TüBİtak-mam esçAE

Tablo 4.3. Kayseri pilot bölgesi havasız çürütme prosesi birimlerinin özellikleri (devam)

Birim

Özellik

tanım işlev adet kapasite ekipman tanım işlev adet malzeme ekipman tanım işlev adet malzeme tanım işlev adet malzeme boyutlar ekipman tanım işlev adet malzeme kapasite ekipman

gaz jeneratörü enerji üretimi 1 1400 kW + 3000 kW (70^oC sıcak su) ısı geri kazanım sistemi, fazla ısı tasfiye radyatörü, kumanda sistemi sıcak su kazanı jeneratörde oluşan atık ısıdan sıcak su elde edilmesi 1 çelik 2000 kW, biyogaz ve LPG brülörü fazla gaz yakma ünitesi enerji üretimi için kullanılmayan atık gazın yakılması (arıza vb durumunda) 1 çelik çürütülmüş gübre toplama tankı çürütülmüş gübrenin toplanması, yoğunlaştırılması ve belt preslere basılmasının sağlanması 2 betonarme 20.0 mx3.5 m yükseklik (0.4 m hava payı) sıyırıcı, yavaş karıştırıcı, 2.0 kW belt-pres çürütülmüş çamurun susuzlaştırılarak kek (gübre) haline getirilmesi 4 çelik 950 kg/saat katı madde yükleme belt pres pompaları, 4 asıl, 1 yedek, Q=15 m^3/saat, Hm=10.0 m, 3.0 kW, pozitif deplasmanlı, hız kontrol kumandalı kumanda sistemi, kek konveyörleri kireç silosu, pneumatik yükleme sistemi, basınçlı hava kompresörü, hız kontrol kumandalı besleme düzeneği ve helezonu, belt pres binası, 10.0x30.0 m, yerleşim alanı

Tablo 4.3. Kayseri pilot bölgesi havasız çürütme prosesi birimlerinin özellikleri (devam)

Birim

Özellik

tanım tanım işlev adet malzeme boyutlar tanım özellikler

Genel enstrümentasyon 4 adet çamur debimetresi, 4 adet gaz debimetresi, 4 adet alev kapanı, 4 adet kondens kapanı, 4 adet basınç/vakum vanası, 1 adet gaz-duman detektörü, alarm ünitesi, ultrasonik, kondaktivite ve proximite tipi çeşitli seviye kontrol cihazları çürütülmüş çamur keki deposu ve paketleme sistemi çürütülmüş çamur için bekletme alanı, ve paketleme 1 zemin grobeton, çelik konstrüksiyon, çatı 40.0x50.0m (8 gözlü) + 6.0x12.0m paketleme holü idare binası ve laboratuvar 10.0x30.0 m yerleşim alanı, tek katlı, içinde bir laboratuvar ve bir atelye bulunan, betonarme bina

Öngörülen hayvan gübresi çürütme sistemine ait enerji dengesi ise Tablo 4.4’de verilmektedir.

Tablo 4.4. Kayseri hayvan gübreleri havasız çürütme sistemi enerji dengesi

Proseste kullanılan enerji	Üretilen enerji
gübre kabul-aktarma: 3.0 kW gübre hazırlama: 4x5.5=22.0 kW gübre besleme: 2x12.0 kW+12.0 kW (yedek) çürütme: 8x37.5 kW+2x37.5 kW (yedek) 4x9.4 kW+2x9.4 kW (yedek) çürütülmüş gübre:2x2.0 kW belt pres: 4x3.0 kW+1x3.0 kW (yedek) 4X2.0 kW (belt pres tahrik) 2x3.0 kW (kireç hazırlama besleme) idare binası, depo-laboratuvar: 7.5 kW aydınlatma vb: 10.0 kW	1400 kW 3000 kW (yaklaşık 2000 kW sıcak su, çürütücüleri ısıtmak amacıyla kullanılacaktır)
425 kW (kullanılan güç) 545 kW (kurulu güç)	net üretim: 975 kW elektrik 1000 kW sıcak su (70^0C)

4.1.4 Kayseri hayvan gübreleri havasız çürütme sistemi maliyet analizleri

Çürütme sistemi maliyeti oluşturan ana faktörler proje geliştirme giderleri, ilk yatırım maliyeti, eğitim ve işletme giderleri olarak özetlenebilir. Projenin gelir getirmesi beklenen kalemleri ise üretilen elektriğin satışından beklenen gelir, jeneratörden oluşacak sıcak suyun ekonomik olarak değerlendirilmesi ve havasız çürütme prosesi sonucu çürütülmüş çamur kekinin gübre veya toprak şartlandırıcısı olarak satışından elde edilebilecek gelirdir.

İlk yatırım maliyeti

Bir havasız çürütme sisteminin ilk yatırım maliyeti çok çeşitli değişkenlere bağlıdır. Sistemde kullanılacak cihazlar korozyona dayanıklı yüksek kalitede ve uzun kullanım süresine sahip olmalıdır. Bu durum maliyeti etkiler. Aynı şekilde, saha hazırlanması, zemin ıslahı ve çürütücülerin kurulacağı alanın peyzaj özelliklerinin iyileştirilmesi proje kapsamında maliyet unsuru olarak değerlendirilmelidir. Proje geliştirme giderleri arasında teknik, yasal ve planlama alanlarında alınacak danışmanlık hizmetleri, gerekli izinler, finansal faaliyetler (finans sağlamak amacıyla yapılacak araştırmalar), üretilecek elektriğin satışı için yapılacak bağlantılar sayılabilir.

Havasız çürütme sistemi projelerinde görev alacak kişilerin projenin büyüklüğüne bakılmaksızın eğitilmeleri gerekmektedir. Eğitim sistemin emniyet unsurları, yanıcı gaz, basınç, sağlık ve çevre konularını içermelidir. Eğitim bu konudaki yeni gelişmeleri takip etmek ve uygulamak amacıyla sürekli olmalıdır.
Tesisin ilk yatırım maliyetinin hesaplanmasında uluslararası benzer kapasite ve bertaraf yöntemi çerçevesindeki örnek çalışmalardan faydalanılmıştır. Bu çalışmalarda alınan sonuçlar Türkiye koşulları doğrultusunda modifiye edilmiştir. Havasız çürütme sisteminin ilk yatırım maliyetinin hesaplanmasında baz alınan kriterler ve Kayseri – havasız çürütme sistemi yatırım maliyeti ile ilk yatırım maliyetinin bileşenleri Tablo 4.5 ve 4.6’ da özetlenmiştir.
Tablo 4.5. Havasız çürütme sistemi ilk yatırım gideri – örnek çalışmalar

Tanım/örnek	*Yatırım gideri/referans
1 MW havasız çürütücü, Walford 0.04 MW havasız çürütücü, Craven/USA 0.16MW havasız çürütücü, Kemer/Antalya	ilk yatırım gideri=6.3 MUSD, (Walford/İngiltere, 2000) ilk yatırım gideri=0.32 MUSD, (Craven/USA, 1999) ilk yatırım gideri=0.8 MUSD, (Kemer/Antalya öngörülen bedel 2001)