Yönetmelik Maliye Bakanlığından: Genel Bütçe Muhasebe Yönetmeliği

b) Tecilli ve tehirli alacakların terkin işlemleri

Bu hesapta kayıtlı tutarlardan terkin edilenlere ilişkin belgeler muhasebe servisine gönderildiğinde, düzenlenecek muhasebe işlem fişiyle yevmiye kayıtlarına kaydedilerek terkin edilen tutarlar kayıtlardan çıkarılır.

Hesabın işleyişi

Madde 54-Gelirlerden tecilli ve tehirli alacaklar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir:

a) Borç

1-Gelirlerden alacaklar hesabı veya gelirlerden takipli alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan içinde bulunulan faaliyet dönemi sonunu geçmeyen bir süre ile tecil ve tehir edilen tutarlar bu hesaba borç, ilgisine göre 120-Gelirlerden Alacaklar Hesabı veya 121-Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabına alacak kaydedilir.

2-Bu hesapta kayıtlı alacaklar için tahakkuk ettirilen faiz tutarları bu hesaba borç, 600-Gelirler Hesabına alacak kaydedilir.

3-Duran varlıklar ana hesap grubu içindeki gelirlerden tecilli ve tehirli alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan dönem sonunda tecil süresi bir yılın altına inenler bu hesaba borç, 222-Gelirlerden Tecilli ve Tehirli Alacaklar Hesabına alacak kaydedilir.

b) Alacak

1-Bu hesapta kayıtlı alacaklardan tecil vadesinde bütçe gelirleri hesabına alacak, ilgili hesaplara borç kaydedilerek nakden veya mahsuben tahsil edilen tutarlar bu hesaba alacak, 805-Gelir Yansıtma Hesabına borç kaydedilir.

2-Bu hesapta kayıtlı alacaklardan, tecil ve tehiri kaldırılanlar bu hesaba alacak, ilgisine göre 120-Gelirlerden Alacaklar Hesabı veya 121-Gelirlerden Takipli Alacaklar Hesabına borç kaydedilir.

13 Kurum alacakları

Madde 55-Bu hesap grubu, vadesi faaliyet dönemiyle sınırlı olan; Devlet nam ve hesabına yapılan borçlanmalardan genel bütçe dışı idare veya kuruluşlara ikraz anlaşmaları ile kullandırılan tutarlardan doğan alacaklar veya bu idare veya kuruluşların borçlarının devralınmasından doğan alacaklar; para piyasası nakit işlemlerinden doğan alacaklar ve diğer kurum alacakları; yasal yetkilere dayanılarak verilen borçlardan kaynaklanan alacakların anapara tutarları ve kur farkları ile bunlardan tahsil, tecil ve terkin edilen veya takibe alınanların izlenmesi için kullanılır.

Kurum alacakları, niteliklerine göre bu grup içinde açılacak aşağıdaki hesaplardan oluşur:

130 Dış Borcun İkrazından Doğan Alacaklar Hesabı

131 Para Piyasası Nakit İşlemleri Alacakları Hesabı

132 Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabı

137 Takipteki Kurum Alacakları Hesabı

130 Dış borcun ikrazından doğan alacaklar hesabı

Hesabın niteliği

Madde 56-Bu hesap, Devlet nam ve hesabına dış finansman kaynaklarından sağlanıp, vadesi faaliyet dönemiyle sınırlı olmak üzere, dış borcun ikrazı suretiyle genel bütçe dışı idare veya kuruluşlara kullandırılan tutarlardan doğan alacaklar; hazine garantileri kapsamında 01.01.2003 tarihinden önce Hazine Müsteşarlığınca üstlenilen tutarlardan kaynaklanan hazine alacakları dolayısıyla bu hesaba kaydedilen tutarlar; anaparaya eklenen faiz, masraf ve kur farkları; alacağın borçlusu ve döviz cinsi değiştirilen tutarlar ile alacağı etkileyen diğer işlemler sonucu oluşan tutarlar; duran varlıklar ana hesap grubu içindeki dış borcun ikrazından doğan alacaklar hesabında kayıtlı olan tutarlardan dönem sonunda vadesi bir yılın altına inenler ile bu alacaklara karşılık nakden veya mahsuben yapılan tahsilatlar, terkin veya tecil edilen tutarlar ve terkin veya tecilin iptalinden doğan tutarların izlenmesi için kullanılır.

