Üst Akıl İngiliz Derin Devletinin İçyüzü Cilt

İngiliz Derin Devletinin Yemen'e Mirası: Gat Belası

İngiliz derin devletinin Yemen'de işlediği tek suç işgal ve sivil katliamı değildir. Ülkede yaygın bir biçimde kullanılan ve uyuşturucu etkisi ile tanınan gat bitkisi ("kat" olarak da bilinir) İslam tarihçisi ve Yemen uzmanı Prof. Dr. İhsan Süreyya'nın tespitine göre İngiliz derin devleti tarafından İngiltere'nin bir başka sömürgesi olan Habeşistan'dan buraya getirilmiştir.²¹⁶

Gat, hem kullananlarda hem de Yemen'in üzerinde büyük tahribatı olan bir uyuşturucu maddedir. Nüfusunun %45'i yoksulluk sınırının altında bulunan Yemen'de, her üç erkekten ikisinin günde 5 Dolarlık gat kullandığı düşünülecek olursa, bu bitkinin ülkeye maliyetinin oldukça büyük olduğu kolayca anlaşılabilir. Öyle ki, bazı araştırmacılar, Yemen'de gata harcanan paranın gıdaya harcanan paradan daha fazla olduğunu bile iddia etmişlerdir.

Gat kullanan Yemenlilerde zihinsel faaliyetlerde yavaşlama ve tembelleşme görülmektedir. Bu nedenle Yemenlilerin çalışma saatleri kısalmıştır. Bu da zaten zor durumda olan Yemen'in ekonomisine inen ayrı bir darbedir.

Gatın bir başka zararı da tarım üzerindedir. Yemen'de köylüler, karlı olduğu için topraklarında meyve, sebze veya tahıl yerine gat yetiştirmektedirler. Gat, tarım alanlarının önemli bir kısmını kaplayarak, ülkede zaten kısıtlı olan su kaynaklarının çok daha verimsiz bir biçimde tükenmesine neden olmaktadır. Yemen'de tarımsal sulamanın %40'ı, hatta bazı kaynaklara göre %60 kadarı gat bitkisi için yapılmaktadır. Gat üretiminin her yıl %10'dan fazla arttığı düşünülecek olursa, yol açtığı su tüketiminin ne kadar hassas bir konu olduğu da kolayca anlaşılabilmektedir. Gat bitkisi suya ihtiyacın çok fazla olduğu kurak iklimli Yemen'de susuzluğun her geçen gün daha şiddetli bir biçimde hissedilmesine neden olmaktadır.

İngiliz derin devletinin sömürgesi altında olduğu dönemde, Yemen'de gat maddesini yaygınlaştırmasının temel nedeni –Amerika'dan Avrupa'ya tütün ya da Hindistan'dan Çin'e afyon satışında olduğu gibi– kolay yoldan büyük paralar kazanma ihtirası ve yerel halkı pasifize etme stratejisidir.

Afrika

İngiliz derin devletinin sömürge zulümlerinden bahsederken Afrika kıtasındakilere de özel bir yer vermek gerekir. Çünkü Afrika, %90 oranında sömürge altına girmiş bir kıtadır ve en büyük pay İngiltere'ye aittir. 16. yüzyıldan itibaren sömürülmeye başlayan bu kıta, 1884-85 Berlin Konferansı'yla birlikte Avrupalı güçler tarafından paylaşılmıştır.²¹⁷

Avrupa'da 1756-1763 yıllarında yaşanan Yedi Yıl Savaşları, Afrika kıtasındaki sömürgelerin paylaşılamaması nedeniyle çıkmış ve özellikle Fransa ile İngiltere arasında çok şiddetli geçmiştir. İngiltere'nin zaferiyle sonuçlanan savaştan sonra İngiltere, Fransa'nın ve Hollanda'nın Afrika'daki topraklarını da almıştır.

İngiltere, 1843-1899 yılları arasında Gambiya, Sierra Leone, Fildişi Sahilleri, Çad ve dünyanın en büyük altıncı petrol ihracatçısı olan Nijerya'yı işgal etti.²¹⁸ Süveyş Kanalı nedeniyle jeopolitik önemi çok yüksek olan Mısır'ı işgal ettiğinde tarih 1882 idi. Bunun ardından, uzun bir mücadele ile Sudan'ı 1899'da işgal etti. Gana ve diğer çok sayıdaki ülke de İngiltere tarafından işgal edilen Afrika ülkeleri arasındaki yerini aldı.

İngiliz derin devleti, Zimbabwe, Zambiya ve Malavi'de ise farklı bir yöntem izleyerek buraları "serbest ticaret bölgesi" ilan etti; bu aşamadan sonra bu ülkeleri artık İngiliz derin devletinin özel şirketleri yönetiyordu.

Son olarak Güney Afrika Savaşı'nı da İngiliz derin devleti kazandı. I. Dünya Savaşı'ndan sonra ise, İngiltere, Osmanlı Devleti ve Almanya'nın elindeki bazı toprakları da alarak Kamerun'un bir kısmı ile birlikte Togo ve Tanganika'yı işgal etti.²¹⁹

Somali, İngiliz Somalisi ve İtalya Somalisi olarak ikiye ayrıldı.²²⁰ 1941'de ise, İngiltere İtalya'nın elindeki toprakları da aldı. Uganda, Kenya ve Bechuanaland (Botswana) da artık İngiltere'nin işgali altındaki Afrika ülkeleriydi.²²¹

İngiliz derin devletinin Afrika'da gerçekleştirdiği bu işgallerde yaşananlar, Niall Ferguson'un, İmparatorluk: Britanya'nın Modern Dünyayı Biçimlendirişi isimli kitabında şu şekilde tarif edilmiştir:

Kabile şefleri kandırıldı, kabileler yurtlarından edildi, miraslar bir parmak damgasıyla ya da titrek bir çarpı işaretiyle insanların elinden alındı ve her türlü direniş Maxim makineli tüfeğiyle biçildi. Afrika toplumları birbiri ardı sıra boyunduruk altına alındı. Zulular, Matabeleler, Maşonalar, Nijer krallıkları, Kano'nun İslam emirliği, Dinkalar ve Masailer, Sudanlı Müslümanlar, Benin ve Bechuana. Yeni yüzyıla girilirken bölüşüm tamamlandı.²²²

İngiliz derin devleti, her zaman olduğu gibi Afrika'daki sömürü politikasını da vahşet ile başlatmıştır. Afrika'nın, İngiliz derin devleti tarafından keşfedilmesi için ilk görevlendirdiği isimlerden biri olan Henry Morton Stanley, henüz teknesinden inmeden vurmuş olduğu Afrikalılar ile ilgili olarak şu sözleri günlüğüne yazmıştır: "Şamatayı susturmak için altı atışla dört ceset yetti".²²³

Tarım üzerine kurulu bir kültürel yapısı olan Afrika'da toprakların halkın elinden alınması, insanların yaşadıkları yerlerden sürülmeleri ve köle işçi olarak çalıştırılmaları, tüm sosyal hayatı alt üst etmiştir. Koloni sonrası dönem çalışmalarıyla ünlü antropolog Talal Asad, bu dönemi şöyle özetlemiştir: