göstermiştir. Besin maddeleri bakımından fakir olan bu topraklar yıkanmanın fazlalığından dolayı hafif asitli reaksiyon gösterirler. KIRMIZIMSI KAHVERENGİ TOPRAKLAR Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin tipik toprakları olan kırmızımsı kahverengi topraklar yarı kurak karasal iklim şartlarının etkili olduğu step vejetasyonu altında oluşmuşlardır. Sıcaklığın fazla olması ve demirin iyi oksitlenmesini sağaldığı için toprak kırmızı renk almıştır. Bu toprak üzerinde genellikle tahıl tarımı yapılmaktadır. ÇERNEZYOMLAR Yıllık ortalama sıcaklığın 3 – 6 °C, yıllık ortalama yağışın 500 – 700 mm arasında değiştiği Erzurum – Kars dolaylarında 1600 – 2000 m yükseklikteki plato alanlarında bazalt ve neojen karasal depoları üzerinde gelişmiştir. Bu topraklar üzerinde 1 m yi bulan çayır örtüsünden oluşan organik madde sıcaklığın azlığından dolayı yeterince ayrışamamaktadır. Topragın üst kısmı organik madde bakımından zengin alt kısmı ise (1 m altı) kireç bakımından zengindir. Bu topraklar dünyanın en verimli toprakları olarak kabul edilir ama sıcaklığın yetersiz oluşundan dolayı üzerinde sadece sıcaklığın yererli olduğu alanlarda tahıl tarımı yapılır.
Bu topraklar, ülkemizde aşınmanın devamlı olduğu dağlık alanlarda ve birikmenin hüküm sürdüğü alüvyal ovalarımızda ve dağların eteklerinde yaygın olarak bulunmaktadır. Bu topraklar ana kayanın etkisi altındaki topraklardır. Şöyle ki ana kaya kulu ise toprak kumlu ana kaya tuzlu ise toprakta tuzludur. ANA METERYALİN ETKİLİ OLDUĞU TOPRAKLAR Kumlu – Çakıllı Topraklar Aşanımın aktif olarak devam ettiği eğimli yamaçlar boyunca aşağıda yayılışları ve özellikleri belirtilen ana kaya üzerindeki kumlu – çakıllı topraklar görülmektedir.
Kuzey Anadolu ve Toros Dağları boyunca yer yer şeritler halinde uzanan kum taşı kiltaşı kireçtaşı çakıltaşı tabakalarının üzerinde oluşan topraklardır. Volkanik Arazilerdeki Kumlu Topraklar Kum ve mil boyutunda olan volkanik tüf ve kum gibi depoların çözünmesi ile oluşan topraklardır. Doğu Anadolu’da Sarıkamış dolaylarında, İç Anadolu’da Karapınar, Erciyes Karacadağ, Ürgüp – Nevşehir dolaylarında Afyon çevresinde Isparta Gölcük, İzmir Foça civarında ve Kızılcahamam dolaylarında görülür. Aglomeralar Üzerindeki Çakıllı Topraklar Yukarıda belirtilen alanlarda ayrıca aglomeralarda ince volkanik malzeme ile karışık çakıl ve blok boyutunda kayalar bulunmaktadır. Bu yerlerdeki topraklarda Aglomeralar üzerindeki çakıllı topraklar denilmektedir. Tarımsal değeri yok denecek kadar azdır. Kristalen Şist ve Asit İntrüzifler Üzerindeki Kumlu Topraklar Gnays mikaşist kuvarst, kuvarsit ve kuvarsit şist gibi metamorfik kayaçlar üzerinde oluşmuş topraklardır. Bu topraklara Yıldız Bozdağ, Aydın dağları, Güneydoğu Toroslar’da Kahramanmaraş Güney Marmara Bölümünde Kapıdağ yarım adası Doğu Karadeniz de Kaçkar dağlarında Bursa Uludağ’da sıkça rastlanır. KALSİMORFİK TOPRAKLAR Kireçtaşı marn gibi kireçli ana kayanın etkisine bağlı olarak oluşmuş olan topraklardır. Bu guruba vertisol’ler rendzina toprakları dâhil edilebilir. Vertisol’ler ( Dönen