ZiKİr ve dualariyla namazin gerçEĞİ

Birkaç Nükte

1-       Üzerine secde edilen yer, değer kazanır. Bu hususla ilgili olarak hadislerde şöyle geçer: Namazdan sonra hastalıklardan, afetlerden ve tatsız olaylardan güvende kalmak için secde edilen yere el sürerek yüzüne vebedenine çek.[304]

2-       Yatsı namazından sonra şükür secdesi unutulmamalıdır; şükür secdesinde yapılan dua kabul edilir.[305]

İmam Cafer Sadık (a.s) şöyle buyuruyor:

"Kim ezanla ikame arasında secde yapar da secdede "secettu leke hazien, haşien, zelîlen (Huzu, huşu ve zillet içerisinde sana secde ettim) derse, Allah Tealâ müminlerin kalbine sevgisini, münafıkların kalbine ise heybetini düşürür."[306]

3- Secde Allah'a özgüdür, hiç kimsenin, hatta Peygamberin, imamların ve imamzadelerin mezarları karşısında saygı amacıyla secde caiz değildir.[307]

Müslümanlardan bir grup kendilerine yönelik uygulanan baskı ve zulümden kurtulmak amacıyla Habeşistan'a hicret ettiklerinde, kâfirler, Müslümanları geri döndürmek için bir gurubu kral Necaşi'yle görüşmek üzere Habeşistan'a gönderdiler. Kureyş'in temsilcileri o dönemdeki gelenek gereğince Habeşistan kralı Necaşi'nin karşısında secdeye kapandılar, fakat Müslümanların temsilcisi olan Hz. Ali'nin (a.s) kardeşi Cafer secde etmedi ve "biz Allah'tan başka kimsenin karşısında secde etmeyiz." dedi.[308]

Hz. Yakup'la oğullarının Hz. Yusuf karşısında secdeleri de Yusuf için değil, Allah içindi ve Yusuf a kavuşma nimetinden ötürüydü: "Ve hepsi onun için secdeye kapandılar."[309]

TESBİH ZİKRİ

Subhanellah

Namaz kılan kişi, rükû ve secdede Allah Tealâ'yı Tesbih eder.

"Öyleyse büyük Rabbinin adını yücelt."[310] ayeti nazil olunca Resulullah (s.a.a) şöyle buyuruyor: Bu emri rükû yaparken yerine getirin ve şöyle deyin:

"Subhane Rabbiye'l-azîmi ve bi-hamdih." (Yüce Rabbim bütün kusurlardan münezzehtir ve ben O'na hamd ederim.)

"Rabbinin yüce adını Tesbih et."[311] ayeti nazil olunca da, onu secdede okuyun ve şöyle deyin:

"Subhane Rab'iye'1-a'lâ ve bi-hamdih." (Her şeyden üstün Rabbim bütün kusurlardan münezzehtir ve ben O'na hamd ederim.)[312]

Tesbihin Makamı                 

Allah'ı Tesbih ve tenzih etmek, İslâm'ın bütün doğru düşünce ve inançlarının köküdür. Şöyle ki:

Tevhit, Allah'ı ortağı bulunmaktan münezzeh bilmektir: "Allah onların ortak koştukları şeyden münezzehtir."[313]

Adalet, Allah'ı zulümden münezzeh bilmektir: "Allah münezzehtir; doğrusu biz zulmedenler olmuşuz."[314]

Nübüvvet ve imamet, Allah'ı hedefsizlik, programsızlık ve insanları hevesler ve zevkler okyanusunda kendi başlarına bırakmış olmaktan münezzeh bilmektir: "Allah'ı şanına yaraşır biçimde tanıyamadılar, zira 'Allah, insana bir şey indirmedi.' dediler."[315]

Mead, Allah'ı, yaratışı boş, batıl ve dünyanın sonunu da yokluk kılmak hususunda tenzih etmektir: "Rabbimiz; bunu boş yere yaratmadın, sen münezzehsin."[316]

"Bizim sizi boş yere, bir oyun ve eğlence olarak yarattığımızı ve sizin döndürülüp getirilmeyeceğinizi mi sandınız?"[317] Evet, Allah bu boş işten münezzehtir.

