Yönetim Kontrol Aracı Olarak Muhasebe

Dürüstlük ve Objektiflik	hem gerçekte hem de görünürde korumalı, sorumluluğunu yerine getirirken dürüstlük ve objektiflikten uzaklaşmamalıdır.	bağımsızlık sorgulaması yapılmalıdır. Örneğin, ortaklık ilişkisi, müşteri İşletme yönetiminde görev alması gibi.	tarafsız olma şartı mesleğin temelini oluşturur (Çalışma Yön. Md.6)
Personel Yönetimi	• Çalışanlar yapılan işe uygun niteliklere sahip olmalıdır. • Yeterli teknik eğitime ve uzmanlığa sahip kişiler görevlendirilmelidir. • Bütün çalışanlar sürekli mesleki eğitime ve sorumluluklarının yerine getirilmesine yardımcı olacak faaliyetlere katılmalıdır. • Personel başarısına göre terfi ettirilmelidir.	Her bir personel sorumlu olduğu her bir sözleşmeden dolayı değerlendirilmelidir.	• Yalnızca mesleki faaliyetleri yapabilmek için yardımcı eleman çalıştırılabilir. Mesleği yapmaları yasak olanlar çalıştırılamazlar (Çal. Yön. Md.22) • Meslek mensuplarının meslek örgütü tarafından düzenlenecek mesleki gelişim ve eğitim seminerlerine katılmaları zorunludur (5786 say. Kan. Md.44).
Müşterinin Devamlılığı ve Sözleşmenin Kabulü	• Müşteri işletmeyi kabul veya İlişkinin devamına ilişkin oluşturulacak prosedürler, . muhasebe firması yönetimi, özellikle müşteri işletme yönetiminin dürüstlüğüne yönelik şüphelerin olup olmadığı konusunda karşılaşacağı riskleri en aza indirmelidir. • Muhasebe firması mesleki yeterliliğine uygun olmayan sözleşmeleri üstlenmemelidir.	Her yeni müşteri İşletmeyi kabul etmeden önce, müşteri değerlendirme formu oluşturmalıdır.	• Meslek mensubu gerek duyması halinde gerekli görüşmeleri yaptıktan sonra işi kabul eder (Çal. Yön. Md.23). • Tehditlerin kabul edilebilir bir düzeye indirilememesi halinde müşteri kabul edilmemelidir (Etik Yön. Md.33). • Hizmet sözleşmesi yapılmadan ; ücret tarifesinin altında iş kabulü ile ücretini almadığı halde sözleşmeyi sürdürmesi kınama cezası gerektirir (Disiplin Yön. Md.6). • Müşterinin yaptığı işin özelliği vb. konularda yeterli bilgiye sahip olunmalıdır (Etik Yön. Md.34).
Sözleşme Performansı	* Yapılan iş, muhasebe firmasının kalite standartlarına, düzenleyici kurumların gerekliliklerine ve mesleki standartlarına uygun yapılmalıdır.	Tamamlanan tüm işler muhasebe firması yöneticilerinin onayından geçmelidir.	• Meslek mensuplarınca kasıt olmaksızın gerekli mesleki özen ve titizliğin yeterince gösterilmemesi ve işlerin standartlara aykırı yürütülmesi kınama "cezası gerektirir (Dis.Yön. Md.6).
Gözetim	« Yukarıdaki dört kalite unsurunun etkin şekilde	Yapılan işler en azından yıllık olarak kalite

uygulanıp uygulanmadığını sağlayacak politika ve prosedürler oluşturulmalıdır.

kontrolden sorumlu yönetici tarafından test edilmelidir.

