A îfânın Konusu. 6 Ayn Borçlan

İDRİSİYYE 5

İDVİ 5

Bibliyografya : 5

İFA 5

A) îfânın Konusu. 6

1. Ayn Borçlan. 6

2. Deyn Borçlan. 7

a) Cins Borçlan. 7

b) Para Borçlan. 7

3. Seçimlik Borçların İfâsı. 8

4. Kısmî îfâ. 8

5. Edime Uygun İfâ Prensibinin İstisna­ları. 8

a) îfâ Yerine Edim. 9

b) îfâ Uğruna Edim. 9

B) îfânnı Tarafları, 10

C) îfâ Yeri. 11

D) Îfâ Zamanı. 11

Bibliyografya : 13

el-İFADE VE'İ-'TIBAR 14

Bibliyografya : 15

İFAZA 15

Bibliyografya : 16

İFFET 16

Bibliyografya 18

İFK HADİSESİ 18

Bibliyografya : 20

İFLAS 20

Bibliyografya : 24

İFLİLİ 24

Bibliyografya : 25

İFRAD 25

İFRAD 25

İFRANİ 25

İFRAT 25

İFREN (BENÎ İFRCN) 26

Bibliyografa : 27

İFRENCE 27

İFRENI 27

Eserleri. 27

Bibliyografya : 28

İFRÎKIYE 28

Bibliyografya 29

İFRİT 30

Bibliyografya : 31

İFTA 31

İFTAR 31

Bibliyografya : 33

Osmanlı Devlet Geleneğinde İftar. 33

İbliyografya : 35

İFTİHAR 35

İFTİHÂRÎLER 35

Bibliyografya : 36

İFTİNAN 36

Bibliyografya : 37

İFTİRA 37

Bibliyografya : 38

ÎFTİTAH TEKBİRİ 39

İGÂL 39

İGÂR 39

İGDİR 39

Bibliyografya : 39

İĞDİŞ 40

Bibliyografya : 41

İGMA 41

İĞTİŞÂŞİYYE 41

İĞVÂ 41

Bibliyografya: 42

İHAM 42

Bibliyografya : 44

İHANET 44

İHBAR 44

Bibliyografya : 46

İHBAR 46

Bibliyografya : 46

İHBARÜ'L-ULEMA Bİ-AHBÂRİ'I-HÜKEMÂ 46

İHBAT 47

Bibliyografya : 48

İHDAD 49

Bibliyografya : 50

İHDAS 50

İHFA 50

Bibliyografya : 51

el-IHKAM 51

Bibliyografya : 53

el-İHKAM 53

Bibliyografya : 54

İHLAL 55

İHLÂS 55

Bibliyografya : 56

İHLAS SURESİ 57

Bibliyografya : 58

İHLÂSÎ, ŞEYH MEHMED 59

Bibliyografya : 59

İHLİVNE 59

İHRAM 59

İhramın Belli Başlı Sünnetleri. 61

İhram Yasakları. 61

Bibliyografya : 63

İHRAZ 64

Bibliyografya : 66

İHSAN 66

Bibliyografya : 68

İHSAN 68

Bibliyografya : 71

İHSAN EFENDİ, YOZGATLI 71

İHSAR 71

Bibliyografya : 73

İHSAS 73

İHSÂÜ'I’ULÛM 73

Bibliyografya : 74

İHŞÎD 74

Bibliyografya : 75

İHŞÎDÎLER 75

Bibliyografya : 77

İHTİBAK 77

Bibliyografya : 78

IHTICAB 78

İHTİCÂM 78

İHTİDA 78

Bibliyografya : 84

İHTİFALCİ MEHMED ZİYA 84

Eserleri. 85

Bibliyografya : 86

İHTİKAR 86

Bibliyografya : 91

İHTİLAF 92

Bibliyografya : 96

el-İHTİLAF Fİ'1-LAFZ 97

Bibliyografya : 97

İHTİLÂFÜ'l-HADÎS 97

İHTİLÂM 97

Bıbuyografya : 98

İHTİLAS 99

İHTİLAS 99

Bibliyografya : 100

İHTİLÂT 100

Bibliyografya : 100

İHTİMAN 101

Bibliyografya : 102

İHTİRA 102

İHTİRAS 102

İHTİRAS 102

ÎHTİSAB 102

İHTİSAR 102

İHTİSAR 102

Bibliyografya : 103

İHTİYAÇ 103

Bibliyografya : 105

İHTİYÂL 105

İHTİYAR 105

İHTİYAR 105

