RUBAİ
Edebiyatımıza İran şiirinden geçmiş “tek dörtlük”ten oluşan bir nazım biçimidir. Bu nazım biçimi mani tipinde kafiyelenir:
……………………………………………. A
……………………………………………. A
……………………………………………. X
……………………………………………. A
Rubai gibi tek dörtlükle yazılan tuyuğ, mani ve kıt’a gibi nazım biçimleri de vardır. Rubai’yi onlardan ayıran ölçüsüdür. Rubai, aruz ölçüsünün “ahrem” ve “ahreb” adı verilen 24 ölçü ile yazılır:
Ahreb vezinleri(12 adet)
|
Mef û lü ile başlarsa _ _ .
|
Ahrem vezinleri(12 adet)
|
Mef û lün ile başlarsa _ _ _
|
Kıt’a nazım biçimi de dörtlük olarak yazılabilir. Ancak onun kafiye düzeni b a, c a (matlası olmayan gazel gibi) yazılır. Mani de dörtlük biçimindedir ve kafiyesi rubai gibidir; ancak maninin dili halk dilidir, sadedir. Yüksek zümre dili(Osmanlıca) değildir.
Rubai, felsefi-tasavvufi konularda özlü söz olarak yazılır. Dünyaca tanınmış İranlı Ömer Hayyam en çok rubaileriyle tanınır. Türk Edebiyatında Azmizade Haleti rubaide başta gelir. Yahya Kemal, Arif Nihat Asya da Cumhuriyet döneminde bu nazım biçimini denemişlerdir. Şairler, rubailerde genellikle mahlas kullanmazlar.
Dostları ilə paylaş: |