Yönerge esaslarina göre tanimlar söZLÜĞÜ

PARTIAL DEFINER MATERIAL DEFINITION : in order to define a material, it is a definition type to answer just appropriate ones from compulsory questions determined in Material Definition Guide.
KISMÎ TEKLİF : Birim fiyat teklif ve sözleşme türünün uygulandığı ihalelerde; idarelerce ihaleye katılımı, rekabeti, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında teminini ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamak amacıyla; ihale konusu alımın birden fazla kalemden oluşması halinde, ihale konusu alımın tamamına veya bazı kalemlerine teklif verilmesine, ihale konusu alımın tek bir mal veya hizmete ilişkin olması durumunda ise farklı şartları ihtiva eden kısımlara ayrılarak ihale konusu mal veya hizmetin tamamına veya bir kısmına/ kısımlarına teklif verilmesine imkân verilen ihalelerde, bazı mal veya hizmet kalemleri veya kısımlar itibarıyla teklif verilmesidir.
PARTIAL BID : in order to supply participation in tenders by contracting entities, competence, procurement of needs on easy terms and in due time, using resources effectively for tenders in which unit price offer and contract are applied; to bid whole purchase or to some items of purchase in case purchase composes more than one item; and in case purchase is for one material or service it means to offer for some materials or some service items or some parts in tenders enable to offer for whole material or service or part/s separating parts including different terms.
KISTELYEVM : Bir günlük kazanç, gündelik, görev başına gelinmediğinde gün sayısınca kesilen para.
PER DIEM DEDUCTION/CUT : per diem allowance. Money deducted from wages because of absence from work. (A deduction from salary or wages as a penalty for unjustified absence).
KIYI KENAR ÇİZGİSİ : Deniz, tabii ve suni göller ve akarsularda, kıyı çizgisinden sonraki kara yönünde su hareketlerinin oluşturduğu kumluk, çakıllık, kayalık, taşlık, sazlık, bataklık ve benzeri alanların doğal sınırını ifade eder.
SHORE EDGE LINE : It refers to sandy, gravel, rocky, stony, marshy, boggy places and similar places forming of water flow to landwards after shore line at sea, natural and artificial lakes and rivers.
KİRA : Taşınır ve taşınmaz mal ve hakların bir bedel karşılığında belli bir zaman için başka bir kimsenin kullanımına sunulmasıdır.
HIRE : submitting movable and immovable properties and rights to someone’s usage against remuneration and for a specific time.
KİŞİ GÜVENLİK BELGESİ : Gizlilik dereceli bilgi, belge, proje veya malzemeye nüfuz edebilmeyi veya bunların bulunduğu yer ve tesislere giriş iznini sağlayan belgedir.
PERSONAL SECURITY CLEARANCE : document that supplies understanding the real meaning of classified information, document, Project or material or entry permit to place and facilities at where classified information, document, Project or material are.
KLİRİNG : Genel takas; ihracatçı ülkenin sattığı mal bedelini, ithalatçı ülkenin döviz olarak değil de mal olarak ödemesi sistemi.
CLEARANCE : clearing, it is a payment system that importing country pays not in foreign currency for cost but pays in kind to exporting country.
KOMİSYON : Belirli bir işi incelemekle görevli heyet, kurul veya komite.
COMMISSION / COMMITTEE : it is a group or board assigned to study a work.
KOMPLEKS ÜRÜN : Son ürün haline geldiği zaman istenen kalite ve kalite özelliklerinin tamamı test ve muayene edilemeyen ürünlerdir.
COMPLEX PRODUCT : they are products of which required quality and quality features are not tested and inspected when they become last/finished product.
KOMPONENT : Alt sistemlerin bir bölümü olarak kullanılabilen teknik ünitelerdir.
COMPONENT : technical units that can be used as a part of sub-systems.
KONKORDATO : Batık durumunda alacaklıların, alacaklarını belli bir plana göre almaları için aralarında yaptıkları sözleşme.
ARRANGEMENT OF BANKRUPTCY : it is an agreement among bankrupt creditors in order to get their debt according to specific plan.


KONSEPT : Çok kesin olmayan ve gelecek zamanla ilgili yaratıcı fikirlerdir. Konsept, bir vizyonun nasıl gerçekleştirilebileceğine ilişkin fikirlerin uyum içinde ortaya konmasıdır. Konsept vizyona göre daha kapsamlı, daha yol gösterici, zamanca daha yakın, daha bağlayıcı ve daha uygulamaya dönük fikirleri kapsar. Orta/uzun vadeye yönelik bir durum muhakemesi niteliğinde olan konsept; kazanılmış/kazanılmakta ve kazanılacak yeteneklerle orta/uzun vadede neyin/nelerin nasıl yapılacağını açıklamaya çalışır. Bu yönüyle, vizyon ile doktrin arasında irtibatı sağlar. Her seviyede (stratejik, operatif, taktik) ve her konuda konsept hazırlanabilir. Konseptler; kuvvet planlaması ve kuvvet geliştirme faaliyetleri icra eden stratejik seviyedeki Komutanlıklar tarafından, kuvvet, teşkilat, malzeme, eğitim-öğretim ve personel geliştirme ihtiyaçlarının tespit edilmesinde kullanılır. İhtiyaçların tespiti konsepte dayandırılır. Konseptlere dayanmayan ihtiyaçlar dengeli, uygun ve güvenlik ihtiyaçlarını karşılayan kuvvet yapılarının gelişmesine imkân vermez, kaynak israfına yol açar.
CONCEPT : creative opinions which are not definite and concerning future. Concept is to set forth decisions accordantly concerning how vision is carried out. Concept is more comprehensive, advisor, closer, binder and more applicable than vision. Concept, which is estimate of the situation for the purpose of medium/long term, explains how thing/s are to be made with gained/gaining and to be gained capacities in medium/long terms. With this aspect, concept contacts between vision and doctrin. Concept can be prepared at any level (strategic, operative, tactic) and every subjects. Concepts are used to determine force, organisation, material, education and personnel development requirements by Commands at strategic level which perform force planning and force development. Requirements which are not based upon concepts, do not allow force structures meeting equal, suitable and security requirements to develop.
KONSEPTE DAYALI İHTİYAÇLAR SİSTEMİ (KDİS) : Geleceğin muharebe sahasında ortaya çıkacak yetersizlikleri önceden tespit etmek ve bu yetersizliği gidermeye yönelik harekât ihtiyaçlarını belirlemek için kullanılan esnek, sistematik ve proaktif bir yaklaşımdır. Kuvvet geliştirme faaliyeti için durum muhakemesi sürecini teşkil eden KDİS’nin temel özelliği; geleceğe yönelik olması, süreklilik arz etmesi, Planlama Programlama Bütçeleme Sistemi (PPBS)’ne girdi sağlamasıdır.
CONCEPT BASED REQUIREMENTS SYSTEM : it is a flexible, systematic and proactive approach that used in order to determine possible deficiency in battlefield previously and to determine operational requirement intended removing deficiency. Key features of concept-based requirements system which constitutes appreciation of the situation process for force developing activity are prospective character, continuity and supplying inputs to is Planning, Programming and Budgeting System input.


KONSORSİYUM : Üyelerinin, hak ve sorumluluklarını ayırarak işin kendi uzmanlık alanlarıyla ilgili kısımlarını yapmak üzere oluşturdukları ortaklık.
CONSORTIUM : it is a partnership that composed by the members, who are about to do profession of the work by separating rights and responsibilities.
KONŞİMENTO : Taşıyıcı veya acentesi tarafından malı yükletene verilen ve malı teslim edene, teslim ettiği mal üzerinde tasarruf hakkı sağlayan bir belgedir. Nama veya emre düzenlenebilir.
BILL OF LADING-B/L : it is a document that given by carrier or agency to shipper and supplying deliverer right of disposition on delivered goods. It can be prepared to the name or to order.
KONTEYNER : Taşımacılık işlerinde kullanılan 1972 Konteyner Sözleşmesi’ne uygun imal edilmiş, konteyner onay plakasına sahip, sürekli ve uzun süreli kullanılacak şekilde sağlam (büyük sandık, müteharrik sarnıç veya benzerleri) bir kompartıman teşkil edecek şekilde kısmen veya tamamen kapalı, yol boyunca aktarmaya gerek gösterilmeden, bir veya daha fazla taşıt tarafından eşya naklini kolaylaştıracak şekilde özel olarak yapılmış, kolay yükleme ve boşaltma yapılabilir, iki taşıt arasında aktarmaya müsait, iç hacmi en az bir metreküp olan araç; eşya taşımak için kullanılan ve su sızdırmaz şekilde uluslararası standartlara göre yapılan büyük madeni sandık.
CONTAINER : it is a receptacle/box that produced in accordance with 1972 Container Agreement and used for shipment, has a container license; it is a solid compartment (huge box, movable reservoir or similar) used continuously and for a long time, partially or completely closed, produced distinctively in order to simplify nonstop carriage, to load and unload easily and available to transfer from one vehicle to another, it is a metallic box produced in accordance with international standards in waterproof manner and of which capacity is at least 1(one) cubic meter.
KONTRGARANTİ : Karşı teminat; bankacılıkta bankanın, istem sahibine verdiği teminat mektubuna karşı ondan (lehtardan) aldığı taahhütname.
COUNTERGUARANTEE : collateral security; a commitment taken from beneficiary against letter of guarantee given by a bank to request owner.