Bibliyografya : 107

el-İHTIYAR 108

İHTİYÂRÂT 108

İHTİYAT 108

Bibliyografya : 111

İHTİZAL 112

İHVAN 112

İHVAN 112

Bibliyografya : 113

İHVAN-I MÜSLİMIN 113

Bibliyografya : 116

Mısır Dışındaki îhvân-ı Müslimîn Ha­reketi. 116

Bibliyografya : 120

İDRİSİYYE

Ahmed b. İdrîs el-Fâsî'ye (ö. 1253/1837) nisbet edilen bir tarikat.¹

İDVİ

Hasen el-İdvî el-Hamzavî el-Mâlikî (ö. 1303/1886) Mısırlı âlim.

1221'de (1806) Yukarı Mısır'ın Minye vilâyetine bağlı Megâga kazasının İdve kö­yünde doğdu. Kur'ân-ı Kerîm'i ezberledik­ten sonra Şeyh İbrahim eş-Şulkâmî vası­tasıyla Halvetiyye tarikatına intisap etti. Şeyhin tavsiyesiyle eğitimini 1236 (1821) yılından itibaren Câmiatü'l-Ezher'de sür­dürdü. Burada Ahmed Minnetullah, Mu­hammed el-Emîrü's-sagîr, Burhan el-Kuveysinî ve Mustafa el-Bulâki gibi hocalar­dan fıkıh, tefsir, hadis, edebiyat ve mantık okudu. Bu arada Halvetî şeyhi Muham­med es-Sibâîve Muhammed Fethuliah'-tan el alan İdvî daha sonra Şâzeliyye tari­katına da girdi.

Hasan el-İdvî, Ezher'deki tahsilini ta­mamlayınca (1241/1826) burada hoca ola­rak ders vermeye başladı. 1256'da (1841) Mehmed Ali Paşa'nın Ezherliler'den olu­şan bir şeref kıtası oluşturma projesine karşı çıkarak kendisine önemli gelir geti­ren büyük arazisinin bulunduğu ay sonra bu projeden vazgeçtiyse de İdvî geri dön­medi. Köyünde bir cami yaptırdı, eğitim faaliyetini sürdürdü. Bu arada dostluk kurduğu Orta Mısır valisini, bölgesindeki âlim ve öğrencilerin askerlik vazifesinden muaf tutulması konusunda ikna etti. 1260"ta (1844) Ezher'e geri döndü.

Bağımsız bir karaktere sahip olan ve döneminde Mısır'ın önde gelen Mâlikî âlimleri arasında sayılan İdvî, bu mezhe­bin Mısır'daki imamı Şeyh Muhammed İİÎş'in kendisinden verdiği bir fetvayı geri çekmesini istemesi üzerine onunla anlaş­mazlığa düştü. Bunun üzerine Şeyh İlîş. İdvî'nin ders vermesini engellemeye çalış­tı. Sultan Abdülaziz'in 1280 (1863) yılında Mısır'ı ziyareti sırasında, Hidiv İsmail ta­rafından Ezher şeyhi Seyyid el-Arûsî, Şeyh es-Sekka ve Şeyh İlîş ile birlikte Ha­san el-İdvî de Kahire ulemâsı adına sulta­nı selâmlamakla görevlendirildi. Ancak İdvî, Abdülaziz'in huzuruna çıktığında kendilerine öğretilen protokol kuralları­na uymayıp sultana "emîrü'l-mü'minîn" diye hitap etti; ayrıca yöneticilerin Pey-gamber'in halifeleri olarak emirleri altın­daki insanlara nasıl davranmaları gerek­tiğine dair bazı sözler söyledi. Zor durum­da kalan hidiv İdvî'yi engellemeye çalıştıy­sa da onun bu tavrını beğenen sultan kendisine bir hil'at ile 1000 altın cüneyh vererek mükâfatlandırdı.

