TTK. GENEL MÜDÜRLÜĞÜ VE MÜESSESELERİ
SİGORTA İŞLERİ YÖNETMELİĞİ
GİRİŞ BÖLÜMÜ
A- Yönetmeliğin konusu :
MADDE: 1- Bu sigorta işleri yönetmeliği, Türkiye’de uygulanmakta olan sigorta teknik ve icaplarına uygun olarak Kurumumuzun yapacağı sigortalar konusuna giren bütün rizikolara ait teminat ve tedbirleri kapsayan hükümleri ihtiva eder.
Yönetmeliğin hazırlanmasındaki amaç, sigorta konusunda görevlilerin yetki ve sorumluluklarını tayin ve sigorta işlerinin teknik esaslara uygun olarak yürütülmesini temindir.
B-Genel bilgiler :
MADDE : 2- Sigortanın Türk Ticaret Kanununa göre tanımı “ Sigorta bir akittir ki, bununla sigortacı, bir prim karşılığında diğer bir kimsenin para ile ölçülebilir menfaatini halele uğratan bir tehlikenin (bir rizikonun) meydana gelmesi halinde tazminat vermeyi yahut, bir veya birkaç kimsenin hayat müddetleri sebebiyle veya hayatlarında meydana gelen belli bir takım hadiseler dolayısıyla bir para ödemeyi veya sair edalarda bulunmayı üzerine alır.”
Prim, zarar ihtimaline karşılık sigorta ettiren tarafından ödenen ücreti,
Riziko, gelecekte meydana gelme ihtimali olup, gerçekleşip gerçekleşmeyeceği veya ne zaman gerçekleşeceği belli olmayan tehlikeli bir olayı,
Tazminat, rizikonun gerçekleşmesi halinde sigortacının, sigortalının uğradığı zarara karşılık ödeyeceği bedeli, ifade eder.
MADDE: 3- Kurumumuz ve Müesseselerine ait bütün menkul ve gayrimenkul kıymetler, meydana gelmesi muhtemel zararlara karşı ya bir sigorta şirketine prim verilmek, yahut sigorta tekniği esasları dahilinde primleri hesaplanarak muhasebe kayıtlarında fonlar oluşturulmak suretiyle, sigorta mevzuatının kabul ettiği her türlü rizikoya karşı sigortalanırlar.
Sigorta, bir kar ve kazanç gayesi için değil uğranılan zararları karşılamak üzere yapılmakta olup tehlikelere karşı sigorta ile koruma, öncelikle gerekli korunma tedbirlerinin ilgililerce yerine getirilmesinden sonra gerçekleştirilmelidir.
C- Sigortalama şekilleri ve sigorta çeşitleri : MADDE: 4- Bu yönetmelikte adı geçen: a)Harici sigorta : Yurt içi ve dışında mevcut sigorta şirketleriyle yapılan anlaşmaları,
b)Dahili sigorta : Meydana gelecek rizikoların muhasebeler bünyesinde kurulmuş veya kurulacak olan dahili sigorta fonları ile karşılanmasını,
c)Müşterek sigorta: Gerekli görülen hallerde, sigorta bedelinden bir kısmının harice sigortalanmasını, bir kısmının dahili fondan sigortalanmasını ifade eder.
MADDE: 5- Kurumumuz ve müesseselerinde genel olarak yapılabilecek sigorta çeşitleri şunlardır:
1- Yangın ( yıldırım ve infilak dahildir )
2- Malzeme nakliyesi
3- Para ve kıymetli evrak nakliyesi 4- Nakil vasıtaları ( Kaza, yangın ve mali mesuliyet )
5- Ferdi kaza
6- Mühendislik sigortaları ( İnşaat / montaj, makine kırılması )
7- Mali mesuliyet Bununla beraber, gerekli görülen hallerde su basması, deprem, sel, yer kayması, hırsızlık ve cam kırılması gibi sigorta genel şartlarınca kabul edilmiş ve yukarıda adı geçmeyen başka rizikolara karşı da Kurumda Genel Müdürlüğün izni, Müesseselerde yönetim komiteleri kararı ile sigorta yaptırılabilir.
MADDE: 6- İş yerlerimiz her türlü sigorta taleplerini Genel Müdürlüğümüz sigorta servisine bildirecekler, bunlara ait bütün sigortalama iş ve işlemleri bu servisçe yürütülecektir. Hiçbir kimse Genel Müdürlüğün onayı olmadıkça, sigorta şirketleriyle doğrudan temas ederek bir sigorta sözleşmesi veya buna benzer işlem yapamazlar.
MADDE: 7- İş yerlerimiz görevlileri, bu yönetmelik hükümleri gereği olarak:
a) Her türlü sigortalara ait tekliflerini zamanında yapmak ve neticesini takip etmek, b)Talep ettikleri sigortalara ait sigorta poliçelerinin ve primlerine ait dekontların kendilerine ulaşmasını takip etmek, c)Meydana gelen hasarları zamanında sigorta servislerine ihbar ederek, gerekli hasar evrakının tamamlanmasını sağlamak,
d) Kurumumuz yararı olan durumlarda, sigorta konusuna giren ve yukarda bahsedilmeyen başka hususlarda da sigorta servisine yardımcı olmak zorundadırlar.
MADDE: 8- Bu yönetmelikte geniş olarak yer verilmesi mümkün olmayan harici ve dahili sigorta konusu diğer hususlar için sigorta poliçeleri genel ve özel şartlarına göre işlem yapılır.
I. BÖLÜM
YANGIN SİGORTALARI
A- Genel bilgiler MADDE: 9- Bir madde üzerinde iç ve dış sebepler nedeniyle meydana gelen ve etrafında zarar veren alevli ve dumanlı ateşe yangın, böyle bir olayın meydana gelme ihtimaline de yangın rizikosu denir.
Kurumumuza ait bütün menkul ve gayrimenkul kıymetlerinde (para ve kıymetli evrak dahil) yangın nedeniyle meydana gelebilecek tüm hasarların karşılanması için yapılan sigortaya yangın sigortası denir. Bu sigorta :
a) Yangının,
b) Yangına sebebiyet vermiş olsun olmasın yıldırımın,
c) İnfilak’ in , doğrudan doğruya meydana getireceği maddi ziya ve hasarları tek poliçe ile temin eder.
MADDE: 10- Kurumumuz ve Müesseselerine ait bulunan idari, teknik, sosyal binalar ile bu binalar içinde ve dışında bulunan Kurum malı bütün tesisat, teçhizat , makine, alet, mobilya ve mefruşat yangın rizikosuna karşı sigorta edilir.
MADDE: 11- Araziler, arsalar, arazi üzerindeki yanma tehlikesi olmayan tesisat, teçhizat, yollar, köprüler, kaldırımlar, meydanlar, bahçeler, çevre duvarları, kanalizasyon, kanal, dekovil ve demir yolları, binalar haricindeki su tesisatı, ahşap olmayan iskeleler, mahzenler, sarnıçlar, yer altı su depoları, çeşmeler, spor meydanı ve sahaları, su havuzları, yer altı tesisat, tertibat ve teçhizatı ile Müessesenin özelliğine göre yukarıdakiler benzeri diğer tesisler, ayrıca dışarıdaki madeni eşya, kum, taş gibi yanma tehlikesi bulunmayan malzeme ile stoklarda mevcut maden kömürü, kok ve linyit gibi üretim maddeleriyle, sigorta yapılmasında yarar görülmeyen diğer varlıklar sigorta edilemez.
MADDE: 12- Yangın sigortası yaptırılması şartıyla, deprem, seylap, grev, lokavt, halk hareketleri ve benzerleri gibi ek teminat türlerinden bir veya bir kaçının Kurumda Genel Müdürlüğün izni, Müesseselerde Yönetim Komitesi kararı ile teminata ilave edilmesi mümkündür.
MADDE: 13- Bakanlıkça onaylanmış yangın tarifesine göre, binalar yapı tarzları itibariyle üç ana gruba ayrılır.
-
Tam kagir binalar:
Dış ve iç duvarları ile taban ve tavanları beton, taş, tuğla, briket gibi yanmaz malzeme ile yapılmış binalardır. Beton tavanı bulunması halinde kiremitleri tutan çatının ahşap oluşu binanın tam kagirlik niteliğini bozmaz. Binanın çok katlı olması halinde katları birbirinden ayıran tavanların beton olması lazımdır. Doğal olarak apartmanlarda beton bir tavan üst katın döşemesidir. Bu döşemenin üstten ahşapla kaplı veya parke oluşu binanın yapı tarzını etkilemez.
-
Adi kagir binalar:
Dış duvarları beton, taş, tuğla, briket, tavanı ahşap malzeme ile yapılmış binalardır. Bir veya daha fazla katlı olabilir. Tam kagir bir binanın tavanı olmayıp doğrudan doğruya ahşap çatı ile örtülü olması halinde o bina da adi kagir sayılır. Duvarları madeni levha olan barakalarla çatısı ve direkleri madeni sundurmalar da bu gruba girer.
-
Kagir olmayan binalar:
Yukarıdaki gruplara girmeyen dış duvarları ahşap, çatma, bağdadi ve kerpiç, tavanı aynı malzeme ile yapılan binaları kapsar. Bunların yangına veya söndürme esnasında suya karşı dayanıklılığı çok azdır. Yurdumuzda çok rastlanan ahşap iskeletlerin arası taş veya tuğla ile doldurularak inşa edilmiş binalar da bu gruba girer.
