Türk edebiyati-10 ÜNİTE: tariH İÇİnde türk edebiyati edebiyat-tariH İLİŞKİSİ

Fecr-i Âti Topluluğu Edebiyatına Adına Yazan Müfit Râtip, Beyannamenin altında imzası bulunanlar:

Ahmet Samim, Ahmet Haşim, Emin Bülent, Emin Lâmi, Tahsin Nâhit, Celâl Sâhir (Reis), Cemil Süleyman, Hamdullah Suphi, Refik Halit, Sahabettin Süleyman, Abdülhak Hayri, izzet Melih, Ali Canip, Ali Süha, Faik Âli, Fâzıl Ahmet, Mehmet Behçet, Mehmet Rüştü, Köprülüzâde Mehmet Fuat, Müfit Râtip, Yakup Kadri.

(Servet-i Fünun C: 38, No. 977. 11 Şubat 1325)

Fecr-i Âtî topluluğunun yayımladığı bildiri şöyle özetlenebilir:

• 
  “Sanat şahsi ve muhteremdir.” diyerek sanat eserinin bireysel bir anlayışla yaratılmasına, sanatsal değer taşımasına önem verdiklerini söylemişler, “Sanat için sanat” anlayışını sürdürdüklerini belirtmişlerdir.
  
• 
  Edebiyatın hoş vakit geçirmek için kullanılan bir araç olmadığını, ciddiye alınması gerektiğini söyleyerek Servet-i Fünûncuları böyle bir anlayış içinde edebiyat eseri yarattıkları için takdir etmişlerdir.
  
• 
  Servet-i Fünûncuları 1908′den sonra edebiyatı bırakmakla eleştirerek onları “geçmiş” olarak nitelendirmişler, onların söyleyecek sözlerinin kalmadığını, eskidiklerini öne sürmüşlerdir.
  
• 
  Amaçlarının Türk edebiyatının geleceğini yaratmak olduğunu belirterek, edebiyatta o güne kadar yaratılan tüm değerleri “eski” olarak kabul etmişler, farklı ve yeni bir edebiyat ortamı oluşturmak istemişlerdir.
  
• 
  Dilde, sanatta, edebiyatta ve sosyal bilimler alanında farklı ve yeni bir çalışma yapmak istediklerini açıklamışlardır.
  
• 
  Batı’daki gelişmeleri ve Batı edebiyatını geriden değil, günü gününe izleyeceklerini söyleyerek Batı’nın önemli eserlerini Osmanlıcaya, Türk edebiyatının önemli eserlerini de Batı dillerine tercüme edeceklerini, Doğu ve Batı arasında bir kültür köprüsü kurmak istediklerini açıklamışlardır.
  
• 
  Genç yetenekleri bir araya getirerek fikir tartışmaları yapacaklarını, düşünce ve edebiyat alanında konferanslar düzenleyeceklerini, bunlarla ilgili de halkı bilgilendireceklerini ortaya koymuşlardır.
  
• 
  Topluluğun yayın organının Servet-i Fünûn dergisi olmasına, Fecr-i Âtî üyelerinin eserlerini “Fecr-i Âtî Kütüphanesi” adı altında yayımlanmasına karar vermişlerdir.
  

Fecr-i Âticiler Servet-i Fünuncuların devamı(uzantısı) sayılırlar. Onlar gibi şiirde parnasizm ve sembolizmi, roman ve öyküde realizm ve natüralizmi takip ederler. Çünkü onların edebiyat ekseninde yetişmişlerdir.

Fecr-i Âti şairleri görünenden çok hissedilenin peşindedir. Seyredilen manzaralar onların şiirine renkli, canlı, hissedilmiş tablolar halinde yerleşir. Marazi duygular eşliğinde ışık ve renk öne çıkar. Aruz ölçüsü ve müzikal akış vurgulu biçimde kullanılır. Temaları aşk ve tabiat, insan hayatının farklı zamanları, günün değişik anlarıdır. Aşk konusunu romantik ve duygusal olarak ele almışlardır. Fransız edebiyatını takip etmişlerdir.

Ahmet Haşim bu şiir anlayışını devam ettirerek gide gide saf(öz) şiire varmıştır. Haşim etkisiyle yazan şairler Tahsin Nahid, Emin Bülent gibi birkaç şairdir.

Fecr-i Aticiler, servet-i Fünuncuları söyleyecek sözleri olmayan geçmiş ve artık yenilik getiremeyen bir çevre olarak eleştirdiler. Ne var ki dil, tema, biçim, zihniyet gibi yönlerden kendileri de hiçbir yenilik getiremediler. Serbest Müstezad biçimini daha da geliştirdiler. Tiyatroya daha fazla önem verdiler. Edebiyatımızda bildirgesi olan ilk topluluk olarak geçtiler. Şiirde empresyonizm akımından da etkilendiler. Dili daha da ağırlaştırdılar.