Hesaba ilişkin işlemler

Madde 57-Bu hesapta kayıtlı alacaklardan vadesinde tahsil edilemeyenler takipteki kurum alacakları hesabına aktarılarak takibe alınır.

Yıl sonlarında, bu hesapta kayıtlı tutarlarla ilgili olarak hesaplanan ve takip eden yılda tahsil edilebilir duruma gelecek olan işlemiş faiz geliri alacakları, dönen varlıklar ana hesap grubu içindeki gelir tahakkukları hesabına kaydedilir.

Dış borcun ikrazı suretiyle kullandırılan kredilerle ilgili olarak nakden veya mahsuben tahsil edilen faiz, masraf ve cezalar bu hesapla ilişkilendirilmez, doğrudan bütçeye gelir kaydedilir.

Hesabın işleyişi

Madde 58-Dış borcun ikrazından doğan alacaklar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir:

a) Borç

1-Genel bütçe dışı idare veya kuruluşlardan olan alacaklardan bu hesaba kaydı gereken vadesi faaliyet dönemiyle sınırlı alacaklar bu hesaba borç, ilgili hesaplara alacak kaydedilir.

2-Bu hesapta kayıtlı tutarlara ilişkin olarak hesaplanan işlemiş faizlerden alacağın aslına ilave edilen ve faaliyet döneminde tahsili gerekenler bu hesaba borç, faiz alacağının içinde bulunulan yıla ait olan kısmı 600-Gelirler Hesabına, geçmiş yıl/yıllara ait olan kısmı ise 181-Gelir Tahakkukları Hesabına alacak kaydedilir.

3-Bu hesapta kayıtlı yabancı para cinsinden alacaklara ait bakiyelerin ay sonu T.C. Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden değerlenmesi sonucunda oluşan kur artışı farkları bu hesaba borç, 600-Gelirler Hesabına alacak kaydedilir.

4-Duran varlıklar ana hesap grubundaki dış borcun ikrazından doğan alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan dönem sonunda vadesi bir yılın altına inmiş olanlar bu hesaba borç, 230-Dış Borcun İkrazından Doğan Alacaklar Hesabına alacak kaydedilir.

b) Alacak

1-Bu hesapta kayıtlı alacaklara karşılık tahsil edilen anapara tutarları bu hesaba, faiz tutarları 800-Bütçe Gelirleri Hesabına alacak, tahsilatın tamamı 102-Banka Hesabı veya ilgili diğer hesaplara borç kaydedilir. Bütçe gelirleri hesabına kaydedilen faiz gelirinin tamamı 805-Gelir Yansıtma Hesabına borç, varsa anaparaya eklenmiş olan faizi bu hesaba, anaparaya eklenmemiş olan faizin içinde bulunulan yıla ait olan kısmı 600-Gelirler Hesabına, geçmiş yıl/yıllara ait olan kısmı ise 181-Gelir Tahakkukları Hesabına alacak kaydedilir.

2-Bu hesapta kayıtlı tutarlardan yasal yetkiye dayanarak silinenler ve varsa anaparaya eklenmiş olan faiz toplamı bu hesaba, anaparaya eklenmemiş olan faizin, içinde bulunulan yıla ait olan kısmı 600-Gelirler Hesabına, geçmiş yıl/yıllara ait olan kısmı ise 181-Gelir Tahakkukları Hesabına alacak, tamamı 830-Bütçe Giderleri Hesabına borç kaydedilir. Bütçe giderleri hesabına kaydedilen tutar aynı zamanda 630-Giderler Hesabına borç, 835-Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedilir.