Topraklar ) Killi kireçli depoların yaygın olduğu Muş Ovası, Ergene Ovası, Van Gölü’nün güney doğusunda Bursa – Karacabey arasında Menemen ve Bornova ovası ile Konya havzasının muhtelif yerlerinde Bafra Ovasının güneyinde kil miktarının fazla olduğu kireçli topraklara rastlanır. Bu topraklarda kil fazla olduğu için yaz aylarında kurudukları zaman 1 m deriliğe kadar çatlaklar oluşur. Bu toprakların üst kısımları organik madde bakımından zengin olduğu için koyu renkli topraklardır. Bu topraklar tarım için elverişli değildirler. Rendzinalar Bu topraklar killi – kireçli göl depolarının veya yumuşak kireçtaşının yaygın olduğu İç Anadolu’da, Ege ve Doğu Anadolu’nun çöküntü sahlarında çok yaygındır. Bu topraklar kireçli ve koyu renklidir. Besin maddeleri bakımından zengin olan bu topraklar tahıl tarımı için elverişlidir. HALOMORFİK TOPRAKLAR Bu topraklar delta alanlarımızda toprakların deniz suyuna temas etmesiyle oluşurlar. Toprak oluşumu tersine dönmüştür yani torak toprak olmaktan uzaklaşır. Bu topraklar tarıma elverişli değildir. Ülkemizde delta ovalarının deniz kenarında görülürler. Solançaklar ( Tuzlu Topraklar ) Bu topraklar Konya Ovası’nın alçak kesimlerinde delta ovarlımızın deniz kenarında Erzurum Ovası’nın merkezi kesiminde görülürler. Yaz aylarında toprakta birikmiş olan tuz buharlaşmanın etkisiyle toprağın üst kısmında birikir. Bu topraklar üzerinde tuzlu topraklarda yetişen otlar yetişir ve tarım yapılmaz Alkali Topraklar İç Anadolu’da Ereğli’nin kuzeyi Karapına’ın doğusu ve kuzeyinde görülürler. Bu topraklar kuvvetli alkalen özellik gösteririler. Ana kayada buluna karbonatlar toprağın yüzeyinde birikmişlerdir bu yüzden kuvvetli alkalen reaksiyon gösteririler. Bu topraklar üzerinde tarım yapılmaz ve üzerlerinde nadirde olsa cılız otsu bitkiler yaşar. Tuzlu Alkali ( Çorak Topraklar ) Bu topraklar iki şekilde oluşmaktadır ya ana kayanın tuzlu ve alkali olmasından yada tuzlu alkali maddeler bakımından zengin olan yer altı ve taban suyunun yüzeye buharlaşmanın ( kapileritenin ) etkisiyle çıkmasının ve birikmenin etkisiyle oluşurlar. Bu topraklara Oltu Narman havzası, Kağızman – Iğdır – Kötek üçgeninde, Şebinkarahisar civarında. Kıyı bölgelerimizde ise Antalya – Serik arasında Burdur Acı göl civarında görülür. Bu topraklar hiçbir işe yaramayan en verimsiz topraklar arasında yer alırlar. HİDROMORFİK ve ORGANİK TOPRAKLAR Bu guruba giren topraklar yılın belli bir bölümünde veya tamamında su altında klan sahalarda, ayrıca yüksek dağlardaki çukur alanlarda ve çayırlar altında oluşmaktadırlar. Hidromorfik Topraklar Bu topraklar taban suyu seviyesinin yüksek olduğu Muş Ovası, Erzurum Ovalarının doğu kesimlerinde Çukurova’da eski akarsu yataklarında Menderes, Gediz, Yeşilırmak, Çarşamba ve Adapazarı ovalarında toprağın uzun süre su altında kalması ile oluşmuşlardır. Bu topraklar sürekli su altında kaldıklarından dolayı asitli reaksiyon gösteririler ve bu topraklar üzerinde suyu çok seven sazlıklar ve kamışlıklar yetişir buna bağlı olarak ta bu topraklarda organik madde birikimi oldukça