KONTROL MUAYENESİ : Birlik veya kurumların depolarında ordu malı haline gelmiş; özelliğini kaybedip kaybetmediği hakkında şüpheye düşülenler, garanti süreli malların durumunun incelenmesi, kabul muayenesi ve ödemesi yapılmış mallar için herhangi bir yazılı bilgi ve şikâyet bulunması halinde görevlendirilen soruşturma heyeti veya kontrol muayene ve kabul komisyonu tarafından durumlarının tespiti için yapılan muayenedir.
CONTROL INSPECTION : it is an inspection of goods become military property at warehouses of units or institutions, of goods in doubt whether they maintain its characteristics or not, of goods condition with guarantee period, in case any written information or complaint for goods of which acceptance inspection is carried out and paid, it is an inspection performed by fact finding board or control inspection and acceptance committee to determine of condition.
KONTROLE TABİ LİSTE : MSB’ce ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının görüşleri alındıktan sonra tespit edilen ve her yıl Ocak ayında veya gerektiğinde yıl içerisinde Resmî Gazetede ilan olunan Kontrole Tabi Harp Araç ve Gereçleri İle Silah, Mühimmat ve Bunlara Ait Yedek Parçalar, Patlayıcı Maddeler Ve Bunlara Ait Teknolojilere İlişkin Listedir.
THE LIST SUBJECT TO CONTROL : it is a list of vehicles and equipment of war and arms, ammunition which are subject to ontrol and spare parts therein, explosive materials and Technologies thereof determined by MND after receiving views of relevant government agencies and institutions and published in January of each year in the Official Gazete or if necessary.
KRİTİK HATA : Şartname konusu ürünün performansını engelleyici veya kullanıcısı veya bakımcısı açısından tehlikeli ve emniyetsiz olan, hayati tehlikeye neden olabilecek türdeki hatalar kritik hata olarak değerlendirilir.
CRITICAL DEFECT : Defects that prohibit product performance or are dangerous and insecure in terms of user or maintainer and defects causing life-threatening are evaluated as critical defects.
KRİTİK SİSTEMLER / TEKNOLOJİLER : Yurt dışından temin edilemeyen veya temin edilmesine rağmen çeşitli nedenlerle idamesi sağlanamayarak harekâtı tehlikeye sokabilecek olan, export lisansa ve kontrol rejimine tabi olması nedeniyle yurt içinde imali mümkün olmaması halinde ortak üretimi gerekli görülen sistemler/teknolojilerdir (Örneğin; yazılım ve uzun menzilli füze ve seyir füzesi teknolojileri vb.).
CRITICAL SYSTEMS / TECHNOLOGIES : they are systems/technologies that are not possible to import from abroad or although they are imported/procured, they endanger operation because sustainment is not supplied due to various reasons, and they are systems/technologies required to be joint production in case manufacturing inland is not possible due to export licence and control regime. (for example; software, long range missile and navigation missile technologies etc.).
KRİTİK ÜRÜN : Hatalı olması halinde personelin ölümüne, yaralanmasına neden olabilecek veya önemli bir görevin yapılmasını tehlikeye atabilecek türdeki ürünlerdir.
CRITICAL PRODUCT : they are products that cause death or injury of personnel because of fault or they are products may endanger an important task.
KUR : Türk Lirasının dövize göre, dövizin Türk Lirasına göre fiyatıdır.
RATE OF EXCHANGE : the charge for exchanging currency of one country for currency of another.
KUVVET PLANLAMA DİREKTİFİ : Türkiye’nin Millî Askeri Stratejisi (TÜMAS), TSK Müşterek Harekât Konsepti ve TSK Harekât Planlama Direktifleri ile Harbe Hazırlık Durumu ve Değerlendirmesi ışığında hazırlanan, genel hatlarıyla kaynak durumunu dikkate alan ve kuvvet yapısı için kriter ve esasları ortaya koyan bir direktiftir.
FORCE PLANNING INSTRUCTIONS : prepared in the lights of National Military Strategy of Turkey, TAF Joint Operations Concept and TAF Operation Planning Instructions and Combat Readiness and Evaluation, considering resource status and it is an instruction set forth criteria and principles for force structure.
KUVVET PROGRAM TEKLİFLERİ : İşlem makamları tarafından kendilerine tahsis edilen kaynakları esas alarak, TSK Kuvvet Programlama Direktifi’nde belirtilen alanlarda ve açıklanan kriterler içinde kalacak şekilde hazırladıkları program teklifleridir.
FORCE PROGRAM OFFERS : they are offers prepared by process authorities considering resources alloted for themselves, they are programme offers prepared in accordance with fields determined in TAF Force Prpgramming Instruction and explained criterias.
KÜÇÜK HATA : Şartname konusu ürünün üretim amacının gerçekleşmesini engellemeyen, kullanımını sınırlamayan, şeklini fonksiyonunu ve uyumunu etkilemeyen, ancak üretim standartlarından bazı küçük sapmaların olmasıdır.


MINOR DEFECT/FAULT : some small deviations from manufacturing standards, which do not hinder reaching manufacturing aim, do not restrict use, do not affect type, function and adaptation of product subject to the tender.
KÜÇÜK UYGUNSUZLUK : Büyük uygunsuzluk kriteri haricindeki bir aykırılık olması durumudur.
MINOR NONCONFORMITY : A nonconformity that is a departure not meeting the criteria of major.
KÜŞAT MEKTUBU : Yetkili (Amir) bankaca muhabir bankaya yazılan akreditif açma mektubudur.
LETTER OF CREDIT OPENING : it is a letter written by authorised (issuing) bank to correspondent bank to accredit.
- L -
LABORATUVAR MUAYENESİ : Malın fiziksel muayene dışında kalan hususlarının, sözleşmesinde belirtilen metotlar kullanılarak istenilen özelliklerinin belirlenmesi işlemidir.
LABORATORY INSPECTION : it is a process to determine characteristics requested by using methods stated in specification except physical inspection of material.
LABORATUVAR MUAYENE RAPORU : Analiz sonucunda, numunenin ihale dokümanına uygun olup olmadığını belirten belgedir.
LABORATORY INSPECTION REPORT : as a result of analysis, it is a document that proves sample is convenient or not to tender document.
LABORATUVAR PROTOTİPİ : Belirlenmiş teknik istek ve özelliklere göre; teknik ve teknolojik yönden laboratuvar şartlarında fonksiyon gösteren, bir veya birkaç yeni teknolojiyi kullanarak ARGE yoluyla ilk kez üretilen bir sistem, araç, gereç, teçhizat veya malzemedir.
LABORATORY PROTOTYPE : according to determined technical request and characteristics; it is a system, vehicle, equipment, apparatus or material first-time produced through Research and Development by using one or more new technology which functions in laboratory conditions technically and technologically.
LEASİNG : Bir işletmenin ihtiyaç duyduğu ve genellikle maliyeti yüksek araç ve gereçleri doğrudan satın almak yerine kiralamasına olanak veren bir finansman yöntemidir.
LEASING : Leasing is a financial instrument enables renting of equipments of which cost is high instead of buying.
LEHTAR : Yararlanıcı; lehine (yararına) bir hak yaratılan; kambiyo senedinde senet bedelini tahsil edecek olan kimse.
BENEFICIARY : given right in favour of; a person who collects cost of bill in bill of exchange.
LİMAN KABUL MUAYENESİ : Deniz Kuvvetleri Komutanlığına ait deniz platformlarına montajı yapılan sistemlerin montaj sonrası seyre çıkmadan liman çevre şartlarında yapılan muayene aşamasıdır.
HARBOR ACCEPTANCE TEST (HAT) : It is an inspection stage carried out in harbor environment conditions after assembling of systems to sea platforms of Naval forces Command before cruise.
LOA (TEKLİF VE KABUL MEKTUBU) : ABD Savunma Bakanlığının ilgili birimleri tarafından hazırlanan Teklif ve Kabul Mektubu (Letter of Offer And Acceptance).
LOA (LETTER OF OFFER AND ACCEPTANCE) : Letter of Offer And Acceptance which is prepared by concerning units of the USA Department of Defence.
LOR : İstek Mektubudur.
LOR : Letter of Request.
LOJİSTİK : Mevcut ve öngörülen kuvvet yapısının, sistemler/platformlar, altyapı ve hizmetlerin ömür devri çerçevesinde, barışta, gerginlik/kriz döneminde ve savaşta, yetki ve sorumluluklara uygun yönetimini kapsayan faaliyetler bütünüdür.
LOGISTICS : A complement of activities including management suitable to authoritieis and responsibilities of current and foreseen force structure in the scope of systems/platforms, infrastructure and life cycle of services at peace, in tension/crisis and at war.
LOJİSTİK SİSTEMLER : uzay, hava, kara sistemleri, deniz platformları, mühimmat-silah patlayıcılar, komuta-kontrol-iletişim-bilgisayar-istihbarat-gözetleme-keşif (C4ISR) sistemleri şeklinde sınıflandırılmıştır.
LOGISTIC SYSTEMS : They are systems that are classified such as space, air, ground systems, sea platforms, ammunition-weapon explosives, command-control-communication-computer-information-observation-discovery (C4ISR) systems.
LOJİSTİK ALTYAPI : Araziler, bina ve tesisler, destek tesisleri, özel tesisler şeklinde sınıflandırılmıştır.
LOGISTIC INFRASTRUCTURE : They are classified as lands, buildings and facilities, support facilities, special facilities.
LOJİSTİK HİZMETLER : İkmal, bakım, istihkam-inşaat, ulaştırma, sağlık, lojistik bilgi sistemleri, lojistik yönetim ve diğer hizmetler şeklinde sınıflandırılmıştır.
LOGISTIC SERVICES : They are services classified as supply, maintenance, engineer(fortification)-construction, transportation, health, logistic information systems, logistic management and other services.
LOJİSTİK YÖNETİM (LOJİSTİK SEVK VE İDARE) : TSK envanterinde bulunan sistemler/platformlar ve altyapının ömür devri süresince yönetilmesi maksadıyla; yapılacak hizmetlerin planlama, örgütlenme, yönlendirme, koordinasyon ve kontrol faaliyetlerini içermesidir.
LOGISTIC MANAGEMENT (LOGISTICS CONDUCT) : They are services including planning, organization, direction, coordination and control activities in order to manage systems/platforms and infrastructure in TAF inventory during life-cycle period.

