Türk edebiyati-10 ÜNİTE: tariH İÇİnde türk edebiyati edebiyat-tariH İLİŞKİSİ

Divan şiirinin dili ağırdır.

Aydınlı Visali, Türki-i Basit cereyanının öncüsüdür.

Mahallileşme akımının en önemli temsilcisi Nedim’dir.

Sebk-i Hindi’nin en önemli şairi Şeyh Galip’tir.

Divan Şiiri, 19.Yüzyıl’ın ikinci yarısından sonra devrini kapamıştır.



2.HALK ŞİİRİ

Destan dönemi edebiyatı dörtlük nazım birimi, hece ölçüsü ve yarım kafiye gibi biçim özellikleri yanında sade dil de kullanıyordu. Ayrıca bu edebiyat genellikle sözlüydü. Türkler Müslüman olduktan sonra bu özellikler Halk Edebiyatı içeriği olarak Divan şiiriyle iç içe veya paralel olarak devam etmiştir. Halk şiiri üst zümre edebiyatı değildir. Halk şiiri sözlü özellik taşıdığı için ismi bilinmeyen eserler Anonim Halk Edebiyatı’nı, din-dışı şiirler Âşık Edebiyatını, tasavvufi konular da Dini-Tasavvufi Halk Edebiyatı’nı ad olarak almıştır.

HALK ŞİİRİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ

1.İçerik, tema ve biçim özellikleri bakımından destan dönemi ile benzerlikler gösterir.

2.Çoğu şair düzenli bir eğitimden geçmemiştir. Alt zümreye dâhildirler.

3.Halk şiiri gerçek hayata daha yakındır, soyut konulardan çok somut konuları işler.

4.Anonim ve Âşık Tarzı şairleri halk içinde yaşayan, ekonomik zorluklarla boğuşan kişilerden oluşur.

5.Halk şiiri sözlü gelenekten geldiği için, edebi ürünlerin çoğu kaybolmuş, ancak aktarılabilenler kuşaktan kuşağa geçirilebilmiştir.

6.Halk şiiri ürünleri sözlü olduğu için ürünlerin farklı yörelerde farklı söylenişleri(varyantları) vardır.

7.Halk şairleri kendi şiirlerini veya başkalarının şiirlerini cönk veya mecmua denen defterlerde toplamışlardır. Aşağıdan yukarıya açılan defterlere “cönk” ; sağdan sola açılanlarına ise “mecmua” denmiştir.

8.Halk şiirinin dili sade halk Türkçesidir. Çok az da olsa yabancı sözcüklere tesadüf edilir.

9.Bu şiirlerde halk ağızlarına da rastlanır.

10.Az da olsa mazmunlara ve kalıplaşmış sözlere yer verilir.

11.Anlatım içten ve canlıdır.

12.Konuları somuttur: Aşk, ayrılık, ölüm, gurbet, özlem, sıla, doğa güzellikleri, eleştiri, yiğitlik, toplumsal olaylar, din, tasavvuf vb.

13.Nazım birimi genelde dörtlüktür.

14.Ölçü hece ölçüsüdür, en çok 7’li, 8’li, 11’li hece ölçüsü kullanılmıştır.

15.Genellikle yarım ve cinaslı kafiye kullanılmıştır.

16.Halk şiirleri belli bir ezgi ile(melodi, müzikal dizi) yazılır.