fazladır. Bu topraklar oksijensiz bir ortamda oluştuklarından dolayı genelde renkleri boz, yeşil, mavimsi renktedirler. Yüksek Dağ–Çayır, ve Turba veya Organik Topraklar Orman sınırının üstünde kalan dağlık alanlarda, özellikle Kuzey Anadolu dağlarındaki alpin çayırlar altında bu topraklara rastlanır. Bu alanlarda toprak oluşum süresi 2 – 4 aylık dönemi geçmez bu durumun bir sonucu olarak toprak kalınlığı 15 – 20 cm geçemez ve toprak asit reaksiyonludur. Bu topalaklar üzerinde alpin çayırlar yetiştiği için organik madde bakımından zengindirler. Turba ve Organik Topraklar Bu topraklar göl kenarlarında suyu seven bitkilerin atıkları altında gelişmişlerdir. Bu topraklara Maraş grabeninde Köyceğiz Gölü çevresinde Sultan sazlığında, Simav, Erdek, Abant ve Yeniçağ gölleri kenarlarında Uludağ, Nurdağ ve Aladağlar’daki çukur alanlarda rastlanır AZONAL TOPRAKLAR TAŞINMIŞ TOPRAKLAR Devamlı olarak taşkına uğrayan alanlarda oluşan millenme ve aşınmaya uğrayan alanlarda çözülmüş ana materyalin taşınması, toprak oluşumunu engellemektedir. Bu sahalarda hem aşınmaya uğrayan kısımlarda hem de birikmenin olduğu alanlarda toprakta horizonlaşma gerçekleşememektedir. Bu topraklarda sadece A horizonu ( A katı ) oluşur ALÜVYAL TOPRAKLAR Devamlı olarak taşkın ve millenmeye uğrayan delta sahlarında ve taşkın ovarlarımızda bu topraklara sıkça rastlanır. Buralar Çukurova, Asi, Göksu, Köyceğiz, Büyük ve Küçük Menderes, Gediz, Bakırçay, Sakarya, Bafra, Çarşamba, delta ovaları ile Konya ovasının kenarları Muş, Erzurum, Erba ve Niksar ovalarının merkezi kesimlerinde. Alüvyal topraklar akarsular tarafından taşındıkları için ince ve mil boyutundadır. Bu topraklar dikey yönde çok fazla değişiklik gösterirken yatay yönde pek değişiklik göstermezler. Alüvyal topraklar işlemeye uygun ve tarım için elverişli topraklardır. REGOSOL’ LER Kumlu depolar üzerinde bulunan topraklardır. Çoğunluğu kum boyutunda olan asitik karakter gösteren volkanik arazilerde oluşmuşlardır. İç ve Doğu Anadolu bölgesindeki volkanik arazilarde bu topraklara rastlanır. Bu topraklar kumlu oldukarı için bünyelerinde su barındıramazlar suyu hemen alt tabakaya geçirirler. Bu sebepten dolayı toprakta humuslaşma meydana gelemez ve bununda sonucu olarak toprak verimsizdir. Bu toprakların kumlu olması yumrulu bitkilerin yetişmesi için elverişlidir. KOLÜVYAL TOPRAKLAR Dağların eteklerinde ve yamaçlarında taşınan toprakların birikmesiyle oluşurlar. Bu topraklar iri taneli bir görünüme sahiptir. Bu topraklar bağ bahçe tarımına uygundur. Üzerlerinde ormanlar yetişebilir. LİTOSOL’LER ( TAŞLI TOPRAKLAR ) Dağlık alanların eğimli yamaçlarında aşınmanın sürekli devam etmesi nedeniyle ana materyalin çözünmesinden oluşmuş topraklardır. Bu topraklar her dağlık alanın eğimli yamaçlarında oluşamaz ancak anakayanın kalker mermer gibi taşarlın olması gerekir. Bu topraklar tarım için elverişli değildir ve üzerlerinde bitki örtüsü yoktur. Ülkemizde bu topraklara Akdeniz bölgesinde Taşeli platosunda Boz dağlarda Bitlis dağlarında İç ve Doğu Anadolu’daki volkanik konilerde rastlanır.