- M -
MAHALLİ İDARE : Yerel yönetim; yöresel kamu hizmetlerini gören ve yöresel halkın denetimi altında yürütülen kamu idare birimi (belediyeler, il özel idareleri, köyler).

LOCAL ADMINISTRATION : local authority; public administration unit (municipalities, provisional special administrations, towns) carried out under inspection of regional/local people.
MAHCUZ : Haczedilen; hacizli; üzerine haciz konmuş.
CONFISCATED : seized; distrained; confiscated.
MAHDUT : Sınırlı tahdit edilmiş.
LIMITED : bordered by, restricted.
MAHFUZ : Saklı.
CONSERVED : hidden, reserved.
MAHFUZ HİSSE : Saklı pay, dokunulamaz miras payı miras bırakan tarafından üzerinde tasarrufta bulunulamayan ve yasada belirtilen kimselere ait yasaca belirtilmiş miras payları.
COMPULSORY PORTION : reserved portion, intangible pourparty; legator can not dispose of property and pourparty belonging to persons implied by act.
MAHSUP : Hesaplaşma; bir alacak miktarının bazı nedenler yüzünden indirime tabi tutulması; genellikle aralarında bağlantı bulunan iki alacağın birbirine sayılması.
ACCOUNTING/SET OFF : reckoning; amount due subject to discount; transfer to credit instead of debt.
MAL : Satın alınan her türlü ihtiyaç maddeleri ile mülkiyet konusu olabilen taşınır ve taşınmaz bütün eşya ve haklardır.
GOODS : every kinds of purchased requirement items and all movable and immovable properties and rights subject to property.
MAL NUMUNESİ : Muayeneye sunulan maldan alınan, ihale dokümanında belirtilen ve bütün özelliklerini taşıyan, gerektiğinde analiz edilmesi için laboratuvar ya da itiraz komisyonuna gönderilen, mühürlenmiş olarak saklanan numunedir.
SAMPLE OF GOODS : it is a sample that taken from material presented to inspection, determined in tender document and has all features written in it, when needed sent to laboratory or objection committee for analysis and kept sealed sample.
MALİ SAYDAMLIK : Her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında denetimin sağlanması amacıyla kamuoyunun zamanında bilgilendirilmesi
FISCAL TRANSPARENCY : informing public opinion at the right time in order to obtain every kind of public resource and supply audit when they are used.
MALİ YIL : Bütçenin yürürlüğe girdiği 01 Ocak gününden başlayıp 31 Aralık gününe dek devam eden takvim yılıdır.
FINANCIAL / FISCAL YEAR : it is a calendar year starting from 1st January and continuing to 31 st February when budget is come into force.
MALZEME TANIMLAMA KILAVUZU : Kodlandırılacak malzemeler ile ilgili fiziksel ve performans sorularının yer aldığı kodlandırma kaynak dokümanlarıdır.
MATERIAL DESCRIPTION MANUEL / DOCUMENT : codification resource documents including physical and performance questions concerning materials to be codified.
MANİFESTO : Bildiri; beyan; beyanname; kaptanın gemisi ile taşıdığı yükün neden ibaret olduğu hususunda varılan yerin gümrük idaresine yaptığı beyandır.
MANIFEST : announcement; declaration; written statement; it is a statement of ship’s captain to administration of customs of destination about ship load.
MATLUP : İstenen, istenilen şey, alacak.
CREDIT : debt, assets.
MATRAH : Bir verginin miktarını belirtmek için esas alınan değer.
TAX ASSESSMENT / BASIS : the value set on taxable property.
MECUR : Kiralanan, kiraya verilen şey.
LEASED PROPERTY : chartered, rented.
MEFSUH : Feshedilmiş, ortadan kaldırılmış, geçersiz sayılmış.
ANNULLED : abrogated, extinguised, invalid.
MEMNU : Menedilmiş, yasaklanmış, yasak.
FORBIDDEN : barred, forbidden, illegal.
MENKUL : Bir yerden bir yere taşınması olanaklı mallar, taşınır mallar.
CHATTEL : possible goods able to transport from one place to another, moveable property.
MENŞE ŞEHADETNAMESİ : Sevkedilen malın menşeini gösteren bir belge olup, üzerindeki miktarın faturadaki miktarı tutması esastır. Gerektiğinde bir nüshası Türk Konsolosluğunca tasdik edilir.
MERA : Bir veya birkaç köy veya beldenin hayvanlarını otlatmaları veya otundan yararlanmaları için tahsis edilen veya eskiden beri bu amaçla kullanılagelen araziyi ifade eder.
PASTURELAND : It refers to land that is allocated for one or more village or town to feed animals or benefit from grass or that is used for feeding for a long time.
CERTIFICATE OF ORIGIN : A document specified origin of shipped material and amount on it must be same with on bill amount. When needed, one copy of it certified by Turkish Consulates.
MERKEZ ALIMI : Gnkur.Bşk.lığı bağlıları, MSB ve ihtiyaç sahibi Kuvvet Komutanlıklarınca Merkezden alınması istenerek tedarik edilmesi MSB’ce uygun görülenlerin, ödeneği MSB İç Tedarik Dairesi Başkanlığına aktarılması şartıyla, MSB.İç Tedarik Dairesi Başkanlığı ile bağlı Bölge Başkanlıklarınca tedarik edilen çeşitli mal/malzeme ve hizmetlerdir.
CENTRAL PROCUREMENT : various goods/materials and services procured by Department of Domestic Procurement of MND and Region Chairmanship, providing that allocation is transferred by Department of Domestic Procurement of MND, are considered by MND allowable to be procured and which are demanded by subordinates of Turkish General Staff, MND and Service Commands from Centre.
MESLEK : Bir kimsenin geçimini sağlamak için yaptığı sürekli iştir.
OCCUPATION : permanent job of someone to earn his/her keep.


MISWG (Çok Uluslu Sanayi Güvenliği Çalışma Grubu) : NATO üyesi ülkeler arasında oluşturulmuş bir çalışma grubudur. NATO dışında gerçekleştirilen uluslararası savunma programlarının yürütülmesine ilişkin usullerin geliştirilmesine yönelik çalışmalar yürütmüştür. İzlanda haricindeki NATO ülkeleri ile Avusturya, Finlandiya, İsveç ve İsviçre hükümetleri savunma sanayi güvenliği yetkililerinin katılımı ile toplanır. Savunma sanayi güvenliği faaliyetlerinin yürütülmesinde, MISWG tarafından kabul edilen esas ve usuller de dikkate alınmaktadır.
MULTINATIONAL INDUSTRIAL SECURITY WORKING GROUP : it is a working group composing of NATO member countries. The group has been carrying out works on principle development concerning international defence programs, which are carried out except for NATO. The group is gathered participation of authorities of defence industry security of NATO countries and Austria, Finland, Sweden and Switzerland governments, except for Iceland. While defence industry security activities are carried out, procedures and principles accepted by MISWG are considered.
MİLLÎ OLMASI ZORUNLU SİSTEMLER / TEKNOLOJİLER : Yurt dışından tedarik edilse bile kullanımında güvenlik nedeniyle sakınca bulunan ve mutlaka yurt içinde geliştirilmesi/ imali gerekli görülen sistemler/teknolojilerdir.
SYSTEMS/TECHNOLOGIES OBLIGATORY TO BE NATIONAL : in case procured from abroad, they are systems/technologies of which use considered damaging due to security and considered necessary to be developed/produced in land.
MİLLÎ SAVUNMA PLANLAMA FAALİYETLERİ (MSPF) : Millî Güvenlik Siyaset Belgesinin yayımıyla başlayıp, tüm devlet organlarının savunma hazırlıklarını ve uygulamasını içeren faaliyetlerdir. Planlama Programlama Bütçeleme Sistemi MSPF’nin TSK ile ilgili bölümüdür.
NATIONAL DEFENCE PLANNING ACTIVITIES : starting from National Security Policy Document publication and including defence preparation of all government bodies. Planning Programming and Budgeting System is part of National Defence Planning Activities concerning TAF.
MİSYON : Bir kişi, kurum, kuruluş veya topluluğun üstlendiği görevdir.
MISSION : undertaken works of a person, institution, organisation or a group.


