Daxilolan moniqramların vəpoçt baratlarının saxlanma müddəti,ödənişinənəzarət, onların geri ünvana
qaytarılmasıvəya yeni ünvana göndərilməsi 8.1 Daxil olan moniqramlar Şəhər PŞ-dəünvançılara dərhal, kənd PŞ-dəisə3 gün müddətində (uzaq kənd PŞ-də, pul vəsaiti olmadıqda) ödənilməlidir.
8.2 Daxil olan moniqramların poçtşöbəsindən asılıolmayan səbəblərəgörə3 günərzindəödənilməsi mümkün olmadığıhallarda (ünvançımüvəqqəti başqa yerəgetdikdə, evdəolmadıqda vəs.hallarda) təyinatPoçtşöbəsindərejim seçimində 3 yazılmaqla “ET” yığılaraqödənilməmənin səbəbihökmən göstərilməlidir. Poçt baratlarında da ödənilməmənin səbəbinin göstərilməsi, onun ödənişinəicazəverilmiştarixdən etibarən 3 gündən sonra eyni qaydada həyata keçirilir.
8.2.1 Pul baratlarınınödənilməməsinin səbəbi 3 halda dərhal göstərilir vəo qaytarılmışhesab edilir: 01)ünvançıvəfat etdikdə; 02) moniqramıalmaqdan imtina etdikdə; 03) ünvançıyaşayışyerini daimi tərk edib köçdükdə.
Bu halda əməliyyatçı “3” rejimindətəyinatşəhərinin kodundan əvvəlki sətirdəödənilməmənin səbəbini göstərən kodu yığır.
1)01-ÜNVANÇIİMTİNA ETMİŞDİR;
2)02-ÜNVANÇI DAİMİKÖÇÜB,
3)03-ÜNVANÇI VƏFAT EDİB.
Bu halda “3” yazılır və “ET yığılır. Kursor ödəniləməmənin səbəbi yazılan pəncərəninüzərinəgəlir, 2-ci pəncərədəX yazılır və “ET” yığılır. Bu zaman ekranda 15 hal üzrəödənilməməninkod vəsəbəbləri görünür. 1,2,3-cükodlar haqqında yuxarıda qeyd olunub, digər kodlar aşağıda göstərilənlərdir. Məs:{ } { X } “ET”.
Əməliyyatçıkursoru nümunədəgörünən bu fraqmentlərin müvafiq kodunun üzərinəgətirir və “ET” yığır. Bu zaman həmin sətirdəkodda göstərilən səbəb avtomatik olaraq yazılır. Bu yazıyaəsasən göndərici poçt müəssisəsi 01,02,03 kodlarıüzrəgöstərilən səbəblərəgörəgöndəricişəxsi dəvət edir vəpul baratınıgöndəriciyəödəyir. Digərhallarda göndəricinin arzusuna əsasən pul ona geri ödəniləbilər, yaxud ünvançıtapılana qədər gözləmək barədəöz qərarını bildirir.
8.2.2 Hər bir poçt müəssisəsi qəbul etdiyi pul baratlarının təyinat məntəqəsindəödənilməsinəgündəlik olaraq “5” rejmindənəzarət edir, bu halda “5” yazılır “ET” yığılır. 4 pəncərəaçılır. Əməliyyatçı 1-ci pəncərədəöz poçtuna verilmişkodu, 2-ci pəncərdəPŞ-nin nömrəsini (əgər varsa), 3-cüpəncərədəlazım olan tarixi yazır və “ET” yığılır. (Əgər moniqramın nömrəsi bəllidirsəbu zaman 1,2,3-cüpəncərələrdəheçnəyazılmır, 4-cüpəncərədəmoniqramın nömrəsi yazılır və “ET” yığılır).
8.2.3 Bu zaman ekranda qəbuledici poçt müəssisəsinin qəbul etdiyi moniqramlardan hansıödənməyibsəekranda onların nömrələri görünür, probel yığılır vəmoniqramın açıqlamasıgörünür. Bu zaman əməliyyatçı 1-ci sətirdəmoniqramınödənilməməsəbəbini görəcəkdir. Məs: {001} {095} {01.01.03-31.01.03} {000000000} “ET” yığılır. Təyinat məntəqəsinin göstərdiyi səbəbəuyğun olaraq göndərici poçt müəssisəsi zəruri hallarda lazımi aydınlaşdırma tədbirləri görür.
8.3 Geriyəqaytarılmışhesab edilən moniqramlar vəpoçt baratları (hüquqişəxslərəqaytarılmalıolan moniqramlar istisna olmaqla) 10 günərzindəgöndəriciyəödənilməlidir. Beləlikləpul baratı 1 ay 10 günkompüterin yaddaşındaödənilməmişqala bilər. (Tələb edilənədək qeydli olduqda 2 ay 10 gün)
8.4 Bir ay 10 gün müddət keçdikdən sonra moniqramlar vəpoçt baratlarıödənilmədikdəonlar Ödəniş xidmətlərişöbəsi tərəfindən saxlanca götürülür. Saxlanca götürülmüşpul baratlarında alıcınınşəhər kodundan sonrakısahədəavtomatik olaraq “ÖXŞ-dəsaxlanılmağa götürülüb” sözləri yazılır.
8.5 Pul baratınıalmaqdan imtina etdikdəünvançıbu barədəbildirişdəmüvafiq qeyd edib imzalamalıdır, əgər o bundan da imtina edirsəonda imtinaya dair akt tərtib olunur.
8.6 ÖXŞ-nin saxlancına götürülmüşpul baratlarıünvançıvəya göndərici tərəfindən 3 il müddətindətələb oluna bilər. Pul baratınınsaxlancdan çıxarılmasıiləəlaqədar göndərici (ünvançı) PF-namüraciətetdiyi hallarda PF rəisinin adınaərizə(hüquqişəxs olduqda isəməktub) yazılmalıdır, ərizədə(məktubda) pul baratının göndəriciyəvəya ünvançıyaödənilmək istəyi, pasport məlumatları, pul baratının qəbul yeri, tarixi və 9 rəqəmli nömrəsi qeyd olunmalıdır. Ərizəyə əsasənPF tərəfindən”Azərpoçt” DM-nin Ödəniş xidmətləri şöbəsinəməktub göndərilir. Məktubda da ərizədəgöstərilən məlumatlarözəksini tapmalıdır.
ÖXŞ-yə daxil olmuş məktubaəsasən pul baratıÖXŞtərəfindən saxlancdan çıxarılaraq qəbul zamanıhəminpul baratına verilmişnömrəiləərizədəgöstərilənünvana göndərilir.Bu əməliyyat pul baratlarınınünvanının dəyişdirilməsiüçün nəzərdətutulmuş “3” rejimindəyerinə yetirilir.