'■•

Kaynak : (Arens vd., 2005:38 ve Muhasebe Meslek Hukuku)

Tablo 1'de görüldüğü gibi kalite unsurlarına yönelik düzenlemelerde Türk Muhasebe Meslek Hukukunca yeterince düzenlenmemiş konu gözetimdir. Gözetim veya diğer adla kalite güvence sistemi genel olarak iki şekilde gerçekleşmektedir. Bunlar:

1. 
   Muhasebe firması düzeyinde iç gözetim,
   
2. 
   Ulusal düzeyde dış gözetim.
   

ABD'de 1970'Ierden beri AICPA tarafından organize edilen meslektaş gözetimi (Peer Review-PR), 2000'li yılların başlarında karşılaşılan önemli finansal skandallardan sonra önemini kaybetmiş yerine Kamu Gözetim Kurulu (Public Company Accounting Oversight Board -PCAOB) oluşturulmuştur. Benzer düzenlemeler Avrupa Birliği ülkeleri için de AB Komisyonunca benimsenmiştir (Uzay, 2006:175). Türkiye'de kamu gözetim kurulun oluşturulmasına yönelik yasa tasarısı bulunmaktadır. Mevcut yapı İtibariyle dış gözetim dağınık bir yapı göstermektedir. Bankaların gözetimi BDDK; borsa şirketlerini gözetimi SPK, muhasebe meslek mensuplarını gözetimi ise TÜRMOB ve Maliye Bakanlığınca gerçekleşmektedir. Türkiye'de kamu gözetim kurulunun kurulması hem uluslararası düzenlemelere uyum hem de denetimin tek elden sağlaması açısından yararlı olacak ve mesleki kalitenin artırılmasına olumlu katkı sağlayacaktır.

Türkiye'de meslektaş gözetimi uygulanmamaktadır. TTK Tasarısı ile böyle bir gözetimin oluşturulması söz konusudur. Türkiye'de muhasebe mesleği ile ilgili olarak iç gözetimin düzenlenmemesi,.dış gözetimin ise dağınık ve etkin olmaması, muhasebe denetiminin halka açık şirketlerle sınırlı olması, tam tasdik denetiminin ise zorunlu olmaması nedeniyle hazırlanan finansal raporların büyük ölçüde denetlenmemesi sonucunu doğurmaktadır. Kredi kuruluşları tarafından kredi talep eden işletmenin finansal tabloları üzerinde kendi elemanlarınca yapılan gözetim hem standart değildir hem de bu konunun uzmanı meslek mensupları tarafından gerçekleştirilmemektedir.

3.1. Muhasebe Mesleğinde Kalite Arayışında Meslek Mensuplarının Görüşleri

Bağımlı ve bağımsız olarak faaliyette bulunan muhasebecilerin, meslek kalitesi konusuna bakışlarını saptamak ve muhasebe mesleğinde kalite nasıl yükseltilir sorusuna cevap aramak amacıyla hazırlanan anket formları, ulusal bir muhasebe sempozyumda tesadüf! olarak seçilen toplam 150 meslek mensubuna uygulanmıştır. Ankete katılanların görünüşü şöyledir: %85 oranında erkektir, %77 oranında bağımsız çalışmaktadır, %62'si SMMM'dir, %71'i lisans mezunudur, meslekte çalışma süresi 10 yıldan fazla olanların oranı %67'dir, %59'unun aylık net geliri 2.000,00 TL ve üzeridir.

Muhasebecilerin, muhasebe meslek kalitesine ilişkin düşüncelerini belirlemek amacına yönelik olarak oluşturulan ifadelere katılım düzeyleri araştırılmıştır. Muhasebecilerin meslek kalitesine ilişkin görüşleri EK 1'de ayrıntılı sunulmuş olup, öne çıkan tespitler şöyledir:

• Mesleğe giriş koşulları;

• 
  Muhasebecilerin %60'ı mesleğe giriş koşullarının zorlaştırıİması düşüncesine katılmaktadır.
  
• 
  Muhasebeciler %62'si mesleğe giriş sınavlarının test şeklinde olması düşüncesine katılmaktadır.
  
• 
  Mesleğe giriş sınavlarında yabancı dil sınavı aranması düşüncesine katılanların oranı ise %42'dir.
  

• Haksız rekabetin önlenmesi;

• 
  Kaçak (sertifikasız) olarak muhasebecilik yapanlarla mücadelede maliye idaresinin meslek örgütüyle iletişim içinde olması düşüncesine katılım % 92 oranındadır.
  
• 
  Bağımsız muhasebeciler için mükellef sayısının sınırlandırılması (kota getirilmesi) düşüncesine katılanların oranı %77'dir.
  

• 
  Belirli büyüklüğü aşan işletmeler için zorunlu SMMM İstihdamı düşüncesine katılanların oranı %74'dür.
  
• 
  Muhasebeciler %86 oranında mesleki kalite standartlarının geliştirilmesini beklemektedir.
  

• Muhasebe mesleğinin tanıtımı:

• 
  Muhasebe mesleğinin üniversitelerde tanıtımına önem verilmesi düşüncesine katılanların oranı %91'dir.
  
• 
  Meslek örgütünün yayın çıkarması %78 oranında desteklenmektedir.
  

• Mesleki kazanç ve ücret;

• 
  Muhasebecilerin %52'si muhasebeciliği, kazancı yüksek bir meslek olarak görmektedir. Muhasebecilerden kazanç ile kalite arasında ilişki kuranların oranı %82'dir.
  
• 
  Muhasebecilerin kazançlarını yükseltmek için kaliteden taviz verildiği düşüncesine katılanların oranı %72'dir.
  
• 
  Muhasebeciler kararsızlarla birlikte %64 oranında, resmi ücret tarifesini günün koşullarına uygun bulmamaktadır.
  
• 
  Muhasebe ücretlerini oda kanalıyla alınmasını düşünenlerin oranı %68'dir.
  

• Fiziki koşullar ve çalışan sayısı:

- İş yüküne paralel olarak personel sayısının artırılması düşüncesine katılanların oranı
%64'dür.

- Büro çalışanlarının niteliklerinin TÜRMOB tarafından belirlenmesi düşüncesi katılanların

. oranı %70'dir. ..

• 
  Sadece sertifikası olanların bürolarda çalışılabilmesi düşüncesine olumlu bakanların oranı %79'dur.
  
• 
  Muhasebe büroları için asgari fiziki koşullar aranması düşüncesine katılanlar %71'dir.
  

• Mesleki eğitim;

• 
  Muhasebe mesleğinin üniversitelerde uzmanlık alanı olarak belirlenmesi düşüncesine katılanların oranı %86'dır.
  
• 
  Muhasebe derslerinin sürekli revize edilmesi görüşüne katılanların oranı %92'dir.
  
• 
  Muhasebecilerin %90'ı sürekli eğitimi desteklemekte ve %92 oranında da eğitimin bir an önce başlamasını beklemektedir.
  
• 
  Muhasebeciler %84 oranında uluslararası standartları desteklemekte, ayrıca %81 oranında uluslararası standartların uygulamaya başlamasını beklemektedir.
  

• Mesleğin geleceği;

- Muhasebeciler % 66 oranında muhasebe mesleğinin Türkiye'de hak ettiği değeri

göremediği düşüncesindedir. Diğer yandan da muhasebeciler %98 oranında,
muhasebenin geleceğin mesleği olduğunu belirtmiştir.

• Diğer;

• 
  Meslek üzerinde Maliye Bakanlığı'nın vesayetinin kaldırılmasını isteyenlerin oranı %82'dir.
  
• 
  Mesleki uzmanlaşmaya %86 oranında, kurumsallaşmaya ise %82 oranında olumlu bakılmaktadır.
  
• 
  Muhasebecileri asıl işlerine odaklanmalarını engelleyen bürokratik işlerden rahatsız olanların oranı %63'dür.
  
• 
  Muhasebeciler %85 oranında kayıt dışı ekonomiden rahatsızdır.
  
• 
  Muhasebeciler, SM unvanının kaldırılmasını %67 oranında olumlu bir gelişme olarak değerlendirmektedir.
  

Yukarıdaki tespitler sonucu en yüksek katılımın, olduğu alanlar; eğitim, muhasebe mesleğinin tanıtımı ve kaçak (sertifikasız) muhasebecilerle mücadelede, meslek örgütü ile maliye idaresinin iş birliği olmuştur.

3.2. Kalitenin Yükseltilmesine İlişkin Öneriler

Muhasebe mesleğinde kalite arayışı çok yönlü olarak incelenmesi gereken, hatta bağımlı ve bağımsız muhasebeciler için ayrı olarak ele alınması gereken bir konu olup, yukarıda araştırma sonuçları ulaşılan tespitlerden ve gözlemlerimizden yararlanarak kalitenin yükseltilmesine yönelik belirlediğimiz öneriler aşağıda özetlenmiştir. Bunlar:

a) Meslek mensubu, meslek örgütü ve düzenleyici kuruluşlara yönelik olarak:

• 
  Kurallara (Standartlara) uyumda biçimsellikten kaçınılmalıdır. Muhasebe kurallarına uyum biçimsel düzeyde kalmamalı, sosyal sorumluk ve özün önceliği kavramlarına aykırı muhasebe uygulamalarından kaçınılmalıdır. Meslek mensubu olayın özünden uzaklaşmaya çalışmamalıdır (Can, 2010:31). Benzer şekilde muhasebe denetimi uygulamalarında da standartlara uyumda biçimsellik ön planda olmamalıdır.
  
• 
  Meslek mensupları kurumsallaşmaya önem vermelidir. Meslek mensubu dünyada gittikçe yaygınlaşan muhasebe hizmet sektöründen pay alabilmek için şirketleşme yoluna gitmeyi planlamalıdır. Şirketleşme veya ortaklıklar oluşturma, hem muhasebe hizmet sektöründe yer alma hem de uzmanlaşma konularında yardımcı olacaktır.
  
• 
  Yasal düzenlemelerin eksiksiz uygulanması önemlidir. Özellikle Disiplin Yönetmeliğinin uygulanmasından taviz verilmemeli, mesleğin gelişimi ve imajı, meslek mensubundan daha öncelikli olmalıdır (ASMMMO Panel, 2009:47). Muhasebeciler
  

^ arasındaki haksız rekabetin önlenmesinde maliye idaresi, vergi ve ticaret mahkemeleri gibi kurumlarında desteği alınmalıdır (Uzay ve Gönen, 2009:130).

• 
  Uzmanlaşma teşvik edilmeli, bu yönde TÜRMOB tarafından yapılacak sınavlarla uzmanlık alanı bir sertifikaya bağlanmalıdır³. - Denetim alanı muhasebe meslek mensuplarının önemli bir gelişme alanı olmakla birlikte uluslararası kabul görmüş standartlardan uzak yapılması halinde fazla bir anlamı da olmayacağı unutulmamalıdır. Mesleğin kayıt tutma fonksiyonu yanında danışmanlık (analiz ve yorumlama) yönü önümüzdeki dönemde ön plana çıkacaktır. Davranış bilimciler açısından söz konusu durum meslek mensuplarının yabancılaşma sorunuyla karşılaşmamaları ve böylece iş tatminin artması açısından da yararlı olacaktır (Usul, 2007:85).
  
• 
  Mesleğe giriş koşulları gözden geçirilmeli ve daha da zorlaştırılmalıdır. Mesleğe girişte yabancı dil sınavı aranmalıdır.
  
