Şübhəsiz ki, siz bu sözün mənasını bilirsiniz. Bir ölkədə ordu və əmlak işləri əcnəbi bir dövlətin əlinə keçir! Görün nə qədər qəribədir! Bu qədər əcnəbipərəst və digər tərəfdən, bu qədər alçaq, xain və əskik hökumət! Tutaq ki, dinsiz idilər, bəs qeyrətləri də yox idi?! İllərlə, əsrlərlə dünyanın mədəniyyət avanqardı olmuş bir ölkəni və xalqı birdən-birə bütünlüklə başqa bir dövlətə təhvil verdilər. Siz baxın, bu gün hətta hansı kiçik dövlət bu işi görməyə hazırdır?! Amma şah dövründə İranın Baş naziri bunu etdi. Bunların keçmişi belədir. Bu, ingilislərin atdığı ilk addım idi. Lakin sonra ziyalıların, azadlıqsevərlərin, böyük alimlərin, ruhanilərin, bəzi azad deputatların və hamıdan çox mərhum Müdərris, Şeyx Məhəmməd Xiyabani kimilərin kəskin etirazı ilə qarşılaşdılar və müqavilə qüvvədən düşdü. Düzdür, sonra da başqa bir yol düşündülər. Bu yol 1919-cu il müqaviləsini daha yaxşı formada icra edirdi. Onlar əvvəllər gizli əlaqələri olmuş bir hərbçini hakimiyyətə gətirdilər. Onun adı Rza xan idi. O, çox hegemon və dünyagir insan idi. İngilislər Rza xanı Tehrana gətirdilər və çevriliş etdilər. O, əvvəlcə Ordu rəhbəri, sonra Baş nazir və nəhayət, şah oldu. Pəhləvi sülaləsinin hakimiyyətə gəlməsinin sərgüzəşti belədir.
