VİLAYƏTİ-FƏQİH 23
vətəndaşlar ilə necə rəftar etmək, şəxsi işlər və evlənmə ənənələr daxil
olmaqla müharibə, sülh, başqa xalqlarla əlaqə yaratmaq, cəza qanunları,
ticarət, sənət və əkinçilik qanunları bu hüquq sistemində öz əksini
tapmışdır. Nigahdan əvvəl, ana bətninə uşaq düşməmişdən əvvəl də
qanun var və göstəriş verilir ki, nigah necə olmalı, rüşeym bağlanan vaxt
insanın qidası nə olmalıdır, südəmərlik dövründə ata-ananın vəzifəsi nədir,
uşaq necə tərbiyə olunmalı, və kişi arvadı və uşaqları ilə necə
davranmalıdır. Bu mərhələlərin hər birində kamil və fazil insan tərbiyə
etmək üçün qanunlar vardır. İslam höküməti, cəmiyyətin siyasi və iqtisadi
əlaqələrinə o qədər əhəmiyyət verir ki, pak, fəzilətli insanın tərbiyəsi üçün
lazım şərait hazırlansın.
Qurani-Məcid insanın kamal və səadətə çatmasına ehtiyac olan bütün
hökm və qanunları əhatə edir. «Kafi»
1
kitabında «İnsanların bütün
ehtiyacları kitab (Quran) və sünnədə (rəvayətlərdə) bəyan edilmişdir»
2
başlıqlı bir fəsil var. Quran « Ⓝ m o﮵ »
3
hər bir şeyi aydınlaşdırır. İmam
and içir ki, - Rəvayətlərə görə möhtac olduğu hər bir şey kitab və sünnədə
mövcuddur və buna şübhə yoxdur.
4
Ⓝ 晦 o팀o﮵
o 晦ﺘ ﮵ o 팀
İkincisi: Şəriət hökmlərinin mahiyyət və keyfiyyətini araşdırmaqla
başa düşürük ki, onların həyata keçirmək və onlara əməl etmək hökümət
təşkil etməyi tələb edir. İcra və idarə orqanı yaratmadan ilahi hökmləri
həyata keçirmək olmaz.
Biz bəzilərini burada qeyd edirik, lakin oxucular başqa faktlara da
baxa bilərlər.
İKİNCİ HİSSƏ İSLAM HÖKMLƏRİNDƏN BİR NEÇƏSİNİN ARAŞDIRILMASI: 1
«Əlkafi filhədis» şiənin dörd ən qiymətli kitablarından biridir ki, Mühəmməd ibn
Yəqub Kuleyninin (328 h.q) vasitəsilə toplanmışdır ki, 34 hissə, 326 fəsl və 16000 hədisi
ehtiva edir.
2
«Üsuli-Kafi» cild 1, səh. 76, 80.
3
«Nəhl» surəsi, ayə 89 bir qismi.
4
﮵ﺘ o a o ﮵Ⓝ
oⓃ
Ⓝ m o﮵
ﺘ Ⓝ 팀ﺘ o7
o
ﺘ : oট
mﺘ
﮵Ⓝ
팀ﺘ ট ﺘ
ﺘ Ⓝ 팀ﺘ ﺘ팀Ⓝ om � � a
﮵䁆 টa
o 7ﺘ
«Üsuli-Kafi» cild 1, səh. 76, 77.