MODERNİZASYON : Envanterde mevcut olan ordu malının veya yazılımların teknolojik gelişmelere ve harekât ihtiyaçlarına bağlı olarak araştırma ve/veya geliştirme dahil tüm kullanım ömrünün ve performansının artırılması ile Türk Silahlı Kuvvetlerinin modern araç, gereç ve sistemlerle donatılmasına, yönelik faaliyetlerdir (Türk Savunma Sanayine azami destek ve iş imkânı sağlayacak şekilde).
MODERNIZATION (MOD.) : activities to provide Turkish Armed Forces modern vehicles, equipments and systems by means of increasing expected life and performance of military properties or software in inventory depending on technological developments and operational requirements including research and/or development.
MODERNİZASYON İHTİYAÇLARI : İhtiyaç Sahibi Makam (İSM)’ın kendisine verilen görevleri başarabilmek için ihtiyaç duyduğu; envantere girmesini müteakip bir yıldan daha uzun süre kullanılacak olan demirbaş niteliğindeki silah, sistem, malzeme, teçhizat, araç ve gereçlerden oluşan ihtiyaçlarıdır.
MODERNIZATION REQUIREMENTS : in order to achieve undertaken works, they are requirements of Requiring Department composing of weapons, systems, materials, apparatus and equipments to be used for more than one year after they are entered into inventory as inventory stock.
MODİFİKASYON : Envanterdeki mevcut olan ana malzeme, sistem, araç, silah, mühimmat vb. üzerinde, teknolojik gelişmeler nedeniyle yapılan tadilatlar ile mevcut kapasitelerinin ve imkânlarının değiştirilmesi, iyileştirilmesi ve geliştirilmesi sonucunda kazanılan yeni yeteneklerdir.
MODIFICATION : due to technological developments amendments on main equipment, system, vehicle, weapon, ammunition and etc. in inventory and gaining new abilities as a result of changing, improvement and development of current new capacities and possibilities.
MUAYENE : Her türlü mal veya hizmetin ihale dokümanında belirtilen özelliklere uygun olup olmadığının saptanmasıdır.
INSPECTION : determining whether all kinds of goods and service are convenient to features stated in tender document.
MUAYENE KOMİSYONU : Muayene ve kabul işlemlerine ilişkin olarak ilgili idareler tarafından belirlenen en az üç veya tek sayıda kişilerden oluşan kuruldur.
INSPECTION COMMITTEE : it is a committee composing of at least three or odd number people for inspection and acceptance procedures determined/assigned by administrations.
MUAYENE METODU : Muayenede, şartnamede belirtilen niteliklerin tespiti için uygulanacak yöntemlerdir.
INSPECTION METHOD : methods to be used for inspection to determine qualifications in specification.
MUAYENE SÜRESİ : Yüklenici tarafından, malın, muayene ve kabul işlemleri için idareye teslim edildiği tarih ile muayene sonucunun yükleniciye tebliğ edildiği ya da yüklenici tarafından tebellüğ edildiği tarih arasında geçen süredir.
INSPECTION PERIOD : it is a period from delivery date of material by contractor to contracting entity for inspection and acceptance procedures to date of notification of inspection result by contracting entity to contractor or notification date by contractor.


MUHAMMEN BEDEL : Bir şeyin satıldığı zaman kaç liraya alıcı bulabileceği düşünülerek tahmin edilen bedel, tahmini satın alma fiyatı.
ESTIMATED VALUE : estimated price considering what is the use of something when it is sold, approximate cost.
MUTABAKAT MUHTIRASI : Anlaşmalar çerçevesinde ikili ve çok taraflı uluslararası faaliyetlerin yürütülmesinde üye ülkelerin genel hak ve yükümlülüklerinin düzenlendiği bir uluslararası mutabakat zaptıdır.
MEMORANDUM OF UNDERSTANDING : an international document arranges general rights and responsibilities of member countries while bilateral and multilateral international activities are carried out within the scope of agreements.
MUTTALİ : Öğrenme, haberdar olma, bilgilenme.
INFORMED : learning, awareness, enlightenment.
MÜCBİR SEBEP : Önceden göz önüne alınmasına ve bunun sonucu olarak ortadan kaldırılmasına olanak bulunmayan ve dış bir etkiden ileri gelen, olay, zorlayıcı neden, borçluyu borcundan kurtaran olay.
FORCE MAJEURE : it is a common clause in contracts which essentially frees both parties from liability or obligation when an extraordinary event or circumstance beyond the control of the parties.


MÜHENDİSLİK DEĞİŞİKLİK TEKLİFLERİ : Belirlenmiş olan konfigürasyonun ve teknik özelliklerin değişmesinin gerekmesi durumunda hazırlanan tekliflerdir.
ENGINEERING CHANGE PROPOSAL : proposals prepared in case determined configuration and technical specification are required to be changed.
MÜHİMMAT : Askerî amaçlarla kullanılmak üzere yapılan patlayıcı, kimyasal, biyolojik, radyolojik madde veya maddelerle, bunların doldurulmasında kullanılan metal gövdeler, mekanik düzenler ve parçaların birleştirilmesiyle oluşan sistem veya tam atımları ile bunların eğitim maksatlı kullanılan benzerleridir.
AMMUNITION : military purposed explosive, chemical, biological and radiological materials and metal bodies, metal system used in charging them and systems composing of parts combination or round of ammunition and similars of them used for training purposed.
MÜNFERİT SÖZLEŞME : Çerçeve Anlaşma kapsamında yapılan alımlarda istekliler ile idare arasında imzalanan yazılı sözleşmeyi ifade eder.
INDIVIDUAL CONTRACT : It is written contract signed between tenderers and contracting entity for purchases in the scope of Frame Contract.
MÜSAADE BELGESİ : “Müsaadeye Tabii Mallar Listesi”nde kayıtlı maddelerin ithali için Dış Ticaret Müsteşarlığınca verilen belgedir.
ALLOWANCE DOCUMENT : a document given by Undersecretariat of Foreign Trade for import of materials registered to ‘‘Items List Subject to Permission’’.
MÜŞTEREK HAREKÂT İHTİYACI : Birden fazla kuvvetin imkân/kabiliyetlerini artıran, düşmanın ağırlık merkezi/merkezlerine yöneltilmesi suretiyle harekât sahasında sinerji sağlayacak, birden fazla Kuvvetin unsurları tarafından koordineli şekilde kullanılacak ve birbirini tamamlayacak yeteneklerdir.
JOINT OPERATION REQUIREMENT : capabilities that increase possibilities/abilities of more than one forces, bring synergy to operation area by way of directing hostile to centre of gravity, capabilities to be used coordinately by components of forces and complete eachother.

