Xxi asrda qiyosiy tipologik tilshunoslik

 
 
chiqadi, deb ta'kidlasa, boshqalari bu universallar inson bilishi va madaniy 
evolyutsiyasi mahsulidir, deb ta'kidlaydilar. Bundan tashqari, haqiqiy universallarni 
aniqlash va aniqlash muammosi bu bahs-munozaralarni yanada kuchaytiradi. 
Qiyosiy tipologik tilshunoslik til universallarini tushunishga katta hissa 
qo‘shdi. Tilshunoslar turli til oilalariga mansub tillarni taqqoslab, tillardagi 
takrorlanuvchi naqsh va tuzilmalarni aniqlab, tahlil qila oldilar. Bu ko'pchilik tillarda 
ot va fe'llarning mavjudligi kabi universallarning shakllanishiga olib keldi. Bu 
universallar inson tilining asosiy xususiyatlari haqida bebaho tushunchalar beradi va 
lingvistik nazariyalar va modellarni ishlab chiqishda yordam beradi. Bundan 
tashqari, qiyosiy tipologik tilshunoslik til universalligining paydo bo‘lishi va 
evolyutsiyasida til aloqasi va tarqalishining rolini ham ta’kidlab, til xilma-xilligini 
shakllantiruvchi murakkab dinamikani to‘liqroq tushunish imkonini beradi. 
So'nggi yillarda qiyosiy tipologik tilshunoslik sohasida texnologiya 
innovatsiyalari va dunyo tillari asosidagi universal naqshlarni ochishga qiziqish ortib 
borayotgani tufayli sezilarli yutuqlarga erishildi. Olimlar tillar xilma-xilligining 
nozik tomonlarini yoritib, til universalligi va farqlarini aniqlash uchun keng koʻlamli 
maʼlumotlar toʻplami, hisoblash usullari va murakkab statistik modellardan 
foydalanganlar. Bu ishlanmalar inson tili va uning evolyutsiyasi haqidagi 
tushunchamizni yanada oshirish, XXI asrda qiziqarli tadqiqot yo‘llariga yo‘l ochish 
uchun katta va’da beradi. 
5.Qiyosiy tipologik tilshunoslik va til o‘zgarishi 
XXI asrda qiyosiy tipologik tilshunoslik sohasi til o‘zgarishi haqidagi 
tushunchamizni kengaytirdi. Tilshunoslar turli til oilalariga mansub turli tillarni 
tahlil qilish orqali tillarning vaqt oʻtishi bilan rivojlanishining qonuniyatlari va 
tendentsiyalarini aniqlashga muvaffaq boʻldilar. Ushbu qiyosiy yondashuv orqali 
ular ma'lum til xususiyatlari turli til oilalarida o'xshash tarzda o'zgarishini aniqladilar 
va bu o'yinda asosiy universal tamoyillar mavjudligini ko'rsatadi. Ushbu tadqiqot 
nafaqat tillar qanday o'zgarishi haqidagi bilimimizni chuqurlashtirdi, balki ushbu 
o'zgarishlarni boshqaradigan mumkin bo'lgan mexanizmlarga ham oydinlik kiritdi. 
Umuman olganda, qiyosiy tipologik tilshunoslik tilning dinamik tabiati va uning 

---