-
Türkiye Çimento Fabrikaları İsimleri ve Bulunduğu Yerler Adana Çimento Sanayii T.A.Ş. ADANA Adana Çimento Sanayii T.A.Ş. (İskenderun Fabrikası)-İskenderun-Hatay Akçansa Çimento Sanayi ve Ticaret A.Ş. (Büyükçekmece Fabrikası)-Büyükçekmece-İstanbul Akçansa Çimento Sanayi ve Ticaret A.Ş. (Çanakkale Fabrikası) Akçansa Çimento Sanayi ve Ticaret A.Ş. (Ladik Fabrikası)-Ladik / SAMSUN Aşkale Çimento Sanayi T.A.Ş. (Trabzon Şubesi)-Değirmendere TRABZON Aşkale Çimento Sanayii T.A.Ş. Aşkale-Erzurum Bakırçay Çimento Sanayii ve Ticaret A.Ş.-Kınık / İzmir Bartın Çimento San. ve Tic. A.Ş. Baştaş Çimento Sanayii A.Ş.-ANKARA Batıçim Batı Anadolu Çimento Sanayii A.Ş. Bornova-İzmir Batısöke Söke Çimento Sanayii T.A.Ş-Söke-AYDIN Bolu Çimento Sanayii A.Ş. Bolu Çimento Sanayii A.Ş. (Ankara Öğütme Tesisi) Bursa Çimento Fabrikası A.Ş. Cimpor Yibitaş Çimento Sanayii ve Ticaret A.Ş. (Çorum Fabrikası) Cimpor Yibitaş Çimento Sanayii ve Ticaret A.Ş. (Hasanoğlan Öğütme ve Paketleme Tesisi) Hasanoğlan / Ankara Cimpor Yibitaş Çimento Sanayii ve Ticaret A.Ş. (Nevşehir Öğütme ve Paketleme Tesisi) Cimpor Yibitaş Çimento Sanayii ve Ticaret A.Ş. (Samsun Öğütme ve Paketleme Tesisi) Cimpor Yibitaş Çimento Sanayii ve Ticaret A.Ş. (Sivas Çimento Fabrikası) Cimpor Yibitaş Çimento Sanayii ve Ticaret A.Ş. (Yozgat Fabrikası) Çimentaş İzmir Çimento Fabrikası Türk A.Ş. Çimentaş İzmir Çimento Fabrikası Türk A.Ş. (Trakya Şubesi)-Lalapaşa- EDİRNE Çimko Adıyaman Çimento ve Beton Sanayii Ticaret A.Ş. Çimsa Çimento Sanayi A.Ş. (Ankara Çimento Fabrikası) Çimsa Çimento Sanayi A.Ş. (Eskişehir Çimento Fabrikası) Çimsa Kayseri Çimento Sanayii ve Ticaret A.Ş. Çimsa Mersin Çimento Sanayii ve Ticaret A.Ş.-Mersin Denizli Çimento Sanayi T.A.Ş. Elazığ Altınova Çimento Sanayii Tic.A.Ş. Göltaş Göller Bölgesi Çimento San. ve Tic. A.Ş.-Isparta Kars Çimento San. ve Tic. A.Ş. Konya Çimento San. A.Ş. Lafarge Aslan Çimento A.Ş.-Gebze-Kocaeli Lafarge Ereğli Çimento San. ve Tic. A.Ş. Karadeniz Ereğli -Zonguldak Limak Madencilik San. ve Tic. A.Ş. (Şanlıurfa Çimento Fabrikası) Limak Kurtalan Çimento San. ve Tic. A.Ş. (Gaziantep Şubesi) Limak Kurtalan Çimento Sanayii Ticaret A.Ş.-Kurtalan / Siirt Limak Madencilik Yapı Çimento San. Tic. A.Ş.-Ergani-DİYARBAKIR Mardin Çimento Sanayii Ticaret A.Ş. Nuh Beton A.Ş. (Gebze Çimento Değirmeni)-KOCAELİ Nuh Çimento Sanayii A.Ş.-Hereke-Kocaeli OYSA Niğde Çimento Sanayii ve Tic. A.Ş. Set Afyon Çimento Sanayii T.A.Ş. Set Anadolu Çimentoları A.Ş.-Ambarlı Çimento Öğütme Tesisleri-İstanbul Set Çimento Sanayi ve Ticaret A.Ş. (Ankara Fabrikası) Set Çimento Sanayii ve Ticaret A.Ş. (Trakya Fabrikası)-Pınarhisar / Kırklareli Set Çimento Sanayii ve Ticaret A.Ş. / Balıkesir Fabrikası Ünye Çimento Sanayi ve Tic. A.Ş. As Çimento-BURDUR Ado ve Özgür Çimento-ANTALYA Karçimsa-KARABÜK Deniz Çimento-EREĞLİ Lafarge-VAN TÜRKİYEDE ÇİMENTO FABRİKALARININ BULUNDUĞU ŞEHİRLER ADANA
İzmir BALIKESİR Adıyaman Denizli KARABÜK Afyon
Kars Samsun ANKARA
Kayseri Siirt ANTALYA
Kırklareli Sivas AYDIN
Kocaeli Şanlıurfa Bartın
Konya TRABZON Bolu
Mardin VAN BURDUR
Mersin Yozgat Bursa
Nevşehir Zonguldak Çanakkale İstanbul Niğde Çimento Hammaddeleri Kalker (Kireç Taşı) Marn
Demir Cevheri ***sit
Çimento Üretimine Yardımcı Maddeler ve Katkılar Alçı Taşı (CaSO4.2H2O) Tras Yarı Mamüller Farin Klinker
Barajlar, genellikle dağların arasına, nehir sularının yolunu keserek arkasında göl oluşturmak amacıyla inşa edilirler. Barajlar nehir sularını kontrol için yapılırlar. Barajlar toprak dolgu, kaya dolgu veya beton olabilirler.