• 
  Sınavın şekli konusunda, mesleğin en gelişmiş olduğu ülke olan ABD'deki uygulamalara paralel şekilde mesleki yeterlilik sınavlarının klasik sınavdan, simülasyonlara göre oluşturulmuş test sınavı şeklinde yapılması⁵ meslekteki kalite arayışında önemli bir adım olacaktır⁶. Sınav konusunda muhasebe meslek sertifika
  

³ TÜRMOB'un "Muhasebe Mesleğinde Uzmanlaşma ve Uluslararası Uzmanlık Ruhsatı" başlıklı bir projeyi
sürdürdüğü bilinmektedir. Söz konusu proje kapsamında belirlenen uzmanlık konulan: E-Ticaret
Uzmanlığı, Muhasebe ve Bilişim Teknoloji Uzmanlığı, Çevre Muhasebesi Uzmanlığı, Finansal Yönetim
Uzmanlığı, Enflasyon Muhasebesi Uzmanlığıdır (Bilen, 2008:26). Diğer yandan İSMMMO tarafından;
Bağımsız Adli Muhasebe Uzmanlığı, İç Denetim Uzmanlığı, Stratejik Yönetim Muhasebesi Uzmanlığı,
Şirket ve Marka Değerleme Uzmanlığı, Yabancı Sermayeli Şirketlerde Muhasebe Uzmanlığı alanlarında
eğitim programlan gerçekleştirilmektedir (www.ismmmoakademi.com.tr).

⁴ YMM'ler tarafından yapılan tasdik denetimlerinde uluslararası denetim standartlarına uyulmayan alanlar
hakkında tespitleri için bakınız; ASMMMO Panel, 2009:45-46.

⁵ ABD'de CPA sınavlarının yapılış şekli konusunda fazla bilgi için bakınız: Volkan DEMİR ve Oğuzhan
BAHADIR, "Muhasebe Eğitimi Çerçevesinde CPA ve ACCA sınavlarının incelenmesi ve*S'MMM Sınavları
ile Karşılaştırılması", XXVIII. Türkiye Muhasebe Eğitimi Sempozyumu Bildiri Kitabı, Celal Bayar
Üniversitesi, 20-23 Mayıs 2009.

⁶ ABD'de CPA sınavları İngilizce olarak ve sadece bilgisayar tabanlı ortamlarda (Computer Based Testing)
İki ayda bîr olmak üzere yılda altı kez yapılmaktadır (Uçma ve Erserim, 2009:200).

sınavlarının TÜRMOB tarafından yapılmak^ birlikte bağımsız denetim sertifika sınavının düzenleyici kurum SPK tarafından yapılması çelişkisi de giderilmelidir⁷.

Fiziki koşullar standardı oluşturulmalı ve bağımsız denetçilere benzer şekilde bir muhasebe firmasın da faaliyete başlamadan önce, mesleğin gerektirdiği fiziki koşullan sağlaması aranmalıdır.

•

Bağımsız çalışan meslek mensupları için müşteri sayısına yönelik kota getirilmesi ve belirli büyüklüğe ulaşmış işletmelerin bağımlı muhasebeci istihdamı zorunluluğu

tartışılmalıdır. Gözlemlerimize göre işletmeler büyüdükçe, teknolojik gelişmeye rağmen muhasebe işlemlerinin bağımsız bürolarda takibi zorlaşmakta, kaliteden taviz verilebilmektedir. Söz konusu olumsuzluğu aşmanın bir yolu ise; meslek mensuplarının ortaklık bürosu veya şirketleşme yapmak suretiyle müşterilerine daha kurumsal bir hizmet vermeleridir.

Resmi ücret tarifesi günün koşullarına uygun hale getirilmeli, meslek üzerindeki Maliye Bakanlığı (MB)'nin vesayeti kaldırılmalıdır. Ülkemizde muhasebe mesleğinin geçmişine baktığımızda MB'nin muhasebe meslek mensuplarından olan bazı istekleri meslek mensuplarının yaptıkları işlerin iş adamlarınca dikkate alınmasında yardımcı olmuştur. Bununla birlikte Ba ve Bs formlarının meslek mensuplarınca düzenlenmesi gibi bazı konular, meslek mensuplarının kendilerini MB'nin "ücretsiz istatistik elamanı" olarak hissetmesine yol açmaktadır (ASMMMO, 2009:55).