3-Bu hesapta kayıtlı tutarlara ilişkin dış borçlardan, ilgili dış finansman kaynağı tarafından bağış veya hibe haline dönüştürülenler bu hesaba, işlemiş faiz alacağının, içinde bulunulan yıla ait olan kısmı 600-Gelirler Hesabına, geçmiş yıl/yıllara ait olan kısmı ise 181-Gelir Tahakkukları Hesabına alacak, tamamı 630-Giderler Hesabına borç kaydedilir.

Söz konusu tutar aynı zamanda 600-Gelirler Hesabına alacak, dış borcun anaparası 310-Cari Yılda Ödenecek Dış Mali Borçlar Hesabına, işlemiş faiz borcunun, içinde bulunulan yıla ait olan kısmı 630-Giderler Hesabına, geçmiş yıl/yıllara ait olan kısmı ise 381-Gider Tahakkukları Hesabına borç kaydedilir.

4-Bu hesapta kayıtlı tutarlardan faaliyet dönemini aşan bir süreyle ertelenenler ile varsa anaparaya eklenmiş olan faizi bu hesaba, anaparaya eklenmemiş olan işlemiş faiz alacağının içinde bulunulan yıla ait olan kısmı 600-Gelirler Hesabına, geçmiş yıl/yıllara ait olan kısmı ise 181-Gelir Tahakkukları Hesabına alacak, tamamı 230-Dış Borcun İkrazından Doğan Alacaklar Hesabına borç kaydedilir.

5-Bu hesapta kayıtlı alacaklardan vadesinde tahsil edilemeyenler ile varsa anaparaya eklenmiş olan faizi bu hesaba, herhangi bir şekilde anaparaya eklenmemiş olan işlemiş faiz alacaklarının içinde bulunulan yıla ait olan kısmı 600-Gelirler Hesabına, geçmiş yıl/yıllara ait olan kısmı ise 181-Gelir Tahakkukları Hesabına alacak, tamamı 137-Takipteki Kurum Alacakları Hesabına borç kaydedilir.

6-Bu hesapta kayıtlı yabancı para cinsinden alacaklara ait bakiyelerin ay sonu T.C. Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden değerlemesi sonucunda oluşan kur azalışı farkları bu hesaba alacak, 630-Giderler Hesabına borç kaydedilir.

131 Para piyasası nakit işlemleri alacakları hesabı

Hesabın niteliği

Madde 59-Bu hesap, kısa vadeli nakit fazlasını değerlendirmek üzere azami otuz gün vadeli borç vermelerden doğan alacakların izlenmesi için kullanılır.

Bu işlemlerden elde edilen faiz gelirleri bu hesapla ilişkilendirilmez, doğrudan bütçeye gelir yazılır.

Hesabın işleyişi

Madde 60-Para piyasası nakit işlemleri alacakları hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir:

a) Borç

1-Kısa vadeli nakit fazlasının değerlendirilmesi amacıyla yapılan azami otuz gün süreli borç verme işlemlerinden kaynaklanan alacaklar bu hesaba borç, 103-Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri veya ilgili diğer hesaplara alacak kaydedilir.

2-Bu hesapta kayıtlı döviz cinsinden alacakların her tahsil tarihinde, tahsile esas olan kur üzerinden değerlemesi sonucu oluşan kur artışı farkları ile ay sonunda T.C. Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden değerlemesi sonucu oluşan kur artışı farkları bu hesaba borç, 600-Gelirler Hesabına alacak kaydedilir.

b) Alacak

1-Bu hesapta kayıtlı alacaklardan tahsil edilen anapara tutarı bu hesaba, faiz tutarı 800-Bütçe Gelirleri Hesabına alacak, tamamı 102-Banka Hesabı veya ilgili diğer hesaplara borç kaydedilir. Bütçe gelirleri hesabına kaydedilen faiz gelirinin, tamamı 805-Gelir Yansıtma Hesabına borç, içinde bulunulan yıla ait olan kısmı 600-Gelirler Hesabına, geçmiş yıla ait olan kısmı ise 181-Gelir Tahakkukları Hesabına alacak kaydedilir.

2-Bu hesapta kayıtlı alacaklardan vadesinde tahsil edilemeyenler bu hesaba, işlemiş faiz alacağı ilgisine göre 600-Gelirler Hesabı veya 181-Gelir Tahakkukları Hesabına alacak, tamamı 137-Takipteki Kurum Alacakları Hesabına borç kaydedilerek takibe alınır.

3-Bu hesapta kayıtlı döviz cinsinden alacakların her tahsil tarihinde, tahsile esas olan kur üzerinden değerlemesi sonucu oluşan kur azalışı farkları ile ay sonunda T.C. Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden değerlemesi sonucu oluşan kur azalışı farkları bu hesaba alacak, 630-Giderler Hesabına borç kaydedilir.

132 Kurumca verilen borçlardan alacaklar hesabı

Hesabın niteliği

Madde 61-Bu hesap, yılı bütçe kanunu veya ilgili mevzuatına dayanılarak vadesi faaliyet dönemiyle sınırlı olmak üzere, nakit olarak veya özel tertip devlet iç borçlanma senedi ihracı suretiyle ikrazen verilen borçlardan kaynaklanan alacaklar; anaparaya eklenen faiz, masraf ve kur farkları; duran varlıklar ana hesap grubu içindeki kurumca verilen borçlardan alacaklar hesabında kayıtlı alacaklardan dönem sonunda vadesi bir yılın altına inmiş olanlar; alacağın borçlusu ve döviz cinsi değiştirilen tutarlar, alacağı etkileyen diğer işlemler sonucu oluşan tutarlar ile bu alacaklara karşılık nakden veya mahsuben yapılan tahsilatlar, terkin veya tecil edilen tutarlar ve terkin veya tecilin iptalinden doğan tutarların izlenmesi için kullanılır.

Hesaba ilişkin işlemler

Madde 62-Mevzuatı gereği genel bütçe dışı idare veya kuruluşlara ikraz anlaşmaları ile yapılan borç verme işlemleri, bütçedeki ödeneğine dayanılarak gerçekleştirilir. Bunlardan yapılan anapara ve faiz tahsilatları bütçeye gelir kaydedilir. İkraz anlaşmaları gereği özel tertip devlet iç borçlanma senedi ihracı yoluyla yapılan borç verme işlemleri ise bütçeleştirilmeden gerçekleştirilir ve anapara tahsilatı bütçe ile ilişkilendirilmez. İkrazen verilen özel tertip devlet iç borçlanma senetlerinden kaynaklanan hazine alacaklarının ilgili mevzuat çerçevesinde silinmesi halinde bu tutarlar, yılı bütçesindeki ödeneğine dayanılarak  bütçeye gider olarak kaydedilir.

Bu hesapta kayıtlı alacaklardan vadesinde tahsil edilemeyenler takipteki kurum alacakları hesabına aktarılarak takibe alınır.

Yıl sonlarında bu hesapta kayıtlı alacaklara ilişkin olarak ikraz anlaşmaları çerçevesinde hesaplanan ve takip eden yılda tahsili gereken işlemiş faizler, dönen varlıklar ana hesap grubu içindeki gelir tahakkukları hesabına kaydedilir.

Hesabın işleyişi

Madde 63-Kurumca verilen borçlardan alacaklar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir:

a) Borç

1-Bütçedeki ödeneğine dayanılarak yapılan ve vadesi faaliyet dönemiyle sınırlı olan borç verme işlemlerinden doğan alacaklar bir taraftan 830-Bütçe Giderleri Hesabına borç, 103-Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı veya ilgili diğer hesaplara alacak; diğer taraftan bu hesaba borç, 835-Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedilir.

