PKK İÇİN KAMUSAL DESTEĞİ AZALTMAK
Irak Kütleri, Türkiye’nin Kürt sorununa askeri çözüm bulunamayacağında ısrarlıdırlar. Türkiye, Kürt kimliğini tanımadıkça ve mağduriyetlerini önleyici adımlar atmadıkça, PKK’ya para kaynaklarının ve militanların akmaya devam edeceğini ileri sürmektedirler.
ÖNERİLER:
-
Teröre karşı çıkmanın ötesine geçin: PKK problem, güvenlik önlemlerinin ötesinde adımlar gerektirmektedir. Nihai çözüm Türkiye’nin sürdürülebilir demokratikleşmesinde ve gelişiminde ve aynı zamanda PKK liderleri ve birlikleri için af organizasyonu yapmakta yatmaktadır. Demokratikleşme, DTP tutuklularını serbest bırakmak ve yasal reformlarla (aşağıya bakın) geliştirilebilir. Gelişme projeleri, iş olanakları yaratmaya ve sosyal refaha (aşağıya bakın) odaklı GAP projesinden öğrenilen dersleri benimsemeli.
-
Yasal reformları üstlenin: Türkler federalizmi bölünmeyle eşanlamlı gördüğünden, daha az göze çarpan ademi merkeziyet planları tasarlanmalı. Anayasanın 7. Maddesi (“Türklüğü” vatandaşlık olarak tanımlayan) değiştirilmeli, Anti-terör yasasındaki 215, 216, 217, 220. maddeler ve Ceza yasasındaki 301. madde gibi gerici yasal düzenlemeler ya değiştirilmeli ya da yürürlükten kaldırılmalı, kültürel reformların tam olarak uygulanması Türkiye’nin demokratik gelişimine ve yasaların hakimiyetinin genişletilmesine kadar varacak uzun bir yol olmalı. Katı, hesap sorulamaz ve aşırı tutucu olan yargının ıslahı için de önlemler alınmalı.
-
İş olanakları yaratmaya odaklanın: Güneydoğudaki ekonomiyi canlandırmak, çözümün bir parçasıdır. Yollar, su işletmeleri, elektrik ve telefon servisi gibi altyapıda daha fazla yatırım gerekli, diğer yandan da özelleştirme ve toprak reformu yapılmalı. Yeni sulama ve gübreleme üretim metodlarının tanıtılması, hayvancılıkta yapılacak gelişmeler ve tarımsal teşvik kredilerini artırmak küçük ölçekli tarım işletmelerini geliştirecek ve iş olanaklarını, özellikle kadınlar için, artıracaktır.
-
Sosyal servisleri geliştirin: özellikle kadınlar ve kızlar için sağlık ve eğitim gibi sosyal servisleri genişletmek, kadınları fakirlikten, cahillikten ve eziyetten kurtaracak önemli bir adım oluşturacaktır. Aşiret düzenini ve feodal yapıyı parçalayacak ve gelişmeyi hızlandıracak önlemler alma gereği vardır. Kürtler arasındaki çoklu evlilikler ve çok büyük aileler dikkate alındığında, nüfus planlama programlarının gerekliliği ortaya çıkmaktadır. “Eve dönüş program”ını destekleyecek fonlar kullanılmalıdır. Koruyucu sistemi yürürlükten kaldırıldıktan sonra iş olanakları ve emeklilik düzenlemeleri yapılmalıdır.
-
Düşmanla konuşun: Ankara, Öcalan’la konuşmayı red edebilir, fakat demokratik seçimlerle gelmiş olan DTP üyeleri etkin birer muhatap olabilir. Erdoğan DTP milletvekilleri ile görüşmeli ve DTP’yi geniş kapsamlı görüşmeler için bir kanal olarak görmeli.
-
Uzlaşmayı teşvik edin: Gerçek uzlaşma süreci, çatışma sırasında (1984’ten beri süren) iki tarafta da doğmuş olan mağduriyeti göz önüne almalı. İtiraf, sorumluluğu bertaraf etmemeli. Süreç diğer karşılaştırılabilir çatışma sonrası durumlarla canlandırılmalı.
-
Bölgesel bir yaklaşım uygulayın: Türkiye ile KBY arasında geliştirilecek ilişkiler, Türkiye’deki Kürtler üzerinde güvenlik tesis edici önlemler olarak işlev görecek, güneydoğudaki gerilimi azaltacaktır.
-
Avrupa ile entegrasyonu cesaretlendirin: Türkiye’yi AB üyeliği yolunda tutmak, Türkiye’nin daha da demokratikleşmesi, Türkiye’deki Kürtlerin içinde bulundukları koşulları ve Türkiye-KBY ilişkilerinin sürdürülebilir gelişimi için elzemdir. Avrupa Türkiye’nin üyeliğinin desteklenmesi için tek bir sesle konuşmalı ve özel ortaklık için çağrıları terk etmelidir.
