Yenileşme Dönemi sayfa 10
Edindiğiniz bilgiler ışığında aşağıda verilen tabloyu doldurunuz
Yüklə 0,5 Mb.
|
Edindiğiniz bilgiler ışığında aşağıda verilen tabloyu doldurunuz. Eserle Olan İlişkisi Namık Kemal, hiçbir beklentiye girmeden ömrünü vatanı uğrunda harcamış tam bir vatan ve hürriyet şairidir. Bu şiirde onun bu özelliklerinin tümünü görmekteyiz. Fikri ve edebi yönü: ��Maddeler Halinde SAYFA 35 1. Metni oluşturan birimler nelerdir? Bu birimler arasında nasıl bir bağ söz konusudur? Metni oluşturan birimler beyitlerdir. Bu birimler aynı tema etrafında bir araya getirilmiştir. 2. Metnin birimleri hangi tema etrafında bütünleşmiştir? Bu birimler nasıl bir araya gelmiştir? Ölüm teması etrafında bütünleşmiştir. Bu birimler temayı değişik yönlerden işleyerek bir araya gelmiştir. 3. Metnin bütünlüğü içinde her birimin nasıl bir işleve sahip olduğunu belirleyiniz. Birimler temayı değişik yönlerden işleyen bir araç işlevindedir. 4. Metnin teması gündelik hayatın hangi gerçekliğiyle ilgilidir? Bu gerçeklik yerel midir yoksa evrensel midir? Niçin? Ölüm gerçeğiyle ilişkilidir. Bu gerçeklik evrenseldir. 5. Metnin temasıyla şairin yaşamı arasında nasıl bir ilişkiden söz edilebilir? Şair bu şiiri vefat eden eşi Fatma Hanım için yazmıştır. 6. Metinden bireyin iç dünyasıyla ilgili hangi gerçeklikler yansımaktadır? Açıklayınız. Ölümden duyulan acı, derin üzüntü, ölümü kabullenememe, boşluğa düşme, ölüm karşısında acizlik gibi gerçeklikleri yansıtmaktadır. 7. Metinde bireyin gerçekliği yansıtılırken hangi yeni ifade ve imajlara başvurulmuştur? Metinden örneklerle açıklayınız. Metinde şair, ölüm karşısında insanoğlunun duyduğu birbirine zıt duyguları zincirleme ifade ederek yeni ifade ve imajlara başvurulmuştur. Örneğin; Gitdi ebede, gelip ezelden. Ben gitdim, o hak-sar kaldı, mısralannda 'gitme', 'gelme' ve 'kalma' fiilieri arasında tezad vardır. Şaire göre ölen sevgilisi ezelden gelip ebede gitmiştir. 'Ezel' ve 'ebed' kelimeleri kainatın başlangıcı ile sonunu ifade eder. Zamanın iki zıt yönünü ifade eden bu kelimeler arasında da tezat sanatı vardır. 8. Metinde tarihî ve sosyal değerleri yansıtan ifadeler kullanılıp kullanılmadığını belirleyiniz. Şiirde bireysel bir tema işlendiği için dönemin tarihi ve sosyal değerlerini yansıtan ifadeler kullanılmamıştır. 9. Metnin ahengini oluşturan ses akışı, söyleyiş, ritim ve ses benzerliğinin nasıl sağlandığını örneklerle açıklayınız. Şiirin ses akışı ve ritim aruz ölçüsüyle sağlanmıştır. Ses benzerlikleri redif, kafiye ve kelime tekrarlarlarıyla sağlanmıştır ( yâr kaldı/zâr kaldı ; -elden, ezelden, nerde Ya Rab/ derde Ya Rab) 10. Tanzimat Döneminin söyleyiş tarzı ve ses akışı metne ne ölçüde yansımıştır? Tanzimat II.dönem şiirinde kullanılan Arapça-Farsça kelime ve tamlamalar, sanatlı ve tezatlı söyleyişlere şiirde fazlaca yer verilmiştir. 2. Etkinlik: İncelediğiniz metinden hareketle Abdülhak Hâmit Tarhan’ın fikrî ve edebî yönü ile ilgili çıkarımlarda bulununuz.
