Yönerge esaslarina göre tanimlar söZLÜĞÜ

TECHNOLOGY PANEL : in order to meet TAF requirements within the country, directing research and technology activities in the direction of Defence Research Development and Technology Plan and panels in order to provide cooperation among requiring department, procurement department, industry enterprises, universities and research organizations in project management.
TEKNOLOJİ SAHİPLİLİĞİ : Bir ürünün ya da üretim yönteminin tanımlanması, tasarım ve analizinin yapılması, geliştirilmesi, üretilmesi, test edilmesi, kullanıma alınması, bu sisteme lojistik destek verilebilmesi ile sürecin yönetilebilmesi için gereken bilgi, altyapı (tesis, makina, cihaz, yetişmiş iş gücü vb.) ve kazanılmış becerilerin tümüdür.
TECHNOLOGY POSSESSION : definition, analysing and design, development, manufacturing, test, get into use of a product or product method, in order to supply logistic support to the system and for process management they are information, infrastructure (facility, machine, device, qualified labour force and etc.) and acquired abilities.
TEKNOLOJİ SAHİPLİLİK DÜZEYİ : Teknolojinin temel prensiplerini farklı uygulama alanlarında kullanabilecek şekilde; anlama, araştırma ve dokümante edebilme düzeyidir. Harekât ihtiyaçlarının özgün olarak gerçekleştirilebilmesidir.
TECHNOLOGY POSSESSION LEVEL : in the manner that fundamental principles of technology are applied in different application fields, it is level of apprehension, research and documentation. It is realization of operation requirements uniquely.
TEKNOLOJİ VE SİSTEM HAZIRLIK DÜZEYİ : Teknoloji sahipliliği ile elde edilen özümsenmiş ve/veya teknoloji/sistem transferi yoluyla temin edilen özümsenmemiş bilgi birikimi ile tasarım-entegrasyon-üretim-test yeteneğine hazır olunmasıdır.
TECHNOLOGY AND SYSTEM PREPARATION LEVEL : being ready to design-integration-production-test ability by means of assimilated knowledge supplied through technology possession and/or unassimilable knowledge supplied through technology/system transfer.
TEKNOLOJİ VE SİSTEM OLGUNLUĞU : Sahip olunan veya hazır temin edilen teknolojinin, olgunlaşmakta olan/yeni/ileri teknolojiler ile ilişkili güncelliğinin göstergesidir.
TECHNOLOGY AND SYSTEM FULLNESS/MATURITY : indication of actuality of possessed or off-the-shelf procurement technology concerned with maturing/new/ advanced technology.


TEKNOLOJİK ALT YAPI PROJESİ : Bir sistemin geliştirilmesi için ihtiyaç duyulan teknolojilerin oluşturulmasını veya mevcut teknolojilerin yeni teknik ve yöntemlerle geliştirilmesini amaçlayan, gerektiğinde temel araştırma projeleri ile desteklenen projelerdir.
TECHNOLOGICAL SUBSTRUCTURE PROJECT : in order to develop a system, aiming to build technology or to develop current technologies with new technic and methods and when needed supported by basic research projects.
TEKNOLOJİK GÖSTERİMCİ : Henüz uygulanmamış olan kritik teknolojilerin performans parametrelerinin doğrulanması çalışmaları ve varsa bu çalışma sonucu ortaya çıkan üründür.
TECHNOLOGIC EXHIBITIONIST/DEMONSTRATOR : affirmation works of performance parameters of critical Technologies, which are not applied and the product comes forth at the end of the work.
TEKNOLOJİK HAZIRLIK DÜZEYİ : Farklı tipteki teknolojilerin hazırlık seviyelerinin birbirleriyle karşılaştırılabilmesi ve teknoloji hazırlık seviyelerinin değerlendirilmesi maksadıyla geliştirilmiş sistematik bir ölçü/ölçme sistemidir. Milli/Kritik olması zorunlu sistemlerde/yeni geliştirilecek sistemlerde (dünya çapında mevcut olmayan) önerilen teknolojilerin program hedeflerini karşılama derecesinin bir ölçütüdür.