2-İlgili kanunlar çerçevesinde, özel tertip devlet iç borçlanma senedi ihraç edilmesi suretiyle vadesi faaliyet dönemiyle sınırlı olmak üzere ikrazen verilen tutarlar bu hesaba borç, ilgisine göre 305-Bonolar Hesabı veya 404-Tahviller Hesabına alacak kaydedilir.

3-Bu hesapta kayıtlı, ikrazen verilen özel tertip devlet iç borçlanma senetlerinden kaynaklanan alacaklara ilişkin olarak, Hazine Müsteşarlığınca yapılan kupon ödemeleri ve kuponsuz senetler için vade sonu faiz ödemelerinden alacağın aslına ilave edilmesi ve faaliyet döneminde tahsili gereken tutarlar, ödeme tarihinde bu hesaba borç, söz konusu faizin, ödemenin yapıldığı yıla ait kısmı 600-Gelirler Hesabına, geçmiş yıl/yıllara ait olan kısmı ise 181-Gelir Tahakkukları Hesabına alacak kaydedilir.

Söz konusu faiz gideri aynı zamanda 830-Bütçe Giderleri Hesabına borç, 103-Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı veya 106-Döviz Gönderme Emirleri Hesabı ya da ilgili diğer hesaplara alacak; faiz giderinin içinde bulunulan yıla ait olan kısmı 630-Giderler Hesabına, geçmiş yıl/yıllara ait olan kısmı ise 381-Gider Tahakkukları Hesabına borç, tamamı 835-Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedilir.

4-Bu hesapta kayıtlı özel tertip devlet iç borçlanma senedi karşılığı olmayan alacaklara ilişkin olarak hesaplanan işlemiş faizlerden, alacağın aslına ilave edilen ve faaliyet döneminde tahsili gerekenler bir taraftan bu hesaba borç, faizin içinde bulunulan yıla ait olan kısmı 600-Gelirler Hesabına, geçmiş yıl/yıllara ait olan kısmı ise 181-Gelir Tahakkukları Hesabına alacak kaydedilir. Söz konusu tutar, diğer taraftan 830-Bütçe Giderleri Hesabına borç, 835-Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedilir.

5-Bu hesapta kayıtlı ikrazen verilen özel tertip devlet iç borçlanma senedi karşılığı alacaklardan, vadesi faaliyet dönemi ile sınırlı olarak senet değişimi yapılanlara ilişkin işlemiş faiz tutarı bu hesaba borç, söz konusu faiz tutarının içinde bulunulan yıla ait olan kısmı 600-Gelirler Hesabına, geçmiş yıl/yıllara ait olan kısmı ise 181-Gelir Tahakkukları Hesabına alacak kaydedilir.

Geri alınan ikrazen verilmiş özel tertip devlet iç borçlanma senedinin anapara tutarı ilgisine göre 305-Bonolar Hesabı veya 304-Cari Yılda Ödenecek Tahviller Hesabı ya da 404-Tahviller Hesabına, işlemiş faiz gideri 830-Bütçe Giderleri Hesabına borç; anapara ve faiz karşılığı ihraç edilen özel tertip devlet iç borçlanma senedi tutarı ilgisine göre 305-Bonolar Hesabı veya 404-Tahviller Hesabına alacak kaydedilir. Bütçe giderleri hesabına kaydedilen faiz tutarının içinde bulunulan yıla ait olan kısmı 630-Giderler Hesabına, geçmiş yıl/yıllara ait olan kısmı ise 381-Gider Tahakkukları Hesabına borç, tamamı 835-Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedilir.