Bu üç yapı tarzının yanmaya karşı duyarlılığı dikkate alınırsa, tam kagir binaların adi kagir ve kagir olmayanlara; adi kagir binaların kagir olmayanlara göre daha üstün nitelikte olduğu anlaşılır.
Şu halde yapılacak sigortalarda risk derecesine göre, en az primin kagir, sonra adi kagir, en fazla prim de kagir olmayan binalar için ödenir.
Kagir olmayan binanın diğer binaya yapışık olması halinde bitişlik tehlikesi olduğundan, fiyatlarda bitişiklik zammı uygulanır. Arada yangına mani bir duvar varsa veya bir karışlık boşluk bile bulunsa bu zammın uygulanmaması gerekir.
MADDE : 14- Bina , tesisat ve demirbaş kıymetlerin sigortası sabit sigorta esasına göre yıllık olarak yapılır. Yıl içinde hizmete giren bina, demirbaş, mobilya ve mefruşat dönem sonuna kadar kısa müddetle sigorta edilirler. Sabit sigorta, başlangıç ve bitiş tarihleri arasında kıymeti değişmeyen sigortalardır.
Mevcutları her gün değişkenlik gösteren malzemenin bulunduğu depo, ambar ve kantin gibi kapalı yerler ile ambar sayılan sahalarda açıkta bulunan malzeme abonman usulü ile sigortalanır.
Abonman usulüyle sigortada ; her ambar, depo, kantin ve sair kapalı yer ile açıkta bulunacak malzemenin azami kıymeti tahmini olarak tespit edilerek, bu kıymet o dönemin azami sigorta limiti olarak kabul edilir.Daha sonra gerçek malzeme mevcudunun bu limiti aştığı görülürse sigorta limiti artırılır, aksi olursa indirilir.
MADDE: 15- Abonman usulüyle sigorta yapılan ambar veya kantinlerde bulunan malzemenin aylık ortalama mevcut kıymetleri sigorta şirketine bildirilir ve primler bu kıymetlerin senelik ortalaması esas alınarak tahakkuk ettirilir.
MADDE: 16- Yangın sigortasına tabi menkul ve gayri menkul varlıklardan:
a) İdari, teknik ve sosyal binalarla, bu binalar içinde bulunan demirbaş malzeme ve tesislerin yangın sigortası harice yaptırılır.
b) Yukarıda (a) fıkrasında yazılı harice sigortalanacakların dışında kalan ve daha az yanma ihtimali olan idari, teknik ve sosyal binalarla, bu binalar içinde bulunan demirbaş malzeme ve tesisler dahili fon ile sigortalanırlar.
c) Ambar ve ambar sayılan binalar ile içinde bulunan tesisat ve demirbaşlar harice sigortalanırlar.
d) Dahili fon’ dan kasko sigortası yapılan , garajlarda ve garaj sayılan sahalarda, tamirhanelerde bulunan veya bulunabilecek olan kara nakil vasıtalarının yangın sigortaları harice yaptırılır.
e) Ambarlar, kantinler ve koltuk ambarları içinde bulunan malzeme ile yukarıda sözü edilen bina ve tesisler içinde bulunan teçhizat, makine, alat, mobilya ve mefruşat ile tüketim malzemesi gibi diğer malzeme harice sigorta ettirilir.
f) Harice sigorta ettirilmesi gereken bina, tesis ve malzeme içinde sayılmakla beraber değerleri rayiç kıymetlerinin çok altında olan bina, tesis ve malzemenin yangın sigortası dahili fondan temin edilir. Genellikle belirli bir kıymet esas alınarak bu kıymetten düşük değerde olan varlıklar dahili fondan sigortalanır.
MADDE: 17- Dahili fon sigortalarında, menkul ve gayri menkullerin cins ve kıymeti, tek ve birleşik oluşu, inşa ve kullanma tarzı gibi unsurlar ile dahili fon tatbikatının senelik akışı da dikkate alınmak suretiyle fona yüklenebilecek sorumluluk her bir risk ünitesi için birikmiş dahili sigorta fonunun 1/3 ini geçemez.
MADDE: 18- Kurumda Genel Müdürlük, Müesseselerde Yönetim Komiteleri menkul ve gayri menkul varlıklardan bir kısmını harici veya dahili sigortalardan hariç tutmaya yada harice verilmesi gereken bir kısım sigortaları dahili fonla sigortalamaya karar verebilir.
MADDE: 19- Harici sigortalarda prim oranları: Alınacak olan özel fiyatlardan, özel fiyat alınmayan durumlarda ise ilgili Bakanlıkça onaylanmış resmi tarifelerdeki fiyatlardan oluşur.
Dahili fon yangın sigortalarında uygulanacak prim oranı, sigortalanacak maddenin cinsine ve mahiyetine bakılmaksızın sigortalı kıymet üzerinden %o 1,25 tir.
B- Yangın sigortalarında kıymet tespiti ve sigortanın yapılışı:
MADDE: 20- Kurum ve Müesseselere ait menkul ve gayrimenkul varlıkların yangın sigortasına esas kıymetleri aşağıdaki şekilde tespit edilir:
a) Binalar, (Temel ve arsa bedelleri hariç olmak üzere ) Kurumda veya Müesseselerde muhasebelerden bir, inşaat şubelerinden en az üç teknik elamanın katılmasıyla oluşturulacak komisyonun tespit edeceği rayiç kıymetler üzerinden sigortalanır. Binalara ait rayiç değerler en fazla üç senede bir olmak üzere yeniden hesaplanır.
b) Sabit kıymet envanter listelerinde kayıtlı her türlü tesis, demirbaş, alet, makine, teçhizat, mobilya ve mefruşat listelerde yazılı kıymetler üzerinden; ambar ve kantinlerdeki malzemeler ise, muhasebe defter kayıt kıymetleri üzerinden,
c) İnşa halindeki bina ve tesisler, ilgili teknik servislerin taktir edeceği kıymet üzerinden, inşaat ve tesisatın bitimine kadar ( inşa halinde ) kaydıyla,
-
Motorlu kara nakil vasıtaları, ilgili teknik servislerin taktir edeceği rayiç kıymetler üzerinden,
MADDE: 21- Sigorta talepleri menkul ve gayri menkulün ait olduğu iş yeri yetkilileri tarafından yazılı olarak sigorta servisine yapılır. Sigorta servisi gelen talepleri değerlendirerek yönetmenlik hükümlerine göre harici ve dahili sigorta olarak ayırıp yangın sigortasını temin eder.
MADDE: 22- Yangın sigortalarına ait harici sigorta vadeleri genellikle bir yıllık olup, her sene ocak ayının birinci gününden başlar ve otuz bir aralık akşamı sona erer. Vadeleri dolan yangın sigorta poliçeleri, en geç aralık ayının 31. günü akşamına kadar, yıl içinde meydana gelen değişiklikleri de kapsayacak şekilde yenilenirler. Yıl içinde hizmete giren varlıklar kısa müddetle yılbaşına kadar sigortaya dahil edilirler.
Dahili fon sigortalarında bir yıllık olarak yapılır. Kısa müddet uygulaması dahili fondada yapılır.
MADDE: 23- Harici yangın sigortalarında sigorta, poliçede yazılı olan tarihte başlar, dahili sigortalarda ise tekliflerin sigorta servislerine ulaştığı tarihten itibaren başlamış olur.
C- Maden direği yangın sigortaları:
MADDE: 24- Maden direklerinin yangına karşı sigortaları dahili fondan temin edilir. Bu sigorta için, bir yıl önce en fazla maden direği ihtiva eden direk stok yerinin azami miktarı ( parasal değeri ) üzerinden %o 1 oranında prim ayrılır.
D-Yangın sigortalarında hasar :
MADDE : 25- Yangın sayılan tehlikelerden bir veya bir kaçının meydana gelmesi halinde, yangın çıkan menkul veya gayri menkulün ait olduğu işyeri yetkilileri, olayı itfaiye teşkilatına bildirip, sigorta servisini haberdar ederler. Harici sigortalarda, sigorta servisleri en seri vasıta ile(telefon, teleks, telgraf gibi ) sigorta şirketine ihbarda bulunur.Diğer taraftan , ilgili işyerleri sanki sigortalı değilmiş gibi her türlü önleyici ve kurtarıcı tedbirleri alırlar.
MADDE: 26- Yangın sonrası hasara uğrayan kıymetlere, sigorta servislerinin, gerekli görülen hallerde sigorta şirketlerinin izni olmaksızın dokunulamaz. Enkaz bakiyesi kullanılamaz veya başka yerlere nakledilemez. Aksine hareketlerden dolayı çıkacak itilafların maddi neticelerinden ilgililer sorumludur.
MADDE: 27- Yangının söndürülmesinden sonra, harici sigortalarda, sigorta şirketi eksperi ve Kurum veya Müessese yetkili elamanları birlikte, dahili sigortalarda ise yalnız Kurum veya Müessese yetkili elemanları tarafından olay hakkında bir rapor tanzim edilir.
Bu ekspertiz raporunda aşağıdaki hususlar belirtilir:
-
Hadisenin meydana geldiği, gün ve saati ile devam müddeti,
-
Yangının çıkış sebepleri ve varsa sorumluları,
3-Hasarın tahmini miktarı, varsa sigortalı kıymetlerin kurtarılmasına, muhafazasına, tehlikenin genişlemesini önlemeye yönelik alınan tedbirler için yapılan masraflar,
4-Yangın neticesi hasara uğrayan kıymetlerin ayrıntıları ve miktarı ile varsa yangından arta kalan kıymetlerin durumu, bunların işyerlerinde kullanma imkanı olup olmadığı,
MADDE: 28- Harici sigortalarda, yukarıdaki madde gereğince hazırlanan ekspertiz raporu, masraf faturası veya hasar tamir keşfi ile yangın söndürme ve kurtarma masraflarını ihtiva eden belgeler, sigorta şirketine gönderilerek tazminat talep edilir. Sigorta şirketi istediği taktirde adli makamlarca yapılan tahkikat neticesi verilen takipsizlik veya gerekli mahkeme kararlarının birer sureti de gönderilir.