TECHNOLOGICAL READINESS LEVEL : a systematic measuring system developed in order to compare readiness levels of different types of Technologies and in order to evaluate technology readiness levels. Meeting level criteria of programme aims of proposed Technologies at systems to be national/critical/at systems to be newly developed.
TEMDİT : Uzatma; Bir borcun ödenmesi için öngörülen süreye yeni bir süre eklenmesi.
DELAY PAYMENT : extending; giving extra time for a debt payment.
TEMEL ARAŞTIRMA : Laboratuvarlarda temel bilimsel kanunlar ve bu kanunların sistemlere veya teknoloji gelişimine uygulanabilirliği konusunda yapılan deney çalışmalarına verilen addır.
BASIC RESEARCH : experiments/tests at laboratories on basic scientific laws and adaptedness them to systems or technological development.
TEMEL TEKNOLOJİ : Teknoloji ilişkili alt sistemlere sahip olunabilmesi için yararlanılan teknoloji alanlarıdır. Temel teknolojiler genellikle tek bir bilimsel alan ile özdeşleştirilebilir (Örneğin; kompozit malzeme teknolojisi, malzeme birleştirme teknolojileri, hafif ve yüksek mukavemetli malzeme teknolojileri, bilgi ve veri birleştirme teknolojisi vb.).
BASIC TECHNOLOGY : technology fields utilised in order to have sub-systems relevant to technology. Basic technologies generally assimilate with one technologic field. (for example; composite material technology, material integration technology, light and high-strenght material technologies, information and databinding Technologies and etc.)
TEMERRÜT : Direnme; borcun ifasında gecikme; borçlunun borcunu ödememekte veya alacaklının alacağını almamakta direnmesi.
DEFAULT (IN CONTRACT) : resistance; delay in debt payment; resistance of debtor not to pay his/her debt or resistance of creditor not to take his/her credit.
TEMİN-TEDARİK LOJİSTİĞİ : Lojistiğin araştırma, tasarım, geliştirme, imalat ve üretimi ile ilgilenen kolu olup, Türk Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyacı olan malzemeler, işletme-idame malzemeleri ve sefer stoklarının konsepte dayalı ihtiyaçlar sistemine göre temin ve tedarikine ait faaliyetlerdir. Konsepte dayalı ihtiyaçların tespiti, Kaynak planlaması, Proje yönetimi, Entegre Lojistik Destek planı (ELD)’nın hazırlanması, Teknik ve idari şartnamelerin hazırlanması, Araştırma, Tasarım, Geliştirme ve üretim, Üretim hattı kalifikasyonu, Kalite güvencesi ve kontrolünün temini, Güvenilirlik ve hata analizlerinin yapılması, Emniyet standartlarının belirlenmesi, Deneme ve testlerin icra edilmesi, Dokümantasyon faaliyetleri, Kodifikasyon, Konfigürasyon kontrolü ve modifikasyon, Muayene, Test, Kabul, Teslim ve Tesellüm faaliyetleri konularını kapsar.
ACQUISITION LOGISTICS : logistic subject on research, design, development, manufacturing and production, according to concept-based-requirements, supply and procurement of materials, in-service and maintenance and excursion stocks, which are needs of TAF. Determining concept-based-requirements include resource planning, Project management, Integrated Logistic Support Plan preparation, Technical and Administrative Specification preparation, Research, Design, Development and production, Production line qualification, Quality assurance and control obtaining, Credibility and error analysis, Security standards determining, fulfilment of practice and tests, Documentation activities, Codification, Configuration control and modification, Inspection, Test, Acceptance, Delivery and Acceptance activities.

TESCİL : Tapu kütüğüne yazımı ifade eder.
REGISTRATION : It refers to write on land register.
TESELLÜM : Verilen bir şeyi alma, teslim alma.
ACCEPTANCE : receiving of something given.
TESİS GÜVENLİK BELGESİ : Bir tesiste bulunan veya bulunabilecek gizlilik dereceli bilgi, belge, proje ve malzemenin fiziki güvenliklerinin sağlanması için, tesisin bulunduğu yer ve çevre şartları ile maruz kalabileceği dış ve iç tehditler göz önüne alınarak, projelendirilmiş olan koruma önlemlerinin uygun bulunduğunu belirten belgedir.