��A.HAMİT TARHAN FİKRİ ve EDEBİ YÖNÜ MADDELER HALİNDE... SAYFA 36 Metinden hareketle Atatürk'ün çağdaşlaşma ve uygarlığa niçin önem verdiğini açıklayınız. Atatürk, Türk milletinin uygar bir toplum olmasını ve bu niteliğiyle çağdaş uygarlık seviyesinin üstüne çıkmasını amaçladığı için çağdaşlama ve uygarlığa önem vermiştir. ANLAMA VE YORUMLAMA 1. a) “Aydınlanma Dönemi”yle ilgili edindiğiniz bilgileri arkadaşlarınızla paylaşınız. ��Özlü bilgiler için tıkla b) İncelediğiniz metinlerden hareketle Tanzimat Döneminde şiire giren yeni kelime ve imajların “Aydınlanma Dönemi”yle nasıl bir ilişkisi olduğunu tartışarak belirleyiniz. Tanzimat'la edebiyatımıza giren "akıl, deneyim, ilerleme" gibi kavramlar Aydınlanma düşüncesiyle ilişkilidir. Çünkü Aydınlanma Dönemi "akıl"ı kurucu ilke benimseyerek tüm toplumsal yaşamın ve düşünüşün buna göre şekillendirilmesine yöneline dönemdir. 3. Etkinlik: a) Batı düşüncesi, klasik ve romantik edebiyat hakkında edindiğiniz bilgileri sözlü olarak ifade ediniz. ��Özlü bilgiler için tıkla b) İncelediğiniz metinleri dikkate alarak Tanzimat Dönemi şiirinin Batı düşüncesiyle, klasik ve romantik edebiyattan nasıl etkilendiğini söyleyiniz. Bu dönem şiirinin Batı düşüncesiyle klasizm ve romantizm edebi akımlarıyla ilişkisi vardır. "Akıl, ierleme, deney" gibi yeni kelime ve imajlar Batı'daki Aydınlanma düşüncesiyle ilgilidir. Her iki dönem Tanzimat şairleri 19.yüzyılda Fransa'da ortaya çıkan Romantizm akımının etkisinde kalmışlardır. Sanatta faydayı ön planda tutmaları, akıldan çok duyguya önem vermeleri, daha özgür hareket etme alanı sağladığı için Romantizm akımı bu dönem şiirinde oldukça etkili olmuştur. edebiyatfatihi.net 2. Tanzimat Dönemi şiirinin oluşmasına imkân sağlayan zihniyetin özelliklerini söyleyiniz. Kısa cevabı burada 3. İncelediğiniz metinlerden hareketle Tanzimat Dönemi şiiri hakkındaki görüş ve düşüncelerinizi açıklayınız. TANZİMAT ŞİİRİNİN ÖZELLİKLERİ 1. Tanzimat şiirinde söyleyişten çok fikirler ve yeni konular önem kazanmıştır. 2. Dilde sadeleşme fikri savunulmuş; fakat bunda başarılı olunamamıştır. 3. Ilk dönem Tanzimat şiirinde gazel, kaside, terkib-i bent... gibi biçimler kullanılırken ikinci dönemde Fransız şiirinin etkisiyle yeni biçimler kullanılmıştır. 4. Her iki dönemde de aruz ölçüsü kullanılmış, hece ölçüsü denenmiştir. Nazım birimi beyittir. 5. Divan şiirindeki parça bütünlüğü yerine konu bütünlüğü esas alınmıştır. 6. Ilk dönemde siyasal ve toplumsal sorunlar, ikinci dönemde bireysel ve duygusal konular işlenmiştir. 7. Birinci dönem şiiri dışa ikinci dönem şiiri içe dönüktür. 8. İlk dönem şiirindeki dil ikinci dönem şiirindeki dilden daha sadedir. 9. I. dönem şairleri divan şiirini eleştirerek yıkmaya çalışmış; II. dönem şairleri ise şiiri sanat açısından ele alıp divan şairleri gibi estetiğe önem vermişlerdir. 10. Fransız İhtilali'nin etkisiyle, özellikler ilk dönem şairlerinde, kanun, düzen, adalet, özgürlük,esaret, millet, vatan, bayrak gibi temalar işlenmiştir.
Biçin yönünden Divan şiiri geleneğine bağlı kalınarak yazılmıştır. 5. İncelediğiniz metinlerin sizde uyandırdığı duyguları aşağıdaki uygun yerlere yazınız. ....
SAYFA 37 6a) Verilen metinleri okuyunuz. SAYFA 39 b) Okuduğunuz metinleri 9. Sınıf Türk edebiyatı dersinin 2. ünitesinde edindiğiniz bilgiler ışığında aşağıdaki başlıklara göre karşılaştırınız. • Tema : Sevgiliye kavuşamanın verdiğin acı, Namık Kemal'in gazeli dünyanın geçiciliği • Dil ve anlatım: Her iki şiirde de Arapça-Farsça kelime ve tamlamalar kullanılmıştır. • Uyak şeması: Her ikisi de aa/ba/ca/da/ea... • Nazım birimi : Beyit / Beyit • Ölçü: Aruz ölçüsü/ aruz ölçüsü 4. Etkinlik: Sınıfınızda “Tanzimat Şiirimizde Gerçekleşen Değişme” konulu bir panel düzenleyiniz. 7. a) Aşağıda verilen metni okuyunuz. SAYFA 40 b) Namık Kemal’in “Murabbâ” adlı metniyle okuduğunuz “Bu Vatan Kimin?” adlı metni karşılaştırınız. Ulaştığınız benzerlik ve farklılıkları söyleyiniz. Benzerlikler: Her ikisi de "vatan" temasını işlemiştir. Dörtlük nazım birimiyle yazılmışlardır. Farklılıklar: Murabba'nın dili ağırdır, Bu Vatan Kimin şiirinde ise sade ve yalın bir dil kullanılmıştır. Murabba aruz ölçüsüyle; Bu Vatan Kimin şiiri hece ölçüsüyle yazılmıştır. Şiirlerin oluşmasına imkan veren zihniyet birbirinden farklıdır. 8. Tanzimat Dönemindeki yenileşme çabalarıyla Atatürk’ün çağdaşlaşma ve uygarlık seviyesine ulaşma adına gerçekleştirdiği yenilikler arasında bir bağ kurulabilir mi? Niçin? Kurulabilir, yeniliklerin amacı çağdaş uygarlıklar seviyesine çıkmaktır. 9. İncelediğiniz metinlerin tema bakımından birbirleriyle ilişkisi olup olmadığını söyleyiniz. Her iki metnin teması "vatan"dır, bu bakımdan birbiriyle ilişkilidir. SAYFA 40 ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME 1. Aşağıdaki cümlelerin bildirdiği yargılar doğru ise karşılarına“D”, yanlış ise “Y” yazınız. • Tanzimat Dönemi şiirinde yenilik çeviriyle başlar. (D) • Vatan teması deyince akla ilk gelen dönem şairi Namık Kemal’dir. (D ) • Ziya Paşa şiir biçiminde eskiye bağlı kalsa da özde yenilikçidir. (D) 2. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun kelimeleri yazınız. • ....ŞİNASİ ; Reşit Paşa hakkında yazdığı kasidelerde Tanzimat Dönemine has yeni fikirler ortaya koymuştur. • ......NAMIK KEMAL..... Şinasi’yle tanıştıktan sonra vatan temalı şiirler yazmaya başlamıştır. • Ziya Paşa ve Namık Kemal’in şiir üzerine görüşlerini açıkladığı eserler ..HARABAT.... ve ..TAHRİB-İ HARABAT'tır 3. Aşağıdakilerden hangisi Abdülhak Hâmit Tarhan’ın eserlerinden biri değildir? A) Makber B) Ölü C) Hacle D) Bâlâdan Bir Ses E) Zemzeme 4. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat Dönemi şiiriyle ilgili değildir? A) Vatan, millet, hürriyet gibi kavramların kullanılması B) Hece ölçüsüyle de şiirlerin yazılması C) Biçimde eskiye bağlı kalınması D) Dilde yeni kelime ve imajlardan kaçınılması E) Eski anlayışından uzaklaşılması Etkinlik: Romantizm hakkında bilgi edininiz (49. sayfadaki “Anlama ve Yorumlama” bölümünün 2. sorusu içindir.). SAYFA 41 4. a. Anlatmaya Bağlı Edebî Metinler (Roman, Hikâye) HAZIRLIK ÇALIŞMASI 1. Etkinlik: Anlatmaya bağlı edebî metinler hakkında edindiğiniz bilgileri arkadaşlarınızla paylaşınız. ANLATMAYA BAĞLI EDEBİ METİNLERİN ÖZELLİKLERİ 1. Olay çevresinde gelişir. 2. Yapı unsurları vardır(olay, kişi, zaman, yer).
