ÜSTÜn yetenekli Çocuklar biLDİRİler kitabi

Olumlu Özellikler

• Yaratıcı etkinliklere karşı ilgi

• Üstün soyut düşünme ve problem çözme becerisi

• İlişkileri ve örüntüleri kolayca fark etme

• Güçlü bir imajinasyon

• Öğrenmeye karşı motive olma

• Matematiksel muhakemesinin iyi olması

• İyi iletişim becerileri

• Üretici olma

• Zihinsel merak

• Geniş ilgi alanları

• Yanlız çalışma becerisi

• Keskin görsel hafıza

• Artistik, mekanik yada müzikal beceri

• Metaforları, benzerlikleri, nükteleri yakalama

• Gözlem becerileri

• Gelişmiş kelime hazinesi

• İç görülü olma

• Mükemmelliyetçilik

• Karmaşık sistemleri anlama

• Belirli konularda çok bilgili olma ve tartışmaları yönlendirme
Tanılama

ÖÖG olan üstün çocukların tanılanması pek çok nedenden dolayı güç olabilmektedir.

• Ülkemizde devlet okullarında üstün olan çocukların devam edebileceği bir sınıf ya da program yoktur. Ancak özellikle ABD gibi ülkelerde bu çocuklar için açılmış olan programlar ya da sınıflar bulunmaktadır. Bu tip ülkelerde öğretmenler üstün çocuklar için olan programlara ÖÖG olan çocuklardan çok bu tip bir sorunu olmayan üstünleri yerleştirme eğilimindedirler (Brody & Mills; 1997; Minner, 1990).

• Öğrenme sorunlarını kamufle eden üstün öğrenciler davranış sorunları göstermedikçe öğrenme sorunları için rehberlik servislerine yönlendirilmemektedir (Brody & Mills; 1997).

• ÖÖG olan üstün çocuklar nadiren üstün başarı gösterirler ve çoğunlukla üstünlüklerinin farkında olunmaz

• Alanda yapılmış sayısız çalışmalar ÖÖG olan üstün çocuklarda WiscR kullanımının tanım için yararlı olduğunu söylemekle birlikte (Ferri & Gregg; 1997; Tannenbaum & Baldwin, 1983; bazı araştırmalarda sözel ve performans arasındaki anlamlı farkın öğrenme güçlüğünü belirlemek için tek gösterge olamayacağı (Fox & Brody, 1983; Beckley & Storrs, 2000) da belirtilmiştir.

Grubun heterojen bir grup olması nedeniyle değerlendirmede tek bir ölçeğin kullanımından çok, bir test bataryası kullanılması daha doğru olur. Literatürde önerilen araçlar şunlardır (Brody & Mills, 1997; Jones, 1986; Conover, 1996; Silverman, 2001; Suter & Wolf, 1987, Fetzer, 2000; Vaidya; 1993; Tannenbaum & Baldwin, 1983):
• Aile öyküsünü alma: Ailelerle görüşülürken ÖÖG’nün varlığını ortaya koyacak bilgiler alınmalıdır

1. Doğum travması

2. Kolit ya da orta kulak iltihabı

3. Gelişimsel kilometre taşlarına ulaşma

4. Ailede disleksi, dikkat eksikliği ya/ya da aşırı hareketlilik, görsel, işitsel ya da duysa motor bozukluğu olan bireylerin varlığı

5. Bazı alanlarda üstünlük

6. Çocuğun kolay uyarılıp uyarılmadığı, seslere, ışığa ya da dokunmaya karşı aşırı duyarlı olması

7. Sofistike soruları sorabilme becerisi

8. Herşeyi bilme isteği

9. İyi bir kelime hazinesi

• Öğrenciyle görüşme: Öğrenciyle görüşmelerin içinde çocuğun nasıl öğrendiği ve benlik kavramını nasıl algıladığı değerlendirilmelidir.

• Zihinsel değerlendirme: Öğrenmeyi etkileyen faktörler bilişsel, psikomotor, fiziksel, duysal, sosyal ve duygusal faktörlerdir. Zihinsel değerlendirme için özellikle WiscR’ın kullanılması çocuğun daha iyi ve zayıf olduğu alanları görmek açısından yararlı olabilir. Bu değerlendirmeler yapılırken çocuğun itemlerden 1 ya da 2 puan alması kadar verilen yanıtın içeriğine de bakılması gerektiği akıldan çıkartılmamalıdır.

• Başarı testleri: Başarı testlerinin kullanımı çocukların kapasiteleri ve gösterdikleri başarı arasındaki farkı vermesi açısından gereklidir. Ancak ülkemiz genelinde kullanılacak geçerlik ve güvenirlik çalışmaları yapılmış başarı testleri yoktur. Bu nedenle karne notları, okulun yaptığı genel değerlendirme sınavları başarısını görmek için kullanılabilecek ölçütler olabilir.

• Yaratıcılık testleri: Bu tip testler kullanılarak orijinalite, akıcılık ve düşünmede esneklik yetileri ölçülebilir.

• Üstün öğrencilerin davranışsal özelliklerini belirleyen testleri kullanma

• Portfolyo tipi değerlendirme kullanma: Çocuğun düşünceleri, projeleri, çalışmalarının taslakları incelenmelidir.

• Ebeveyn ve öğretmenden bilgi alma: Ebeveyn ve öğretmenin çocuk hakkındaki düşünceleri alınmalıdır. Çünkü çoğu kez ebeveyn ve öğretmenler çocukları daha sık görüp tanıdıklarından daha doğru değerlendiriyor olabilirler.

• Sıradışı bir yetenek yada becerinin varlığı: Hernekadar farklı alanlarda bir yeteneği gözlemenin ne kadar önemli olduğu bilinse de üstünlüğün ve ÖÖG’nün birbirini maskeleyebileceği de unutulmamalıdır.

• Beklenen ve gösterilen başarı arasındaki fark: Birçok ÖÖG tanımında beklenen ve gösterilen başarı arasındaki farklılığa dikkat çekilmektedir. Üstün ve ÖÖG olan çocukları tanımlarken bu kriter başka bilgilerle birlikte ele alınmalıdır

• İşlem sürecindeki bozukluğun varlığı: Üstün ve ÖÖG olan çocuklarda uygun yönlendirme yapabilmek için farklılaşmış bir tanılama yapmak gereklidir. Yapılan araştırmalarda ÖÖG olan üstün çocukların işlem süreçlerinde bu sorunu olmayan çocuklara oranla daha fazla sorun yaşadıkları bulunmuştur (Rigo ve ark, 1998; Suter & Wolf, 1987; Beckley & Storrs, 2000; Vaidya; 1993) Bu nedenle bu çocuklarda bilgiyi alma ve işleme süreçlerini incelemek gereklidir. İşitsel ve görsel algı (Girdi), organizasyon, sıralama (Entegrasyon), hafıza, dikkat ve motor beceriler (Çıktı) ayrıntılı olarak değerlendirilmelidir.