Dahili fondan sigortalı kıymetlerde meydana gelen yangın hasarlarının mahsubu 30. madde gereğince yapılır.
MADDE: 29- Yangın neticesi hasara uğrayan menkul ve gayrimenkul kıymetlerden hasar sonrasında kullanılma imkanı olanlar varsa, tahmin olacak bedelleri ve miktarları bir tutanakla tespit edilir.Bu tutanak, hasarın meydana geldiği işyeri yetkili elemanları ( idari ve teknik ) ile gereğinde sigorta eksperi tarafından imzalanır. Tespit edilen bu bedel sigorta tazminatından indirilir.
Hasarlı malzemenin sarf ve kullanma imkanı yoksa, harici sigortada, sigorta şirketiyle varılacak anlaşmaya göre hareket edilir. Dahili fondan sigortalı kıymetlerde ise Kurum veya Müessesenin satış yönetmeliğine göre satışı yapılarak, elde edilen bedel dahili fona gelir kaydedilir.
MADDE: 30-Yangın neticesi hasara uğrayan kıymetler dahili fondan temin edilmiş ise, teknik elemanlarca hazırlanan hasar tamir keşfi veya masraf faturası gereğince; 1.000.000.-TL. ya kadar olan hasarlar sigorta servislerince yazılacak mahsup emirleriyle, 1.000.001.-TL.dan 5.000.000.-TL ya kadar olan hasarlar Müesseselerde Müessese Müdürünün (Kurum Daire Başkanının ) izni ile, 5.000.000.-TL. dan yukarı olan hasarlarda Müesseselerde Yönetim komitelerinden karar alınarak (Kurumda Genel Müdürlüğün izniyle ) dahili fondan karşılanır.
Zararın meydana gelmesinde kasıt veya kusuru olanların bulunması halinde hasara ait dosya gerekli soruşturmanın yapılabilmesi için ilgililere gönderilir. Zararda kusuru olduğu kesinleşenlerden alınan tazminat dahili fona gelir kaydedilir.
Yangın neticesi tamamen yanarak tamirat kabul etmez derecede hasar gören tesis ve binanın hizmetten çıkarılması icap ettiği taktirde yapılması gerekli işlemler Muhasebe Müdürlüklerince yürütülür.
II. BÖLÜM
MALZEME NAKLİYE SİGORTALARI
A-Genel bilgiler:
MADDE: 31- Kurum ile ona bağlı Müesseselerinin her türlü nakil vasıtalarıyla, gerek yurt dışında ve gerekse yurt içinde bir yerden bir yere naklettirecekleri her çeşit malzeme ( aşağıda yazılanlar hariç ) sevkıyatın başlangıcından kesin tesellüm anına kadar ,Türkiye de uygulanmakta olan sigorta mevzuatı dahilinde nakliye risklerine karşı harice veya dahili fondan sigorta ettirilirler.
Aşağıdaki maddeler sigorta edilemez:
a) Yurt içinde nakledilecek olup,döküm kumu, mozaik gibi istisnaları olmakla beraber , kum, çakıl ve benzeri maddeler,
b) Ambarlarla işyerleri arasında nakliyelerde her türlü malzeme,
c) Çeşitleri Genel Müdürlükçe veya Müesseseler Yönetim Komitelerince tespit edilecek sair malzeme,
MADDE: 32- Sigorta edilecek kıymetlerin dahili ve harici sigortalardan hangisi ile sigortalanacağı aşağıda belirtilmiştir.
a)Yurt dışı nakliyeler (ithalat ve ihracat ) harice,
b)Yanıcı, patlayıcı, yakıcı ve uçucu maddelerle hassas cihazların sigortaları harice,
c) Yurt içinde uçakla yapılan her türlü malzeme nakliyesi harice sigorta ettirilir.
d)Yurt içinde yapılacak kara nakliyesi ( b maddesindekiler hariç ) dahili fondan,
e)Yurt içinden temin edilip deniz nakil vasıtalarıyla ( motor dahil ) yapılacak kömür sevkıyatı ile maden direği ve çimento nakliyesi de dahili fondan sigortalanır.
f)Yurt içinden temin edilip deniz nakil vasıtalarıyla (motor dahil ) yapılacak sair muhtelif malzemenin harici, dahili ve müşterek sigortadan hangisine tabi olacağı malzeme cinsine ve toplam kıymetlerine göre sigorta servisince tespit edilir.
MADDE: 33- Kurumda Genel Müdürlüğün izni,Müesseselerde Yönetim Komiteleri kararıyla, malzemenin nakledileceği vasıtalar , malın cinsi, nakliyenin yapılacağı mevsimin getireceği risklerde göz önünde tutularak istisnai durumlarda , dahili fondan sigortalanması gereken bir malzemenin harici sigorta ile teminine veya dahil ve harice sigortalanması lazım gelen bir malın sigortadan hariç tutulmasına karar verilebilir.
MADDE: 34- Harici sigortalarda, poliçeler genellikle muafiyetsiz olarak temin edilir. Bazı istisnai durumda, fazla prim ödenmemesi için muafiyet kabul edilebilir.
Dahili fon sigortalarında muafiyet uygulanmaz.
MADDE: 35-Yurt dışından satın alınan mallar ile yurt içinde nakledilecek malzemeden, bu yönetmeliğe göre harice sigorta ettirilmesi gerekenler için Genel Müdürlüğümüz ile Sigorta Şirketi arasında bütün rizikoları kapsayacak bir abonman mukavelesi yapılır. Bu mukaveleye göre, her sevkıyat için ayrı poliçe tanzim edilerek nakliye sigortası temin edilir.
Dahili fon sigortaları, sigorta servislerine yapılan yazılı talep ile tamamlanmış olur.
MADDE : 36- Harici nakliye sigortalarında uygulanacak primler, sigorta şirketiyle akdedilen nakliye abonman mukavelesinde belirtilen özel fiyattan oluşur. Abonman poliçesi dışında kalan bazı malzemeye ait harici sigortalar için özel fiyat temin edilemediği taktirde Bakanlıkça tasdik edilmiş tarifelerdeki prim oranları uygulanır.
Dahili fon sigortalarında tatbik edilecek prim oranı, malın cinsine ve sevk vasıtasına bakılmaksızın % 1 dır. Nakliyenin risk durumuna, dahili sigorta tatbikatının senelik akışına ve tasdik edilmiş nakliye sigortası tarifelerindeki değişmelere göre yukarıdaki prim oranı, Müesseseler Yönetim Komiteleri kararıyla ve Genel Müdürlüğün izni ile değiştirilebilir.
B- Malzeme nakliye sigortalarında kıymet tespiti:
MADDE: 37- Nakliye sigortalarında sigortalanacak malın kıymeti aşağıdaki satış şekillerine göre tespit edilir:
1-EX WORKS (Fabrika veya depo teslimi): Satıcı, mukavelede belirlenen fabrika,depo v.s, yere ve zamana kadar alıcı tarafından temin edilen vasıtaya yükleme dahil olmak üzere, sorumludur. Malın vasıtaya yüklenmesinden sonraki masraflar alıcıya aittir.
2-F.O.B. (Free on Board): Sadece mal bedelini ifade eder. Mal alıcının belirleyeceği gemiye yükleninceye kadar olan masraflar satıcıya, gemiye yüklendikten sonraki bütün masraf ve rizikolar alıcıya aittir.
3-C.F. (Cost and Freight) =(Mal bedeli ve Navlun ): Satıcı, malları tayin edilen limanda gemiye yükleyerek, navlun bedelini (boşaltma dahil) ödemek zorundadır. Malların gemiye yüklenmesiyle rizikolar alıcıya ait olur.
4-C.I.F.(Cost, Insurance, Freight) = ( Mal bedeli, Sigorta, Navlun): Bu satış şeklinin (C.F) satıştan tek farkı, satıcının sigorta masraflarını da karşılamak zorunda olmasıdır.
5- Kurum veya Müesseseler arasında yapılan malzeme nakliyesinde mal bedeline ambalaj, navlun, sigorta ve diğer masraflar eklenir.
6- Sevk edilen mal hurda veya iz kıymetinde ise, rayiç bedel tahmin edilerek buna, nakliye ve sigorta masrafları eklenir.
7- Malzeme, yukarıda belirtilen şekiller dışında bir satış şekline tabi olursa, sigorta genel ve özel şartlarına göre işlem yapılır.
MADDE: 38- Nakliye sigortalarında sigorta talebi, malzemenin sevkından önce, sevkıyattan önce, sevkıyattan sorumlu servisler tarafından daha sonra yazılı olarak teyit edilmek şartıyla sigorta servislerine, bu servislerce de sigorta şirketine telefonla yapılabilir.
Dahili fondan sigortalanacak malzeme için sigorta servisine bildirilmekle sigorta yapılmış olur.
Harici ve dahili nakliye sigortaları tamamlandıktan sonra, talepte bulunan iş yerine poliçe suretleri gönderilerek, yapılan işlem hakkında yazılı olarak bilgi verilir.
