Umumiy mа’lumоtlаr. Yong’in, yonish va portlash haqida malumot

7-§. Yong‘inda maxsus ishlarni bajarish
67. Yong‘inda maxsus ishlarga nafas olishga yaroqsiz muhitda ishlash, tutun tortish, binolarni buzish, elektr asboblarini uzish, yong‘in joyini yoritish, ortiqcha suv berilishidan himoya qilish va boshqalar kiradi.
68. Nafas olishga yaroqsiz muhitda ishlayotganda quyidagilar zarur:
bir xil gazniqoblardagi 3 — 5 kishidan iborat gaz va tutundan himoya qilish xizmati guruhining (bundan keyingi o‘rinlarda GTHX guruhi deb yuritiladi) tuzilishi (yong‘inni o‘chirish rahbari qarori bilan kechiktirib bo‘lmaydigan qutqaruv ishlarini bajarishda 2 kishidan iborat bo‘lishi mumkin);
GTHX guruhi boshlig‘ining doimiy ravishda xavfsizlik posti bilan aloqada bo‘lishi va u orqali yong‘inni o‘chirish rahbariga, YoO‘U boshlig‘iga yoki tekshirib o‘tkazish joyi (bundan keyingi o‘rinlarda TO‘J deb yuritiladi) boshlig‘iga vaziyat hamda o‘zining harakati haqida axborot berib turishi;
metrolar, yer osti yo‘llari, katta uzunlikdagi yer osti inshooti va to‘qqiz qavatdan yuqori bo‘lgan binolarga bir yo‘la ikkitadan kam bo‘lmagan GTHX guruhlarining yuborilishi. Bunda xavfsizlik postida bitta to‘liq GTHX guruhi nafas olishga yaroqsiz sharoitda ishlayotgan yong‘in o‘chirish ekipajiga favqulodda yordam berish uchun qo‘yiladi.
69. Katta, murakkab va uzoq davom etadigan yong‘inlarda, agar bir nechta GTHX guruhlari ishlayotgan bo‘lsa, yong‘inni o‘chirish rahbari TO‘Jni tashkil qiladi.
70. TO‘Jga rahbar etib tayyorgarlikdan o‘tgan tajribali shaxs yong‘inni o‘chirish rahbari tomonidan tayinlanadi.
71. Yong‘in vaqtida GTHX guruhi ishiga quyidagilar boshchilik qiladilar:
agar bitta ekipaj ishlayotgan bo‘lsa, yong‘in o‘chirish ekipaji komandiri;
agar bir vaqtda bir necha yong‘in o‘chirish ekipajlari ishlayotgan bo‘lsa, yong‘inni o‘chirish rahbari tayinlagan boshliqlar tarkibidan biri yoki YoO‘U boshliqlari.
72. Binolarni ochish va buzish quyidagi maqsadda amalga oshiriladi:
odamlarni qutqarish va ularning mol-mulklarini xavfsiz joyga olib chiqish hamda yong‘in o‘chog‘iga yoki bino ichiga kirib suv berish;
olov tarqalishini cheklash uchun yong‘in xavfsizligi oraliqlari hosil qilish va tutunlarni chiqarib yuborish;
binolarning qulash xavfini bartaraf qilish.
73. Yashirin yong‘inlarni aniqlash tutun chiqarish va yong‘in o‘chirish vositalarini qo‘llash uchun binolardagi yong‘in o‘chirish vositalari tayyor holga keltirib qo‘yilgandan so‘ng amalga oshiriladi.
Yong‘in xavfsizligi oraliqlarini hosil qilish ishlari olov oraliqqa yetib kelgunga qadar tugallanishi lozim.
74. Binolarni ochish va buzish ishlari bajarilayotganda, bino qurilmasi asosiga, gaz va issiqlik qurilmalariga hamda elektr tarmog‘iga zarar yetkazmaslik choralari ko‘riladi.
75. Binolarni buzish vaqtida yuqoridan pastga tashlanayotgan bo‘laklar tushadigan joy o‘rab olinishi va bo‘laklarning tushishi nazorat qilinishi kerak.
76. Xonani yoritishda elektr yoritgichlardan yoki aloqa va yorituvchi avtomobildagi projektorlardan foydalaniladi. Bunda projektorlar xonaning kirish eshigi yaqiniga o‘rnatiladi.
77. Yoritish vositalari yong‘in vaqtida quyidagi qoidalarga rioya qilgan holda o‘rnatiladi:
odamlarni xavfsiz joyga olib chiqish yo‘llarining yoritishi;
portlash xavfi sodir bo‘lishi mumkin bo‘lgan xonalarning tashqaridan yoritilishi, xonalarga yoritish vositalarining faqat yong‘in bo‘layotganda olib kirilishi;
quyuq tutunli, maydoni katta xonalarga kuchli quvvatga ega bo‘lgan projektorlarning o‘rnatilishi, ba’zi hollarda yoritgichlar xonada ishlayotganlar uchun yo‘l ko‘rsatish vazifasini bajarishi;
projektorlar, o‘tkazgich qutichalari, kabelga ulanish tarmoqlari va boshqa ulovchi moslamalar suv tegmaydigan hamda binodan qulayotgan bo‘laklar tegib ketmaydigan joylarga o‘rnatilishi.
78. Yong‘in joyida kuchlanish ostida turgan elektr o‘tkazgichlar va qurilmalar quyidagi hollarda uzib qo‘yiladi:
shikastlangan va yong‘inda ishlayotganlar uchun xavfli bo‘lsa;
suv tegishi natijasida yangi yong‘in o‘chog‘ini hosil qilishi mumkin bo‘lsa;
yong‘in o‘chirishga va binolarni ochib buzishga xalaqit qilsa.
79. Yuqori kuchlanish ostida bo‘lgan elektr asboblari tegishli elektr tarmoqlari xizmati xodimlari tomonidan uziladi.
80. Kuchlanishi 220 Vdan oshmagan elektr asboblari yong‘inni o‘chirish rahbari, YoO‘U boshlig‘i va yong‘in o‘chirish ekipaji komandiri rahbarligida yong‘indan saqlash xizmati bo‘linmalari shaxsiy tarkibi tomonidan uzib qo‘yiladi.
Agar uzib qo‘yish uchun o‘chirish qurilmasi (rubilnik) bo‘lmagan holda, elektr o‘tkazgich simlari maxsus qaychida, belgilangan qoida asosida, ehtiyotkorlik bilan uzib qo‘yiladi.