•

Mesleğin eğitim yönü hem meslek içi sürekli eğitim hem de meslek öncesi eğitim açılarından ihmal edilmemelidir. Muhasebe meslek mensubu adayı, üniversitede lisans eğitiminde ilgili derslerin seçimini yapmalıdır. Adaydan asgari bazı dersleri alması ve „ ders kredisini tamamlaması istenmelidir⁹ (ASMMMO, Panel 2009: 36).

• Denetim kuruluşlarına benzer şekilde muhasebe bürolarının da etkin iç kalite kontrol

sistemi olmalıdır. Söz konusu sistem düzenli olarak değerlendirilmelidir. Tamamlanan
işler şu yönlerden değerlendirilmeye tabi tutulmalıdır: Standartlara ve meslek ahlakına,
ilgili yasal kurallara, sürekli eğitim gerekliliklerine ve asgari ücret tarifesine uygunluk.
Ayrıca tamamlanan işler gözden geçirilmelidir. Zaman içerisinde denetim kuruluşlarında
olduğu gibi şeffaflık raporu (taransparency report) düzenlenmesi de söz konusu
olabilecektir (FEE, 2008).

b) Profesyonel yönetici ve iş adamlarına yönelik olarak:

• 
  Genel'olarak ihracatçılar için söylenen "müşteriniz kadar iyisiniz" sözü muhasebeciler için de geçerlidir. Muhasebe bilgilerini talep eden kişilerin beklentilerinin ve taleplerinin artması, muhasebecilerin gelişimine de yansıyacaktır. Muhasebenin sadece vergi için değil asıl bilgi için yapıldığı görüşü müşteri işletme üst yönetimlerine kazandırılmalıdır. Profesyonel yöneticilerin ve iş adamlarının bir araya geldikleri sivil toplum kuruluşları ile meslek örgütü sürekli ilişki halinde olmalıdır.
  
• 
  Bankacılık kesimi denetlenmiş finansal tablolara dayanarak kredi taleplerini değerlendirmelidir. Küreselleşmenin bir sonucu olarak bankalara getirilen Basel W uzlaşısi gibi düzenlemeler, işletmelerin uygun koşullarda finansman kaynağına ulaşmasında güçlüklere neden olabilmekle birlikte, finansal raporlamanın önemini de artırmaktadır (Karakaya, 2010:13).
  

⁷ Muhasebecilerin yetki paylaşımı konusunda karşılaştıkları sorunlar için bakınız: Yücel Akdemir, "Denetim
Mesleğinde Mevzuat Paradoksu - Yetki Paylaşımı", istanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası,
IX. Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu, 12-13 Ekim 2009, İstanbul.

⁸ Büyük muhasebe bürolarında çalışmanın bir başka faydası ise; meslek elemanlarının küçük muhasebe
bürolarında çalışanlara göre daha az stresle karşılaşmalarıdır. Büyük muhasebe bürolarında çalışan
meslek elemanları daha rekabetçi, hevesli, dışa dönük, bağımsız ve güçlü liderlik özelliklerine sahip
olmaktadır (Uslu, 2007:79).

⁹ ABD'de 2000 yılından itibaren lisans ve yüksek lisans programlarından toplam 150 saat eğitim şartı
getirilmiş olup, 47 eyalette söz konusu eğitim koşulu uygulanmaktadır. AICPA tarafından eğitim
kurumlarına önerilen müfredat; muhasebe eğitimi, işletme eğitimi ve genel eğitimden oluşmaktadır.
Ülkemizde staja başlama sınavı uygulandığı İçin belirli bir saat eğitim koşulu hâlihazırda aranmamaktadır
(Uçma ve Erserim, 2009:196).

c) İşletmelere yönelik olarak:

• Muhasebe firmalarının hizmet verdikleri müşteri işletmelerin küçük ve orta düzeyde

olması, bu tür işletmelerde kurumsal yönetim anlayışının ve profesyonel yönetimin
yeterince gelişmemiş olması üretilen bilgilerin kalitesini de olumsuz etkilemektedir.
İşletmelerin büyümesi, halka açılmaları, sermaye yapılarını güçlendirmeleri¹⁰
muhasebeye de olumlu yansıyacaktır.