MADDE: 39- Kurum veya Müesseseler ilgililerince, sigorta servislerine yapılacak nakliye sigortası talepleri aşağıda yazılı bilgileri kapsar:
-
Malzemenin cinsi, miktarı ve sipariş işareti,
-
Ambalajın şekli ve sipariş işareti,
-
Nereden, nereye sevk edileceği,
-
Hangi nakil vasıtası ile gönderileceği,
-
Sevkıyatın başlama tarihi,
-
37. maddeye göre tespit edilecek sigorta kıymeti,
MADDE: 40- Sigorta talep mektuplarına yazılması gereken bilgilerin bir kısmı henüz bilinmiyorsa, bunun için harici ve dahili sigorta sonraya bırakılmaz. Sigorta talebi yapılarak gerekli izin alındıktan sonra, eksik bilgi tamamlandıkça derhal sigorta servisine, bu servisçe de sigorta şirketine bildirilir.
MADDE: 41- Dahili sigortalarda, ilgili servislerin sigorta taleplerini yazılı olarak sigorta servislerine gönderilmesiyle,
Harici sigortalarda ise, abonman poliçesine göre yapılan sevkıyatlar için sigorta talep mektuplarının postalanmasıyla, abonman dışında yapılacak sigortalarda, sigorta şirketinin kabul cevabı ve poliçelerinin tanzimi ile sigorta sağlanmış olur.
MADDE: 42- Nakliye sigortasına ait poliçe vadeleri aşağıdaki şekillerde tespit edilir:
1-yurt dışı ve yurt içi nakliye abonman sigorta poliçelerinin vadeleri bir yıldır. Vadeleri dolduğu halde herhangi bir değişiklik yapılmasına gerek görülmediği taktirde, mukavelenin kendiliğinden otomatik olarak yenilenmesi temin edilir. Eğer yenilenmesi isteniyorsa yürürlükte bulundukları süre içindeki değişiklikleri de kapsayacak şekilde yenilenirler.
Abonman sigorta poliçeleri, malların satıcı firma deposundan yüklenerek kesin tesellüm anına kadar meydana gelebilecek bütün rizikoları kapsayacak şekilde yapılmalıdır.
2-Nakliye sigortası temin edilmiş ithal malzemenin poliçenin yürürlükte olduğu süre içinde gümrük işlemleri yapılıp kesin tesellümü mümkün olmadığı taktirde sigorta şirketinin izniyle, sigortanın bir ile altı aya kadar uzaması temin edilir. Ancak, böyle bir uzatma fazla prim ödemeyi gerektirdiğinden çok istisnai durumlarda tercih edilir.
3-Dış ülkelerdeki yabancı sigorta şirketlerine çok ender durumlarda yaptırılacak muhtelif sigortalar, poliçelerindeki genel ve özel şartlar dahilinde ve yazılı müddetin sonunda biter.
4-Dahili fon sigortalarında, sigorta servislerince muhasebelere gönderilecek mahsup emirleriyle sigorta sağlanmış olur. Sigorta müddeti, malların satıcı deposundan yüklenmesiyle başlar ve kesin tesellüm anına kadar sürer.
C-Malzeme nakliye sigortalarında, muayene, tesellüm ve hasar:
MADDE: 43- Kurumumuz ve Müesseselerinin yurt dışından ve yurt içinden naklettireceği malzemenin muayene ve tesellüm işlemleri, ilgili birimlerce yapılır. Hasar ve noksanlık tespit edildiği taktirde en kısa zamanda sigorta servisine haber verilir.
Yurt dışından gemi, uçak, tren ve kamyon gibi nakil vasıtalarıyla gelen gümrüklü malzemenin hasarlı ve noksan çıkması halinde gümrük işlerinden sorumlu elemanlar, nakliyeci firma yetkilileri ile ortak bir zabıt tutarak, sevk evrakları üzerinde gerekli açıklamayı yazarlar.
Yurt dışından getirilen malzemede hasar veya ademi teslim meydana gelmesi halinde, hasarlı veya teslim edilmeyen malzemeyi taşıyan Devlet Demir, Hava ve Deniz yolları idareleriyle, vapur acenteleri ve nakliye şirketlerinden bu malzemenin bedeli tazminat olarak talep edilir. Ademi teslim halinde bir teslim edememe belgesi alınarak tazminat ödenmesi için sigorta şirketine gönderilir.
MADDE: 44- Kesin tesellümü yapılan malzemede tazminat gerektiren bir arıza veya hasar ve noksanlık var ise, derhal bir zabıt tutularak, durum sigorta servisine bildirilir.
Bu servisler, hasar veya noksanlığın abonman poliçesinde belirtilen yetki sınırını aştığını tespit ederlerse, sigorta şirketini haberdar ederek eksper gönderilmesini isterler. Gelen eksperle birlikte malzemenin bulunduğu yere giderek hasar miktarını ve kıymetini tespit ederler. Daha sonra sigorta eksperi, malın ait olduğu işyeri yetkili elemanları ile tesellümden sorumlu elemanlarla birlikte ortak bir zabıt tutulur.
Abonman sigortasında belirtilen yetki limitini aşmayan hasarlar, Kurum veya Müessese yetkili elemanları tarafından tespit edilir.
Dahili fondan sigortalı malzeme hasarlarında ise, Kurum veya Müessesenin tesellüm işlerini yapan işyerinin yetkili elemanları tarafından hasar zaptı tanzim edilir.
Hasar zaptının biri tesellüm servislerinde kalır, bir nüshası sigorta eksperine verilir, aslı ve diğer nüshaları hasar tazminatının sigorta şirketinden tahsili veya dahili fondan mahsubu için sigorta servisine gönderilir.
MADDE: 45- Dahili ve harici sigortalarda hasar ve noksanlık için yapılan ekspertiz raporu aşağıdaki hususları kapsar:
1-Ekspertiz raporunun tarih ve numarası,
2-Sigorta poliçesinin tarih ve numarası, yahut dahili fon numarası,
3-Nakil vasıtasının cinsi,
4-Malın yükleme ve boşaltma yerleri,
5-Malın sipariş işareti, cinsi ve çeşidi, parça sayısı, ağırlığı ve kıymeti,
6-Hasar veya noksanlığın mahiyeti , sebebi,
7-Noksan veya hasarlı bulunan malların parça sayısı, ambalaj durumu, ağırlığı ve bunlarda tespit edilen noksanlık ve hasarın miktarı,
8-Hasarlı malın kullanma imkanı olup olmadığı, kullanma imkanı varsa tamir masrafları,
9-Hasarları önleyici ve kurtarıcı masrafların mahiyet ve tutarı,
10-Sigortadan tahsili gereken kesin hasar ve noksanlık kıymeti,
MADDE: 46- a) Harici sigortalarda, hasar işlemleri sigorta şirketiyle yapılan poliçe genel ve özel şartlarına göre yürütülür. Ancak, hasar ve noksanlık bedellerinin tahsili için aşağıda yazılı belgelerin sigorta şirketine gönderilmesi gerekir:
1-Ekspertiz raporu aslı,
2-Ciro edilen nakliye poliçesi aslı,
3- Hasarlı veya noksan çıkan malların faturaları veya fatura fotokopileri,
4-Deniz yolu, demir yolu ve havayolu ile yapılan nakliyelerde hasar ve noksanlık talebi için bu şirket merkezlerine yazılan mektupların ve alınan cevapların suretleri,( kamyonla yapılan sevkıyatlarda nakliyeci firmaya baş vurulur)
5- Nakil vasıtasının özelliğine göre, taşıma senetlerinin (konşimento, hamule senedi vs.) fotokopi veya suretleri,
6- Hasara uğrayan malların tartılması, taşınması veya kurtulması ve zararın önlenmesi için masraf yapılmış ise bu masraflara varsa ekspertiz masraflarının da ilavesiyle elde edilecek toplam masrafı gösteren belge,
7-Sigorta şirketince istenecek belgeler,
Bu evraklar taahhütlü bir mektup ekinde sigorta şirketine gönderilerek tazminat talep ve tahsil edilir.
b) Dahili fon sigortalarında, yukarıda sayılan hasar evrakları bir dosyada saklanır ve usulüne uygun olarak muhasebelere yazılacak mahsup emirleriyle hasar dahili fondan karşılanır.
MADDE: 47- Tazminatın hesaplanması:
a) Malzeme tam hasar görmüş ve hiç işe yaramayacak durumda ve satılması mümkün değilse, hasarlı ve noksan malın sigortalı kıymetinin tamamı tazminata esas olur. Harici nakliye sigortalarında poliçe muafiyetli olarak temin edilmişse, istenecek tazminattan muafiyet düşülür.
b) Mal kısmen hasar görmüş, ancak tamiri mümkün ise hasar gören kısmın onarımı için teknik elemanlarca tayin ve tespit edilen bedel veya tamirat masrafının tamamı tazminat olarak istenir.
c) Müşterek sigortayla temin edilen nakliye sigortalarında hasar tazminatı, sigortaya katılma oranına göre ve yukarıdaki esaslara göre hesap edilir. Müessese ve sigorta şirketi kendilerine düşen miktarda hasardan sorumlu olurlar.
d) Harici sigortalarda 1.000.-TL. nın altında olan hasarlar için tazminat talep edilmez, dahili fondan sigortalı malzemede 500.-TL. nın altında olan hasarlar fondan karşılanmaz.