SONUÇ
ABD, Irak içerisinde, Irakla Türkiye arasında ve Irak Kürdistanı ile Türkiye arasında entegrasyonu teşvik etmekte çok önemli bir role sahiptir. Ancak, esas sorumluluk Türklerin ve Iraklı Kürtler de dahil Iraklıların menfaatlerini temsil eden pollitik liderlerde bulunmaktadır. Onların vizyonu, cesareti ve adanmışlıkları, önlerindeki fırsatı karşılamakta kritik faktörler olacaktır.
Yakınlaşma için kamuoyu hazırlamak üzere “ikinci kademe” diyalogları geliştirmek bütün partilerin avantajına olacaktır, ve gelecek için ortak bir vizyona dayalı çok sayıda birleşik faaliyetler yaratılmalıdır. Her ne kadar uluslararası bir arabulucu yardımcı olabilirse de esas itici güç, Türklerden ve Iraklı Kürtlerin kendilerinden gelmelidir. Sivil toplum faalliyetleri, resmi görüşmeleri tamamlayabilir ama onların yerine geçemez. Ancak “ikinci kademe” faaliyetleri, resmi makamlar tarafından atılacak proaktif adımları cesaretlendirebilir ve olayların negatif bir yöne sapması durumunda bir güvenlik çemberi oluşturabilir.
Kendi içerisinde ve komşuları ile barış içerisinde olan bir Irak’ın kendi sınırları ötesinde de pozitif yankıları olacaktır. Krizlerin bulaşıcı olması gibi, ilerlemenin de Orta Doğu ve Güney Asya’daki olaylar üzerinde etkileri olacaktır. Iraklılar arasındaki etkin güç paylaşımı, politik gayelere ulaşmak için şiddete alternatif bir yol gösterecektir. Iraklı Kürtler ve Türkler arasındaki bölgesel iişbirliği meydan okumadansa işbirliği yapmanın faydalarını kanıtlayacaktır. Türkiye’nin sürdürülebilir demokratikleşmesi ve gelişimi, Kürtler de dahil olmak üzere tüm Türklere yararlı olacak ve laik demokrasinin faydalarını Arap ve Müslüman dünyasına kanıtlayacaktır.
TEŞEKKÜR
Atlantic Council, “Türklerle Iraklı Kürtler arasındaki sorunları adresleyen” projeye vermiş olduğu destek için Norveç hükümetine müteşekkirdir. Özellikle tartışmalara katılan Norveç’in ABD büyükelçisi H.E. Wegger Strommen ve Norveç Dışişleri Bakanlığının memurlarına teşekkürü bir borç bilir.
Atlantic Council aynı zamanda toplantılara katılan 14 Türk ve Iraklı Kürtleri de içeren Iraklı’nın katkılarını da minnettarlıkla karşılamaktadır. Konferanslara katılabilmek için çoğu uzun seyahatler yaptılar, onların katkılarını takdir ediyoruz. Aşağıda isimleri verilen ve toplantılara fasilitatör, sunucu ya da kaynak sağlayıcı olarak katılan kişilere de teşekkür borçluyuz.
-
Mike Amitay (Açık Toplum Enstitüsü, Kıdemli politika analizcisi, Orta doğu, kuzey afrika, güney ve doğu asya bölgelerinden sorumlu)
-
Fran Burwell (ABD Atlantic Council başkan yardımcısı, transatlantik program ve çalışmalarının direktörü)
-
Jay Garner (Irak yeniden yapılandırma ve hümaniter yönlendirici ofisinin eski direktörü)
-
Joost Hilterman (Uluslararası Kriz grubunun, ortadoğu programları direktör yardımcısı)
-
Preston Hughes (Amerikan Türk Konseyi, savunma ve güvenlik işleri başkanı)
-
Fred Kempe (ABD Atlantic Council başkanı)
-
Stephen Larrabee (RAND Corporation kidemlli politik uzmanı)
-
Aliza Marcus (Kan ve İnanç: PKK ve Kürt özgürlük savaşçıları adlı romanın yazarı)
-
Eric Melby (Scowcroft grubunun kurucu üyesi)
-
Carole O’Leary (Amerikan Üniversitesi, Global barış merkezi, orta doğu programları direktörü)
-
Andrew Parasiliti (Güvenlik çalışmaları uluslararası enstitüsünün direktörü)
-
Kieran Prendergast (Birleşmiş Milletler eski genel sekreteri, pollitik meselelerden sorumlu)
-
Cynthia Romero (Transatlantik ilişkiler program direktör yardımcısı, Atlantic Council)
-
Charles Wald (ABD ordusu generali)
-
Ross Wilson (Türkiye eski ABD büyükelçisi)
Dostları ilə paylaş: |
