İŞLENİŞ : (5E Modeli)
-
Giriş (Engage) (Motivasyon – Dikkat Çekme – Ön bilgileri harekete geçirme)
Mevcut İşleniş: Ders etkinliklerine geçilmeden önce öğretmen, öğrencilere selam verdikten sonra günlerinin nasıl geçtiğini sorar. 9. Sınıf Türk Edebiyatı dersinde şiir ve gelenek konusunda saf şiir geleneği konusunu görmüştünüz. Buradan hareketle saf şiir hakkında neler söyleyebilirsiniz?
( Dikkati Çekme)
Şiirde ahenk unsurları nelerdir? ( Güdüleme)
Saf şiir konusu metin örneklerinden yararlanılarak işlenecektir. ( Gözden Geçirme )
-
Keşfetme (Explore)
Mevcut İşleniş: Örnek şiirlerden hareketle öğrencilerin şiir çeşitlerini keşif etmeleri sağlanır.
-
Açıklama (Explain)
Mevcut İşleniş:
SUNUŞ: Hafta içinde işlenecek konu/konuların ve kazanımların tanıtılması, işleniş stratejileri ve yararlanılacak materyaller hakkında sunuş yapılacak.
* Geçen hafta işlenen şu konular soru-cevap yöntemi ile tekrar edilecek.
ANLATIM: Saf şiir hakkında kısaca bilgiler verilmesi.
HAZIRLIK ÇALIŞMASI:
1. Etkinlik: Sınıfa getirdiğiniz şiirlerden birkaçını okuyunuz. Okuduğunuz şiirlerin “ses, söyleyiş, mısra ölçüsü, tema ve dil” bakımından özelliklerini aşağıda verilen tablo üzerindeki ilgili yerlere yazınız.
2. Etkinlik: Okuduğunuz şiirlerin ortak özelliklerini belirleyerek “Öz şiir” anlayışının genel özelliklerinin neler olduğunu söyleyiniz.
İNCELEME :
* Kaldırımlar adlı şiiri okunarak şiirde şairin dile getirdiği görüşler belirlenecek.
[!] Gruplar oluşturan öğrenciler Necip Fazıl Kısakürek, Ahmet Hamdi Tanpınar, Ahmet Muhip Dıranas, Ziya Osman Saba, Yaşar Nabi Nayır (Yedi Meşale Grubu’ndaki diğer isimlerden) ve Cahit Sıtkı Tarancı gibi şairlerden seçtikleri şiirleri okur; bunların ses, söyleyiş, mısra örgüsü, tema ve dil bakımlarından özelliklerini belirler. Böylece önce öğrenciler derse hazırlanırlar; sonra da kazanımlarda ifade edilen hususlardan, önerilen etkinliklerden ve verilen açıklamalardan hareketle seçilmiş şiir metinlerini ahenk, yapı, tema ve dil bakımlarından inceler ve değerlendirirler.
[!] Şiirde ahengin söyleyiş tarzı, ritm, kafiye, iç kafiye ve aliterasyon gibi ses benzerliklerinden oluştuğunu kavratılır
METİN ÖRNEKLERİ İNCELEME: “Mavi, Maviydi Gökyüzü” adlı şiir okunarak şiirdeki ahenk unsurları bulunacak.
Öğrenciler, kasetten veya CD’den tiyatro sanatçılarının okuduğu şiirleri dinler, onlar gibi şiir okumaya çalışır.
* N.Fazıl KISAKÜREK’in kendi sesinden şiirler dinlettirilecek.
Öğretmen, şiir okuma yarışması düzenler. Yarışmaya katılacak şiirlerin bu ünitenin konusu olan metinlerden olması istenir.
ANLAMA VE YORUMLAMA:
a.) “Benim Ömrüm”, “Çobanla Bülbül” adlı metinlerle “Kaldırımlar 1” ve “Mavi, Maviydi Gökyüzü” adlı metinleri aşağıda verilen tablo üzerindeki ölçütlere göre karşılaştırınız. Ulaştığınız sonuçları tablodaki uygun yerlere yazınız.
b.) “Akşam Musikisi”, “Karanlık” adlı metinlerle “Kaldırımlar 1” ve “Mavi, Maviydi Gökyüzü” adlı metinleri aşağıda verilen tablo üzerindeki ölçütlere göre karşılaştırarak tabloyu doldurunuz.