MÜŞTEREK TEDARİK İHTİYACI : Birden fazla İhtiyaç Sahibi Makamın (İSM) tedarik etmeyi planladığı, müşterek bir harekât ve faaliyet kapsamında olmayan, fakat aynı tip ihtiyacın ortak temin edilmesi gereken ihtiyaçtır.
JOINT PROCUREMENT REQUIREMENT : requirement that are planned to be procured by more than one Requirement Owner (Department), are not in the scope of any joint operation or activity but the similar type of requirement to be procured jointly.
MÜTTEFİK KALİTE GÜVENCESİ YAYINLARI (AQAP) : Kalite konusunda yükleniciler ve Millî Kalite Güvencesi Makamlarınca uygulanacak esasları belirleyen ve standardize eden NATO yayınlarıdır.
ALLIED QUALITY ASSURANCE PUBLICATIONS (AQAP) : NATO publications that determine and standardize principles on quality to be applied by contractors and National Quality Assurance Authorities.
MÜTTEFİK YAYIN : Bazı ya da tüm NATO uluslarının müşterek bir uygulama dokümanı olarak kullanmaya karar verdikleri ve kullanıcı seviyesinde dağıtılan resmi bir NATO standardizasyon dokümanıdır.
ALLIED PUBLICATION/AP : an official NATO standardization document that some or all NATO countries decide to use as joint application document and is distributed at user level.
- N -
NAMSA : NATO Bakım ve İkmal Teşkilatı olup merkezi Lüksemburg’dadır.
NAMSA (NATO Maintainance and Supply Agency) : NATO Maintainance and Supply Agency and its centre is in Luxembourg.
NAMSO : NATO Bakım ve İkmal Organizasyonunu ifade eder.
NAMSO : NATO Maintenance and Supply Organization.
NATO AC/250 KALİTE GÜVENCE ULUSAL YÖNETİCİLERİ GRUBU : NATO üyesi ülkelerin katılımı ile oluşturulan, kalite güvencesi faaliyetlerinin standartlaştırılması ve uyumlulaştırılmasının sağlanması çalışmalarını yürüten bir gruptur.
NATO AC/250 QUALITY ASSURANCE NATIONAL MANAGEMENT GROUP : composing of NATO member countries participation, a group that carries out works about standardization and accommodation of quality assurance activities.
NATO AC/301 MALZEME VE MÜHENDİSLİK UYGULAMALARI STANDARDİZASYON GRUBU : NATO üyesi ülkelerin katılımı ile oluşturulan, malzeme ve mühendislik uygulamalarında standardizasyon sağlanması görevini yürüten bir gruptur.
NATO AC/301 GROUP ON STANDARDIZATION OF MATERIAL AND ENGINEERING PRACTICES : composing of NATO member countries participation, a group that carries out works about supplying standardization of materials and engineering practices.
NATO AC/327 ÖMÜR DEVRİ YÖNETİM GRUBU : NATO silahlanma projeleri ve iş birliği çalışmalarına uygulanacak ömür devri süreç yöntemlerini oluşturmak amacıyla 2003 yılında Ulusal Silahlanma Yöneticileri Konferansının (CNAD) altında kurulmuştur. Ömür Devri Yönetimi Grubu kalite ve karşılıklı çalıştırılabilirlik taleplerini karşılamak üzere; silahlanma sistemleri, hizmetlerin ve teçhizatın konsept, geliştirme, üretim, kullanım, destek ve elden çıkarılması ile ilgili NATO politika, metod, prosedür ve anlaşmalarından sorumludur.
NATO AC/327 LIFE CYCLE MANAGEMENT GROUP / LCMG : in order to form life cycle process methods to be used in NATO armaments projects and cooperation works, the group is established in 2003 under Conference of National Armaments Directors-CNAD. In order to meet demands of quality and mutual driveability, Life Cycle Managemant Group is responsible for armaments systems, concept, development, production, use, support and disposal of services and equipment and responsible for concerning NATO policy, method, procedure and agreements.
NATO DANIŞMA, KOMUTA VE KONTROL AJANSI : NATO ve diğer müşterileri için tarafsız bilimsel ve teknik destek sağlamak, NATO C3 sistemleri ve sorumluluğuna verilen diğer sistemler için; merkezi planlama, sistem tasarımı, sistem entegrasyonu, sistem mühendisliği, konfigürasyon yönetimi, test ve teknik destek konularında hizmet vermek, Danışma, Komuta, Kontrol, Muhabere, İstihbarat, Gözetleme ve Keşif (C4ISR) alanlarında tedarik ajansı olarak hizmet etmektir.

NATO CONSULTATION, COMMAND AND CONTROL AGENCY / NC3A : in order to supply objective scientific and technical support for NATO and for other customers; to service on NATO C3 systems and other systems under its responsibility, central planning, system design, system integration, system engineering, configuration management, test and technical support and to service as procurement agency in fields of Consultation, Command, Control, Communication, Surveillance and Reconnaissance (C4ISR).
NATO İKMAL SINIFLANDIRMASI DOKÜMANI : İkmal maddelerinin özelliklerine ve fonksiyonlarına göre sınıflandırıldığı kodlandırma kaynak dokümanıdır.
NATO SUPPLY CLASSIFICATION DOCUMENT : codification resource document that supplies are classified according to features and functions.
NATO İMALATÇI KODU : NATO ülkelerinde yerleşik imalatçı kuruluşların bilgisayar ortamında arşivlenmesi amacıyla tahsis edilen, 5 karakterli bir koddur.
NATO MANUFACTURER CODE : five-character-code assigned in order to archived in electronic environment of manufacturer institutions settled in NATO countries.
NATO KODLANDIRMA SİSTEMİ - NKS : Lojistik faaliyetlerinin etkinliğini artırmak, lojistik destek faaliyetlerinden daha fazla yararlanmak ve malzeme iradesi bilgilerini geliştirmek amacıyla; her bir ikmal maddesi için “aynı tarzda bir sınıflandırma, tanımlama ve isimlendirme yapmak ve bir stok numarası tahsis etmek” üzere tesis edilen bir sistemdir.
NATO CODIFICATION SYSTEM – NCS : in order to increase effectiveness of logistic activities, to benefit from logistic support activities and to develope material enactment informations; it is a system established for ‘‘classification in like manner, describing and denomination and assigning a stock number’’ for each supplies.
NATO KODLANDIRMA TALİMATI : NATO Kodlandırma Sistemi ile ilgili temel prensipler ve uygulama esaslarını içeren kodlandırma kaynak dokümanıdır.
NATO CODIFICATION INSTRUCTION : codification resource document including basic principles and application/practice procedures concerning NATO Codification System.
NATO ONAYLANMIŞ MALZEME İSİMLERİ SÖZLÜĞÜ : İkmal maddelerinin standart bir yapıda isimlendirilmesi amacıyla kullanılan ve NATO ülkeleri tarafından müştereken kabul edilen her türlü “Onaylanmış Malzeme İsimleri”ni bulunduran kodlandırma kaynak dokümanıdır.
NATO APPROVED MATERIAL DESIGNATION DICTIONARY : used in order to designate supplies in standard format and codification resource document including every kind of ‘‘Approved Material Names’’ accepted mutually by NATO countries.
NAVLUN : Yük, bir yerden bir yere taşınacak eşyanın tümü; denizde mal taşıması karşılığı olarak, navlun mukavelesine veya yasaya dayanılarak verilen ücret.
FREIGHT : cargo, goods to be transported from somewhere to another; in remuneration of goods transport at sea, payment on the basis of affreightment and act.
NAVLUN SÖZLEŞMESİ : Belli ücret karşılığında taşıyanın, gemisini kısmen veya tamamen taşıtana tahsis ederek bir yükü (deniz yoluyla) taşımayı yüklendiği sözleşme.
AFFREIGHTMENT CONTRACT : the ship-owner agrees to carry goods of the charterer in his ship, or to give to the charterer the use of the whole or part of the cargo-carrying space of the ship for the carriage of his goods in return for a specified price.
NİHAÎ KAPANIŞ BELGESİ : FMS Sözleşmesiyle alınan mal, malzeme, nakliye ve paketleme giderleri ile sözleşme kapsamında alınan hizmetler ve sözleşme için ödenen idarî masrafların belirtilmesi için Sözleşmelerinin sonunda ABD makamlarınca düzenlenen belgedir.
FINAL STATEMENT : It is a document prepared by the USA authorities at the end of Contracts in order to define expenses of goods purchased by FMS Contract, material, shipment and packaging and services purchased in the scope of contract and administrative costs paid for contract.
NİYET MEKTUBU : İkili veya çok taraflı uluslararası Araştırma ve Teknoloji (ARTE) faaliyetlerinde yer alan her hangi bir faaliyete ülkenin ilgi duyduğunu ve katılma niyetinde olduğunu bildiren resmi mektuptur.
LETTER OF INTENT : an official letter indicating the intention of a country to participate in any activity among bilateral or multilateral international Research and Technology activities.
NİZA : İhtilaf, çekişme, uyuşmazlık.
DISPUTE : controversy, conflict, disagreement.
NİZAMNAME : Tüzük.
CODE OF PRACTICE : regulation.
NUMUNE HAZIRLAMA : Çeşitli şekillerde teslim alınan numunelerin, analiz edilebilir hale getirilmesidir.
SAMPLE PREPARATION : make analyzable received samples.
NUMUNE SAKLAMA SÜRESİ : Muayenesi yapılan numunenin eşinin, mühürlü durumda, özelliklerinin bozulmasına fırsat vermeden, kontrol edilebilme maksadıyla, belli bir zaman dilimi için muhafaza edildiği süredir.
SAMPLE PRESERVATION PERIOD : counterpart of inspected sample is preserved in a specific period as sealed in order to control and to preserve its characteristics from damaging.
NUMUNE TAKIMI : Mühürlü, tanıtıcı bilgileri içeren bir etiketle bağlanmış, bir numune birimidir.
SAMPLE SET : it is a sample unit sealed and labeled including introductory information.
NUMUNE TESLİM TUTANAĞI : Analizi yapılmak üzere getirilen numuneler için, lâboratuvarda düzenlenen tutanaktır.
SAMPLE DELIVERY RECORD : it is a minute prepared in laboratory for samples to be analysed.
- O -
ODC : ABD Savunma İşbirliği Ofisini ifade eder.
ODC : The USA, Office of Defense Cooperation.
OFFSET / SANAYİ KATILIMI (O/SK) : Projeler kapsamında, yerli sanayi firmalarının imkân ve kabiliyetlerinin kullanılması, ihracat yoluyla uluslararası rekabet güçlerinin artırılması ve teknolojik işbirliği, yatırım ve AR-GE imkânları sağlanması amacıyla gerçekleştirilen faaliyetlerdir.
OFFSET INDUSTRIAL PARTICIPATION : in the scope of projects, using possibility and capability of domestic industry firms, increasing international competitive capacity by means of export and they are activities carried out in order to supply technological cooperation, investment and Research-Development opportunities.
OFFSET / SANAYİ KATILIMI (O/SK) PROTOKOLÜ : MSB Müsteşarlığı veya tedarik yetkisi verilen Kuvvet Komutanlıkları ile SSM.lığı arasında imzalanan ve devredilen Sanayi Katılımı/Offsetlerin (SK/O) hangi esaslara göre işleme tabi tutulacağını gösteren belgedir.
OFFSET INDUSTRIAL PARTICIPATION PROTOCOL : a document indicating process principles of industrial participation/offset signed and transferred between MND Undersecretariat or authorised Service Commands and Undersecretariat for Defence Industries.
OFFSET/SANAYİ KATILIMI (O/SK) SÖZLEŞMESİ : Tedarik Sözleşmesi’ne istinaden yüklenici ile imzalanan ve yüklenicinin SK/O yükümlülüklerinin yerine getirilmesine ilişkin hüküm ve şartları düzenleyen sözleşmedir.
OFFSET INDUSTRIAL PARTICIPATION CONTRACT : a contract signed with contractor with reference to Supply Contract and arranging provisions and terms to be performed offset industrial participation responsibilities of contractor.
ON YILLIK TEDARİK PROGRAMI (OYTEP) : 1) Türk Silahlı Kuvvetlerinin on yıllık savunma teçhizatı ihtiyacının karşılanabilmesi amacıyla Genelkurmay Başkanlığı tarafından periyodik olarak hazırlanan, iki yılda bir revize edilen ve ilgili Kuvvet Komutanlıkları ile Millî Savunma Bakanlığına bağlı birimlerin kaynağı belirlenmiş ihtiyaçlarını içeren programdır.

