57
Respublikamizda ham mahalliy obligatsiyalar chiqarish orqali byudjetning soliqsiz
daromadlarini ko’paytirish imkoniyatlari mavjud.
Rivojlangan davlatlar byudjet-soliq siyosati borasida to’plangan tajribalardan
ko’rinib turibdiki, har bir davlatning o’ziga xos xususiyatlarini inobatga olgan holda
mamlakatda olib borilayotgan moliya siyosatining yo’nalishlariga bog’liq. Shuni
alohida ta’kidlash kerakki, rivojlangan davlatlarda ham davlat byudjeti daromadlarining
asosiy qismi soliqlar hisobidan tashkil etilib, ularning YaIMdagi ulushi o’rtacha 80-
90%ni tashkil etadi. Bu davlatlarda davlat byudjeti ijtimoiy yo’naltirilganligi bilan
alohida ajralib turadi.
Ayniqsa, jismoniy shaxslarning daromadiga solinadigan soliq bo’yicha
to’plangan ijobiy tajribalarni bizning soliq amaliyotimizga ham joriy etish mumkin.
Bundan
tashqari,
g’arbiy Evropa davlatlarida qo’llaniladigan QQSning
tabaqalashtirilgan stavkalarini joriy etish ham byudjet daromadlari barqarorligini
ta’minlash va iqtisodiy sub’ektlar moliyaviy faoliyatlarini rag’batlantirish uchun xizmat
qilishi mumkin.
Rivojlangan davlatlarda byudjet-soliq siyosati yaxlitligini ta’minlash bo’yicha
aniq bir mezonlar ishlab chiqilganki, bu mezonlar daromadlar va harajatlarning
muvofiqligini ta’minlash uchun xizmat qilmoqda. YaIM tarkibidan davlat byudjetiga
yo’naltiriladigan mablag’lar miqdorining aniq me’yoriy chegarasi belgilanganki, bu
soliq siyosatini barqaror rivojlantirish uchun va iqtisodiyotda bir tekis o’sish holatlarini
ta’minlash uchun asos bo’ladi va davlat byudjeti harajatlari tarkibidagi o’zgarishlar ham
sezilarli ta’sir ko’rsatadi.
Yuqoridagilardan kelib chiqib, 2 bob yakunida xulosa qiladigan bo’lsak, davlat
byudjetining daromad qismini rejalashtirish va ularni baholash mexanizmini ko’rishda
xalqaro amaliyotda mavjud usul va tartiblarni qo’llab, soliq to’lovchilarning
imkoniyatlarini hisobga olgan holda, aniqroq ta’kidlaydigan bo’lsak, soliq
to’lovchining normal faoliyat yuritishi uchun uning oborot mablag’lariga jiddiy ta’sir
etmaydigan miqdorda soliq undirish mexanizmini qo’llash maqsadga muvofiq degan
fikrdamiz.
Dostları ilə paylaş: