TüRKİye 2010 İlerleme raporu {com(2010) 1327} İ Ç İ ndek I l e r

4.20. Fasıl 20: İşletme ve Sanayi Politikası

Türkiye, işletme ve sanayi politikaları ilkelerine ilişkin olarak ilave gelişme kaydetmiştir. Türkiye, henüz kabul edilmemiş olan, 2010-2013 yıllarını kapsayan revize edilmiş bir taslak Sanayi Stratejisi Belgesi ve Eylem Planına son halini vermiştir.

Yatırım Ortamını İyileştirme Koordinasyon Kurulu (YOİKK), 2010 yılı için bir eylem planı kabul etmiştir. Kabul edilen stratejiler ve eylem planlarının, örneğin YOİKK eylem planlarının çıkarılan üçer aylık ilerleme raporları ve KOBİ strateji ve eylem planının değerlendirilmesi yoluyla düzenli olarak izlenmesi ve değerlendirilmesi çabaları devam etmektedir. 2010-2012 yılları için sanayi politikası alanlarını kapsayan Orta Vadeli Ekonomik Program açıklanmıştır. 12 Mart 2010 tarihinde, Bakanlıklar, ilgili kamu kuruluşları ve özel sektörü bir araya getiren İhracata Dönük Üretim Stratejisi İle İlgili Olarak Yeni Bir Değerlendirme Kurulu oluşturulmuştur. Türkiye, diğer Batı Balkan ülkeleri ile birlikte Küçük İşletmeler Düzenlemesinin uygulama sürecine katılmıştır.
İşletme ve sanayi politika araçları konusunda bazı ilerlemeler kaydedilmiştir. Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı (KOSGEB) fonlarının yönetimi ile ilgili yeni mevzuatın kabulünü takiben, özellikle sektörel ve bölgesel önceliklere ilişkin KOSGEB tarafından kredi garanti aracı içeren yeni bir finansal programı başlatmıştır. KOSGEB, Kalkınma Ajansları ve Devlet Planlama Teşkilatı ile KOBİ’ler için ortak destek programları oluşturulması amacıyla protokol imzalamıştır. Beş bölgede İşletme Kuluçka Merkezleri kurulmuştur. KOBİ Eylem Planı kapsamında programlanan faaliyetlerin çoğu tamamlanmıştır. Ar-Ge harcamalarındaki artış devam etmiş, harcamalarda özel sektörün payı kamu sektörünü büyük ölçüde geçmiştir. Türkiye’nin AB Girişimcilik ve Yenilikçilik Programına ve özellikle Avrupa İşletmeleri Ağı’na katılımı olumlu yönde bir gelişmedir. Ticari İşlemlerde Alacakların Geç Ödenmesiyle Mücadele ile ilgili 2000/35/AB sayılı Komisyon Direktifine uyum konusunda ilerleme kaydedilmemiştir.

Sektör politikalarında bazı ilerlemeler kaydedilmiştir. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı, esnaf ve sanatkârlara yönelik, finansmana erişimin geliştirilmesi, kümeleme için destek, girişimcilik, yenilik ve üniversite işbirliği gibi tedbirleri de kapsayan bir strateji ve eylem planı hazırlamıştır. Kimya, demir çelik ve otomotiv sektörleri için yol haritaları hazırlanmıştır. Geçen sene gerçekleştirilen revizyonu takiben, Türk çelik sanayii ile ilgili Ulusal Yeniden Yapılandırma Planı konusunda daha fazla gelişme kaydedilmemiştir. Bir devlet yardımlarının izlenmesi otoritesinin kurulması ve bu otorite tarafından, çelik sanayisinin yeniden yapılandırılmasının resmi olarak doğrulanması gerekmektedir.
Sonuç
Türkiye, bu fasılda, 2010-2013 dönemini kapsayan yeni Sanayi Stratejisi ve Eylem Planı’nın nihai haline getirilmesi, işletme ve sanayi politika araçlarına erişimin yaygınlaştırılması ve sektörel strateji ve yol haritalarının kabul edilmesi bakımından ilave ilerleme kaydetmiştir. İş ortamı ve devam edilen izleme ve değerlendirme çalışmaları bakımından bazı sınırlı iyileştirmeler kaydedilmiştir. Türkiye, genel olarak, işletme ve sanayi politikası alanında AB mevzuatına uyumunu yeterli düzeyde sürdürmektedir.

4.21. Fasıl 21: Trans-Avrupa Ağları

Taşımacılık ağları konusunda iyi düzeyde ilerleme kaydedilmiştir. Ulaştırma Bakanlığı, Türkiye’de ileride uygulanacak Trans- Avrupa Taşımacılık Ağı (TEN-T) ile ilgili teknik belgeyi ve TEN-T Ağı ile ilgili Avrupa çıkarlarına yönelik öncelik projelerini nihai hale getirmiştir. Teknik belge, saha ziyaretlerince de teyid edildiği üzere, daha sonraki müzakereler bakımından sağlam bir dayanak teşkil etmektedir. Bu arada, Türkiye, çekirdek taşımacılık ağı ile ilgili taşıma altyapısına yönelik teknik hazırlıklara devam etmek için katılım öncesi mali yardımından etkili bir şekilde faydalanmıştır. Ancak, uzun vadeli yatırım için bir ana plan henüz hazırlanmamıştır.

Enerji ağları konusunda bazı ilerlemeler kaydedilmiştir. Nabucco boru hattı ile ilgili Hükümetlerarası Anlaşmanın onaylanması prosedürü Ağustos 2010 tarihinde tamamlanmıştır. Bir sonraki aşama olarak, hükümetler arasında proje destek anlaşmaları sonuçlandırılabilir. Nabucco, AB, Türkiye ve bölgedeki diğer ülkeler arasında daha yakın bir enerji işbirliğini tesis etmek yönünde atılmış önemli stratejik bir adımdır ve AB’nin en önemli enerji güvenliği önceliklerinden biri olmaya devam etmektedir.

Türkiye-Yunanistan-İtalya doğalgaz boru hattı enterkonnektörünü (ITGI) faaliyete geçirmeye yönelik hazırlıklar devam etmektedir.

Elektrik ağları konusunda ise, gerekli tüm çalışma ve testlerin tamamlanmasının ardından, 18 Eylül 2010 tarihinde, ENTSO-E ( Avrupa Elektrik İletim Sistemi İşletmecileri Ağı) ile deneme senkronize işletimi başlamıştır. 154 kV’de faaliyet gösteren 400 kV’lik bir hat olan İran elektrik iletim hattı, 220 kV’ye çıkarılmıştır. Gürcistan hattının geliştirilmesine yönelik çalışmalar da başlatılmıştır.

Telekomünikasyon ağları konusunda ilerleme kaydedilmemiştir.

Sonuç

Türkiye, Trans-Avrupa ağları alanında ilerleme kaydetmiştir. Özellikle, ileride uygulanacak Trans- Avrupa Taşımacılık Ağı kapsamındaki teknik tartışmaları kolaylaştırmış ve müzakerelerde ileri bir aşamaya ulaşmıştır. Enerji ağları alanında da bazı ilerlemeler kaydedilmiştir.

4.22. Fasıl 22: Bölgesel Politika ve Yapısal Araçların Koordinasyonu

Hukuki çerçeve konusunda bazı ilerlemeler kaydedilmiştir. Daha önceki raporlama dönemi sırasında, III. ve IV. Bileşenler kapsamında stratejik koordinatörün resmi olarak atanması da dahil olmak üzere, IPA yapılanmasında yer alan kurumların resmi olarak belirlenmesine ilişkin olarak Başbakanlık bu dönemde tamamlanan bir genelge yayımlamıştır.

Kurumsal çerçeve konusunda ilerleme kaydedilmiştir. IPA Stratejik Koordinatörü olan Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığı (DPT) tarafından oluşturulan teknik komite, 4 operasyonel programın (ulaştırma, çevre, bölgesel rekabet edebilirlik ve insan kaynaklarının geliştirilmesi) düzgün bir şekilde uygulanmasını desteklemek üzere her üç ayda bir toplanmaktadır. DPT, merkez kuruluşlar ve yerel idareler arasındaki bölgesel kalkınma politikalarını koordine edecek bir bölgesel kalkınma komitesinin oluşturulması üzerinde çalışmaktadır.

İdari kapasite konusunda ilerleme kaydedilmiştir.

IPA uygulamasının içerisinde yer alan merkez kuruluşların güçlendirilmesine yönelik eğitim ve teknik yardım faaliyetleri devam etmektedir ve yönetim ve kontrol sistemlerinin kurulması oldukça ileri seviyededir. IPA fonlarını etkili ve etkin bir biçimde yönetmede ilgili kurumların kapasitesi konusunda kaygılar devam etmektedir. Fon kullanımında, sözleşme yapılmasındaki gecikmeler dikkat çekmektedir ve tahsis edilen tüm fonların kullanılamaması ve etki ve sonuçların beklenilenden daha az olması gibi ciddi bir risk bulunmaktadır. Merkezi Olmayan Uygulama Sistemi kurumlarındaki yüksek orandaki personel hareketi, kurumlar arasındaki koordinasyon eksikliği ve ilgili bakanlıklarda program otoritelerinin Merkezi Finans ve İhale Birimi (MFİB)’nin ödeme ve sözleşme yapma görevlerini üstlenme yönündeki hazırlıklarında gecikmeleri bu kaygıları arttırmıştır. Tahsis edilen AB fonlarının tam ve etkin bir şekilde kullanılmalarını sağlamak üzere MFİB’nin kapasitesinin ivedilikle yeni takvime uyumlu hale getirilmesi gerekmektedir. Söz konusu risklerin ele alınmasında, NAO denetiminin güçlendirilmesi, acil önlemlerin alınması ve kapasitenin uygulama kapsamındaki fon miktarlarıyla ivedilikle uyumlu hale getirilmesi gerekmektedir. Bölgesel düzeydeki idari kapasite yetersiz olmaya devam etmektedir. Merkez kuruluşların kendi aralarında ve yerel ve merkezi düzeyde bölgesel kalkınma politikalarını koordine etmeyi amaçlayan bölgesel kalkınma komitesi (RDC), Türkiye’nin yeni bölgesel kalkınma politikasının temel unsuru olarak öngörülmektedir ve komitenin 2010 yılı içerisinde oluşturulması planlanmaktadır, fakat henüz bu yönde somut bir gelişme kaydedilmemiştir.

Programlama ve program uygulama konularında bazı ilerlemeler kaydedilmiştir. Özellikle, çevre, bölgesel rekabet edebilirlik ve istihdam operasyonel programlarında, IPA’ya yönelik proje havuzlarının oluşturulması konusunda ilerlemeler kaydedilmiştir. Bunun orta vadede fonların kullanımını geliştirmesi gerekmektedir. OP’lerin bazı küçük çaptaki revizyonlarında, coğrafi hedeflemenin yanı sıra bütçe ve zamanlama iyi ayarlanmıştır. Uygulama erken bir aşamada olduğundan, etki ve sonuçlara ilişkin daha kapsamlı sonuçlara sadece ileriki aşamalarda ulaşılabilir.

İzleme ve değerlendirme konularında bazı ilerlemeler kaydedilmiştir. IPA program otoriteleri ve Devlet Planlama Teşkilatı Müsteşarlığından oluşan çalışma grupları aktif rol oynamışlardır ve Entegre Yönetim Bilgi Sisteminin (MIS) oluşturulması konusunda ilerleme kaydedilmiştir. Tüm IPA bileşenlerinin sektörel izleme komiteleri, programa uygun bir şekilde toplanmaya devam etmiştir.

Mali yönetim ve kontrol konusunda bazı ilerlemeler kaydedilmiştir. Ancak, kapasite oluşturma ve program otoriteleri bünyesindeki yetki devrine yönelik hazırlıklar gecikmektedir ve program otoritelerinin MFİB’den mali yönetim ve kontrol sorumluluklarını devralmalarının sağlanmasına ilişkin takvime bağlı kalınmamıştır; bu nedenle söz konusu devralmanın Ulaştırma ve İnsan Kaynaklarının Geliştirilmesi bakımından 2011 yılına, Bölgesel Rekabet Edebilirlik bakımından ise 2012 yılına kadar ertelenmesi gerekmiştir. Sonuç olarak, MFİB ile yapılan ortaklık anlaşmalarının süresinin 31 Aralık 2010 son tarihinden ileriki bir tarihe uzatılması gerekmektedir.

Sonuç