2) Türkiye’nin Millî Askerî Stratejisi (TÜMAS)’nde belirtilen askerî stratejik hedefleri elde etmek ve Stratejik Hedef Planı’nda belirtilen kuvvet yapısı ve güce ulaşmak amacıyla müteakip on yıl boyunca kaynakların arzu edilen yetenekler için tahsisini içeren bir dokümandır.


TEN-YEARPROCUREMENT PROGRAMME : 1) in order to meet ten-year defence equipment need of Turkish Armed Forces, it is a programme prepared by Turkish General Staff periodically, revised biennially and including requirements of concerning Service Commands and units subordinated to Ministry of National Defence of which resource is determined.

2) in order to reach military target stated in Turkish National Military Strategy and in order to reach force structure and power referred to in Strategic Target Plan, it is a document including allocation of resources for desired capabilities for following ten years.
ONAYLANMIŞ MALZEME İSMİ : İkmal maddelerinin bütün NATO ülkelerinde tek bir şekilde tanımlanması için belirlenen ve ülkelerin Millî Kodlandırma Büroları (MKB) tarafından müştereken kabul edilen standart isimlerdir.
APPROVED MATERIAL NAME : Standard names determined in order to define supplies in the same manner in all NATO countries and accepted mutually by National Codification Bureau of the countries.
ORDİNO : Taşıma bedelinin ödenmesi karşılığı verilen, malzemenin belirtilen yere geldiğini bildiren ve gümrük işlemleri için aranan bir belgedir.
DELIVERY ORDER : it is a document given against payment of transportation price, stating that material is delivered to notified point and needed for customs process.
ORTA MALLARI : Devletçe herkesin veya bir kısım halkın yararlanmasına tahsis edilen ya da kadimden beri kamunun müşterek olarak yararlanmasına açık olan malları ifade eder.
COMMON TO ALL : It refers to goods that is allocated by government to all people or some people for utilizing or that is utilizable to public mutually immemorially.
ORTAK GİRİŞİM : İhaleye katılmak üzere birden fazla gerçek veya tüzel kişinin aralarında yaptıkları anlaşma ile oluşturulan iş ortaklığı veya konsorsiyumlardır.
JOINT VENTURES : cooperation or consortium that is composed by agreement between more than one real or legal persons in order to participate in tender.
- Ö -
ÖDENEK AKTARILMASI : Bütçenin programları arasında yer alan proje ve faaliyetlere ilişkin ödeneklerin, o mali yıl içinde hizmeti yürütecek olan dairenin bütçesine aktarılmasıdır.
ALLOCATION TRANSFER : transferring allocations concerning projects and activities in budget programmes to department that shall carry out service in that financial year.
ÖN FİNANSMANLI PROJELER : NATO makamlarınca onaylanmış, herhangi bir yetenek paketinde yer alan ve Genelkurmay Başkanlığınca yap emri verilen projelerdir.
PREFINANCED PROJECT : projects approved by NATO authorities, are in any capability package and for which do it order given by Turkish General Staff.
ÖN MALİ KONTROL : Harcama birimlerinde işlemlerin gerçekleştirilmesi aşamasında yapılan kontroller ile mali hizmetler birimi tarafından yapılan kontrolleri kapsar. Ön mali kontrol süreci, mali karar ve işlemlerin hazırlanması, yüklenmeye girişilmesi, iş ve işlemlerin gerçekleştirilmesi ve belgelendirilmesinden oluşur.
PRE-FINANCIAL CONTROL : composing of controls during performing actions stage at expense department and controls by fiscal service department. Pre-financial period includes preparing financial decision and process, attempting to undertake, implementing and documentation of work and process.
ÖN ÖDEME : Harcama yetkilisinin uygun görmesi ve karşılığı ödeneğin saklı tutulması kaydıyla ilgili kanunlarda öngörülen haller ile gerçekleştirme işlemlerinin tamamlanması beklenilmeyecek ivedi veya zorunlu giderler için avans vermek veya kredi açmak suretiyle yapılan ödeme.
PREPAYMENT / ADVANCE PAYMENT : providing that expense authority approves and kept allowance hidden, payment by means of advance payment or extension for matters set forth in acts and for urgent or obligatory expenses.
ÖN PROJE : Belli bir yapının kesin ihtiyaç programına göre; gerekli arazi ve zemin araştırmaları yapılmadan, bilgilerin halihazır haritalardan alındığı, çevresel etki değerlendirme ve fizibilite raporları dahil elde edilen verilere dayanılarak hazırlanan plan, kesit, görünüş ve profillerin belirtildiği bir veya birkaç çözümü içeren projedir.
PRELIMINARY PROJECT: according to certain requirement programme of a specific structure, without land search and examination of soil, information taken from maps, a project prepared on the basis of acquired data including environmental impact statement and feasibility reports and a project stating plan, section, aspect and profiles including one or some solution.
ÖN YAPILABİLİRLİK ETÜDÜ (ÖYE) : Proje Tanımlama Dokümanlarında belirtilen sistem yeteneklerine dayanarak; sistem alternatiflerinin hazırlandığı, her bir alternatife ilişkin taktik ihtiyaçlar ile endüstriyel imkânların karşılaştırıldığı, alternatif sistemlerin harekât etkinlik ve uygunluk ile performans ve tahmini maliyetinin değerlendirildiği, bu değerlendirmeye göre en maliyet-etkin sistem alternatifinin ve teknik özelliklerinin belirlendiği ayrıntılı çalışmalardır.
PRE-FEASIBILITY STUDY : based on system capabilities stated in Project Describing Documents, detailed studies in which system alternatives are prepared, tactical requirement and industrial benefits of each alternative are compared, operation effectiveness of alternative systems and acceptability, performance and estimated cost are evaluated and according to that evaluation cost-effective system alternative and technical characteristics are determined.
ÖNCELİK : İhtiyaçların tespitinde, karşılanmasında, dağıtımında ve kullanımında verilen görevi yapabilme ve tehdidi etkileme maksadıyla, imkân ve kabiliyetlerin tespit edilen kriterlere göre sıralandırılmasıdır.
PRIORITY : in order to fulfil duty and affect threat while requirements are determined, met, distributed and used, it is arranging of possibilities and capabilities according to determined criteria.
ÖNGÖRÜ : İstenen bir gelecek için bugün yapılması gereken tercihleri belirlemektir.
FORESIGHT : determining preferences required to be done today for future.
ÖNLEYİCİ İŞLEM : Kalite güvence sisteminin işletilmesi ve/veya üretim süreçleri sonrasında elde edilen verilerin analizi sonucu, ileride oluşabilecek hataların önlenmesine yönelik alınan tedbirlerdir.
PREVENTIVE PROCESS : as a result of acquired data after operating quality assurance system and/or manufacturing process, measures taken against to prevent errors in the future.
ÖRTÜLÜ TALEP : Maksadı belirli ancak kalem bazında detaylandırılamayan ve çıkacak ihtiyaca göre sipariş edilen taleptir.
BLANKET ORDER : It is a requirement which is not detailed as item but of which aim is certain and ordered according to need/requirement.
ÖZEL İMALAT : Piyasada hazır halde alınıp satılmayan, projelendirme veya bir talep üzerine üretimi yapılacak olan, özel ihtisas ve üretim tekniği gerektiren işlerdir.
SPECIAL PRODUCTION : they are productions that can not be bought and sold ready in market, are produced upon request, are required specialization and production technique.
- P -
PAKET (KOLİ) LİSTESİ : Sevk edilen malın ismi, birim, adet ve ağırlık itibarıyla kapsamını belirleyen ve içindekilerin faturadaki bilgileri tutması gereken bir belgedir.
PACKING LIST : a document that describes consignment name, item, number and weight and includings must be the same with information on bill.
PAKET PROJE : Tedarik edilecek veya üretilecek bir sistemi özel avadanlıkları, yedek parçaları, talimnameleri, eğitim cihazları, donanım/yazılım dahil altyapı ihtiyaçları, uyum/standardizasyon eğitim ve bakım hizmetleriyle birlikte tedarik etme yöntemidir.
PACKET PROJECT : it is a procurement method that a system to be procured or produced together with special tool set, spare parts, field manual, training device, groundworks including hardware/software, acommodation/standardization training and maintenance services.
PARÇA : Pratik olarak sökülmek suretiyle daha küçük parçalara ayrılmayan malzemelere denir. (Dişli, rondela, buji, platin gibi)
FRAGMENT / PART : They are materials that are not separated into fractions by means of dismantling practically. (such as cogwheel, pondel, bougie, platin)
PARSEL : Sınırları haritalarla belli edilmiş arazi parçasını,