Hidroelektrik santrallar akan suyun gücünü elektriğe dönüştürürler. Akan su içindeki enerji miktarını suyun akış veya düşüş hızı tayin eder. Büyük bir nehirde akan su büyük miktarda enerji taşımaktadır. Ya da su çok yüksek bir noktadan düşürüldüğünde de yine yüksek miktarda enerji elde edilir. Her iki yolla da kanal yada borular içine alınan su, türbinlere doğru akar, elektrik üretimi için pervane gibi kolları olan türbinlerin dönmesini sağlar. Türbinler jeneratörlere bağlıdır ve mekanik enerjiyi elektrik enerjisine dönüştürürler. Türkiye’de işletilmekte olan toplam 125 adet hidroelektrik santral vardır.
Yüksekliklerine göre sıralanmıştır. 1. Keban Barajı / ELAZIĞ Fırat Nehri üzerinde, Enerji amaçlı, Yüksekliği 210m, 1975 yılında işletmeye açıldı.
Kızılırmak Nehri üzerinde, Enerji amaçlı, Yüksekliği 195m, 1988 yılında işletmeye açıldı.
Manavgat Nehri üzerinde, Enerji amaçlı, Yüksekliği 185m, 1984 yılında işletmeye açıldı.
Yeşilırmak üzerinde, Enerji amaçlı, Yüksekliği 175m, 1981 yılında işletmeye açıldı.
Fırat Nehri üzerinde, Enerji amaçlı, Yüksekliği 173m, 1987 yılında işletmeye açıldı.
Fırat Nehri üzerinde, Enerji ve sulama amaçlı, Yüksekliği 169m, 1992 yılında işletmeye açıldı.
Sakarya Nehri üzerinde, Enerji amaçlı, Yüksekliği 158m, 1972 yılında işletmeye açıldı.
Ceyhan Nehri üzerinde, Sulama ve Enerji amaçlı, Yüksekliği 151m, 1989 yılında işletmeye açıldı.
B.Menderes Nehri üzerinde, Sulama, Enerji ve taşkın koruma amaçlı, Yüksekliği 145m, 1992 yılında işletmeye açıldı.
Peri Nehri üzerinde, Enerji amaçlı, Yüksekliği 144m, 2000 yılında işletmeye açıldı.
Sulama
Rafting Balıkılık Hidroelektrik üretimi (Fırat, Dicle, Kızılırmak v.s) : Yurdumuzdaki akarsuların belirli yerlerine barajlar kurularak bu barajlardan elektrik üretimi yapılmaktadır. Böylece yurt ekonomisine önemli katkıda bulunmaktadır. İçme ve kullanma suyu : Özellikle büyük şehirlerimizin içme suyu ihtiyacı barajlarımızdan sağlanmaktadır. Tarım alanlarını sulama (Fırat, Dicle, Seyhan v.s) : Tarım alanlarımız sulanarak bol ürün alınması sağlanmaktadır. Sulaması yapılmayan arazilerdeki verim önemli ölçüde azalmaktadır. Tatlı su ürünleri elde etme (Balıkçılık…) : Akarsu ve baraj göllerimizden balıkçılık ve diğer su ürünleri elde edilmektedir. Su sporları (Rafting) (Çoruh, Fırat v.s) : Akarsular su sporları yapılması son yıllarda büyük bir gelişme göstermiştir. Bu da turizmin canlanmasını sağlamıştır. Akarsu Taşımacılığı: (Bartın Çayı) G**LERDEN YARARLANMA Tuz Üretimi Taşımacılık Turizm Kuş Cenneti Baraj Göllerinden Yararlanma: * İçme ve kullanma suyu olarak * Enerji üretimi * Tatlı su ürünleri elde etme * Taşkınlardan korunmada yararlanırız.