MADDE: 48- Nakliye sırasında hasara uğrayan malzeme dahili fondan sigortalanmışsa, tamir masrafı veya mal faturası gereğince; 500.000.- TL. ya kadar olan hasarlar, sigorta servisince yazılacak mahsup emirleriyle; 500.001.- TL.dan 2.500.000.- TL ya kadar olan hasarlar, Müesseselerde Müessese Müdürünün ( Kurumda Daire Başkanının ) izni ile; 2.500.000.-TL. dan yukarı olan hasarlarda Müesseselerde Yönetim Komitelerinden karar alınarak (Kurumda Genel Müdürlüğün izni ile ) dahili fondan karşılanır.
Zararın meydana gelmesinde, kasıt veya kusuru olanların bulunması halinde, hasara ait dosya gerekli soruşturmanın yapılabilmesi için ilgililere gönderilir. Zararda kusuru olduğu kesinleşenlerden alınan tazminat dahili fondan gelir kaydedilir.
MADDE: 49- Hasara uğrayan mallardan, saklanması halinde daha fazla zarar görme ihtimali olanlar, sigorta şirketiyle varılacak anlaşmaya göre, ya şirkete terk edilir yada Kurumumuz da kalır.
Malzeme dahili fondan sigortalı ise, sovtaj malzeme Kurum veya Müessesenin satış yönetmenliği uyarınca satışı yapılarak, elde edilen bedel dahili fona gelir kaydedilir.
II. BÖLÜM
PARA VE KIYMETLİ EVRAK NAKLİYE SİGORTALARI
A-Genel bilgiler:
MADDE: 50- Yürürlükteki kasa yönetmeliği hükümlerine göre, Kurum merkezinden Müesseselere veya Müesseseden Müesseseye, Müesseselerden bölge ve işyerlerine yada Müessese içinde bir bölgeden bir bölgeye, yahut ta Kurum merkezi, Müessese veya bölgesinden başka şehirlere sevk edilen para v kıymetli evrak, sigorta genel ve özel şartları dahilinde her türlü hasar ve çalınmaya karşı sigortalanır.
MADDE: 51- Sigorta şekilleri:
a) Kurum merkezinden Müesseselere yapılan nakit para veya kıymetli evrak sevkıyatı dahili fondan sigortalanır.
b) Kurum merkezi vezneleriyle, Müessese veznelerinden işyerlerine yapılacak para ve kıymetli evrak nakliyesi dahili fondan sigortalanır.
c) Kurum merkezi veya Müesseselerden başka şehirlere, bir görevliye teslim edilerek sevk edilen para veya kıymetli evrak harice sigorta ettirilir.
d) Yukarıda belirtilen sigorta şekilleri, Kurumda Genel Müdürlüğün izni ile, Müesseselerde Yönetim Komiteleri kararıyla değiştirilebilir.
MADDE: 52- Harici sigortalarda, ödenecek prim oranları sigorta şirketiyle yapılacak abonman poliçesiyle belirlenir.
Dahili fon sigortalarında prim, para veya kıymetli evrak yazılı değeri üzerinden %o 0,5 oranında hesaplanır.
B-Sigorta talebi ve sigortanın yapılması:
MADDE: 53- Para ve kıymetli evrak sigortalarında sigorta talebi, sevkıyatı yapan şube tarafından sevkıyat başlamadan önce, gizli ve acele yazıyla sigorta servisine gönderilir. Yazının yetişme ihtimali olmadığı hallerde, talep telefonla bildirilir ve ertesi gün akşama kadar yazıyla teyidi yapılır.
Resmi tatil günlerinde yapılacak sevkıyatlarda sigorta talebi tatilden önce telefonla sigorta servisine bildirilir, tatilin ertesi günü yazıyla teyit edilir.
MADDE: 54- Sigorta talebi, para ve kıymetli evrakın cinsi, miktarı, kıymeti,zararın şekli, nereden nereye gönderildiği, görevlendirilen memurların isim ve görevleri, vasıtanın cins ve plakası ile sevk tarihi gibi hususları kapsar.
MADDE: 55- Harice yaptırılacak para ve kıymetli evrak nakliye sigortaları, yukarıdaki maddede belirtilen bilgilerin, sevkıyat başlamadan önce acele ve taahhütlü bir mektupla sigorta şirketine bildirilmesiyle tamamlanmış olur.
Dahili fon sigortalarında, gerekli bilgileri taşıyan talebin sigorta servislerine gönderilmesiyle sigorta yapılmış olur.
Para ve kıymetli evrakın gönderildiği yere varmasıyla sigorta sona erer.
C-Hasar işlemleri:
MADDE: 56- Para ve kıymetli evrakın sevkıyatı esnasında herhangi bir hasar ve zarar meydana geldiğinde, durum sigorta talebini yapan işyeri yetkililerince en kısa zamanda sigorta servisine bildirilir. Sigorta servisi de abonman poliçesinde belirtilen şekil ve müddette sigorta şirketini haberdar eder.
MADDE: 57-Harici sigortalarda, sigorta eksperi ile birlikte olay yerine gidilir. Yok olan veya hasara uğrayan para veya kıymetli evrakın miktar ve kıymeti tespit edilerek bu konu için bir zabıt tutulur.
Bu zabıt, sigorta eksperi ile para ve kıymetli evrakın sigortasını talep eden işyeri yetkilileri ve sigorta servisi elemanınca müşterek olarak imzalanır. Zaptın bir nüshası ilgili işyerinde kalır, bir nüshası sigorta eksperine, aslı ile yeterli miktardaki nüshaları da hasar tazminatının sigorta şirketinden tahsili veya dahili fondan tahsili için sigorta servislerine gönderilir.
MADDE: 58- Para ve kıymetli evrak nakliye sigortalarında meydana gelen hasar veya kaybolmalar için tutulacak zabıt en az aşağıdaki bilgileri taşıması gerekir:
1-Tarih ve numara,
2-Sigorta poliçesinin numarası, dahili sigortalarda mahsup yazısının tarih ve numarası,
3-Para ve kıymetli evrakı taşıyan memurların isimleri, görevleri ve hangi vasıta ile gönderildiği,
4-Olayın nasıl meydana geldiği, tarihi, günü, saati ve yeri,
5-Hasara uğrayan veya çalınan kıymetlerin ayrıntısı ve miktarı,
6-Olayı önlemeye yönelik alınan tedbirler var ise, mahiyeti,
7-Sigorta şirketinden veya dahili fondan tazmini gereken kıymetler toplamı,
MADDE: 59- Para ve kıymetli evrakta meydana gelen zarar veya noksanlık bedellerinin sigorta şirketinden tahsilini sağlamak için aşağıda yazılı belgelerin sigorta servisince temin edilerek şirkete gönderilmesi gerekir.
1-Ekspertiz zaptı aslı,
2-Ciro edilen sigorta poliçesi aslı,
3-Hasar gören veya kaybolan kıymetlerin sevk edildiğini gösteren belge veya bordro sureti,
4-Sevkıyat kara, hava ve deniz yolu nakliye şirketlerinden biri ile yaptırılmışsa bunlara yazılan mektupların kopyaları ve alınan cevapların suret veya fotokopiler,
5-Adli ve idari makamlarca görevli memurlar hakkında verilmiş takipsizlik veya mahkeme kararlarının suretleri,
6-Sigorta şirketince istenebilecek başka belgelere ait suret veya fotokopiler,
Hasar veya zararın daha fazla büyümemesi veya bu kıymetlerin kurtarılması için masraf yapılmışsa bunların tutarı ile (Kurumumuza isabet eden ekspertiz masrafı varsa) ekspertiz masrafları toplamı, hasarlı veya noksan çıkan para veya kıymetler toplamına eklenerek toplam tazminat hesaplanır. Bu belgeler taahhütlü bir mektupla sigorta şirketine gönderilerek tazminat talep edilir.
MADDE: 60- Nakliye sırasına hasara uğrayan para ve kıymetli evrakın sigortası dahili fondan temin edilmişse, ekspertiz raporu gereğince; 1.000.000.-TL. ya kadar olan hasarlar, sigorta servislerince yazılacak mahsup emirleriyle; 1.000.001.-TL. dan 5.000.000.- ya kadar olan hasarlar, Müesseselerde Müessese Müdürünün ( Kurumda Daire Başkanının ) izni ile; 5.000.000.- TL. dan yukarı olan hasarlarda Müesseselerde Yönetim Komitelerinden karar alınarak ( Kurumda Genel Müdürlüğün izniyle ) dahili fondan karşılanır.
MADDE: 61- Zararın meydana gelmesinde, ihmal veya kusuru olanların bulunması halinde, hasara ait dosya gerekli soruşturmanın yapılabilmesi için ilgililere gönderilir. Hasarın meydana gelişinde kusuru olduğu kesinleşenlerden alınacak tazminat dahili fona gelir kaydedilir.
IV. BÖLÜM
KAZA SİGORTALARI
A- Genel Bilgiler
MADDE: 62- Kurum veya müesseselere ait işyerlerinde ve yer üstünde veya şehir içi ve şehirler arası çalışan otomobil, kamyonet, kamyon, otobüs, hasta arabası, arazöz, tanker, treyler, römork ve minibüs gibi vasıtalar; gerek hareket, gerekse durma halinde iken uğrayabilecekleri zarar ve hasarlara karşı kasko sigortası, ayrıca üçüncü şahıslara verebilecekleri zararlardan dolayı ödenecek tazminatı karşılamak üzere mali mesuliyet sigortası yapılırlar.
MADDE: 63- Kasko sigortası, yukarıda sayılan kara taşıt araçlarını teferruat ve takımı ile birlikte aşağıda yazılı tehlikelere karşı temin eder. Ancak bu teminat vasıtanın sigortalı kıymetini geçemez.