d) Kayıt dışı ekonominin önlenmesine yönelik olarak:

• 
  Ekonomideki kayıt dışı faaliyetlerden en fazla zarar gören meslek mensuplarının başında muhasebeciler gelmektedir. Dolayısıyla kayıt dışı ile mücadelede Türkiye'nin ilçelerinde bile faaliyet gösteren muhasebe meslek mensuplarının ve meslek örgütlerinin desteği alınmalı ancak onları asıl işlerinden uzaklaştıracak bürokratik işlemler azaltılmalıdır. Meslek mensupları da, "kamu yararını korumanın" muhasebe mesleğinin temeli olduğu felsefesini her zaman hatırlamalıdır.
  
• 
  Toplumun refah düzeyinin artması, eğitim düzeyinin yükselmesi, daha profesyonel, daha bireysel daha rekabetçi meslek mensuplarının sayısının artmasına da yol açması beklenmelidir (Karabınar, 2005:88).
  

4. SONUÇ

Gerek özel gerekse mesleki hayatımızda kaliteye ulaşmak bir arayış olup, bu yönde atılacak küçük adımların neticesinde gerçekleşecektir. Muhasebe mesleğinde de kalite arayışında da başlıca görev muhasebecilere ve meslek örgütlerine düşmektedir. Muhasebeciler mesleki alanda kendilerini çok iyi yetiştirerek, gündemi sürekli takip ederek niteliklerini artırmalı ve korumalıdır. Meslek örgütleri de muhasebecilerin karşılaştıkları sorunların çözümünde ve kalitenin geliştirilmesine ve gözetimine yönelik önlemleri hayata geçirmelidir. Tüm bu çabalar sonucunda, meslekte kalite artacak ve gelişmiş ülkelerde olduğu gibi Türkiye'de de muhasebe mesleğinin kazancı yüksek bir meslek olarak tanınması mümkün olacaktır.

KAYNAKÇA

• 
  Ankara Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası (ASMMMO), Panel, "Mesleğin Dünü ve Geleceği", Ankara, 16 Haziran 2009.
  
• 
  AKDEMİR, 'Yücel, (2009), "Denetim Mesleğinde Mevzuat Paradoksu - Yetki Paylaşımı", İstanbul Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası, IX. Türkiye Muhasebe Denetimi Sempozyumu, 12-13 Ekim 2009, İstanbul.
  
• 
  AKSOY, Tamer, (2005), "Uluslararası Denetim Standartlarına Geçiş Sürecinde AB Denetim Müktesabatt ve Yeni AB 8. Direktif Tasarısı'na Karşılaştırmalı Bir Bakış", MÖDAV Dergisi, Cilt 7, Sayı, 3, Eylül.
  
• 
  ARENS, Alvin. A., Randal J. ELDER, Mark S. BEASLEY, (2005), Auditing and Assurance Services An integrated Approach, Internatonai Edition, Pearson Education Ltd.
  
• 
  BİLEN, Abdulkadır, (2008), Türkiye'de Muhasebe Mesleğinin Gelişimi ve Meslek Mensuplarının İş Tatmini Üzerine Bir Araştırma, Gazi Kitapevi, Ankara.
  
• 
  CAN, Ahmet Vecdi, (2010), "Krizin Muhasebesi ve Muhasebenin Krizi", İSMMMO Mali Çözüm, Sayı: 97.
  
• 
  DEMİR, Volkan ve Oğuzhan BAHADIR, (2009;, "Muhasebe Eğitimi Çerçevesinde CPA ve ACCA sınavlarının İncelenmesi ve SMMM Sınavları ile Karşılaştırılması", XXVIII. Türkiye Muhasebe Eğitimi Sempozyumu Bildiri Kitabı, Celal Bayar Üniversitesi, 20-23 Mayıs 2009.
  
•