-
Derinleştirme (Ayrıntıya Girme)(Elaborate)
Öz (Saf) Şiir Özellikleri ve Temsilcileri
• Saf (öz) şiir anlayışı Paul Valery'nin şiirde dili her şeyin üstünde tutan görüşünden hareketle, Batı edebiyatından Paul Valery, Stephane Mallarme ve Divan şiirinin biçimci yapısından bir hayli etkilenen;
• Ahmet Haşim
• Yahya Kemal Beyatlı
• Ahmet Hamdi Tanpınar
• Cahit Sıtkı Tarancı
• Ahmet Muhip Dıranas
• Behçet Necatigil
• Asaf Halet Çelebi
• Necip Fazıl Kısakürek
• Özdemir Asaf
• Fazıl Hüsnü Dağlarca
• Ziya Osman Saba gibi şairlerimizde görülen ortak zevk ve anlayışa verilen addır.
• Türk edebiyatında "Saf Şiir" eğilimi Ahmet Haşim'in "Şiir Hakkında Bazı Mülahazalar" adlı makalesiyle (Türk edebiyatında ilk poetika örneği kabul edilir.) başlar.
• Sanatın bir form sorunu olduğuna inanan bu şairler için önemli olan iyi ve güzel şiir yazmaktır. Bu anlayışla kendilerine özgü özel bir imge düzeni oluştururlar. Özgün ve yaratıcı olan bu imgeler, dilin mantığına uygun ve dilin anlam alanını genişletip dile yeni olanaklar sunacak bir yapıya sahiptir. Dilde saflaşma düşüncesi, kendini rahat şiir yazma şeklinde başat öğe olarak gösterir. Şiirsel söylemin zirvesine ulaşmak düşüncesiyle dilin yücelişi paralellik gösterir.
• Şiirde her türlü ideolojik sapmanın dışında kalarak sadece okuyucuda estetik haz uyandıran şiir yazma eğilimi, bu şairleri her türlü mektepleşme eğiliminin dışında kalıp müstakil şahsiyetler olarak şiir yazmaya yöneltmiştir.
• Şiiri soylu bir sanat olarak kabul eden bu şairlerde düşsel (hayali) ve bireysel yön ağır basar. İçsel ve bireyci bir yaklaşımla evrensel insan tecrübesini dile getirirler.
• Saf şiir anlayışında estetik tavır ön plandadır. Bu anlayıştaki şairler didaktik bilgiden uzak durup; bir şey öğretmeyi değil, musikiyle ya da musikinin çağrıştırdığı, uyandırdığı imgelerle insanın estetik duyarlılığını doyurmayı amaç edinirler. Kısacası bu şairler şiirde anlama fazla önem vermezler. Anlaşılmak için değil; duyulmak, hissedilmek için şiir yazarlar.
• Şiirde biçim endişesi duyan bu şairlerde dize ve dil baş tacıdır. Disiplinli çalışarak mükemmele varan halis şiir yazma endişesi kendini hissettirir.
• Gizemsellik, simgecilik, bireysellik, ruh, ölüm, masal, rüya, mit temalarının yoğunca işlendiği bu şiirler zekâ ve bilincin disipliniyle bütünleştirilerek yazılmıştır.
Saf (öz) Şiirin Özellikleri -Özet
• Sanatın form sorunu olduğuna inanan bu şairler için önemli olan iyi ve güzel Şiir yazmaktır. Bu anlayışla kendilerine özgü özel imge düzeni oluştururlar.
• Özgün ve yaratıcı olan bu imgeler dilin mantığına uygun ve dilin anlam alanını genişletip dile yeni olanaklar sunacak bir yapıya sahiptir.
• Dilde saflaşma düşüncesi kendini rahat şiir yazma şeklinde başat öğe olarak gösterir.
