Yayın No: 505 Bu kitabın baskısından 5846 ve 2936 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasası Hükümleri gereğince alıntı yapılamaz, fotokopi yöntemiyle çoğaltılamaz, resim, şekil, şema, grafik vb ler yazarın izni olmadan kopya edilemez
Yüklə 373,53 Kb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 2.4.c Kanuni Tarafından Halep’te Yapılan İdari Ve Hukuki Düzenlemeler
- 2.4.d Halep’te Yapılan Askerî Hazırlıklar
- 2.5. Sefere Katılan Devlet Adamları
- Osmanlı’ya bağlı emirler
- Rumeli Beğlerbeği Mehmed Paşa’ya Bağlı Sancakbeyleri
- Anadolu Beğlerbeği Ali Paşa’ya Bağlı Sancakbeyleri
- Karaman Beğlerbeği Ali Paşa’ya Bağlı Sancakbeğleri
- Sivas Beğlerbeği Ali Paşa’ya Bağlı Sancak Beğleri 236
- Diyarbakır Beğlerbeği İskender Paşa’ya Tabi Sancakbeğleri
2.4.b. Şehzâde Cihangir’in Ölümü Şehzâde Cihangir rûhen, duygusal bir karaktere; fiziksel olarak da zayıf bir yapıya sahip idi. Doğuştan kambur olarak dünyaya gelen Cihangir için babası, dünyayı sırtında taşıyan anlamına gelen Cihangir ismini vermişti. İyi bir eğitim alan Cihangir de diğer kardeşleri gibi aruz veznini ustaca kullanarak şiir yazma yeteneğine sahip idi. Cihangir, bu nedenle ağabeyi Mustafa’nın cellatlar tarafından öldürülmesine çok üzülmüş ve ağabeyinin çadırın önünde asılı duran cesedinin görüntüsü onun hassas kalbini derinden yaralamıştı. Ereğli yakınlarında hastalanan Cihangir, babası ile beraber Halep’e gitmiş, yol boyunca hastalığı şiddetlenen genç Şehzâde burada ölmüştür. 27 Kasım 1553’te vefat eden Şehzâdenin cenazesi İstanbul’a gönderilmiş, Şehzâde Mehmed’in Süleymaniye haziresi içindeki mezarının yanına gömülmüştür194. Ruznâmçe defterindeki kayıtlara göre bir gün önce 19 Zilhicce 960 / 26 Kasım 1553 Salı günü dolama adı verilen giysi alımı için195 hazineden para çıkan Şehzâde Cihangir için bir gün sonraki kayıtlarda Tabutunun örtüsüne kumaş alımı için para çıktığı görülmektedir196. 25 Zilhicce 960 – 2 Aralık 1553’teki kayıtlardan Şehzâde’ye taziye için gelen Paşa ve Ağalara mirahuri câmeler hediye edildiği görülmektedir197. 2.4.c Kanuni Tarafından Halep’te Yapılan İdari Ve Hukuki Düzenlemeler 1 Zilhicce 960 / 8 Kasım 1553 Çarşamba günü Haleb’e gelen Pâdişah kışı burada geçirmiş ve bu süre zarfında bölgenin idari ve hukuki yapısına ilişkin birtakım düzenlemeler yapmıştır. Bu düzenlemeler yapılırken eşraf ve reayanın talepleri göz önüne alınmış ve bu konuyla ilgilenmek üzere Rumeli Kadıaskeri Muslihiddin Efendi görevlendirilmiştir198. Muslihiddin efendi’nin yaptığı hukuki düzenlemelere göre halkın su üzerinde bulunan hücre ve evlerini mukataa olarak kaydedip bunlardan vergi tahsil eden yerel idarecilerin yaptıkları haksız uygulamalar giderilmiş, ayrıca evkâfa ait cami ve medreslerde ziyade cihat uygulayarak hazineyi zarara uğratan Celalzade’nin deyimi ile “Şerir ve Şaki Arablar müfsidler”in yaptıkları kanunsuz ve çıkara dayalı işlemler lağv edilmiştir199.