-kadastro yapıldığı zaman kadastro adaları içinde bulunan mülkiyeti tescilli parsel kadastro parselini,

-imar adaları içerisindeki kadastro parsellerinin imar mevzuatı ve imar planı esaslarına göre düzenlenmiş şekli imar parselini ifade eder.
PARCEL : It refers to piece of land,

-it refers to parcel cadastre parcel of which property is registered in cadastral city block when cadastral survey is carried out,

-it refers to building plot that is arranged according to zoning legislation and zoning plan principles of cadastral parcels in cadastral city block.
PARSELASYON : Arazinin onanlı uygulama imar planına uygun hale getirilmesi için parçalara ayrılması veya birleştirilmesi işlemini ifade eder.
PARCELING : In order to make land suitable to application construction plan it refers to divide land into pieces or piece together.
PAZARLIK USULÜ : 4734 sayılı Kamu İhale Kanununda belirtilen hallerde kullanılabilen, ihale sürecinin iki aşamalı olarak gerçekleştirildiği ve idarenin ihale konusu işin teknik detayları ile gerçekleştirme yöntemlerini ve belli hallerde fiyatı isteklilerle görüştüğü ihale usulüdür.
NEGOTIATED TENDERING : it is a tendering method that can be used in circumstances determined in 4734 numbered Public Procurement Law, tender process is carried out as two-stage and contracting entity meets technical details and fulfilment methods of work and price in some circumstances with tenderers.
PERİYODİK BAKIM : Bir cihazın hassasiyetini, doğruluğunu ve arızasız kullanılmasını sağlamak maksadıyla belli zaman aralıklarında yapılan bakımdır.
PERIODIC MAINTENANCE : it is a maintenance carried out periodically in order to supply a device sensibility, accuracy.
PLANLAMA, PROGRAMLAMA, BÜTÇELEME SİSTEMİ (PPBS) : Türk Silahlı Kuvvetleri ihtiyaçlarının belirlenmesi, önceliklendirilmesi ve bütçelendirilmesi faaliyetlerinin tamamını kapsayan sistemdir.
PLANNING, PROGRAMMING AND BUDGETING SYSTEM : it is a system including determining, prioritization and budgeting of TAF requirements.
PLATFORM : Bir sistemin donanım ve yazılım alt yapısını (silah sistemleri, elektronik karşı tedbirler, haberleşme vb.) taşıyıcı ortamdır (Örneğin; uçak, tank,gemi vb.).
PLATFORM : it is a carrier environment (for example; aircraft, tank, ship and etc.)of hardware and software of a system (weapon systems,electronic countermeasures, communication and etc.).
PLATFORMA MONTELİ DİĞER SİLAH SİSTEMLERİ : Platformların (tank, uçak, gemi vb.) üzerinde ana silah sistemleri (uçaksavar, mayın temizleme sistemi, EH sistemi vb.) dışında kalan alt sistemlerdir.
OTHER WEAPON SYSTEMS MOUNTED ON PLATFORM : sub-systems except major weapon system (anti-aircraft, mine clearing system, EH system and etc.) on platforms (tank, ship and etc.).
POLİTİKA : Bir amaca ulaşmak için izlenen yol ve yöntemdir.
POLICY : it is a way and method in order to reach an aim.

POZ NUMARASI : Rayiç ve birim fiyatların tanınmasına yarayan kod numarasıdır.
ITEM NUMBER : code number supplies current and unit prices recognition.
PROFORMA FATURA : Satıcı tarafından malın satılmasından ve tesliminden önce düzenlenen ve malın cinsini, miktarını, birim fiyatını, ödeme biçimini, tutarını vs. gösteren teklif niteliğindeki belge.
PROFORMA INVOICE : Abridged or estimated invoice sent by a seller to a buyer in advance of a shipment or delivery of goods. It notes the kind and quantity of goods, their value, and other important information such as weight and transportation charges.
PROGRAM BÜTÇE DİREKTİFİ : Kuvvet Komutanlıkları ile diğer ihtiyaç sahibi makamların yıllık program bütçe tekliflerinin hazırlanma esaslarını ortaya koyan ana planlama direktifidir.
PROGRAMME BUDGETINGS DIRECTIVE : major planning instruction introduces annual programme budget preparing principles of Service Commands and other requiring departments.
PROGRAM BÜTÇE / TSK’YA TAHSİSLİ KAYNAKLAR : Genel bütçeden MSB’ye tahsis edilen kaynaklardan modernizasyon programına ayrılan ödenekler ile bütçe dışı kaynaklardan bu maksat için kullanılacak kaynaklardır.
PROGRAMME BUDGET / EARMARKED RESOURCES TO TAF : allocations for modernization programme from resources earmarked to MND from general budget and resources to be used for the same aim from extra budgetary resources.
PROGRAM BÜTÇE TEKLİFLERİ : TSK Harekât İhtiyaçları Planı ile SHP’de belirtilen öncelikli hedeflerin, On Yıllık Tedarik Programlarında (OYTEP) belirtilen esaslar ile TSK Program Bütçe Direktifi doğrultusunda gerçekleştirilmesi için, Kuvvet Komutanlıkları ile diğer ihtiyaç sahibi makamların yıllık olarak mali kaynakların kullanılmasına dair teklifleridir.
PROGRAMME BUDGET PROPOSAL : in order to fulfil priority targets stated in TAF Operational Requirements Plan and Strategical Objectives Plan in accordance with principles in Ten-Year Procurement Programme and TAF Programme Budget Directive, proposals of Service Commands and other requiring departments on using financial resources annually.
PROGRAMLAMA : Planlama ile belirlenen hedeflerin kaynaklar bazında nasıl gerçekleştirileceğinin bir zaman boyutu üzerinde projelendirilmesi işlemidir.

PROGRAMMING : Project designing process of targets determined by planning that how they are fulfilled on the basis of resources.
PROGRAMLAMA DİREKTİFİ : On yıl ve daha uzun vade için programlama çalışmalarına rehber olacak genel esasları, öncelikleri ve kriterleri belirleyen temel dokümandır.
PROGRAMMING DIRECTIVE : a major document determines general principles, priorities and criteria which are to be guide for programming works for ten year and longer period.
PROJE : Belli kriterler içinde tamamlanacak belirlenmiş bir hedefi, başlangıcı ve sonu olan, sınırlı para ve tüketim kaynakları (zaman, personel ve teçhizat) bulunan birbiri ile ilgili bir dizi faaliyetler ve görevlerdir.
PROJECT : activities and tasks that are to be completed specific criterias, have a specific target, have a specific begin date and end date, have limited monetary resources and consumption issues (such as time, personel and equipment) and are interrelated.
PROJE ADI / KODU : Tespit edilen bir ihtiyacı anmak amacıyla sistem bazında kısa, özlü ve anlamlı bir ifadedir.
PROJECT NAME / CODE : short, brief and meaningful statement for requirements determined.
PROJE EMRİ / UYGULAMA DİREKTİFİ : Tespit edilen bir projeyi hangi makamın, nasıl yöneteceğine dair İSM tekliflerine istinaden Gnkur.Gn.P.P.Bşk.lığı tarafından imzalanan ve gerektiğinde Gnkur. II nci Bşk.nına arz edilen bir emirdir.
PROJECT ORDER / APPLICATION DIRECTIVE : it is an order signed by General Staff General Plans and Policy Division and when needed presented to Deputy Chief of the Turkish General Staff against proposals of Requiring Department about what authority fulfils the determined project and how it is fulfilled.
PROJE GRUBU : Proje üst yöneticisi ve/veya proje yöneticisi başkanlığında, proje yönetiminin sürecine göre teşkil edilen ilgili proje subaylarının oluşturduğu bir çalışma grubudur.
PROJECT TEAM : under the presidency of Project executive manager and/or Project manager, it is a working group composed by Project officers and organized according to Project management process.

