TürklüK ÇAĞDAŞliq

qalib-galib)

ə	e (yalnız yazılış fərqi var, tələffüs eynidir: ət-et) a (yalnız əcnəbi sözlərdə: ədalət-adalet)

Bu cədvəldə qeyd olunanlardan başqa başqa e - i (getmək–gitmək), ğ - g (duyğu–duygu) kimi cüzi səs fərqləri də vardır ki, bu fərqlər ortaq ədəbi dil və əlifba formalaşdırmağa o qədər də əngəl deyil. Belə ki, yaradılacaq ortaq ədəbi dildə bu vari-antlardan birini və ya ikivariantlılıq kimi hər ikisini paralel qəbul etmək olar. Çünki, belə ikivariantlılıq ədəbi dilimizdə artıq mövcuddur. Məsələn, həyan–hayan, qəhmər–qahmar, qə-miş–qamış və s.

Vahid ədəbi dilin formalaşdırılmasında leksik məsələ fo-netik və qrammatik məsələyə nisbətən daha asan həll olunan-dır. Belə ki, türk mənşəliliyi əsas götürməklə türkcələr arasında fərqli sözlərin qarşılıqlı alınması (şifahi nitqdə və lüğət kitabla-rında) yolu ilə ortaq leksikanın formalaşmasına nail olmaq olar.

Ortaq ədəbi dili formalaşdırmaq üçün tədqiqatlarla yanaşı mütləq təbii yaxınlaşma prosesinə də şərait yaradılmalıdır. Ləhcələrin təbii yaxınlaşmasına isə türk xalqları arasında canlı ünsiyyətin inkişaf etdirilməsi şərait yarada bilər. Canlı ünsiy-yətə və nəticədə ləhcələrin təbii yaxınlaşmasına təkan verəcək iki əsas amil var:

– Milli telekanalların bütün türk resbublikalarında birbaşa və maneəsiz qarşılıqlı yayımı;

– Ticarət və mədəni əlaqələrinin maksimum inkişaf et-dirilməsi.

Təəssüf ki, keçmiş SSRİ tərkibində olmuş beş türk respub-likasının müstəqillik qazanmasından 20 ildən çox bir müddətin keçməsinə baxmayaraq bu müddətdə canlı ünsiyyət və ləhcələ-rın təbii yaxınlaşma prosesi yalnız müəyyən səviyyədə Azər-baycan və Türkiyə türkcələri arasında baş vermişdir. Çox təəs-süf ki, bütün türk ləhcələri arasında bu yaxınlaşmanı həya-ta keçirmək üçün 20 illik bir dövrü artıq itirmişik!