Tanzimat döneminde roman ve hikaye, Batılılaşmanın ilk sürecinde yazılı hikaye geleneğinin ve hikaye dilinin olmadığı bir ortamda ortaya çıkmıştır. Roman ve hikaye edebiyatımıza önce çeviri romanlar aracılığıyla girmiştir. SAYFA 44 1. Metnin olay örgüsünü bularak aşağıdaki şemayı tamamlayınız.Hikâye kahramanının bir cuma günü öğle üzeri evden bohçasıyla çıkması TÜM OLAY ÖRGÜSÜ ŞEMASI İÇİN TIKLAYINIZ 2. Olay örgüsünü oluşturan metin parçalarını birbirine bağlayan ögeleri belirleyiniz. Kişiler, yer ve zaman diğer ögelerdir. 3. Metnin olay örgüsünün gerçekte yaşanmadığını, yazar tarafından düzenlendiğini gösteren ipuçları nelerdir? Metindeki olay örgüsü gerçeklikle ilişkilidir. Bu gerçeklik yazar tarafından dönüştürülerek kurmaca gerçeklik haline getirilmiştir. 4. Metinde anlatılan olaylar gerçekliğe ne derece uygundur? Söyleyiniz. Olaylar yaşanabilir niteliktedir. Yazar, doğal gerçekliği kendi hayal dünyasından yeniden kurgulayarak aktarmıştır. 5. Olay örgüsünün sizde uyandırdığı duygu ve düşünceleri ifade ediniz Kimsesiz ve yalnız bir pandomim sanatçısının platonik aşkını ve onun aşkından habersiz güzel Etfelya evlenince hayatına son vermesi çok dokunaklı ve iç burkucu...
Paskal: Hikayenin başkahramanıdır. İnsanları güldüren bir pandomim sanatçısı, yalnız ve kimsesizdir Eftelya: Paskal'ın aşık olduğu kız, tiyatro seyircilerinden biri...Paskal'ın kendine aşık olduğundan haberi yok, başkasıyla evleniyor... İhtiyar Rum karısı, Eftelya'nın validesi ve mahalleli diğer kişilerdir. Olay örgüsü bu kişiler etrafında gelişiyor. Kişiler, metnin temasını vermede ve somutlaştırmayı sağlamada birer araç görevi görür.
Farklıkları ise: Destan ve mesnevilerde mekanlar hayali ve olağanüstü özelliklere sahip mekanlar varken okuduğumuz hikayede gerçekçi, betimlenmiş mekan söz konusudur. destan ve mesnevilerde belirsiz zaman ifadeleri, okuduğumuz hikayede belirli zaman ifadeleri 11. Metindeki olayların zamanını belirleyiniz. Bu zamanla yaşanılan zaman arasında nasıl bir ilişki vardır? Yazın bir öğle üzeri, bir cuma günü zaman ifadeleri geçmektedir. 12. Olayların geçtiği zamanın olay örgüsündeki işlevi nedir? Zaman, diğer ögeler gibi metnin yapısını meydana getiren unsurlardandır. 13. Metnin kişi, zaman, mekân unsurları arasında bir uyumdan söz edilebilir mi? Niçin? Kişi, zaman ve mekan unsurları birbiriyle uyumludur. Çünkü metinde anlatılanlar kişi, zaman ve mekan ögeleriyle birbirini tamamlamaktadır. 