NAZIM BİÇİMLERİ
KOŞMA
Türk Halk Edebiyatı nazım şekillerinden en çok sevileni ve kullanılanıdır. 3-5 dörtlükten oluşur; hecenin 6+5 veya 4+4+3 duraklı 11’li kalıbı ile yazılır. Kafiye düzeni ilk dörtlüğe bağlıdır:
………………koşanda-a
………………coşanda-a
……………….aşanda-a
……………savaşından-b cccb/dddb
|
……………gelince-a
……………..dağların-b
…………….gülleri-c
…………….dağların-b dddb/eeeb
|
…………….derdim-a
…………..seyr eyle-b
…………..derdim-a
…………..seyr eyle-b cccb/dddb
|
aaba/ccca/ddda biçiminde olanlar da vardır.
|
Özet olarak ilk dörtlük farklı olabilir. Diğer dörtlüklerin son mısraı ilk dörtlüğe uymak şartıyla düz kafiyeyle yazılırlar.
|
Şair son birimde(dörtlükte) mahlasını(tabşırma) söyler. Koşmanın asıl karakteri lirik olmasıdır. Tabiat, aşk, ölüm, ayrılık, yiğitlik, zamandan şikâyet gibi konular işlenir.
Bazı koşmalar dedim-dedi biçimindedir. Karşılıklı konuşma ile yazılmışlardır. Koşmaların türleri:
Güzelleme
|
Sevgiliyi öven koşmalardır:
Lebler kırmızı la’l kaşları hilal
Gözler ahu misal bulunmaz emsal
Bilmem bu ne hayal bilmem bu ne hal
Bu ne parlak cemal Ülker misin sen
|
Koçaklama
|
Yiğitlik, savaş konularını işleyenler:
Yiğit olan yiğit kurt gibi bakar
Düşmanı görünce ayağa kalkar
Kapar mızrağını meydana çıkar
Yiğidin ardında duran olmalı
|
Taşlama
|
Yergide bulunan koşmalardır:
Koskocaman çatal çatal uzadı,
Bizim köyde bir dürzünün boynuzu;
Cilalandı, pırıl pırıl parladı,
Bizim köyde bir dürzünün boynuzu
|
Ağıt
|
|
Dostları ilə paylaş: |