6-Bu hesapta kayıtlı tutarlardan bütçedeki ödeneğine dayanılarak verilmiş olanların, düzenlenecek ikraz anlaşmaları ile faaliyet dönemi ile sınırlı olarak ertelenmesi halinde, anapara ve işlemiş faiz tutarı toplamı bu hesaba borç, anapara tutarı ile varsa anaparaya eklenmiş olan faiz toplamı bu hesaba, anaparaya eklenmemiş olan faiz gelirinin içinde bulunulan yıla ait olan kısmı 600-Gelirler Hesabına, geçmiş yıl/yıllara ait olan kısmı ise 181-Gelir Tahakkukları Hesabına alacak kaydedilir. Söz konusu faiz tutarı, diğer taraftan 830-Bütçe Giderleri Hesabına borç, 835-Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedilir.

7-Bu hesapta kayıtlı döviz cinsi ve dövize endeksli tutarların, kupon ödeme tarihlerinde Hazine Müsteşarlığınca belirlenen kur üzerinden değerlemesi ile ay sonlarında T.C. Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden değerlemesi sonucunda oluşan kur artışı farkları bu hesaba borç, 600-Gelirler Hesabına alacak kaydedilir.

8-Dönem sonunda, duran varlıklar ana hesap grubundaki kurumca verilen borçlardan alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan vadesi bir yılın altına inenler bu hesaba borç, 232-Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabına alacak kaydedilir.

b) Alacak

1-Bütçedeki ödeneğine dayanılarak verilen borçların anapara ve faizleri karşılığı yapılan tahsilat bir taraftan 102-Banka Hesabı veya 105-Döviz Hesabına ya da ilgili diğer hesaplara borç, 800-Bütçe Gelirleri Hesabına alacak; diğer taraftan 805-Gelir Yansıtma Hesabına borç, anapara tutarı ve varsa anaparaya eklenmiş olan faizler bu hesaba, anaparaya eklenmemiş olan faizlerinin içinde bulunulan yıla ait olan kısmı 600-Gelirler Hesabına, geçmiş yıl/yıllara ait olan kısmı ise 181-Gelir Tahakkukları Hesabına alacak kaydedilir.

2-İlgili kanunlar çerçevesinde genel bütçe dışı idare veya kuruluşlara ikrazen verilen özel tertip devlet iç borçlanma senetlerinden kaynaklanan alacakların vadesinde;

- Nakden tahsil edilmesi halinde, anapara tutarı bu hesaba, faizleri 800-Bütçe Gelirleri Hesabına alacak, tamamı 102-Banka Hesabı veya 105-Döviz Hesabına ya da ilgili diğer hesaplara borç; faiz gelirinin tamamı 805-Gelir Yansıtma Hesabına borç, varsa anaparaya eklenmiş olan faiz toplamı bu hesaba, anaparaya eklenmemiş olan faizlerinin içinde bulunulan yıla ait olan kısmı 600-Gelirler Hesabı, geçmiş yıl/yıllara ait olan kısmı ise 181-Gelir Tahakkukları Hesabına alacak,

- Kurum ve kuruluşların görev zararı alacaklarına mahsup edilmesi halinde, bir taraftan anapara tutarı bu hesaba, faizleri 800-Bütçe Gelirleri Hesabına alacak, tamamı 830-Bütçe Giderleri Hesabına borç; diğer taraftan bütçe giderlerine kaydedilen tutar 630-Giderler Hesabına borç, 835-Gider Yansıtma Hesabına alacak; bütçe gelirlerine kaydedilen tutarın tamamı 805-Gelir Yansıtma Hesabına borç, varsa anaparaya eklenmiş olan faizler bu hesaba, anaparaya eklenmemiş olan faizlerinin içinde bulunulan yıla ait olan kısmı 600-Gelirler Hesabına, geçmiş yıl/yıllara ait olan kısmı ise 181-Gelir Tahakkukları Hesabına alacak,