1- Kasko sigortalarında,
a) Aracın hasara uğraması:
Sigorta konusu aracı kanunen ehliyetli olarak kullananın iradesi dışında ve de ani ve harici tesirler neticesinde, gerek hareket ve gerekse durma halinde iken sabit veya hareketli bir cismin araca çarpması veya böyle bir cisme aracın çarpması, çarpışması, devrilme, düşme ve yuvarlanması gibi kazalardan doğan hasarlarla üçüncü şahısların kötü niyet ve muziplikle sigortalı araca verdikleri hasarlarda sigortaya dahildir.
b) Aracın yanması :
Yangından, infilakten , yıldırım isabetinden ve bunların söndürülmesinden doğacak ziya ve hasarlar.
c) Aracın çalınması :
Sigortalı aracın tamamen çalınması veya çalınmasına teşebbüs edilmesi neticesinde meydana gelen ziya ve hasarlar.
d) Aracın nakli :
Sigortalı aracın muntazam sefer yapan araba vapurları ile taşınmasında uğrayabileceği ziya ve hasarlar,
Sigortaya dahildir. Ancak, bu yönetmelikte yer verilmesi mümkün olmayan hususlarda kasko sigortası genel ve özel şartlarına göre işlem yapılır.
2- Mali Mesuliyet sigortası :
Sigorta konusu aracın kullanılmasından doğan ve araç sahibine düşen maddi ve ölüm dahil bedeni zararlardan mütevellit hukuki sorumluluğu, Kara Yolları Trafik Kanunu hükümleri çerçevesi dahilinde ve Kanun gereğince yapılması mecburi sigorta hadlerine kadar temin eder.
Bu sigorta, zararların tazmininden başka sigortalının haksız taleplere karşı müdafaasını da temin eder.
Sigorta Türkiye hudutları içinde geçerlidir.
MADDE: 64- Dahili fondan veya harice kasko sigortası yaptırılacak vasıtaların; cinsi, markası, motor ve şasi numarası, beygir kuvveti, imalat yılı, plaka numarası, satın alma tarihi ve kıymeti, hizmete giriş tarihi ve sigorta kıymetinin bilinmesi gerekir.
MADDE: 65- Yukarıda sayılan kara nakil vasıtaları dışında kalan ekskavatör, vinç, yükleyici ve benzeri tekerlekli ve paletli vasıtalar bu sigortadan hariçtir.
MADDE: 66- Normal demir yolu hatlarında çalışan dizel lokomotifler ile bu lokomotiflerce çekilen kömür ve yük vagonları ile sarnıçlı vagonlar uygun fiyatlarla, kaza sigortası genel ve özel şartları dahilinde harice sigorta ettirilirler.
MADDE: 67- Kaza sigortaları yapılacak olan deniz nakil vasıtalarının; ismi, cinsi, inşa tarzı, inşa tarihi, safi ve gayri safi tonajı, beygir gücü, sefer mıntıkası, alım tarihi, alım kıymeti, hizmete girdiği tarih ve sigorta kıymeti gibi özelliklerinin bilinmesi gerekir. Ayrıca varsa, motor ve şasi numarası bu bilgilere ilave edilmelidir.
MADDE: 68- Makineli ve makinesiz deniz nakil ve çekme vasıtaları, sigorta tekniğinin kabul ettiği deniz tehlikeleri ile kaza, çalınma, yangın ve mali mesuliyeti de kapsayacak şekilde dahili fondan temin edilir.
Özel anlaşmalarla Kurum ve Müesseseler haricindeki özel ve tüzel kişilere geçici olarak kiralanan kara ve deniz nakil vasıtalarımız dahili fondan sigortalı bile olsa primleri kendileri tarafından ödenmek şartıyla harice sigorta ettirilirler.
MADDE: 69- Kanuni şekilde tanzim edilmiş ehliyet belgesi olmayan bir şahıs tarafından seyrüsefere çıkarılmış deniz vasıtalarında meydana gelen zarar ve hasarlar sigortaya dahil değildir.
MADDE: 70- Motorlu kara nakil vasıtalarıyla, makineli ve makinesiz deniz nakil ve çekme vasıtaları bu bölümde yazılı kasko ve mali mesuliyet rizikolarına karşı dahili fondan sigortalanırlar. Ancak, çalışma yeri ve şartları nedeniyle kaza yapma ihtimali daha fazla olan bir kısım vasıta, Kurumda Genel Müdürlüğün, Müesseselerde Yönetim Komitesinin onayı ile harice sigorta ettirilebilir. Harice yaptırılacak sigortalarda ilgili Bakanlıkça onaylanmış resmi tarife, fiyat ve şartları uygulanır.
MADDE: 71- Harici dahili Kasko ve mali mesuliyet sigortaları muafiyetsiz olarak temin edilir. Kurum ve Müessese menfaatine olan bazı kasko sigortalarında muafiyetli sigorta tercih sebebi olabilir.
Kasko teminatları içinde olmayan ve kullanmadan ileri gelen bozulma, yıpranma ve kırılmalardan doğan tamir ve parça değiştirmesi gibi masraflar dahili fondan karşılanmaz.
MADDE: 72- Harici sigortalarda poliçeler, Aralık ayı içinde ve bir Ocaktan başlamak üzere bir yıllık olarak temin edilir. Dahili fondan sigortalanan vasıtalar için poliçe tanzim edilmez. İlgili teknik servislerce tespit edilen kıymetler üzerinden hesaplanan prim bir yıllık olarak mahsup edilir. Yıl içinde hizmete giren vasıtalar için, sene sonuna kadar gün hesabına göre prim tahakkuku yapılır.
MADDE: 73- Dahili fondan sigorta yapılacak kara nakil vasıtalarına % 2, deniz nakil vasıtalarına % 1 oranında prim uygulanır. Dahili fon uygulamasının senelik seyrine ve fonda meydana gelen birikme veya azalma gibi sebeplerle, Kurumda Genel Müdürlüğün izni, Müesseselerde Yönetim Komiteleri kararı ile bu prim oranları artırılıp azaltılabilirler.
MADDE: 74- Motorlu kara ve deniz nakil vasıtaları ile diğer sigortalı vasıtalar, kullanılmaz hale gelerek hurdaya ayrıldıkları taktirde sigorta teminatından çıkarılırlar.
B- Nakil vasıtalarında kıymet tespiti ve sigortanın yapılışı.
MADDE: 75- Kurum veya Müesseseler ihtiyacı için yeni satın alınan kara ve deniz nakil vasıtalarının sigortaya esas kıymetleri ilk yıl için maliyet kıymetidir. Bir yıldan fazla kullanılmış kara ve deniz nakil vasıtalarının kıymetleri, ilgili teknik servisler tarafından ve Bakanlıkça onaylanmış vasıta kıymet listeleri dikkate alınarak rayiç değere çıkarılır. Sigortaları da bu kıymet üzerinden yapılır.
C- Nakil vasıtalarında hasar.
MADDE: 76- Sigortalı kara ve deniz nakil vasıtalarının kasko sigortası teminatına giren bir hasara uğramaları,yahut mali mesuliyeti gerektirecek bir olayın meydana gelmesi halinde durum derhal Kurum ve Müessese sigorta servisine bildirilir. Ayrıca ilgili mahalli makamlar ile emniyet teşkilatı da haberdar edilir. Harici sigortalarda, sigorta servisi, sigorta şirketini süresi içinde haberdar ederek eksper talep eder. Ayrıca kaza dolayısıyla meydana gelen hasarın artmaması için ilgililer tarafından gerekli tedbirler alınır. Kaza neticesi hasar gören vasıtanın durumu, tıbbi ve adli müdahale hariç olmak üzere aynen korunur. Sigorta Şirketinin izni olmadan bir yerden, bir yere taşınamaz.
MADDE : 77- Harice sigortalı vasıtalarda meydana gelen hasarlarda, sigorta şirketinin talimatına göre hareket edilmekle beraber, vasıtanın bağlı olduğu teknik servisler tarafından olay mahallinde gerekli incelemeler yapılarak kazaya uğrayan vasıtanın hasarı ve varsa mali sorumluluk gerektiren durum ve miktarı bir zabıtla tespit olunur. Bazı durumlarda sigorta eksperi de bu zaptı imzalar. Tanzim edilen zaptın aslı ve iki nüshası sigorta servisine gönderilir, diğer nüshası ise iş yerinde kalır.
MADDE : 78-Vasıtadan sorumlu teknik servislerce tanzim edilecek olan hasar zaptının aşağıdaki bilgileri kapsaması gerekir;
1- Hasar zaptının tarih ve numarası,
2- Poliçe numarası, dahili sigortalarda muhasebe mektubu tarih ve numarası,
3- Vasıtanın cinsi, modeli, markası, motor ve şasi numarası ile plaka numarası,
4- Vasıtanın sigortalı kıymeti,
5- Hasarın nasıl meydana geldiği ve tahmini hasar kıymeti,
6- Mali Mesuliyeti gerektiren bir durum varsa, tahmini hasar kıymeti,
7- Kazanın meydana gelişinde kusur ve ihmal olup olmadığı,
Vasıta tamir edilerek kesin masraflar belirlendikten sonra, bu zapta;
1-Vasıtayı kullanan şahsın kanuni ehliyetname fotokopisi,
2-Araca ait tescil ve trafik belgeleri,
3-Mahalli makamlarca tutulan kaza zaptı,
4-Sigorta teminatına giren ve aracın eski haline getirilmesi için yapılan her türlü masrafı gösteren fatura veya fatura yerine geçebilecek belgeler.
