4-DEVRİYE:
Tasavvuftaki devir kuramının anlatan şiirlerdir. Devir,
kâinatın ve insanın Allah’tan çıkıp tekrar Allah’a döndüğünü
ifade eden bir kavramdır. Bu inanca göre bu dünyaya gelen varlık
ilkin cansızdır, daha sonra bitki, daha sonra hayvan, en sonra
da insan-ı kâmile geçtikten sonra ise Tanrı’ya döner ve onun ile
birleşir; yani varlık tekrar aslına dönmüş olur.
DEVRİYE
Katre idim ummanlara karıştım
Kaç bulandım kaç duruldum kim bilir
Devre edip âlemleri dolaştım
Bir sanata kaç sarıldım kim bilir
Bulut olup ağdığımı bilirim
Boran ile yağdığımı bilirim
Altı anadan doğduğumu bilirim
Kaç ebeden kaç soruldum kim bilir
22
Kaç kez gani oldum kaç kere fakir
Kaç kez altın oldum kaç kere bakir
Bilmem ki kaç kâtip ismimi okur
Kaç defterde kaç dürüldüm kim bilir
Bazı nebat oldum toprakta sürdüm
Bilmem kaç atanın sulbünde durdum
Kaç defa cenneti alaya girdim
Cehenneme kaç sürüldüm kim bilir
Kaç kez alet oldum elde bakıldım
Semadan kaç kere indim çekildim
Balçık olup kerpiç kerpiç döküldüm
Kaç bozuldum kaç kuruldum kim bilir
Dünyayı dolaştım hep kara batak
Görmedim bir karar bilmedim durak
Üstümü kaç örtü bu kara toprak
Kaç serildim kaç dirildim kim bilir
Gufrani’yim tarikatım boş değil
İyi bil ki kara bağrım taş değil
Felek ile hiç hatırım hoş değil
Kaç barıştım kaç darıldım kim bilir
5-ŞATHİYAT:
Allah’la senli benli, teklifsizce konuşmayı dile getiren
şiirlerdir. Genellikle Bektaşi şairleri tarafından söylenirler. En
meşhur örneklerinden biri Kaygusuz Abdal’ın şu şiiridir.
23
ŞATHİYAT
Yücelerden yüce gördüm
Erbabsın sen koca Tanrı
Alem okur kelâm ile
Sen okursun hece Tanrı
Âsi kullar yaratmışsın
Varsın şöyle dursun deyü
Anları koymuş orada
Sen çıkmışsm uca Tanrı
Kıldan köprü yaratmışsın
Gelsin kullar geçsin deyü
Hele biz şöyle duralım
Yiğit isen geç a Tanrı
Kaygusuz Abdal yaradan
Gel içegör şu cür’adan
Kaldır perdeyi aradan
Gerelim bilece Tanrı
|