Daha sonra Hidiv İsmâii ile iyi münase­betler kuran İdvî, İngilizier'e yakın olduğu için halk tarafından sevilmeyen Nubar Pa­şa hükümeti zamanında paşaya karşı ca­milerde vaaz verdi. 1281'de (1865) hacca gitti. Nisan 1297'de (1879) Hidiv İsma­il'in. Sİr Rivers Wilson'un ekonomik pla­nına karşı hazırlattığı Lâihatü'1-vataniy-ye'nin kabul edilişinde hazır bulundu. İler­lemiş yaşına rağmen Ahmed Urâbî Paşa ile birlikte İngilizler'le mücadele eden âlimlerin başında yer aldı ve 1 300'de (1882) mecliste bütün âlimlerin temsilci­si olarak Hidiv Tevfik'in görevden alınma­sı çağrısında bulundu. Hidiv Tevfik'in İngi­lizler tarafında yer almasından sonra bazı ulemâ ile birlikte ona güvenilmemesi ge­rektiğine dair bir fetva hazırladı. Urâbî is­yanının başarısızlıkla sonuçlanması üzeri­ne ayaklanmaya katılan diğer âlimler gibi İdvî de yakalanarak hapsedildi ve bütün imtiyazları elinden alındı. Sorgusu yapıl­dıktan sonra hapisten çıkarılarak köyün­de oturmaya mecbur tutuldu. 1303 yılı Ramazanının 27. gecesi (28-29 Haziran 1886) Kahire'de vefat etti ve Hz. Hüseyin Meşhedi yakınında yaptırdığı caminin haziresine defnedildi.

Bibliyografya :

A. M, Broadley, How We Defended Arabi and HisFriends, London 1884, s. 365-370, 419; Ali Paşa Mübarek, ei-Hıtatu'l-Teufıkıyye, Kahire 1306/1888, XIV, 37; Serkîs. Mu'cem, II, 1312-1313; Mahlûf. Şeceretü'n-nûr, s. 407; Brockel-mann, GAL, I, 265; II, 253, 486-487; SuppL, I, 469, 631, 805; II, 435, 737, 739; Abdülmüteâl es-Saîdî, Târîhu'l-tştâh fi'l-Ezher, Kahire 1370/ 1951, s. 155-157; Ziriklî, eM'/âmJI, 214; Keh-hâle. Mu1 cemü't-mü*eMrın, III, 244-245; G. Baer. Studİes İn ine Socİal Hİstory ofEgypt, London 1969, s. 243; A. Schölch. Egypt for Egyptians, Lorıdon 1981, s. 31-32, 88, 248-249, 263, 328, 355; G. Delatıoue, Moralistes et poiitiqu.es musu.lma.ns dans VEgypte du XIXC siecle (1798-1S82), Caire 1982,1, 261-284; II, 602-604; İlyâs el-Eyyûbî. Târîhu Mısr fi 'ahdi'l-Hidiu İsmâ'il Bâşâ (1863-1879), Kahire 1410/ 1990, I, 41-43; Zekî Mücâhid. el-A'tâmü'ş-şar-kıyye,Beyrut 1994,!, 296-297;F. de Jong."al-cIdwi al-Hamzâwi", EI2Suppl. (İne-). s- 409-