5-Sigorta Şirketince talep edilen diğer belgeler, eklenerek sigorta şirketinden tazminat talep edilir.
MADDE : 79- Motorlu kara nakil vasıtası çalındığı taktirde, durum adli ve idari makamlara, ayrıca sigorta servisine bildirilir. Çalınan aracın bulunması için ilgili makamlarca yapılacak araştırmalar netice vermediği taktirde vasıta sigortalı kıymetinin tamamı, sigorta şirketinden talep ve tahsil edilir. Vasıta bulunduğu taktirde, çalınma dolayısıyla meydana gelen ziya ve hasarlardan sigorta şirketi sorumlu olur ve tamirat masraflarını öder.
Dahili fon’dan sigortalı vasıtalarda, hasar bedeli, Muhasebelere yazılacak mahsup emirleriyle dahili fon’dan karşılanır.
MADDE : 80- Vasıta dahili fon’dan sigortalı ise, yukarıdaki hasar evraklarının temin edilerek incelenmesi neticesinde tamir masrafları ; 1.000.000.- TL.ya kadar olan hasarlar, sigorta servisince yazılacak mahsup emirleriyle, 1.000.001.- TL. dan 5.000.000.- TL.ya kadar olan hasarlar, Müesseselerde Müessese Müdürünün ( Kurumda Daire Başkanının) izni ile, 5.000.000.- TL. dan yukarı olan hasarlar ise Müesseselerde Yönetim Komitelerinden karar alınarak ( Kurumda Genel Müdürlüğün izniyle) dahili fon’dan karşılanır.
MADDE : 81- Zararın meydana gelmesinde, ihmal veya kusuru olanların bulunması halinde, hasara ait dosya gerekli soruşturmanın yapılabilmesi için ilgililere gönderilir. Hasarın meydana gelişinde kusuru olduğu kesinleşenlerden alınacak tazminat dahili fon’a gelir kaydedilir.
V. BÖLÜM
FERDİ KAZA SİGORTALARI
MADDE: 82- Bu sigorta, sigortalıyı, sigorta süresi içinde uğrayacağı kazaların neticelerine ( ölüm veya maluliyet) karşı temin eder.
Aşağıdaki haller kaza sayılır:
a) Birdenbire ve beklenmeyen bir şekilde yayılan gazların teneffüsü,
b) Yanıklardan ve ani bir hareket neticesinde adale ve sinirlerin incinmesi, burkulması ve kopması,
c) Yılan ve haşarat sokması neticesinde meydana gelen zehirlenmeler,
d) Isırılma neticesinde meydana gelen kuduzdan ileri gelen ölüm hali veya cismani arızalar,
MADDE: 83- Kurum ve Müesseselerimiz çalışanlarının ferdi kaza sigortaları, primleri Kurum veya Müesseselerimizce ödenerek yaptırılamaz. Ancak sözleşmeli olarak dış memleketlerden Kurumumuza getirilen yabancı uzmanların mukavelesinde, ferdi kaza sigortalarının Kurumumuz veya Müesseselerince yaptırılacağına dair bir şart varsa, bu maddeye göre ve Genel Müdürlüğün izniyle sigorta yapılır. Primleri de tarafımızdan ödenir.
MADDE : 84- Primleri kendileri tarafından ödenmek şartıyla, Kurum veya Müesseseler çalışanlarından arzu edenlerin ferdi kaza sigortaları, Sigorta Servislerince yaptırılarak primleri maaş ve ücretlerinden en fazla dört eşit taksitte olmak üzere kestirilir.
Meydana gelecek ölüm ve maluliyet hallerinde gerekli işlemler sigortalı tarafından yürütülür.
MADDE : 85- Ferdi kaza sigortaları Türkiye hudutları dışında da geçerlidir.
VI. BÖLÜM
MÜHENDİSLİK SİGORTALARI
A- Genel bilgiler :
MADDE : 86- Ülkemizde makine/montaj dünya tatbikatında ise, mühendislik sigortaları diye tanımlanan bu sigortalar :
1- İnşaat / montaj sigortaları,
2- Makine kırılması sigortası, olarak iki ana bölümden oluşur.
1- İnşaat / montaj sigortaları :
Bu sigortanın konusu, en basit bina inşaatından en teferruatlı lavuar, ihraç tesisi, köprü, baraj, tünel projeleri ile en basit bir makinenin montajından en ayrıntılı elektrik santralı, türbin, jeneratör, ihraç tesisi, lavuar ve benzerleri gibi projeleri teşkil etmekte olup, sigorta konusu proje sadece inşaat ise, inşaat sigortası; sadece montajla ilgili bir proje ise montaj poliçesi tanzim edilir.
Eğer proje hem inşaat, hem de montaj işlerini ihtiva ediyor ve birbirlerine oranları %30-70 oranını aşmıyor ise, nispeti büyük olanın poliçesi temin edilir. Eğer bu nispetler %30-70 oranını aşıyor ise (%40-60 veya %50-50 gibi) inşaat ve montaj için birleşik teminatlı tek poliçe yapılarak bütün proje sigortalanır.
İnşaat ve montaj sigortaları, söz konusu inşaat ve montajda kullanılacak olan malzemenin nakliye sigortasının bittiği andan başlayarak tüm rizikoları kapsayacak şekilde inşaat ve/veya montajın ( deneme süreleri dahil olmak üzere ) kesin teslim anına kadar geçen süreyi kapsayacak şekilde yapılır.
Sigorta süresinin ve bu süreyi oluşturan depolama, inşaat / montaj, tecrübe ve bakım devrelerinin belirlenmesi ve bu devreler bakımından sigorta teminatının başlama ve bitim tarihlerinin tespiti proje termin planının ve iş programının tetkik ve analiziyle mümkün olur.
İnşaat / montaj sigortalarında verilen teminat, sigorta konusu malzemenin ( makine, tesis, tesisat, alet ve donanımın ) inşaat / montaj sahasına teslim edildiği anda başlamakta ve inşaat / montaj ve tecrübesi tamamlanıp işletmeye alınan ünite itibariyle otomatik olarak sona erer.
2-Makine kırılması sigortaları :
Makine kırılmasına konu teşkil eden kıymetler; inşaat ve montajı tamamlanmış, tecrübe devresi yapılmış yeni veya uzun süredir kullanılan çalışır haldeki makine ve tesislerdir.
Kurum veya Müesseselerimizde makine kırılması sigortası, inşaat veya montaj sahalarında kullanılan makineler için veya yeni kurulan bir makinenin deneme safhalarında meydana gelebilecek kazalara karşı yapılır.
Makinelerde meydana gelen normal aşınma ve yıpranmalar bu sigortaya dahil değildir.
MADDE : 87- İnşaat / montaj ve makine kırılması sigortaları, poliçe özel ve genel şartlarında belirtilen istisnalar dışında bütün riskleri temin eder.
B- Sigortanın yaptırılması.
MADDE : 88- İnşaat, montaj ve makine kırılması sigortaları ayrı ayrı veya birleşik teminatla, ilgili işyerinin ihtiyacı ve talebine uygun olarak harice sigortalanır.
Günün şartlarına göre, bedeli düşük, riski az olan inşaat, tesis veya makinenin sigortası dahili fondan temin edilir.
MADDE : 89- Dahili fon’ dan yapılacak sigortalarda uygulanacak prim oranı % 1 dır. Harici sigortalarda prim oranları, yürürlükteki resmi tarifelerde yazılı nispetler veya alınacak özel fiyatlardan oluşur.
C- İnşaat, montaj veya makine kırılması sigortalarında hasar.
MADDE : 90- İnşaat, montaj veya makine kırılması rizikolarından biriyle sigortalı tesis, inşaat veya makinelerden birinde hasar meydana geldiğinde, bu durum en kısa zamanda sigorta servisine bildirilir. Bu servis de, en seri vasıta ile sigorta şirketini haberdar ederek eksper talep eder.
Sigorta eksperi ile Kurum veya Müessese teknik elemanları, hasarı yerinde görerek meydana gelen zararı ortak bir zabıtla tespit ederler. Sigorta şirketinin onayı ile meydana gelen zarar ve ziyan tamir edildikten sonra kesin hasar bedeli, diğer harici sigortalarda olduğu gibi, Sigorta şirketinden talep ve tahsil edilir.
Dahili fon dan sigortalı inşaat, tesis ve makinelerde meydana gelen hasarlar, muhasebe şubelerine yazılacak mahsup emirleriyle dahili fon dan karşılanır.
MADDE: 91-Hasar evrakları ile faturasının incelenmesi neticesinde tamir masrafları tutarı; 1.000.000.- TL.ya kadar olan hasarlar, sigorta servisince yazılacak mahsup emirleriyle; 1.000.001.-TL.dan 5.000.000.-TL.ya kadar olan hasarlar, Müesseselerde Müessese Müdürünün (Kurumda Daire Başkanının ) izni ile; 5.000.000.-TL.dan yukarı olan hasarlar da Müesseselerde Yönetim Komitesinden karar alınarak (Kurumda Genel Müdürlüğün izniyle) dahili fondan karşılanır.
MADDE: 92- Zararın meydana gelmesinde ihmal ve kusuru olanların bulunması halinde, hasara ait dosya gerekli soruşturmanın yapılabilmesi için ilgililere gönderilir. Hasarda kusuru olduğu kesinleşenlerden alınacak tazminat dahili fona gelir kaydedilir.