FACILITY SECURITY CLEARANCE : in order to provide physical security of classified information, document, Project and material at a facility, it is a document that indicates designed protection measures are suitable considering external and internal threats and place and environment conditions of the facility.
TEST : Belirlenmiş yöntemlerin uygulanmasıyla ürünlerin veya ürüne ait parçaların fonksiyonel çalışmalarını belirleyen muayene faaliyetidir.
TEST : by applying determined methods, inspection activities that determine functional works of products or parts of products.
TEST VE MUAYENE : Platform, silah sistemi ve teçhizatın harekât alanında çalışabilirliği ve istenen kriterlere uygunluğunun tespit edilmesidir.
TEST AND INSPECTION : determing workableness and demanded criteria of platform, weapon system and equipment at theatre of operations.
TEVHİT : Tapu sicilinde ayrı ayrı kayıtlı birbirine bitişik birden fazla taşınmaz malın tek bir tapuya bağlanarak, tek bir parsel halini almasını ifade eder.
AMALGAMATION : It refers to single parcel by registering more than one immovable properties that are registered separately to land registry and near to eachother to just one certificate of ownership.
TRAMPA : Bir malın başka bir malla değiştirilmesini ifade eder.
EXCHANGE : It refers changing one material to another.
TRANSFER İŞLEMİ : Akreditifin muhabir bankaya gönderilmesidir.
TRANSFERRING PROCESS : sending letter of credit to correspondent bank.
TREND ANALİZİ : Belirli zaman dilimleri için bağımlı değişkenin gözlenen değeri varsa bu değerlerden hareketle bağımlı değişken için geleceğe yönelik tahmin metodudur.
TREND ANALYSIS : forecasting method for future dependent variable /events that if there is observed value of dependent variable of specific period of time. (the comparison of financial ratios for one financial institution over time. Trend analysis is a key to analyzing financial ratios. No ratio is an island.)
TÜRK STANDARTLARINA UYGUNLUK BELGESİ (TSE) : Türk Standardı bulunan konularda, imalata yeterlilik belgesi almaya hak kazanmış firmaların söz konusu ürünlerinin ilgili Türk Standardına uygunluğunu belirten ve akdedilen sözleşme ile TSE markası kullanma hakkı veren, firma adına düzenlenen ve üzerinde TSE markası kullanılacak malların ticari markası, cinsi, sınıfı, tipi ve türünü belirten, geçerlilik süresi bir yıl olan belgedir.
TSE (TURKISH STANDARDS INSTITUTION) CONFORMITY CERTIFICATE : for Turkish Standards matters, it is a document that indicates products of a firm, which has a rigt to take certificate manufacturing competence, acceptability to Turkish Standards and that gives right to use TSE mark, that is prepared on behalf of the firm, and that states trade mark, variety, class, type and category of product for which TSE mark is used and validity period of document is for one year.
TÜRKİYE’NİN MİLLÎ ASKERÎ STRATEJİSİ (TÜMAS) : TSK’nın, Anayasa ve kanunlarla tevdi edilmiş vazifelerini; Millî Güvenlik Siyaset Belgesi ve diğer Özel Siyaset Belgeleri, Teknolojik ve Ekonomik Değerlendirme, Politik Değerlendirme, Tehdit Değerlendirmesi Askerî Durum Değerlendirmesi, Politik-Askerî Durum Değerlendirmesi ışığında ele alarak Millî Askerî Hedefleri ve hedeflerin elde edilmesinde uygulanacak Millî Askerî Stratejiyi ihtiva eder.
TURKEY’S NATIONAL MILITARY STRATEGY (TÜMAS) : strategy that includes tasks of TAF commended by Constitution and acts; National Security Policy Document and other special Policy Documents, Technological and Economic Evaluation, Political Evaluation, Threat Assessment, Military Situation Assessment and National Military Strategy to be applied to reach aims.
TÜZEL KİŞİ : Gerçek kişilerden oluşan fakat yasaya göre onlardan ayrı ve aynen gerçek kişiler gibi hak ve yükümlülükleri olan kuruluşlardır.