Allah'ı Tesbih etmek, sadece İslâm akaidinin kaynağı değil, birçok ruhî ve manevî kemalatın da kaynağıdır aynı zamanda.

Subhanellah, rıza'nın kaynağıdır. O'nu bütün kusurlardan münezzeh bilecek olursak, O'nun takdirine rıza gösterir ve hikmet üzere olan iradesine teslim oluruz.

Subhanellah, tevekkülün kaynağıdır. Neden bütün ihtiyaçlardan uzak, her türlü zaaf ve acizlikten münezzeh olan bir zata dayanmayalım ve tevekkül etmeyelim? "O'nu tenzih ederim, O zengindir."[318]

Subhanellah, Allah'a aşkın kaynağıdır. Her türlü kusur ve eksiklikten münezzeh olan bir zat insanın sevgilisidir, insan ona aşk besler.

Subhanellah, hamd ve övgünün ön hazırlığıdır; hiçbir çirkinlik ve kötülüğü bulunmayan bir zatı övmek. Dolayısıyla, tesbihat-ı erbaa'da "subhanellah" kelimesi "el-hamdu lillah" kelimesinden önce söylenir.

Subhanellah, tüm beşerin uydurmalarından ve hurafelerinden kurtulmanın anahtarıdır: "Arş’ın sahibi Allah, onların nitelendirmelerinden yücedir."[319]

Sıralanan bu nedenlerden dolayı Kur'ân-ı Kerim'de zikirler içerisinde Tespihe daha fazla önem verilmiştir. On altı kez Tesbih, sekiz kez istiğfar, beş defa Allah'ı zikretme, iki kez tekbir emredilmiştir. İnsanın sürekli Allah'ı göz önünde bulundurması ve sürekli O'nu kusur ve eksikliklerden münezzeh bilmesi için her hâlde ve her zamanda Tesbih etmesi emredilmiştir:

"Güneşin doğmasından ve batmasından önce Rabbini överek Tesbih et; gece saatlerinden bir kısmında ve gündüzün taraflarında (Onu) Tesbih et."[320]

Hem zafer ve sevinç anında Allah'ı Tesbih edin:

"Allah'ın yardımı ve fetih geldiği zaman... Rabbini överek Tesbih et."[321]

Hem de zorluk ve sıkıntıların zirvesindeyken; çünkü Tesbih kurtuluşa neden olur:

"Eğer (Yunus) Tesbih edenlerden olmasaydı, yeniden diriltilecekleri güne kadar onun karnında kalırdı."[322]

Evet, insan sınırlı bir varlık olması itibariyle Allah'ı bilgice tam olarak kuşatması mümkün değildir; o hâlde kendi zaafını itiraf etmesi ve "sen düşünce ve hayallerin ulaşmasından münezzehsin, nitelemelerden pek yücesin" demesi daha uygun olur:

"Haşa, O, onların dediklerinden münezzehtir; çok yücedir; uludur."[323]

Sadece Allah'ın halis ve temiz kıldığı kulları ilâhî yardım ve kılavuzluklarla Allah'ı niteleyebilirler:

"Haşa Allah, onların taktıkları sıfatlardan münezzehtir; fakat Allah'ın teiniz kıldığı kulları hariç."[324]

Tesbihin Mükâfatı

İmam Cafer Sadık (a.s) Resulullah'tan (s.a.a) şöyle nakleder:

"İnsan subhanellah dediği zaman arşın altındaki her şey onunla birlikte Tespih eder ve onu söyleyene on kat mükâfat verilir; "elhamdülillah" deyince de Allah Tealâ kendisiyle mülakat edip ahiret nimetlerine ulaşıncaya kadar onu dünya nimetleriyle rızklandırır."[325]