VII. BÖLÜM
MALİ MESULİYET SİGORTALARI
A-Genel bilgiler.
MADDE: 93-Kurum veya Müesseselere ait olup kaza ve mali mesuliyet sigortası yapılmamış bütün motorlu ve motorsuz, makineli ve makinesiz kara ve deniz nakil ve çekme vasıtalarının camia dışındaki üçüncü şahıslara bedenen ve malen verebilecekleri zararlardan dolayı kanunlar çerçevesinde verilecek tazminatı karşılamak üzere, mali mesuliyet sigortası yapılır.
B-Mali Mesuliyet sigortasının yapılması. MADDE: 94-Yukarıda söz edilen mali mesuliyet sigortası dahili fondan temin edilir. Bu tür sigortalar harice yaptırılmaz.
MADDE: 95-Mali mesuliyet sigortası, yapılacağı yılın bir önceki yılına ait olmak üzere Kurum veya Müessesenin bilanço aktifinde yazılı olan tesisler kıymeti üzerinden %o 0,25 oranında fon ayrılarak yapılır. MADDE : 96-Dahili fon Mali mesuliyet sigortaları bir Ocak’tan başlamak şartıyla bir yıllık olarak yapılır. Ayrılan primler her sene aynı usulde hesaplanarak sigorta yenilenir.
C-Mali Mesuliyet sigortalarında hasar.
MADDE: 97-Kurum veya Müessesenin mali mesuliyetini gerektiren bir olayın meydana gelmesi halinde, hadise derhal Kurum veya Müessese sigorta servislerine bildirilir. Ayrıca ilgili mahalli ve adli makamlar da durumdan haberdar edilir.Kaza dolayısıyla meydana gelen hasarın artmaması için gerekli tedbirlerin alınması sağlanır. Kazaya uğrayan malzeme veya şahıs ile kaza yerindeki durum, ilgili mahalli makamlar gelinceye kadar ( yapılacak sıhhi ve adli müdahale halleri hariç ) aynen muhafaza edilir ve yeri değiştirilmez. MADDE: 98-Hasar tespiti ve hasar zaptının neleri ihtiva edeceği gibi hususlar; kaza sigortaları bölümünde anlatıldığı şekilde olacaktır. Hasar zaptının ve diğer hasar evraklarının bir nüshası ilgili serviste kalır, aslı ve ikinci nüshaları sigorta servisine gönderilir. Kaza hakkında resmi makamlarca yapılan tahkikata ait raporlarda bu belgelerle birlikte gönderilir.
MADDE: 99-Hasarın ödenmesi: Yapılan adli ve idari soruşturma sonucunda Kurumumuz veya Müesseselerine düşen tazminat aşağıdaki şekilde ödenir:
1.000.000.-TL.ya kadar olan tazminatlar, sigorta servisince yazılacak mahsup emirleriyle; 1.000.001.-dan 5.000.000.-TL.ya kadar olan tazminatlar, Müesseselerde Müessese Müdürünün (Kurumda Daire Başkanının) izni ile; 5.000.000.- TL.dan yukarı olan tazminatlar, Müesseselerde Yönetim Komitelerinden karar alınarak (Kurumda Genel Müdürlüğün izniyle) ödenir.
MADDE: 100-Mali Mesuliyet gerektirecek hasarın meydana gelmesinde, ihmal veya kusuru olanların bulunması halinde, hasara ait dosya gerekli soruşturmanın yapılması için ilgililere gönderilir. Hasarda kusuru olduğu kesinleşenlerden alınacak tazminat dahili fona gelir kaydedilir.
VIII.BÖLÜM
DAHİLİ SİGORTA FONU VE SİGORTA TEŞKİLATI
A-Dahili fon. MADDE:101-Kurumumuz veya Müesseselerine ait menkul ve gayrimenkul kıymetlerde ileride meydana gelmesi muhtemel sigorta tekniğinin kabul ettiği zararları karşılamak üzere bedelleri üzerinden belirli oranlarda hesaplanan primlerin rizikoların mahiyetine göre muhasebe kayıtlarında ayrı ayrı hesaplarda toplanması neticesi oluşan rakamsal kıymete dahili sigorta fonu denir.
MADDE : 102- Dahili fonlar makul bir başlangıç sermayesiyle kurulur ve bundan sonra ayrılacak dahili fonlarla sürdürülür.
MADDE : 103- Dahili sigorta fonunun kaynakları :
a) Başlangıç sermayesi olarak ayrılan bedel,
b) Kurum veya Müesseselerce daha önce oluşturulmuş fonlara ait birikmiş tutarlar,
c) Dahili fondan yapılacak sigortalar için ayrılacak primler,
d) Dahili fondan karşılanıp daha sonra zararda kusurlu olduğu kesinleşenlerden alınacak tazminat,
e) Dahili fondan karşılanan sigortalarda hasarlı kıymetlerin satışından elde edilen gelirler den oluşur.
MADDE : 104- Dahili fonlara ait işlemler sigorta servisiyle Muhasebeler ilgili servisleri tarafından ortaklaşa yürütülür. Sigorta servisi, sigortanın cinsine göre hesaplanacak primleri Muhasebe servilerine bildirirler, Muhasebe servisleri bu primleri “Dahili Sigorta Fonu” adı altında açılacak hesaplarda toplar ve hasar mahsuplarını da bu hesaplardan yapar.
B-Sigorta İşleri Teşkilatı, yönetimi ve görevleri.
MADDE : 105- Kurumumuz ve Müesseselerinin her türlü sigorta işlerinde merkeziyet sistemi kabul edildiğinden, bütün sigortalama işleriyle bunlara ait muameleler Genel Müdürlük Satınalma Dairesi Başkanlığı bünyesinde bulunan Sigorta Servisi tarafından yürütülür.
MADDE : 106- Sigorta Servisi, Sigorta işlerinin genişliğine ve yoğunluğuna göre, bir şef ve yeterli sayıdaki memurdan oluşur ve Genel Müdürlük ve bağlı Müesseselerinin sigorta işlemlerini bu yönetmelik hükümlerine göre yürütür.
MADDE : 107- Sigorta Servisinin başlıca görevleri şunlardır:
1- Kurumumuz ve Müesseselerinin gerekli göreceği bütün sigorta işlerini bu yönetmelikte belirtilen esaslar dahilinde ve sigorta teknik ve icaplarına uygun olarak yerine getirmek, bunların neticelerini takip etmek, camianın sigorta işlerini tanzim ve bunların muntazam bir şekilde yürütülmesini temin için her türlü lüzumlu tedbir ve kararları almak,
2- Kurum ve bağlı Müesseselerine ait dahili, harici ve müşterek sigortaların ayrı bölümler halinde, sigorta çeşitlerini, kıymetlerini, ödenen net primlerini ve tahsil edilen hasar tazminatlarını da gösterecek şekilde gerekli kayıtlarını tutmak,
3- Muhtelif sigorta çeşitlerinden, harice yaptırılan sigortalarda ; tanzim olunan poliçelerin tekliflerine uyup uymadığı, tatbik edilen sigorta fiyatının ve bu fiyata göre tahakkuk ettirilen primin doğru olup olmadığını, poliçe özel şartlarının verilen talimata uygun olarak hazırlanıp hazırlanmadığını ve sair hususları kontrol ederek noksan kısımları varsa tamamlattırır. Tamam ve doğruluğu tespit edilen poliçelere ait primlerin ödenmesi için gerekli işlemleri yapar,
4- Hasarlarda, her hasar için bir sıra numarası verilerek ayrı dosya açılır ve bütün safhalar bu dosyada takip edilir ve neticesi alınan hasar dosyaları ; tazminat ilgili hesaplara intikal ettirildikten sonra muameleden kaldırılır.
5- Kurum ve Müesseselere ait bütün sigortaların bir yıllık faaliyet raporunu ayrı ayrı çıkarmak,
6- Her türlü sigorta işlemlerinin bu yönetmelik hükümlerine göre, sağlıklı bir şekilde yürütülmesi için sigorta ile ilgili işyeri yetkilileri ile iş birliği yapmak, gerekirse uyarmak ve bilgi vermek,
IX.BÖLÜM DİĞER HÜKÜMLER
MADDE: 108-TKİ. Genel Müdürlüğüne bağlı olarak faaliyet gösteren E.K.İ. Müessesesinin kuruluşundan bu yana, Bankalar Caddesi No:80 Karaköy-İSTANBUL adresinde bulunan ANKARA ANONİM TÜRK SİGORTA ŞİRKETİ’ ne yaptırdığımız her türlü sigortalarımız, bundan sonra da aynı şirkete veya bu şirketin Genel Müdürlükçe tayin edilecek her hangi bir acentesine yaptırılacaktır.
Sık sık sigorta şirketini değiştirmek uygulamada çeşitli zorluklara sebep olmakla beraber, Kurumun çok büyük menfaati olduğu düşünülen durumlarda başka bir sigorta şirketinin tespit ve tayinine Genel Müdürlük yetkilidir.
MADDE:109- Bu yönetmelik yürürlüğe girdiği andan itibaren Kurumumuz ve Müesseselerinde yürürlükte bulunan sigorta işleri ile ilgili bütün yönetmelik ve kararlar hükümsüz sayılır.
MADDE : 110- Bu yönetmelik onaylandığı tarihten itibaren yürürlüğe girer.
===================
NOT: Bu yönetmelik Yönetim Kurulunun 10.9.1988 tarih 265 sayılı kararı ile onaylanarak yürürlüğe girmiştir.
Dostları ilə paylaş: |