LEGAL / JURIDICAL PERSON/CORPORATE BODY : An entity other than a natural person, such as a partnership or a corporation, that is given some of the same rights as persons under the law.

- U -
ULUSAL (MİLLÎ) İHALE : Yalnızca, ihalenin yapıldığı ülke firmalarının teklif vermek üzere davet edilebildiği ihalelerdir.

NATIONAL COMPETITIVE BIDDING – NCB : tenders for which only firms of contracting country invited for bidding.
ULUSAL SİLAHLANMA YÖNETİCİLERİ KONFERANSI : Kuzey Atlantik Konseyi (KAK)’ne bağlı temel bir NATO komitesidir. CNAD’ın ana sorumluluğu silahlanma iş birliğidir. Üretim lojistiği (araştırma, tasarım, geliştirme, üretim, malzeme kabul, standardizasyon, karşılıklı kullanılabilirlik, sözleşme, kalite güvence, yedek malzeme işlemleri, test ve deneme işlemleri, belgeleme, konfigürasyon, denetim) ile ilgilidir. Silahlanma iş birliğinin ana amaçları siyasal, askerî, sosyo-ekonomik ve teknolojik unsurlar içerir. Yılda iki kez sonbahar ve ilkbahar dönemlerinde Ulusal Silahlanma Yöneticilerinin katılımı ile toplanır.
CONFERENCE OF NATIONAL ARMAMENTS DIRECTORS/CNAD : The major part of the collaborative work undertaken within NATO to identify opportunities for collaboration in the research, development and production of military equipment and weapon systems for the armed forces takes place under the auspices of the CNAD. The Conference meets in plenary session twice a year under the Chairmanship of the Secretary General. The Assistant Secretary General for Defence Support is the permanent Chairman. The CNAD brings together the senior officials with responsibility for defence acquisition in member nations, representatives from the Military Committee and NATO Strategic Commands, the Chairmen of the CNAD Main Groups, and other civil and military authorities responsible for different aspects of production logistics.
ULUSLARARASI İHALE : Ödemeler komitesinin fon yetkisi sağlama şartını ifade eden ve yalnızca projelerin finansmanına katılmakta olan NATO ülkeleri firmalarının, teklif vermek üzere davet edilebildiği ihalelerdir.
INTERNATIONAL COMPETITIVE BIDDING – ICB : tenders for which NATO countries’ firms are invited that firms express funds supplying condition of payment committee and participate in only projects’ financing.
ULUSLARARASI TAŞIMACILIK TERİMLERİ : Uluslararası ticarette kullanılan taşımacılık ve teslim şekilleri ve bunlara ilişkin alıcı ve satıcı sorumlulukları (Alıcı ve satıcı yükümlülükleri, mal bedelinin ödenmesi, lisans, yetkiler ve formaliteler, taşıma ve sigorta yükümlülükleri, teslim etme/alma, hasarın geçişi, masrafların bölüşümü gibi) yürürlükteki INCOTERMS dokümanına göre uygulanır ( Hâlen yürürlükteki doküman INCOTERMS 2000’dir).

INCOTERMS (INTERNATIONAL COMMERCIAL TERMS) : Carriage and delivery modes used for international commerce and buyer and seller responsibilities (responsibilities of buyer and seller, payment of material cost, licence, authorities and formalities, carriage and insurance responsibilities, delivering/receiving, correct the damage, sharing of expenses) concerning them are carried out according to current INCOTERMS document. (the current document is INCOTERM 2000).
UYGULAMA DÜZENLEMESİ : Mutabakat Muhtırası çerçevelerinde katılınan ARTE projelerinin kapsamı, iş ve maliyet paylaşımı hak ve yükümlülükler, katılımcı üyeler vb. diğer hükümlerin düzenlendiği bir sözleşmedir.
APPLICATION ARRANGEMENT : in the scope of Memorandum of Understanding, it is a contract that is arranged by RT projects includings, work and cost sharing, rights and obligations, participant members and etc. and other provisions.
UYGULAMA PROJESİ : Belli bir yapının onaylanmış kesin projesine göre yapının her türlü ayrıntısının belirtildiği projedir.
APPLICATION PROJECT : it is a project in which all details of structure is stated according to approved final project of a definite structure.