PROJE İSTEKLERİ TANIMLAMA DOKÜMANI (PİTD) : Projenin teknik ayrıntılarına girilmeden genel teknik özelliklerin tanıtıldığı, projenin teknolojik amacının ve görev fonksiyonlarının belirtildiği (teknik şartname yerine kullanılan) bir dokümandır.
PROJECT REQUIREMENTS DEFINITION DOCUMENT : without descending to particulars of project, it is a document introducing general technical specifications and stating technologic aim and functions of project (used instead of technical specification).
PROJE KARTI : Proje yöneticisi tarafından sorumlu olduğu projeleri takip etmesi için belli bir formata göre proje subayına hazırlatılan, söz konusu proje ile ilgili tüm ayrıntıları içeren bir karttır.
PROJECT CARD : in order to pursuit projects by Project manager, it is a card prepared by Project officers according to a specific format and including all details about the Project.
PROJE OFİSİ : Proje yöneticisi ve proje subaylarından oluşan, projeyle ilgili çalışmaların ve koordinasyonun yapıldığı yerdir. Proje grubunun çekirdek kadrosunu oluşturur.
PROJECT OFFICE : it is a place at where Project manager and Project officers work on and coordinate the Project. It composes cadre of the Project team.
PROJE PROGRAMI : Proje yönetim süreci içinde yapılması gereken faaliyetler ve tüm planların (Lojistik Destek Planı, İnsan Gücü ve Personel Planı, Eğt. ve Eğt.Yrd.Mlz. Planı, Tesis Planı v.b. gibi) zamanca gerçekleşmesini tanımlayan bir programdır. Programın hazırlanmasından proje yöneticisi sorumludur.
PROJECT PROGRAMME : it is a programme that describes performing in time of activities and plans to be fulfilled in Project management process (logistic support plan, manpower and personnel plan, training and training aid plan, facility plan). Project manager is responsible to prepare programme.
PROJE SUBAYI : Proje yöneticisinin emrinde, proje yönetiminde belirli bir görevi olan ve bu görev tamamlanıncaya kadar projeyi yürüten Yzb.-Yb. rütbesinde bir subaydır. Proje yöneticisine karşı sorumludur. Proje yöneticisi olmadığı zamanlarda projenin yönetiminden sorumludur.
PROJECT OFFICER : an officer who is at Project manager’s command, has a certain task in Project management and carries out the Project until the task is completed and in Captain-Lieutenant Colonel rank.
PROJE SÜRESİ : İhtiyacın belirlendiği tarihten, proje haline getirilerek tedarik edilmesi, işletilmesi ve envanterden çıkarılması aşamasına kadar olan 10-50 yıllık bir süreçtir.
PROJECT PERIOD : it is a process from decade long to fifty-year and from determining date of requirement to conceptualize the Project and procurement, operating of requirement and removed it from inventory.
PROJE TANIMLAMA DOKÜMANI : On Yıllık Temin/Tedarik Programına esas teşkil edecek modernizasyon projelerinin her biri için hazırlanan ve ihtiyacın ortaya konmasından tedarik aşamasına kadar gerekli taktik bilgileri kapsayan bir etüt dokümanıdır.
PROJECT DEFINITION DOCUMENT : etude document prepared for each modernization projects constituting the basis on ten-year Supply/Procurement Programme and composing of tactical data required from revealing stage of requirement to procurement stage.
PROJE ÜST YÖNETİCİSİ : Büyük deneyim ve kapsamlı çalışmaları gerektiren, oldukça karmaşık yapıda ve millî çıkarları etkileyen proje veya projelerin yönetiminden sorumlu olan, tayinle veya emirle atanan, proje yönetiminde deneyimli bir General/Amiraldir.
PROJECT EXECUTIVE MANAGER : required experience and inclusive works, General/Admiral who is responsible for complex Project or Project management that is affecting national interests, who is assigned by appoinment or an order and experienced in Project management.
PROJE YÖNETİCİSİ : Projenin esas sorumlusu olarak proje ofisini ve/veya proje yönetim grubunu idare eden, projenin her aşamasını takip eden, projeyle ilgili her türlü konuyu Komuta Katına arz eden, tayinle veya emirle atanan, ideal olarak Tedarik Yönetim Kursu görmüş Yb.-Alb. rütbesinde bir subaydır.
PROJECT MANAGER : as actual responsible of the Project, an officer at lieutenant colonel or colonel rank, who manages Project Office and/or Project management group, pursues each stages of Project, presents all kinds of information about Project to command group, is assigned by appoinment or an order and preferably takes Procurement Management Course.
PROJE YÖNETİM : Belirgin bir hedefe yönelik olarak; bir ana sistem veya teçhizatın harekât ihtiyacı olarak belirlendiği andan, hizmet dışı bırakıldığı güne kadar mevcut kaynakların planlanması, teşkilatlandırılması ve yönetimi için yapılması gereken işlemlerin tümüne denir. Buna Ömür Devri Modeli Proje Yönetimi adı verilmektedir.

PROJECT MANAGEMENT : for the purpose to reach a specific target, it is a process starting from any main system or equipment is determined as operational requirement and finishing they are disabled, and it means all required process for planning, organizing and management of current resources. It is called as Life Cycle Model Project Management.
PROJE YÜRÜTME GRUBU (PYG) : Projenin gerçekleştirilmesini sağlayan yürütme organıdır.
PROJECT EXECUTION GROUP : It is an executive organ carrying out Project.
PROTOTİP : Belirlenmiş teknik istek ve özellikler ile çevresel, güvenilirlik, bakım, ambalajlama vb. diğer özellikleri karşılayacak bir sistem, araç, gereç, teçhizat ve malzemenin ARGE veya teknoloji transferi yoluyla fonksiyonel olarak ilk kez gerçekleştirilmesidir.
PROTOTYPE : to be realized for the first time by Research and Development or technological transfer of a system, vehicle, equipment and material that meet determined technical requirements and technical specifications and features such as environment, credibility, maintenance, packaging and etc.
PROTOTİP GELİŞTİRME : Teknoloji geliştirme faaliyetleri sonucunda ortaya çıkan yeni ürün ve sürecin tüm teknik özelliklerini ve performansını içeren bir modelin oluşturulması, sistem/alt sistem modelinin güvenilirliğinin daha yüksek laboratuvar ya da sanal ortamda ve sistemin gerçek ortamda performansının gösteriminin yapılmasıdır.
PROTOTYPE DEVELOPMENT : to form a new product and a model including technical specifications and performance of the process as a result of technology development activities, to make demonstration of system/sub-system’ s credibility at laboratory or in virtual environment and performance demonstration of system in real environment.
PROTOTİP ÜRÜN : Yeni ürün ve sürecin tüm teknik özelliklerini ve performansını içeren sanal veya gerçek bir modeldir. Prototip ürünler mutlaka ve en az bir ana silah, malzeme ve teçhizat ile ilişkili olmalıdır.
PROTOTYPE PRODUCT : it is a virtual or real model including all technical specifications and performance of new product and process. Prototype products must be connected with at least one main armament, material and equipment.
- R -
RANT : Bir mal veya paranın, belirli bir süre içinde emek verilmeden sağladığı gelir.
UNEARNED INCOME : income of good or money in a definite period without laboring. (income that is derived from investments, such as dividends, property rentals, and other sources not involving the individual's direct personal efforts.)
RAPOR : Herhangi bir konunun incelenmesi sonucu veya muayene edilen bir mal ve hizmete ilişkin niteliklerin o anki durumunun yazılı olarak belirtilmesidir.
REPORT : written document describing current situation qualifications of any subject as a result of examination or goods or service inspected.
RAPORTÖR : Rapor düzenleyen kimse. Kendisine verilen inceleme görevini yerine getirerek görüşünü bildiren kimse.
REPORTER : person preparing a report. A person who delivers an opinion after completing his examination task.
RAYİÇ FİYAT : Bir iktisadi varlığın (mal, para, döviz, menkul kıymet) belli bir tarihte piyasadaki normal alım satım fiyatı.