14. Metnin teması nedir? Tema sosyal hayatın hangi yönüyle ilgilidir? Temanın aile hayatı çevresinde gelişmesinin nedeni sizce nedir? Teması hayal-hakikat çatışmasıdır. Tema kalabalıklar arasında kendini yalnız hisseden bir insanın hikayesidir. 15. Metinden evrensel ögelerle yerli ögelere örnekler veriniz. Bu ögelerin niçin kullanıldığını açıklayınız. Pandomim sanatçılığı, tiyatro, platonik aşk, hayaller, ölüm vb. evrensel ögelerdir. 16. Metinden yola çıkarak yazarın fikrî ve edebî yönü hakkında çıkarımlarda bulununuz. Yazarın fikri ve edebi yönü maddeler halinde... Sayfa 48 1. Metnin olay örgüsünü belirleyerek bir şema hâlinde gösteriniz. İntibah olay örgüsü şeması...tıkla 2. Olay örgüsünü oluşturan metin parçaları hangi ögelerle birbirine bağlanmıştır? Bu metin parçaları yaşanmamış ancak hayal edilen bir olaydan yola çıkılarak mı düzenlenmiştir? Niçin? Kişiler, mekan ve zaman ögeleriyle birbirine bağlanmıştır. Evet, çünkü yazar doğal gerçekliği kendi hayal dünyasında kurgulayarak kurmaca gerçekliğe dönüştürmüştür. 3. Metinde anlatılan olaylar gerçek hayatta yaşanabilecek bir niteliğe sahip midir? Açıklayınız. Metinde anlatılan olaylar gerçek hayatta yaşanabilecek bir niteliğe sahiptir, yazar doğal gerçekliği kendi hayal dünyasında kurgulayarak aktarmıştır. 4. Olay örgüsü hakkındaki duygu ve düşüncelerinizi söyleyiniz. Olay örgüsü merak uyandıracak şekilde düzenlenmiştir. Anlatılanlar ders verici niteliktedir. edebiyatfatihi.net 5. Metnin kahramanlarını söyleyiniz. Bu kahramanların belirgin özellikleri nelerdir? Metnin kahramanları olay örgüsü içinde nasıl bir işleve sahiptir? Tüm kahramanlar ve özellikleri için tıklayın 6. Metnin kahramanları, eserin yazıldığı dönemin gerçekliğine uygun mudur? Niçin? Uygundur, o dönemin yaşantısını yansıtmaktadır. 7. Metindeki olaylar nerelerde ve hangi zamanlarda geçmektedir? Bu mekân ve zamanların olay örgüsü içindeki işlevlerini söyleyiniz. Metindeki mekân ve zamanlar gerçekliğe uygun mudur? Niçin? Tüm mekan ve zaman özellikleri için tıklayın 8. Metindeki zaman ve mekânlarla destan ve mesnevilerdeki zaman ve mekânları karşılaştırınız. Ulaştığınız sonuçları sözlü olarak ifade ediniz. Romandaki zaman ve mekan destan ve mesnevilerdeki gibi yapıyı oluşturan bir unsurdur ve olayların yaşandığı yeri ve zamanı gösterir. Farklıkları ise: Destan ve mesnevilerde mekanlar hayali ve olağanüstü özelliklere sahip mekanlar varken okuduğumuz metinde gerçekçi, betimlenmiş mekan söz konusudur. destan ve mesnevilerde belirsiz zaman ifadeleri, okuduğumuz hikayede belirli zaman ifadeleri vardır.