UYGULAMALI ARAŞTIRMA : Teknolojik bilgi ve becerinin özel amaçlı uygulama sonuçlarını elde etmek üzere yürütülen faaliyetlerdir.
APPLIED RESEARCH : activities carried out in order to get specific targeted application result of technologic information and ability.
UYGUNLUK BELGESİ : Yüklenici tarafından imzalanan ve ürünün sözleşme şartlarına uygun olduğunu belirten ve Yüklenicinin, sertifikayı sunması için bir sözleşme gereği olması zorunlu olan bir belgedir.
CERTIFICATE OF CONFORMITY – COC : A document signed by the Contractor, which states that the product conforms with contractural requirements and must be a contractual requirement for the Contractor to submit.
UYGUNSUZLUK : Belirli teknik veya işlevsel gereklerden ayrılmak demektir.
NONCONFORMITY : A departure from the specified technical or functional requirements.
UZMAN ÜYE : Bir bilim, bir meslek dalında, konusunda eğitimli, diplomalı, sertifikalı, bilgi ve/veya becerisi olan, kullandığı bilimsel yöntemler ışığında elde edilen verilerle çalışan personeldir.
EXPERT MEMBER : he/she is a personnel who is educated, graduated, certificated in science and occupation fields, has information and/or skill and works in the lights of scientific method.
- Ü -
ÜRETİM HATTI KALİFİKASYONU (ÜHK) : Hatalı üretim riskini en aza indirmek amacıyla; siparişi alan yüklenicinin, şartnamede teknik detayları verilen ürünün üretilmesinde kullanılan personel, malzeme, parça, takım, aparat, mastar, üretim süreci ile ilgili prosesler, test imkânları, depolama ve sevkiyat kabiliyeti ile üretim kapasitesi açısından yeterli ve uygun olduğunu idareye ispatlamasıdır.
PRODUCTION LINE QUALIFICATION : in order to minimize imperfect manufacturing risk, contractor proves efficiency and acceptability of processes, test possibility, storage, shipment and production capacity concerning personnel, material, part, set, apparatus, gauge, manufacturing process of product of which technical details are stated in specification.
ÜRETİM İZNİ : Kuruluşlara, Kanun kapsamında üretim yapabilmeleri için, denetim heyeti vasıtasıyla yapılacak denetim sonucunda, Millî Savunma Bakanının onayı ile verilen izindir.
PRODUCTION LICENCE : it is permission given by approve of Minister of Defence to institutions in order to manufacture in scope of Act as a result of audit by a committee.
ÜRETİM PROTOTİPİ : Belirlenmiş teknik istek ve özelliklere göre; teknik ve teknolojik yönden belirli çevre şartlarında fonksiyon gösteren, bir veya birkaç yeni teknolojiyi kullanarak ARGE yoluyla ilk kez üretilen bir sistem, araç, gereç, teçhizat veya malzemedir.
PRODUCTION PROTOTYPE : according to determined technical demand and features, first-time-produced system, vehicle, equipment, apparatus or material through Research and Development, using one or some new technology which function in specific environmental conditions in terms of technical and technologic.
ÜRÜN : Faaliyetlerin, süreçlerin ve görevlerin sonucudur. Bir ürün, hizmeti, donanımı, sürece tabi malzemeleri, yazılımı veya bunların bir birleşimini (kombinasyonunu) içerebilir. Bir ürün, somut (örneğin, aksamlar veya sürece tabi malzemeler) ya da soyut (örneğin, bilgi veya konseptler) ya da bunların bir birleşimi olabilir. Bir ürün hem arzu edilen (örneğin, müşterilere sunulan) hem de arzu edilmeyen (örneğin, kirlilik oluşturan madde veya istenmeyen etkiler) şekilde olabilir.
PRODUCT : Result of activities, processes, and tasks. A product may include service, hardware, processed materials, software or a combination thereof. A product can be tangible (e.g.assemblies or processed materials) or intangible (e.g. knowledge or concepts), or a combination thereof. A product can be either intended (e.g. offering to customers) or unintended 8e.g. pollutant or unwanted effects).
- V -

VARAKA : Belge, yazılı kağıt.
DOCUMENT : documentary, written paper.