• Şiirsel söylemin zirvesine ulaşmak düşüncesiyle dilin yücelişi paralellik gösterir.
• Şiiri soylu bir sanat olarak kabul eden bu şairlerde düşsel ve bireysel yön ağır basar.
•İçsel ve bireysel bir yaklaşımla evrensel insan tecrübesini dile getirirler.
• Şiirde biçim endişesi duyan bu şairlerde dize ve dil baş tacıdır.
• Disiplinli çalışarak mükemmele varan halis şiir yazma endişesi kendisini hissettirir.
• Şairlerde sembolizm akımının izleri görülür.
• Gizemselcilik bireyselcilik, ruh, ölüm, masal, mit temaları yoğun olarak işlenir.
-
Değerlendirme(Evaluate)
Mevcut İşleniş:
-
ANLAMA VE YORUMLAMA: Soruların cevaplandırılması
-
ÖLÇME- DEĞERLENDİRME:
1. Aşağıdaki cümlelerin bildirdiği yargılar doğru ise karşılarına “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
• Öz şiir anlayışının ilk belirtileri Ahmet Hâşim ve Yahya Kemal Beyatlı’da görülmüştür. ( )
• Öz şiir anlayışını benimseyen şairlerde biçim kaygısı görülmez. ( )
• Öz şiir anlayışıyla yazılmış şiirlerde bireysel konular hece ölçüsü kullanılarak modern bir söyleyişle ifade edilmiştir. ( )
2. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun kelimeleri yazınız.
• Batı edebiyatındaki sembolist akım edebiyatımızda ........................................ anlayışını benimseyen şairleri etkilemiştir.
• Öz şiir anlayışının oluşmasında ........................................ Dönemi şiir hareketleri etkili olmuştur.
• Öz şiir anlayışında ........................................ konulara ağırlık verilmiştir.
3. Aşağıda verilen şairlerden hangisi Öz şiir anlayışı dışındadır?
A) Faruk Nafiz Çamlıbel
B) Cahit Sıtkı Tarancı
C) Ziya Osman Saba
D) Necip Fazıl Kısakürek
E) Ahmet Hamdi Tanpınar
4. Aşağıda verilenlerden hangisi Öz şiir anlayışının özelliklerden biri değildir?
A) Biçim çabasının ön planda olması
B) Sade bir dil kullanılması
C) Sembollerden yararlanılması
D) Hece ölçüsünün kullanılması
E) Mahalli unsurların ihmal edilmesi58
5. “Şiirinin teması genellikle çocukluk yıllarına duyduğu özlemdir. Ayrıca insan sevgisi, yaşama tutkusu ve aile mutluluğu da şiirlerinde dile getirdiği temalardandır. O; sevgi, güzellik, mutluluk şairidir. Sebil ve Güvercinler, Nefes Almak, Geçen Zaman şiir kitaplarıdır.”
Bu parçada tanıtılan şair aşağıdakilerden hangisidir?
A) Yaşar Nabi Nayır
B) Ziya Osman Saba
C) Cevdet Kudret Solok
D) Vasfi Mahir Kocatürk
E) Sabri Esat Siyavuşgil
6. Aşağıda verilen yazar - eser eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
A) Ziya Osman Saba - Mesut İnsanlar Fotoğrafhanesi
B) Sabri Esat Siyavuşgil - Odalar ve Sofalar
C) Yaşar Nabi Nayır - Kahramanlar
D) Cevdet Kudret Solok - Değişen İstanbul
E) Vasfi Mahir Kocatürk - Bizim Türkler Ders kitabında verilen sorular cevaplanarak Öğrenci Kazanımları/Hedef ve Davranışlara ulaşılıp ulaşılamadığı değerlendirilecek.
-
ÖZ DEĞERLENDİRME FORMU: Form doldurularak değerlendirilecek.
Dersin Diğer Derslerle İlişkisi Şiirler 9. Sınıf III. Ünitede yer alan “Şiir İnceleme Yöntemi”ne göre işlenecektir.
| 