* Bazı göllerden balık ve diğer su ürünleri elde edilir.(Van, Beyşehir) * Bazı göllerden tuz elde edilir. (Tuz Gölü) * Göl suları içme suyu olarak kullanılabilir.(Durusu, Büyük Çekmece) * Elektrik enerjisi elde etmek amacıyla kullanılabilir.( Hazar, Kovada, Tortum ve Çıldır göllerinde elektrik üretilmektedir.) * Bazı göllerde ulaşım yapılabilir. (Van Gölü) * Tarım alanlarının sulanması için yararlanılabilir. (Bütün tatlı su göllerimiz) * Turizm alanında yararlanılır.(Kuş gölü) Bütün göller çevreleri için gezi ve eğlence alanlarıdır. YER ALTI SULARINDAN YARARLANMA Buhar Enerjisi Termal Turizm Yeraltı Suyu Sondaj 1-Soğuk Yer altı Sularından yararlanma İçme suyu Kullanma suyu (Temizlikte, sanayide) Tarımda sulamada 2-Sıcak Yer altı sularından yararlanma Enerji üretimi (Jeotermal enerji): Elektrik üretimi, ısınma Termal Turizm (Sağlık Turizmi) DENİZLERDEN YARARLANMA Dalga Enerjisi Sünger Plaj Turizmi Deniz Ulaşımı Ulaşım
Su ürünleri (Balıklar, Kabuklular, Yumuşakçalar, Sünger, Yosunlar) Deniz turizmi Tuz üretimi Kum üretimi Dalga enerjisi (Türkiye’de yararlanılmamaktadır) İçme suyu (Rafine edilerek) Balıkçılık Tuz Üretimi Kum Üretimi Su Arıtma Tesisi
Yerleşme: İnsanların oturdukları, barındıkları ve yararlandıkları, sürekli ve sınırlı alana yerleşme denir. Yerleşme Coğrafyası: İnsanın barındığı yerler ile bu yerlerin kuruldukları alanlar arasındaki ilişkileri inceler. Yerleşme Coğrafyasının Konuları: Yerleşmelerin; Yoğunlukları, yapı özellikleri, işlev ve kökenleri ile yerleşmenin konumlarını kapsar. NÜFUS VE YERLEŞMENİN DAĞILIŞINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER A-DOĞAL FAKTÖRLER(FİZİKİ) 1-Yeryüzü Şekilleri: a)Dağların Uzanışı b)Eğim c)Bakı
d)Yükselti 2-İklim:
a)Yağış b)Sıcaklık 3-Su Kaynakları 4-Kara ve Denizlerin Dağılışı 5-Jeolojik Yapı ve Toprak Çeşitleri 6-Bitki Örtüsü B-BEŞERİ FAKTÖRLER 1-Bilim ve Teknolojideki Gelişmeler 2-İç ve Dış Göçler 3-Ulaşım
4-Ekonomi: a)Turizm
b)Sanayi c)Ticaret d)Tarım e)Hayvancılık f)Madencilik g)Ormancılık h)Balıkçılık
NÜFUS VE YERLEŞME ETKENLERİNİN OLUMLU VE OLUMSUZ YÖNLERİ A-DOĞAL FAKTÖRLER(FİZİKİ) 1-Yeryüzü Şekilleri: a)Dağların Uzanışı: Dağların kıyıya paralel uzandığı Karadeniz ve Akdeniz Bölgelerinde yerleşmeler kıyıda dar bir alanla sıkışırken, Dik uzandığı Ege Bölgesinde geniş sahalara ve iç bölgelere kadar sokuluştur. Türkiye’de dağlar doğu-batı uzanışlı olduğu için yerleşmelerde dağlar arasındaki çukurluklarda doğu-batı istikametinde sıralanmıştır. Örneğin; Sivas, Erzincan, Erzurum, Iğdır aynı hat üzerinde kurulmuşlardır.
Yamaçlar boş yerleşmeler daha çok düzlük alanlarda toplanmıştır. c)Bakı: Türkiye’de bakı etkisi nedeniyle dağların güney yamaçları daha sıcak olduğu için yerleşmelerin çoğu buralarda kurulmuşlardır. Sıcaklık şartları elverişsiz olduğu için kuzey yamaçlardan az yararlanılır. d)Yükselti: Yükselti arttıkça sıcaklıklar azaldığı için yerleşmelerde azalır. Türkiye’de yerleşmenin üst sınırı 2500 metredir. Türkiye’deki yerleşmelerin çoğu yükseltinin az olduğu yerlerde kurulmuştur. Kıyı kesimdeki yükseltisi az olan ovalar yerleşmeye müsayit arka taraf dağlık kesim daha tenha bir yerleşmeye sahiptir. Yüklə 0,56 Mb. Dostları ilə paylaş:
|