Yanlış kadınları sevmenin doğurduğu yıkımlar metnin temasıdır. Yazar bu temaları işleyerek olayın merkezine aileyi alıp çarpık aşkların aile saadetine zarar verdiğini ortaya koymak istemiş, böylece romanın eğitici yönünü de güçlendirmiştir. 12. Metinde yerli ve mahallî unsurlar olup olmadığını belirleyiniz. Dönemin yaşam tarzı, 19.yüzyılın seçkin gezinti yerlerinden biri olan Çamlıca metindeki yerli ve mahalli unsurlardan sadece birkaçıdır. 13. Metnin tarihî bir belge niteliğine sahip olup olmadığını metinden örnekler vererek açıklayınız. Metin Tanzimat dönemindeki sosyal hayatı yansıtan bir kaynak olabilir; ama edebi bir metin olduğu için tarihi bir belge olarak değerlendirilemez. edebiyatfatihi.net 14. Aşağıda verilen tabloyu doldurunuz. Namık Kemal eserle ilişkisi: Eserlerinde sosyal konuları işleyen ve toplum için sanat anlayışındaki Namık Kemal'in bu eseri onun edebi ve fikri anlayışını yansıtmaktadır. SAYFA 49 ANLAMA VE YORUMLAMA 1. İncelediğiniz metinlerden hareketle metinlerin oluşmasına imkân veren zihniyetin özelliklerini sıralayınız. Batılı roman ve hikaye tekniği uygulamaya çalışılması Çeviriler aracılığıyla Batılı roman ve hikayenin tanınmaya başlaması Roman aracılığı ile bireyi eğitme ve toplumu düzeltme amacının gözetilmesi
Romanın başında yer alan uzun Çamlıca tasviri romantizm etkisidir. Toplumu düzeltmeye çalışmaya amacı taşıması Duygunun ön planda olması Romantizmin etkisiyle trajik bir sonla biten olayların sonucunda kötüler cezalandırılması Romantizm akımının etkisiyle romanda iyi ve kötü karakterler çizilmesi... Daha da ayrıntılı bilgiler için buraya 3. İncelediğiniz “Pandomima” ve “İntibah” adlı metinlerin tema açısından birbirleriyle ilişkisi var mıdır? Niçin? Vardır, ikisi de insana özgü gerçeklikleri ele almıştır. 1. Etkinlik: Aşağıda verilen metni okuyunuz. Okuduğunuz metinle “Pandomima” adlı metni aşağıdaki başlıklara göre karşılaştırınız. • Anlatıcı kimdir? İlahi (hakim) bakış açılı anlatıcı tarafından anlatılmıştır. • Anlatıcı kimi, neyi anlatmaktadır? Anlatıcı Pandomima'da Paskal'ı ve yaşadıklarını Keloğlan'da ise Keloğlan'ı ve yaşadıklarını anlatıyor. • Anlatıcı kişileri ve olayları nasıl anlatmaktadır? Kişileri zihinlerinden geçenlerini, ruh dünyalarını bilerek anlatıyor. 4. “Pandomima” ve “İntibah” adlı metinler kim tarafından anlatılmıştır? Anlatıcının bakış açısını söyleyiniz. İlahi (hakim) bakış açılı anlatıcı tarafından anlatılmıştır. 5. “Pandomima” ve “İntibah” adlı metinlerin dil ve anlatım özelliklerini söyleyiniz. Metinlerin dilinin halkın diline yaklaşmasının nedeni nedir? Halkın anlayacağı sade dille yazılmıştır. Metinlerin dilinin halkın diline yaklaşmasının nedeni halkı eğitme amacını taşımalarıdır. 6. İncelediğiniz metinlerin yazılış amacını söyleyiniz. Halkı edebi metinler aracılığıyla eğitmek 7. İncelediğiniz metinlerin eğitici yönü var mıdır? Metinlerden örnekler vererek açıklayınız. Vardır, İntibah adlı romanda yanlış kadınları sevmenin ne gibi yıkımlara neden olduğu anlatılarak halk eğitilmeye çalışılmıştır. 8. “Pandomima” ve “İntibah” adlı metinlerde dile getirilen temel çatışmalar günümüzde de geçerliliğini korumakta mıdır? Niçin? Hayal-hakikat çatışması, İntibah'ta iyi/kötü, aşk/kin ve nefret, dürüstlük/kültürel yozlaşma vb. çatışmalar günümüzde de geçerliliğini korumaktadır. SAYFA 50 9. İncelediğiniz metinleri masal, destan, halk hikâyesi ve mesnevi ile aşağıdaki başlıklara göre karşılaştırarak ulaştığınız sonuçları sözlü olarak ifade ediniz. • Tema: Masallarda iyilik-kötülük, doğruluk, sevgi vb; destanlarda, halk hikayelerinde ve mesnevilerde aşk, kahramanlık gibi temalar işlenirken incelediğimiz metinlerde platonik aşk, pişmanlık, yanlış kadını sevmenin meydana getirdiği yıkımlar... • Anlatım biçimi: Hepsinde öyküleyici ve betimleyici anlatım... Yüklə 0,5 Mb. Dostları ilə paylaş:
|