- Kurum ve kuruluşların ödenmemiş sermayesine mahsubu halinde, bir taraftan anapara tutarı bu hesaba, faiz tutarı 800-Bütçe Gelirleri Hesabına alacak, tamamı 830-Bütçe Giderleri Hesabına borç; diğer taraftan bütçe giderlerine kaydedilen tutar ilgili mali duran varlık hesabına borç, 835-Gider Yansıtma Hesabına alacak; bütçe gelirlerine kaydedilen tutarın tamamı 805-Gelir Yansıtma Hesabına borç, varsa anaparaya eklenmiş olan faizler bu hesaba, anaparaya eklenmemiş olan faizlerinin içinde bulunulan yıla ait olan kısmı 600-Gelirler Hesabına, geçmiş yıl/yıllara ait olan kısmı ise 181-Gelir Tahakkukları Hesabına alacak kaydedilir.

3-Bu hesapta kayıtlı tutarlardan, herhangi bir nedenle tenzil veya terkini gereken tutarlar bir taraftan 830-Bütçe Giderleri Hesabına borç, anapara tutarı ve  varsa anaparaya eklenmiş olan faiz toplamı bu hesaba, anaparaya eklenmemiş olan faizlerinin içinde bulunulan faaliyet dönemine ait olan kısmı 600-Gelirler Hesabına, geçmiş yıl/yıllara ait olan kısmı 181-Gelir Tahakkukları Hesabına alacak; diğer taraftan tamamı 630-Giderler Hesabına borç, 835-Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedilir.

4-Bu hesapta kayıtlı alacaklardan ikrazen özel tertip devlet iç borçlanma senedi karşılığı olanların, senetlerin iade edilmesi şeklinde tahsil edilmesi durumunda, senedin anapara tutarı ve varsa anaparaya eklenmiş olan faiz toplamı bu hesaba, anaparaya eklenmemiş olan faizleri ilgisine göre 181-Gelir Tahakkukları Hesabı veya 600-Gelirler Hesabına alacak; senedin anapara tutarı ilgisine göre 305-Bonolar Hesabı veya 304-Cari Yılda Ödenecek Tahviller Hesabı veya 404-Tahviller Hesabına, senedin işlemiş faiz borcu tutarı ise ilgisine göre 630-Giderler Hesabı veya 381-Gider Tahakkukları Hesabına borç kaydedilir.

5-Bu hesapta kayıtlı tutarlardan bütçedeki ödeneğine dayanılarak verilmiş olanların, düzenlenecek ikraz anlaşmaları ile faaliyet dönemini aşan bir süreyle ertelenmesi halinde, anapara tutarı ve varsa anaparaya eklenmiş olan faizi bu hesaba, anaparaya eklenmemiş olan faizinin içinde bulunulan yıla ait olan kısmı 600-Gelirler Hesabına, geçmiş yıl/yıllara ait olan kısmı ise 181-Gelir Tahakkukları Hesabına alacak, anapara ve işlemiş faiz tutarı toplamı 232-Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabına borç kaydedilir.  Söz konusu faiz tutarı, diğer taraftan 830-Bütçe Giderleri Hesabına borç, 835-Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedilir.

6-Bu hesapta kayıtlı alacaklardan ikrazen özel tertip devlet iç borçlanma senedi karşılığı olanların, düzenlenecek ikraz anlaşmaları ile faaliyet dönemini aşan bir süreyle ertelenmesi halinde, anapara tutarı ve varsa anaparaya eklenmiş olan faiz toplamı bu hesaba, anaparaya eklenmemiş olan faizinin içinde bulunulan yıla ait olan kısmı 600-Gelirler Hesabına, geçmiş yıl/yıllara ait olan kısmı ise 181-Gelir Tahakkukları Hesabına  alacak, anapara ve işlemiş faiz tutarı toplamı 232-Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabına borç kaydedilir. 

7-Bu hesapta kayıtlı alacaklardan vadesinde tahsil edilemeyenler ile varsa anaparaya eklenmiş olan faiz toplamı bu hesaba, herhangi bir şekilde anaparaya eklenmemiş işlemiş faiz alacakları ilgisine göre 181-Gelir Tahakkukları Hesabı veya 600-Gelirler Hesabına alacak, tamamı 137-Takipteki Kurum Alacakları Hesabına borç kaydedilir.