Kânunî Sultan Süleyman Halep’de iken Gökmeydan adlı sarayda konaklamış, yanına Şehzâde Selim’i çağırmış ve ara sıra Şehzâde ile ava çıkmıştır200. Daha sonra Selim’i yeniden Maraş kışlağında bulunan Anadolu ordusunun başına göndermiştir.201 Ruznâmçe kayıtlarından vezir-i a’zam Ahmed Paşa, Vezir İbrahim Paşa, Şam Valisi Mehmed Paşa, Sivas Valisi ali Paşa, Sabık Şam Valisi Piri Paşa’nın Halep’de pâdişahın yanında bulunduğu anlaşılmaktadır. 202 Yine defter kayıtlarına göre Bağdat Valisi Ali Paşa’nın 21 Zilhicce 29 Kasım 1553’te Sivas Valisi olarak atandığı görülmektedir. 203 Rumeli Kazaskeri Abdurrahman Çelebi, Efendi, Tevkii Mustafa Çelebi Efendi, Anadolu Defterdarı Mehmed Çelebi Efendi, Diyarbekir Defterdarı Mehmed Çelebi Efendi Ruznâmçeci Mehmed Çelebi Pâdişahın yanındaki saray erkânından ismi geçen şahıslardır. 204 Kânunî Sultan Süleyman Halep’de iken Türkmen Emir ve Beğleri ile İran sınırında ve Irak’ta yaşayan Kürd Beğlerine mektuplar yazarak bunların Osmanlı hizmetine girmesini sağlamış ve bunlar sayesinde İran yanlıları ile Şah Tahmasb’la ilgili haber ve bilgi toplamıştır. Sünnî liderlere yazdığı mektuplarda Şah Tahmasb’ın Şiîliğini vurgulayarak Türkmen beğlerinden Kemani Han, Muhammed Mir Ebu Turab ve Mir Tuti Beğleri yanına çekmeği başarmıştır.205 Askerlerin iaşesi için Anadolu’daki eyaletlerden nüzül salınmış ve bu hizmet için de Aydın sancakbeği Musa Beğ görevlendirilmiş idi. Musa Beğ’e, nüzul vazifesi için topladığı zahire ile Erzurum tafarlarına hareket etmesi için haber gönderildi206. Tokatta kışlayan Rumeli beğlerbeği Sokollu Mehmed Paşa’ya, Anadolu, Karaman, Şam ve Dulkadriye Beğlerbeğilerine, Ramazanoğlu Piri Beğ’e hükümler gönderilerek askerleri ile birlikte Erzurum’da olmaları tenbih edildi207.
Bu çalışmaya esas teşkil eden 1696 Numaralı Ruznâmçe kayıtlarından sefere katılan merkez teşkilatına bağlı ağalar ile eyaletlerden iştirak eden askerlerin başlarındaki beğlerin kimler olduğu tespit edilebilmektedir Merkez teşkilatına bağlı olarak sefere katılanların başında yeniçeriler gelmektedir. Altı bölük halkı adı verilen silahdarlar, sipahiler, sağ ve sol ulufeciler, sağ ve sol garibler ile cebeciler, topçular, top arabacılar; kapıkulu ocaklarından sefere katılan bölükleri oluşturmaktadır. Bunları saray teşkilatına bağlı eminler, çavuşlar, müteferrikalar ve ağalar izlemektedir. Tüm bu adı sayılan hizmet birimlerinin ağa ve reisleri ile taşrada görev yapan askeri sınıfa mensub beğ ve efendilerin listesi aşağıya çıkartılmıştır:
Enderun Ağaları
Kâtipler
Hasekiler
Kadıaskerler
Defterdarlar
Hâce ve lalalar
Kale piyadeleri
Osmanlı’ya bağlı emirler Tatarlar
Çerkezler
Abazalar
Gönüllüler
Kürd Ümera
Arab Ümera
Rumeli Beğlerbeği Mehmed Paşa’ya Bağlı Sancakbeyleri
Anadolu Beğlerbeği Ali Paşa’ya Bağlı Sancakbeyleri
Karaman Beğlerbeği Ali Paşa’ya Bağlı Sancakbeğleri
Sivas Beğlerbeği Ali Paşa’ya Bağlı Sancak Beğleri236
Diyarbakır Beğlerbeği İskender Paşa’ya Tabi Sancakbeğleri
Yüklə 373,53 Kb. Dostları ilə paylaş:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||