VARİS : Mirasçı.
BENEFICIARY : A beneficiary (also, in trust law, referred to as the cestui que use) in the broadest sense is a natural person or other legal entity who receives money or other benefits from a benefactor.
- Y -
YAKLAŞIK MALİYET : Mal veya hizmet alımları ile yapım işlerinin ihalesi yapılmadan önce idarece her türlü fiyat araştırması yapılarak katma değer vergisi hariç olmak üzere hesaplanan ve dayanakları ile birlikte bir hesap cetvelinde gösterilen, ihale ve ön yeterlik ilanlarında yer verilmeyen, isteklilere veya ihale süreci ile resmî ilişkisi olmayan diğer kişilere açıklanmayan, ihale konusu alım, hizmet veya yapım işinin öngörülen bedelini ifade eder.
APPROXIMATE COST : before making a tender of goods or service purchase or construction works, contracting entity prices out and calculated without value-added tax and the calculated price is indicated on a chart of accounts with supporters. The price is not on tender and prequalification advertisements, not explained to tenderers and other persons who are not related officially with tender and foreseen price of purchase, service or construction work.
YAPIM : Bina, karayolu, demiryolu, otoyol, havalimanı, rıhtım, liman, tersane, köprü, tünel, metro, viyadük, spor tesisi, alt yapı, boru iletim hattı, haberleşme ve enerji nakil hattı, baraj, enerji santrali, rafineri tesisi, sulama tesisi, toprak ıslahı, taşkın koruma ve dekapaj gibi her türlü inşaat işleri ve bu işlerle ilgili tesisat, imalat, ihzarat, nakliye, tamamlama, büyük onarım, restorasyon, çevre düzenlemesi, sondaj, yıkma, güçlendirme ve montaj işleri ile benzeri işlerdir.
CONSTRUCTION/BUILDING : every kinds of civil works such as building, highway, railroad, motorway, airport, dock, port, shipyard, bridge, tunnel, subway, viaduct, sport center, infrustructure, pipe transmission line, communication and energy transmission line, dam, power plant, refinery facility, irrigation facility, reclamation of land, flood wall and stripping and concerning works such as installment, manufacturing, acquisition, transportation, fulfillment, major repair, restoration, environment monitoring, drilling, destruction, consolidation and erection works.
YAPIM MÜTEAHHİDİ : Yapım işi ihalesine teklif veren gerçek veya tüzel kişiler veya bunların oluşturdukları ortak girişimlerdir.
BUILDING CONTRACTOR : real or legal persons or joint ventures, who gives an offer to construction tenders.
YAZILIM : Bir bilgi işlem sisteminin işleyişi ile ilgili bilgisayar programlarının, yordamların, kuralların ve gerektiğinde belgelemelerin tümüdür.
SOFTWARE : Computer software, or just software is a general term used to describe a collection of computer programs, procedures and documentation that perform some tasks on a computer system.


YEDEK PARÇA : Arızalı duruma gelen malzemelerin onarımı ve bakımında kullanılan veya kullanılarak sarf edilen ve tüketilen malzemelerdir.
SPARE PART : They are materials that are used or consumed for repair and maintenance of broken materials.
YENİLİK : 1) Bilim, teknoloji, sistem, teşkilat ve süreçler ile ilgili gelişmeler ve bunların uygulanmasına yol açan veya yol açması öngörülen faaliyetlerdir. Bu faaliyetler, yapısal ve köklü özel bir yeniliğin geliştirilmesi dahil mevcut sistemin veya sürecin iyileştirilmesi ile de ilgilidir. Bu faaliyetler ile ilgili tanımlanan projeler, ARGE projeleri olarak nitelendirilir.

2) Mevcut herhangi bir ürün, metot ve/veya sürecin yapısını, fonksiyonunu daha iyi, etkili veya verimli olarak icra edecek tarzda değiştiren ek, tasarım veya tamamen yeni bir ürün, metodoloji veya fikirdir.
INNOVATION : 1) developments of science, technology, system, organisations and processes and activities to apply them. Those activities are related to improvement of current system or process including improvement of structural and rooted special innovation. Project of those activities are defined as Research and Development projects.