8-Bu hesapta kayıtlı döviz cinsi ve dövize endeksli tutarların, kupon ödeme tarihlerinde Hazine Müsteşarlığınca belirlenen kur üzerinden değerlemesi ile ay sonlarında T.C. Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden değerlemesi sonucunda oluşan kur azalışı farkları bu hesaba alacak, 630-Giderler Hesabına borç kaydedilir.

137 Takipteki kurum alacakları hesabı

Hesabın niteliği

Madde 64-Bu hesap, dış borcun ikrazından doğan alacaklar hesabı, para piyasası nakit işlemleri alacakları hesabı ve kurumca verilen borçlardan alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan vadesinde tahsil edilemeyenler ile bu tutarlara ilişkin olarak hesaplanan faiz alacaklarından, anaparaya ilave edilmemiş olanların takibe alınarak izlenmesi için kullanılır.

Hesaba ilişkin işlemler

Madde 65-Dönen varlıklar ana hesap grubu içinde yer alan dış borcun ikrazından doğan alacaklar hesabı, para piyasası nakit işlemleri alacakları hesabı veya kurumca verilen borçlardan alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan vade sonunda tahsil edilemeyenler ile çeşitli nedenlerle muaccel hale gelen uzun vadeli kurum alacaklarının anapara tutarları ve bu tutarlara ilişkin olarak hesaplanan işlemiş faiz alacakları bu hesaba aktarılarak takibe alınır.

Yıl sonlarında, bu hesapta yer alan tutarlar için hesaplanan işlemiş faiz alacakları bu hesapta izlenir.

Hazine alacaklarının takip ve tahsili 18.10.2005 tarih ve 25970 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Hazine Alacaklarının Yönetimi, Takip ve Tahsiline Dair Yönetmelik hükümlerine göre gerçekleştirilir.

Hesabın işleyişi

Madde 66-Takipteki kurum alacakları hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıdaki gibidir:

a) Borç

1-Dönen varlıklar ana hesap grubu içindeki kurum alacaklarından vadesinde tahsil edilemeyen tutarlar ile bunlara ilişkin işlemiş faiz geliri alacakları toplamı bu hesaba borç; anaparaya eklenmemiş olan işlemiş faiz alacağı ilgisine göre 181-Gelir Tahakkukları Hesabı veya 600-Gelirler Hesabına, kalanı ilgisine göre 130-Dış Borcun İkrazından Doğan Alacaklar Hesabı veya 131-Para Piyasası Nakit İşlemleri Alacakları Hesabı ya da 132-Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabına alacak kaydedilir.

2-Duran varlıklar ana hesap grubu içindeki kurum alacaklarından çeşitli nedenlerle muaccel hale gelen tutarlar ile bunlara ilişkin işlemiş faiz geliri alacakları toplamı bu hesaba borç; anaparaya eklenmemiş olan işlemiş faiz alacağı ilgisine göre 181-Gelir Tahakkukları Hesabı, 281-Gelir Tahakkukları Hesabı veya 600-Gelirler Hesabına, kalanı ilgisine göre 230-Dış Borcun İkrazından Doğan Alacaklar Hesabı veya 232-Kurumca Verilen Borçlardan Alacaklar Hesabına alacak kaydedilir.

3-Bu hesapta yer alan tutarlarla ilgili olarak yıl sonlarında veya tahsilat durumunda tahsil tarihinde hesap edilen işlemiş faiz tutarları bu hesaba borç, 600-Gelirler Hesabına alacak kaydedilir.

4-Bu hesapta kayıtlı döviz cinsi ve dövize endeksli tutarların, ay sonlarında T.C. Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden değerlemesi sonucunda oluşan kur artışı farkları bu hesaba borç, 600-Gelirler Hesabına alacak kaydedilir.