Ülkemizde hak ettiği büyüklüğe henüz ulaşamamış olmakla birlikte, son yıllarda ekonomide yaşanan olumlu gelişmelere paralel olarak sigortacılık sektöründe de önemli ilerlemeler kaydedilmiştir

2.5.Sigorta Branşları İtibariyle Değerlendirme

2.5.1.Sigorta Branşı Bazında Yapısal Göstergeler

Türk sigorta mevzuatına göre hayat branşının yanı sıra hayat dışı sigortalarda 10 ana branş mevcuttur. Mevzuat gereği sigorta şirketleri 1997 yılı sonundan itibaren hayat ya da hayat dışı sigorta gruplarından birinde faaliyette bulunmak zorundadırlar. Ancak, 6 hayat dışı sigorta şirketi mevcut hayat portföylerini yeni sözleşme akdetmeyerek devam ettirmektedirler. Ayrıca, sigortacılık mevzuatı gereği hayat/emeklilik şirketlerinden emeklilik faaliyetinde bulunmayanlar hayat dışı branşlardan hem sağlık hem de ferdi kaza branşlarında, emeklilik faaliyetlerinde bulunanlar ise sadece ferdi faza branşında faaliyette bulunabilmektedirler. Çalışılan branşlara göre ruhsatı bulunan şirket sayısını gösteren tablo aşağıda verilmiştir.

Tablo 2.5; Branşlara Göre Ruhsatı Olan Şirket Sayısı - No.of Companies According to Branches

31.12.2006 tarihi itibariyle ruhsatları bulunmakla birlikte çeşitli sebeplerle prim üretiminde bulunmayan şirketler ve faaliyette bulunmama sebepleri aşağıda verilmiştir. Magdeburger Sigorta A.Ş. ise kendi isteği ile aktif olarak prim üretiminde bulunmamaktadır. Rapor’un Tablolar kısmında, ilk ve son bölümler hariç, aktif olarak prim üretiminde bulunmayan söz konusu şirketlerin verilerine yer verilmemiştir.

Tablo 2.5; Faal Olmayan Şirketlere İlişkin Bilgiler - Information About Inactive Companies

Faaliyette bulunulan branşlara göre faal şirket sayısı ve üretilen poliçe sayıları incelendiğinde, 2006 yılında üretilen poliçelerin %29’unun trafik, %22’sinin kaza, %17’sinin hayat, %13’ünün ferdi kaza branşına ilişkin olduğu görülmektedir.

Tablo 2.5; Branş Bazında Poliçe Adetleri – No. Of Policies Per Branches

2.5.2.Branş Bazında Üretim ve Ödenen Hasar Trendi

Direkt prim üretimi yıllar itibariyle hayat-hayat dışı branş ayrımında incelendiğinde, 2003 yılından itibaren hayat branşı prim üretimindeki artışın yavaşladığı dolayısıyla toplam üretim içinde hayat dışı branşların ağırlığında artış olduğu görülmektedir. 2006 yılı sektör prim üretiminin %85’i hayat dışı branşlara, hayat dışı branşlar prim üretiminin yaklaşık yarısı (%49) ise oto kaza sigortalarına ilişkindir.

Hayat dışı branşlardan yangın branşı, azalış eğiliminde iken 2006 yılında %39 oranında artarak toplam üretim içindeki payını %16’ya yükseltmiştir. Nakliyat branşındaki azalış eğilimi 2006 yılında da devam etmiştir. Tramer sistemine geçiş ile sigortalılık oranın artmasının da etkisiyle 2004 yılında trafik sigortası üretiminde %65 oranında artış sağlanarak bu branşın toplam üretim içindeki payı %14’e yükselmiştir. Diğer branşların toplam üretim içindeki paylarında önemli bir değişiklik olmamıştır.

Tablo 2.5; Direkt Primler ve Toplamdaki Payları - Direct Prem.and Divisions

Hayat – Hayat Dışı branş ayrımında direkt prim üretiminin son on yıllık seyri nominal ve reel olarak aşağıda grafik olarak gösterilmiştir.

Grafik 2.5; Prim Artış Oranları – Increase Rates of Premium

Yıllar itibariyle direkt işlere ilişkin ödenen tazminatlar incelendiğinde ise, hayat dışı branşların ağırlığının azalmasına karşılık, hayat branşında portföyden çıkan poliçelerin iştira ödemelerindeki artış dolayısıyla bu branş ödenen tazminat payında artış olmuştur. 2006 yılı hayat dışı branşlar prim üretiminin %49’u oto kaza sigortalarına ilişkin iken, bu oran ödenen tazminatlarda %64’e çıkmaktadır.

Yangın ve nakliyat branşlarında son yıllarda görülen prim azalışına paralel olarak ödenen tazminat tutarlarında da azalış olmuştur. Yangın branşı 2006 yılı prim artışının etkisi izleyen yıllara yansıyacaktır. Diğer branşlar ödenen tazminat paylarında önemli bir değişiklik görülmemektedir.
Tablo 2.5; Direkt İşler Tazm.ve Top.Payı-Direct Bus.Loss Payments and Divisions

2.5.3.Branş Bazında 2006 Yılı Değerlendirmesi

2006 yılında aktif olarak faaliyette bulunan sigorta şirketlerinin direkt işlere ilişkin olarak branş ayrımında bazı teknik göstergeleri aşağıda, şirket bazında ayrıntılı veriler ise Rapor’un Tablolar kısmında (Tablo13-24 ile 34-36) verilmiştir.

2006 yılı faaliyetleri sonucu hayat dışı şirketler 38.042 bin YTL teknik kar ederlerken, hayat sigorta şirketleri, emeklilik faaliyetleri hariç, 143.188 bin YTL teknik kar etmişlerdir. Hayat dışı şirketler için trafik ve kasko branşlarında, hayat şirketleri için ise sağlık branşında teknik zarar söz konusudur.

Tablo 2.5; Branş Bazında Teknik Veriler (Direkt İşler) – Tech. Ind. for per Branches (Direkt Bus.)

Branş bazında 2006 yılı karlılık oranları incelendiğinde, hayat sigorta şirketleri %8,68 oranında teknik kar ederlerken, bu oranın hayat dışı sigorta şirketleri için %0,5 olduğu görülmektedir. Portföy içindeki ağırlığı toplam %57 olan trafik, kaza ve sağlık branşlarında hasar prim oranlarının %80’in üzerinde olması dolayısıyla şirketlerin bu branşlarda teknik zarar etmeleri sektör teknik karlılığı üzerinde önemli bir rol oynamıştır.

Tablo 2.5; Karlılık Göstergeleri – Profitability Indicators

3.Sigortacılık Alanında Faaliyet Gösteren Diğer Kuruluşlar

3.1.Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK)

17 Ağustos 1999 tarihinde meydana gelen Marmara depreminden sonra deprem zararlarının en aza indirilmesi amacıyla Hazine Müsteşarlığı tarafından Zorunlu Deprem Sigortası'na ilişkin düzenleme yapılmıştır.

27.08.1999 tarih ve 4452 sayılı Doğal Afetlere Karşı Alınacak Önlemler ve Doğal Afetler Nedeniyle Doğan Zararların Giderilmesi İçin Yapılacak Düzenlemeler Hakkında Yetki Kanununun verdiği yetkiye dayanılarak hazırlanan 587 sayılı "Zorunlu Deprem Sigortasına Dair Kanun Hükmünde Kararname" 27.12.1999 tarih ve 23919 (mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.

Söz konusu KHK ile 27 Eylül 2000 tarihinden itibaren kapsamdaki meskenler için deprem sigortası yaptırmak zorunlu hale getirilmiş olup, bu sigortayı sunmak üzere kamu tüzel kişiliğini haiz Doğal Afet Sigortaları Kurumu (DASK) kurulmuş ve 27 Eylül 2000 tarihinden itibaren faaliyete başlamıştır.

Zorunlu Deprem Sigortası, DASK nam ve hesabına sözleşme yapmaya yetkili sigorta şirketleri ve bu şirketlerin acenteleri tarafından yapılmaktadır.

587 sayılı KHK’nın 6.maddesi uyarınca, T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı ile Garanti Sigorta A.Ş. arasında 2005 yılında yapılan sözleşme ile DASK’ın teknik ve operasyonel işlerinin yürütülmesi kurum idarecisi sıfatıyla sözkonusu şirket tarafından yerine getirilmeye başlanmıştır. Mevzuatta, Kurum İdarecisi ile yapılan sözleşmenin beşer yıllık sürelerle yenilenmesi öngörülmektedir.

DASK’dan alınan 01.01.2006-31.12.2006 dönemini kapsayan genel veriler aşağıda, 31.12.2006 tarihli mali tablolar ise Tablo 49 ve 50’de verilmiştir:

Tablo 3.1; DASK 2006 Yılı Genel Verileri - TCIP's General Indicators for 2006

31.12.2006 tarihi itibariyle ise DASK fonlarının dağılımı ise şöyledir:

Tablo 3.1; DASK Fonlarının Dağılımı (YTL) - The Distribution of The Funds of TCIP

Dask fonlarının önemli bir kısmı mevduat hesaplarında değerlendirilmektedir.
31.12.2006 tarihi itibariyle bölgeler bazında sigortalı konut sayısının dağılımı ve sigortalılık oranı aşağıda, il bazındaki dağılım ise Tablo 51’de verilmiştir.

Tablo 3.1; Bölgeler Bazında Sigortalılık Oranı - Insurance Ratio as Region

Gerek sigortalılık dağılımının en yüksek olduğu gerekse sigortalılık oranının en yüksek olduğu bölge Marmara Bölgesi olup, onu İç Anadolu ve Ege Bölgesi takip etmektedir.

Yıllar itibariyle yazılan poliçe adetlerinin ve prim tutarlarının seyri:

Tablo 3.1; Poliçe Adetleri / Prim Tutarı - No.of Policies / Premium

Dask poliçe adetlerinde 2001 yılından itibaren başlayan gerileme trendi 2005 yılından itibaren yerini yükselişe bırakmıştır. 2005 yılında yaşanan deprem sayısındaki artış bunda etkili olmuştur.

Yıllar itibariyle oluşan deprem sayısı ile ödenen dosya sayısı ve tazminat tutarları ise aşağıda yer almaktadır.

Tablo 3.1; Meydana Gelen Depremler ve Ödenen Tazm.-Occured Earthquake and Paid Losses

Dask kuruluşundan bu yana 17,7 milyon YTL tazminat ödemiştir. Bu tutarın 8 milyon YTL’lik kısmı 2005 yılında meydana gelen depremler dolayısıyla ödenmiştir.

2006 yılında meydana gelen depremlere ilişkin bilgiler ve ödenen tazminat tutarları ise şöyledir:

Tablo 3.1; 2006 Yılı Depremlerine İlişkin Ödenen Tazm.-The Paid Losses By The TCIP